İnsanlar çok soru sorduğunuz zaman veya olayları parçalara bölmeye çalıştığınız zaman kızarlar.
Analiz sırasında, kişi kavramı kendisinin gibi hisseder. Bu da olayı gerçek ve canlı yapar. Ve hayatın sunduğu tüm derinlikleri açıklar.
Aynı zamanda bazen inançlarımızla çelişen bir yolda davranırız. "Sorular ve cevaplar" bizim tutarsızlık ve akılcılığımızı açmaya yarar. Bu sorunları çözene kadar korkunç bir karmaşadan şikâyetçi olacağız.
Yaşamla ilgilenmek için hazır olmanız gerekir. Eğer yapmazsanız en derin bilgelik yolunuza çıkar ve en sonunda çöp kutusuna gider.
ISRARCI SORULAR
Bir profesyonel, hemen problemlere teşhis koyabilir. Doktorun kapısından içeri girer girmez doktor "Siz anemiksiniz" der. Veya araba tamircisi der ki "bu kıvılcım bujisidir". Bu tecrübedir!
48 Yol der ki; "Kendinizi soru sorma sanatında uzmanlaşmış kişilere gösterin. Soru konusunda uzman olmuş bir kişi, problemin temelini ortaya çıkarır, uygun faktörler belirler, ek olarak gereken bilgiyi tayin eder ve sonucu gösterir. Bu, yaşam için güçtür.
Temel sorular hayatta her şeye uygulanabilir.
Tanım: Konu nedir?
İsteme: Bu neden benim için önemlidir?
Uygulama: Bunun hakkında ne yapacağım?
Bunları çalışın ve zamanla iyi sorular sormak size ikinci bir kişilik kazandıracaktır.
Soru-Cevap: YAŞAMA GEÇMENİN ANAHTARI
Gözlerinizi açıp hayattaki düzensizliklere bir göz atın. Pasif bir şekilde oturmayın. Bir çelişki görürseniz ortaya çıkarın.
Mevcut olaylarla didişmek için şunu sormanız gerekir: Konunun esası nedir? İnsanlar niye ayrım yapar? Eski tecrübelerini size vermek isteyen kişilere güvenmeyin. İşinizi yapın. Derine inin ve zekice haberlere yönlenin.
Bir Yahudi deyişi: "Soru sormaktan kimse ölmemiştir" der. Bu da "sormaktan korkmayın" demektir. Sessiz ve cahil olarak kalmak asil kalmak değildir.
Mantıklı bir şekilde soru sormanın sanatını öğrenmeyen bir kişi, bütün idare ve manevralara karşı çok hassastır. Günümüz dünyasında bizi kandıracak istekli bir kişi, istemediğimiz bir şeyi satın aldırmak için vardır.
Zarara karşı en iyi savunma gördüğünüzü sormaktır. Yeni fikirle veya ürünle karşı karşıya geldiğiniz zaman kendinize sorun: Buna niçin ihtiyacım var? İnsanın bu fikri ileri sürmek için olan motivasyonu nedir? Bu sizi hassas duruma getirir, korur ve bilgili yapar.
TUTARSIZLIK ARAMAK
Boşluktaki fikirler çok az şey ifade eder. Bunları yan yana koyduğunuz zaman küçük farklar su yüzüne çıkar. Bilgelikteki anahtar, kavramlar arasındaki bağlantıyı görmek ve benzerlik ile ayrılıkları yakalayıp ona odaklanmaktır. Bu yüzden tarihi öğrenmek çok önemlidir, bağlantıları yakalamamıza yardımcı olur.
Yaşam çelişkilerle doludur. Bir problem veya durumla karşı karşıya geldiğiniz zaman soruyu çalışın ve arkasındaki önermeleri ayırt edin.
Sorun: Bu fikre aykırı gelen bir şey var mı? İnsanlara ve her şeye daha derin bakmaya çalışın.
Hiçbir şey yüzeyde göründüğü gibi değildir.
Örneğin;
"Tanrı, kendisi kaldırabileceğinden daha ağır bir kaya yapabilir mi?
Bu soru Tanrı'nın gücünün sınırını ifade eder, ya bu kadar ağır bir kaya yaratamaz veya onu kaldıramaz.
Buradaki cevap, bize soruda temel bir tersliğin olduğunu gösteriyor. Soru bize sonsuzlukların birinin ağır bir kaya, diğerinin ise sonsuz Tanrı'nın olduğunu gösteriyor. Bu ikisi karşılaştırılabilir. Ancak matematikten bildiğimiz gibi iki sonsuz karşılaştırılamaz.
