Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Vayikra 14:1-15:33)

Nadav ve Aviu'nun ölümünden sonra, Tanrı, "kutsal"a izinsiz giriş konusunda uyarır: Sadece bir kişi, Koen Gadol, yılda ancak bir kez, Yom Kipur'da, Mişkan'ın en içteki odasına girebilecektir. Yom Kipur ibadetinin bir diğer özelliği, iki keçiden hangisinin Tanrı'ya korban edileceği ve hangisinin Yisrael'in günahlarının affını sağlamak üzere çöle gönderileceğini belirlemek için kura çekilmesidir. 

Ahare Mot peraşası ayrıca, Kutsal Mişkan dışındaki yerlerde korban yapılmaması konusunda uyarır, kanın yenilip içilmesini yasaklar, ensesti ve sapıkça cinsel ilişkileri yasaklayan kanunların ayrıntılarını verir.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

YENİ BİR ŞEY DEĞİL

“Kemaase erets Mitsrayim aşer yeşavtem ba lo taasu uhmaase erets Kenaan aşer ani mevi ethem şama lo taasu uvhukoteem lo telehu. Et mişpatay taasu veet hukotay tişmeru lalehet baem ani Ad... E.loehem. Uşmartem et hukotay veet mişpatay aşer yaase otam aadam vahay baem ani Ad... – Orada yaşadığınız Mısır’da yapılanlar gibi ve Ben’im sizi getirdiğim Kenaan topraklarının kuralları gibi de yapmayın ve onların kuralları gereğince gitmeyin. Emirlerimi uygulayın ve kurallarımı yapın. Onlarca yürüyün. Ben Aşem sizin Tanrı’nızım. Yerine getirenlerin onlarla yaşadığı kurallarımı ve emirlerimi koruyun ben Aşem’im. ”

Yeni bir şey değil: Yukarıda not düştüğümüz cümlelerde aslında yeni bir şey yoktur. Bunlar bizlerin zaten çok iyi bildiği gerçeklerdir. Bu cümleleri yazılarımızda birçok kez kullandığımız da açıktır. Ancak zaman zaman unutmaya meyilli olduğumuz bu gerçeklerde Tora neler öğretmeyi amaçlamıştır?

Tora’da yer alan çeşitli gurup mitsvalar vardır. Bunlardan bazıları çok güzel anlaşılabilir. Akılcı hatta bilimsel açıklamaları vardır. Bazıları ise ki bunlara örnek olarak Şaatnez ve Kaşerut kuralları verilebilir hem bilimsel hem de akılcı olarak açıklaması yoktur veya çok zordur. Bir kişi eğer Şaatnez ve Kaşerut gibi kuralları gözetiyorsa bunun nedeni sadece Tanrı’nın emri olmasıdır. Ancak hırsızlıktan uzak durmak veya adam öldürmemek gibi mitsvalar sadece Tanrı emri olduğu için değil aynı zamanda etik olarak gerekli olduğu için uygulama alanı bulur.

Zaman ve mitsvalar: İkinci grup yani etik anlamda uygulanan kurallar ile olan sorunumuz bu kuralların insanlar tarafından belirli ihtiyaçlar doğrultusunda oluşturulmuş olmasıdır. Sözgelimi kürtaj birkaç yıl önce birçok ülkede yasadışı olarak kabul edilmekteydi. Halbuki bu gün yalnızca yasal değil aynı zamanda bir “insan hakkı” olarak nitelendirilmektedir. Birçok kongre “doğum kontrol” konusunda kesin sınırlar koymakta, bir zaman önce kullanılması yasak olan ilaçlar artık kontrollü de olsa kullanılabilmektedir.

Toplumların moral anlayışı günden güne değişmekte çağımızda ciddi anlamda bir çöküş yaşamaktadır. Sedom ve Amora zamanında ahlak dışı davranışlardan dolayı da cezalandırılırken daha altmış yıl öncesinde Nazi Almanya’sının yaptıkları günümüzde taraftar bile toplayabilmektedir. Soykırım inkarcıları sadece bu vahşeti inkar etmekle kalmamakta birçok kongrede temsil bile edilebilmektedir. Bunun en yakın örneği İsviçre’de düzenlenen son toplantıya Soykırım’ı kabul etmeyen bir devlet liderinin “şeref konuğu” olarak davet edilmesidir. Bu radikal değişim toplumun entelektüel seviyesinin değişmesinin, yaşam şartlarının farklı bir boyuta taşınmasının nedenidir.

