Maimonides'in öğüdü: Olumsuz davranış nasıl değiştirilir?
On ikinci yüzyılda yaşamış olan filozof ve din bilgini Moses Maimonides (Rambam), insanların yaşamları boyunca aşırı davranışlardan kaçınarak "altın orta yolu" izlemeleri gerektiğine inanırdı.
Örneğin insan her gün en güzel elbiselerini giymekten kaçınmalı, ancak yırtık pırtık elbiselerle de dolaşmamaya özen göstermelidir.
Gelirinin yüzde on ile yüzde yirmi arasındaki bir miktarı hayır işlerine ayırmalı, ancak israftan kaçınarak yüzde yirmiden fazlasını da bağışlamamalıdır. Çok az bir gıda ile yetinmemeli, fakat en iyi yemek ve şaraplara da kendini fazla alıştırmamalıdır. Saygısızlığa veya hakarete öfke ile karşılık vermemeli, ancak insanların kendi hakkında söylediklerine de ("bir ceset misali") duyarsız kalmamalıdır. (Mişne Tora, "Karakter Gelişiminin Kuralları" 1:4). Ancak, eğer bu tür olumsuz davranışlar zaten kişiliğimizin bir parçası ise, nasıl hareket etmeliyiz? Yani, aşırı derecede cimri, obur veya çok çabuk öfkelenmeye meyilli bir kişiliğimiz varsa, nasıl davranmalıyız? Maimonides'e göre bu gibi olaylarda, sadece "altın orta yola" yönelmeye çalışmak yeterli olmayabilir. Zira olumsuz özelliklerimize geri dönmeye meylimiz, doğal olarak, ağır basacaktır. Maimonides'in bu söyledikleri ile ilgili olarak şu benzetme öne sürülmüştür: "Eğer bir bambu kamışı belli bir yöne doğru eğilmişse ve eğer siz onu diğer yöne eğmeye çalışıyorsanız, sadece kamışı düz hale getirmek pek bir işe yaramayacak, bambu kendi doğal eğilimi ile bir yay gibi tekrar eski haline geri dönecektir. Yapmanız gereken, kamışı aksi yöne eğmektir. Ancak o şekilde düz hale gelebilecektir."
Gerçekten de, olumsuz bir özelliği düzeltmenin en iyi yolu, bir süre için, o davranışın tamamen aksi ile yaşamaya çalışmaktır. Örneğin doğal olarak cimri iseniz, önümüzdeki iki ay süresince, size yöneltilebilecek her türlü hayırseverlik çağrısına belli bir katkı ile karşılık vermeye çalışın. Hem de, genelde toplumunuzdaki kurumlara vermeye alışık olduğunuz miktarın en az iki katını bağışlayarak. Eğer eğiliminiz genel olarak sokaktaki dilencileri umursamadan yanlarından geçmekse, o zaman, gelecek bir iki ay boyunca kendinizi onlara cömert bir katkı yapmaya ve bunu yaparken "Tanrı sizi takdis etsin" gibi kelimeler kullanmaya alıştırın.
Eğer lüks lokantalarda yemeye ve en kaliteli şarapları içmeye alıştıysanız, bir müddet ucuz lokantalara gidin, ucuz şaraplardan için. Evinizde ise, alıştığınızdan daha ucuz etler veya yemekler yemeye çalışın.
Eğer çok çabuk öfkeleniyorsanız, elinizden geldiği kadar bu eğiliminizi kontrol altında tutmaya çalışın. Maimonides'in dediği gibi: "Öfkeli adama, ona küfür edilse dahi tepki vermeme yönünde kendini eğitmesini söyleriz" (Mişne Tora, "Karakter Gelişiminin Kuralları" 2:2). Bu konuda bir öneri: Öfkelendiğinizde kendinize para cezası kesin ve daha sonra bu miktarı bir hayır kuruluşuna bağışlayın. Öyle yüksek bir miktar saptayın ki, sizi öfkelenmekten caydırabilsin. Eğer öfkelenmekle ilgili elinizden geleni yaptıktan sonra bu huyunuzdan hala vazgeçemediyseniz, profesyonel yardım istemeniz gerekecektir. Zira öfkesini ifade etmeyi kontrol altına alamayan kişi, duygusal açıdan çevresine çok acı çektirebilir. İki aylık süre sona erdikten sonra (Maimonides'in kendisi, bu tür eğitici davranışlar açısından belirli bir süre önermemekte, sadece, "yeteri kadar uzun bir süre" den bahsetmektedir), kendinizi bir deneyin: cimriliğinize geri dönmeden yeteri kadar hayırsever olup olamayacağınızı, obur olmadan iyi yemek yiyip yiyemeyeceğinizi, tepkiye oranla aşırı olmayan öfke ifade edip edemeyeceğinizi sınayın.
Karakter ve kişiliğinizin "kötü" yanlarını düzeltmek için geçici bir süre için belirli bir konuda aşırı davranmak, bu sorununuza bir çözüm olabilir. Ancak bu şekilde davranmanın asıl hedefi, hayatınızın geri kalanında bu şekilde aşırı davranmayı bir adet haline getirmek değil, sadece sizi "altın orta yola" geri yönlendirmektir.
Biraz düşünün: Bu şekilde "aksi yöne doğru aşırı" bir davranış uygulamasının faydalı olacağı olumsuz kişilik özellikleriniz var mı? Eğer farkında değilseniz bu özellikleriniz konusunda eşinize veya yakın arkadaşınıza danışın. Onlar size düzeltebileceğiniz olumsuz davranışlarınızla ilgili fikir verebilir. Ve lütfen şunu unutmayın, bu özelliklerinizi size sıraladıklarında sakın öfkeyle veya aşırı duyarlılıkla karşılık vermeyin.