Bu, kendi kendini inkâr durumudur. Bu, bir daireyi kare şekline çevirmektir. Bu, Tanrı'nın yeteneksizliği değil, önerilen işteki anlamsızlıktır.
CEVAPSIZ SORULARI BULUN
Hepimiz etrafta cevapsız sorularla dolu bir çanta ile dolaşırız. Bir seviyede bu sorular bizi rahatsız eder, bir seviyede de etmez. İşte bazı kusurlu sorular:
1. Doğru yolda mıyım?
2. Benim potansiyelim nedir?
3. Yanlışlarımı bir daha nasıl tekrar etmeyebilirim?
4. Durgunluktan nasıl sıyrılabilirim?
Bazı insanlar bu soruların cevapları yoktur, derler.
Ancak Yahudilik, bütün soruların önemli noktaları cevaplardır; netlik elde etmek uzun ve sert bir çekiştir, der. Durmayın. Ben şahsen bir soru üzerine günde iki kere o sorunun üzerinde çalışarak.
10 yıl düşündüm. Sorularınızı kendinizin dışına alın ve cevaplamaya başlayın.
Oturun ve kendi his ve düşüncelerinizi tahlil edin. Karar verilmemiş ne kadar önemli soru olduğunu göreceksiniz.
Eğer sizi rahatsız eden bir şey varsa küflenmesini beklemeyin. Onu listeye koyun ve listeyi beraberinizde taşıyın. Bu yolla bu soruları aklınızda tutacak ve birisini gördüğünüz zaman hazırlıklı olup cevap vereceksiniz.
Eğer işiniz kötüye gidiyorsa, oturup kaybetmeyi beklemeyeceksiniz. Problemi ortaya çıkarıp çözeceksiniz. Hayatta da bekleyip kaybedemezsiniz. Hayatınızı düzene sokun.
HAYAT İÇİN SORULAR
Soru cevap yeteneğinizi hayatın her yönüne uygulayın. Örneğin; evlenmek istiyorsanız hangi soruyu soracağınızı biliyor musunuz?
Çoğu insan evlenmemeyi seçer, çünkü yeterli savunmaları yoktur. Onların beklentileri bir Hollywood hikayesi üzerine kuruludur.
Evliliğin ne olduğunu ortaya çıkarın. Bir beraberlik mi? Bir antlaşma mı? Vergi sığınması mı? Ev yardımı mı? Arkadaşlık ilişkisi mi? Daha ucuz yaşamak mı? Büyükleri memnun etmek bir tören mi?
Yahudilik der ki; "Evlilik kadın ile erkeğin hayattaki hedeflerini beraberce sürdürebilme sözüdür". İki kişinin bir olup kutsal bir ilişki kurmalarıdır. Bireye vermekle beraber bir topluluğa da güç verir. Başarı, arkadaşlık, aile ve daha çoğunu verir.
Bunları bilmeden geçidi geçmeyin:
Evliliğin amacı nedir?
Nasıl başarılı bir evliliğim olur?
Doğru eşi seçtiğimi nasıl bilebilirim?
İLK SORULAR
Batı toplumunda aile çocuğun ilk ayakkabısını saklar. Bu, çocuğun gelişiminin göstergesidir. Yahudiliğin sakladığı şeyse bambaşkadır. Çocuğun ilk defa analitik bir soruyla bir çelişki yakaladığı gün... Bu özgürlüktür.
İyi soruların önemi Yahudiliğin ulusal bilincine işlenmiştir.
"Yanan Çalılıklar" adlı hikayede bilge Moşe çelişkiye dikkat çeker: "Çalılıklar yanıyor ancak yok olmuyor."
Pesah Seder'inde çocuklar dört meşhur soruyu sormaya cesaretlendirir. Seder 4 tip çocuktan bahseder: Bir bilgili, bir kötü, bir basit ve bir de sormasını bilmeyen. Her biri onun sorduğu soru tipleri ile tarif edilir.
1. Bilgili çocuk durumdaki tutarsızlığı ortaya çıkarır. Niye gecenin kölelik ile dolu olduğunu merak eder. Hamursuz ve acı bitkilerin anlamını... Buna karşın özgürlüğün sembolü olan neden arkamıza yaslandığımızı sorgular.