Halbuki Tanrı emri olarak kabul edilen ve uygulanan mitsvalar farklı bir boyutu ve yaşam tarzını göstermektedir. Tanrı O’nun emirlerini izlememiz gerektiğini söyler. Bunun nedeni olarak da sadece tek bir koşul vardır. O da emirlerin Tanrı tarafından verildiği ve inançla izlenmesi ve yapılması gerektiğidir. Bir kişinin yanlış ilişkilerde bulunması yasaktır. Bu yasak, kişiyi AIDS veya benzeri birçok hastalıktan koruyabilir. Sağlıklı bir ilişki yaşamasına ve iyi bir aile kurmasına neden olabilir. Ancak burada esas olan medikal veya sosyal kazanımın yanı sıra, inanç ve imanla Tanrı’nın emrinin yerine getirilmesidir.   Bu emirler bizim için bir yaşam kaynağıdır.

Boş bir şey değil: Moşe Rabenu daha ileride Haazinu peraşasında ölümünden hemen önce Tora için “boş bir şey değildir. O sizin hayatınız ve günlerinizi uzatacak olandır” der. Mitsvot için Pirke Avot şöyle der: Bir mitsva diğer bir mitsvayı getirir. Bir yanlış davranış da başka bir yanlışı tetikler. Yine Pirke Avot bir mitsvadan edinilecek kazancın başka bir mitsvayı yapmak için fırsat olduğunu öğretir. Bir yanlışın neden olacağı en büyük zarar da başka bir yanlışı tetiklemesi olarak belirtilir. Yine Pirke Avot “küçük bir mitsvayı yapmak için gayret et ve günahtan kaç şeklinde” bir uyarıda bulunur.

Mitsva yapmayı izlemek, mitsvaları takip etmek bir yaşam tarzı olmalıdır. Onlarla yaşamak için yani “vahay baem” deyiminin yerine gelebilmesi için “lalehet baem” yani onlarla yürümek gerekir. Mitsvaları yapmak, onları takip etmek ruhani olarak gelişimi sağlar. Bu da iyi ve sağlıklı bir yaşam için elzemdir.  

DİVRE TORA
Rav Selim Eskenazi

YOM KİPUR - KOEN GADOL İBADETİ -YAHUDİ EVİ

Bilindiği gibi Ahare Mot peraşası, Yom Kipur gününün ibadetinden bahsetmektedir.

Senenin en kutsal günü olan Yom Kipur gününde, Koen Gadol, dünya üzerindeki en kutsal yer olan Bet aMikdaş’ın içindeki Kodeş aKodaşim’e yani Kutsalların Kutsal’ına girmektedir.

Bütün halkın sorumluluğu üzerinde olan Koen Gadol halkın yaptığı tüm hatalar için korbanlar getirip, tütsüler yaktıktan sonra, Kodeş aKodaşim’te Am Yisrael’le tek yürek olup, bütün Am Yisrael’in günahlarını itiraf edip, Yüce Tanrı’dan af diliyor. Yom Kipur Sabahı Musaf Tefilası’nda Koen Gadol’un bu ibadeti detaylıca anlatılmaktadır.

2. Bet Amikdaş zamanında, sırf bu inanılmaz ruhani deneyimi yaşayabilmek için yüzlerce kişi Koen Gadol Mevkiine layık olmamalarına rağmen, parayla şanla şöhretle Koen Gadol’luk mevkiini satın aldıkları zaman, Yom Kipur günü Kodeş aKodaşim'e canlı girmelerine rağmen, oradan sağ çıkamadılar. 

Fakat tam tersine, Koen Gadol yaptığı ibadeti tamamen Tanrı adına yaptıysa, Tora'daki bütün berahalar Koen Gadol’un ve Am Yisrael’in üzerinde olmaktadır.

Koen Gadol, bu ibadeti yerine getirmeden evvel tam bir ruhani arınma sağlamak adına, doğal suların oluşturduğu bir havuza, mikveye girer ve daha sonra beyaz kıyafetlerini giyip, Kutsalların Kutsalına girer.

Maalesef, Yahudi Milleti’nin çektiği tüm acıların sebebi bugün bu ibadetin yapılabileceği bir Bet aMikdaş’ımızın olmamasıdır. Umuyorum ki en yakın zamanda Kutsal Bet aMikdaşımıza kavuşacağız.

Yüce Toramız, Kipur Gününün bu özel ibadetinden bahsettikten sonra, farklı bir konuya geçmektedir.

Tanrı Moşe’ye şöyle dedi: Yisraeloğullarıyla konuş ve onlara şöyle de: Ben, Tanrınız Ad.’ım, Yaşamış olduğunuz şehirlerde oturan insanlar gibi davranmayın, Onların öğretilerine uymayın. Tora’mız bu pasukların arkasından zina sınıfına giren yasak ilişkilerden bahsetmektedir.

Yaşayan Tora’mızın bizlere verdiği ders çok açıktır. Yahudi Milleti, Bet Amikdaş’ı istiyorsanız, Koen Gadol’un ibadetini istiyorsanız, Tanrı’yla olan ilişkinizin Yom Kipur günündeki gibi melekler gibi

olmasını istiyorsanız, küçük Bet aMikdaşlarınızı, Yahudi evlerini, Yahudi ailesini inşa etmeye başlayınız.