2. Bunu basit çocukla kıyaslayın; onun sorusu: "Bu nedir?" olacaktır.
3. Kötü çocuk hiç soru sormaz ve zıt bir durum yaratır, sanki güzel bir soru soracakmış gibi.
4. Nihayet 4. çocuk. Soru sormasını bilmeyen…
TORA ÇALIŞMANIN TEKNİKLERİ
Yeşiva denilen yer araştırmacı sorular sormayı ve analiz yapmayı öğreten bir okuldur. Yönlendiren Talmud'dur. Soru-cevap hakkında en büyük el kitabıdır. Talmud aykırılık ve çelişki üzerine asırlar önce yazılmıştır. Yahudiler bunu zarif bir sanata dönüştürmüşlerdir.
Yeşiva'nın yıldızı kimdir? En iyi soruyu sorandır!
Bazen Tora'nın metni bir kelime veya bir paragrafı tekrarlar ve mitsvaların birini tarif etmekte çok sade ve yalın olacaktır. Tanrı anlatımında çok dağınıktır. Peygamberler de öyle. Niçin? Bize araştırıcı ciddi sorular sordurmak için. Tora'yı kendi başımıza öğrenmek büyük çaba gerektirir. Onun için ne kadar çok çalışırsak aletlerimizi o kadar çok bileyleyebiliriz.
Eğer yeteri kadar soru çalışırsanız, örnekleri edinirseniz ve beyniniz çözümsel yolda çalışmaya başlar. Mezuniyet derecesi olan "Edebiyat doktorası'nı bilir misiniz? Yeşiva'nın öğrencileri "Soru Sorma Doktorası " derecesini elde etmişlerdir.
BİRAZ TALMUD MANTIĞI
Son yüzyıldan bir hikâye:
Yahudi bilginin birine Moskova'yı ziyaret etmesi için izin verilir. O da trene biner ve boş bir yere oturur. Bir sonraki istasyonda genç bir adam yanına oturur.
Bilgin adam bakar ve onun köylü olmadığını düşünür. Eğer köylü değilse, bu civardan olmalı diye düşünür. Eğer bu bölgeden ise, Yahudi olmalı. Çünkü bu bölge Yahudi bölgesidir. Öte yandan "Eğer Yahudi ise nereye gidiyor? Ben bu civarda Moskova'ya gitmek için izin alan tek kişiyim" der.
Moskova'nın tam dışında Samvet adında bir kasaba var ki oraya gitmek için izin gerekmez.
Neden Samvet'e gidiyor? Büyük bir ihtimalle oradaki Yahudi ailelerinden birini ziyarete gidiyor. Samvet'te kaç Yahudi ailesi var? Yalnız iki: Bernsteinve Steinberg aileleri. Bernstein ailesi felakettir, büyük bir ihtimalle Steinberg ailesini ziyarete gidiyor.
Peki niye gidiyor? Steinberg ailesinin yalnız kızları var belki de damatlarıdır. Eğer öyle ise hangi kızla evlİ? Sara Budapeşte'den bir avukat ile evli, Ester ise bu Zhadomir'den bir işadamı ile evli. Demek ki bu genç Sara'nın kocası olmalı. Bu da isminin "Alexander Kohen" olması demektir.
Budapeşte'den gelmişse oradaki antisemitizme göre adını değiştirmiştir. Bu da demektir ki ismi "Cohen" yerine, "Kovacs" olmuştur.
Adını değiştirmişse özel bir statüsü olmalıdır. Üniversiteden bir doktora gibi.
Bilgin genç adama döner ve "Nasılsınız Bay Kovacs?" der.
"Çok iyiyim teşekkürler. Peki benim ismimi nasıl bildiniz?" der genç adam.
Bilgin şöyle cevap verir: "Bu çok açıktı!".
NEDEN BİLGELİKTE SORUNLARI ANALİZ ETMEK BİR UNSURDUR?
Aptallar soru sormaktan çok utanır. Aptal olmayın.
İyi bir soru cevabın yarısıdır.
Sorular ve cevaplar açıklamalar için hayatın araç ve gereçleridir.
Her çelişki için eşit ve ayrı çözüm vardır.
İnsanlar kendilerini sordukları sorular ile açığa çıkarırlar.
Bir Yahudi'ye bir soru sorun, o da soru ile cevap verecektir.
İki kavram arasındaki ilişkiyi araştırın. Bundan öncekilerin doğru olduğuna dair çelişki midir?
Hayat acil cevaplar değildir. İyi anlamak için çok çalışmamız gerekir.
Sonuçlarımızı çizerken, dışarıdan gelen fikirlere ve tahminlere fazla güvenmeyin.
Bilge kişi sorular sorar. Bilge kişi cevapları arar.