Yom Kipur Günü, Koen Gadol mikve’ye giriyor beyazlar giyiniyor, saflığın arınmanın simgesi olarak...

Aile saflığı kurallarını yerine getiren bir ailelerde bayanların mikveye gitmeleri, bu saflık bu arınma Bet Amikdaş’ın prototipi olan Yahudi Evi’nin temellerini inşa ediyor.

Ünlü kabalist Ari aKadoş'un öğrencisi olan Rabi Hayim Vital şöyle öğretir: Bir insanın gerçek kişiliği, evinde nasıl biri olduğuna bağlıdır.

Dışarıda herkes tarafından sevilen, takdir gören biri, evinde aynı şekilde davranmıyorsa yaptıkları boştur.

Koen Gadol’un ibadetini kimse görmez. Aynı şekilde karıkoca arasındaki ilişkiye de kimse görmez. Kimse bir evin içinde nasıl kazanlar kaynadığını bilemez.

Bet aMikdaş’taki bölümler insan vücudundaki organlara karşılık gelmektedir. Kalbimiz, Kutsalların Kutsalına karşılık gelmektedir.

Bizler eğer kalplerimizi açabilirsek, içinde bulunduğumuz durumun ciddiyetini farkına varabilirsek, Evimizi, Prototip Bet aMikdaşımızı kurma kararı alabilirsek, o zaman Şehina da Yahudi Evimizde ve Kalplerimizde barınacaktır. 

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: Rabilerin öğretilerinden)
Rav İzak Peres

Dini köken gözetmeden sinagogta birinin sağlığı için dua edilmeli midir?

Rabiler bu konuda kesinlikle olumlu görüş bildirirler. “Haside umot olam “statüsünde olanlar için dua etmek bir gereklilik hatta çok büyük bir mitsvadır.

YETMİŞ İKİ’ DEN SEÇMELER
(Rav Palaçi’nin 72 kitabı olduğu kabul edilir.)
Rav İsak Alaluf

Teilim içinde çok iyi bilinen yüz yirmi bir numaralı Mizmor’a bir bakmaya çalışalım: Rabi Hayim Palaçi’nin (Z’Ts’K’L’)’ye göre bu mizmor beş kez Tanrı’nın dört harfli ismini içerir. Yazılarımızda bu İsmin merhamet ile ilgili olduğunu paylaşmıştık. Rabi bu beş kez tekrarlanan ismin aynı zamanda Tora’nın beş kitabına denk geldiğini anlatır. Buna göre “ezzi meim Ad… ose şamayim vaarets” cümlesi Bereşit kitabına gönderme yapar. Bereşit kitabının ilk cümlesi “Bereşit bara E.loim et aşamayim veet aarets” diye başlar. Her iki cümlede Tanrı’nın yer ve göğün yaratıcısı olduğu anlatılır. Şemot kitabına karşılık gelen ifade “Ad… şomereha” şeklinde belirtilir. Bu da Beşalah peraşasında yer alan “V’Ad… oleh lifneem yomam” ifadesi ile benzeşir. Çünkü iki ifadenin ortak noktası Tanrısal koruyuculuktur. Üçüncü ifade “Ad… tsileha” olarak bilinir ve Vayikra kitabına denk gelir. Burada yer alan “Vayikra el Moşe” ile başlayan cümle “korbanot” dediğimiz korban ritüeline denk gelir. Rabi korbanlar yolu ile Tanrı’nın Mişkan’da Şehina’sını barındırdığını anlatır. Bu aynı zamanda kurtulmak anlamına da gelir ve korbanlar yolu ile Tanrı bizi birçok olumsuzluktan kurtarmıştır. Günümüzde korbanların yerini alan Tefila ritüeli de aynı işlevi görür. Bamidbar kitabına denk gelen dördüncü ifade “Ad… yişmorha mikol ra” şeklinde bilinir. Bamidbar kitabının hemen başında Tanrı emri ile sayıma tabi tutulan Bene Yisrael bundan dolayı “ayin ara” dediğimiz olumsuzlukları yaşamamıştır. Devarim kitabına denk gelen fade de “Ad… yişmor tseteha uvoeha” şeklinde bilinir. Bene Yisrael hem Yisrael toprakları dışında hem de içinde bulunmuş ve Tanrısal koruma her ikisinde de devam etmiştir.

HAFTANIN SÖZÜ

“Yahudi karşıtı ırkçılık yükseldikçe, Yahudi olma gururu da artar. Bizi utandırma girişimlerini reddedeceğiz. Onların nefretini reddedeceğiz ve bunun yerine sevgiye yöneleceğiz.” (Ben M. Freeman)