Mitsva siniflandirmalari

Tanrı’nın Yahudi toplumuna verdiği mitsvaları Hahamlarımız değişik şekillerde gruplara ayırmışlardır.

Aish HaTorah Rabilerinden Rabi Aşer Resnek’in Mitsvaları öğretirken kullandığı çizelge bu gruplamalardan biridir.

Bu çizelgenin birincisinde mitsvaların 10 Emir ile bağlantıları gösterilmektedir.( 10 Temel Prensip ) Tora’daki her mitsva aynı değerdedir. Eğer aralarında fark varsa bile bizler bu dünyada hangi mitsvanın daha değerli olduğunu bilemeyiz. Ancak 10 Emir’in ayrı bir özelliği vardır. Bu da 10 Emir’in kendi içinde diğer mitsvaları da içermesidir. Bu listede mitsvaların 10 Emir’in hangisi ile bağlantılı olduğunu görebilirsiniz.    

İkinci çizelgede mitsvalar günlük hayattaki uygulanışlarına göre sınıflandırılmışlardır. ( Yaşam Devri Emirleri )

Üçüncü çizelge ise bize mitsvalar sayesinde kendimizi nasıl geliştirebileceğimizi öğretmeyi amaçlamaktadır. ( Genel Felsefi Hedefler )

10 TEMEL PRENSİP

  1. Tanrı ile olan değişmez ilişkiyi korumak / Gerçek (Ben seni Mısır Esaretinden çıkaran Tanrı’n Aşem’im)
    1. Tanrı’nın var olduğunu bilmek
    2. Tanrı dışında başka güçlere inanmamak
    3. Tanrı’nın tek olduğunu bilmek
    4. Tanrı’yı sevmek
    5. Tanrı korkusu duymak
  2. Yahudiliği korumak / Monoteizm (Benden başka tanrın olmayacak)
    1. Putperestlikle ilgili şeyler yapmamak
    2. Putperestliklerin alışkanlıklarını takip etmemek
    3. Kutsal olan bir objeyi yok etmemek veya Tanrı’nın Adı’nı silmemek
    4. Tora’nın emirlerine eklememek veya onları eksiltmemek
  3. Konuşmalarda kurallara uygunluğu korumak (Tanrı’nın Adı’nı boş yere kullanma)
    1. Tanrı’nın Adı’nı boş yere kullanmamak
    2. Tanrı’nın Adı’nı kullanarak yalancı peygamberlik yapmamak
    3. Putun adına yemin veya peygamberlik etmemek
    4. Yalan yere yemin etmemek, yalancı şahitlik yapmamak
    5. Adak veya yemin olarak ağızdan çıkan sözü yerine getirmek
    6. Başkalarına beddua etmemek
    7. Laşon Ara (Kötü dil- Başkaları için kötü konuşma) yapmamak
    8. Başkalarını sözlerle gücendirmemek
  4. Hayatı kutsal yaşamak / Kutsallık (Şabat gününü kutsal kılmak için hatırla)
    1. Kalbinin veya gözlerinin isteklerini takip etmemek
    2. Tüm gücünle Tanrı yolunda gitmek
    3. Hahamlar’a ve Tora öğrenenlere bağlanmak
    4. Tanrı’nın Adı’nı topluluk önünde kutsal kılmak
    5. Hilul Aşem (Tanrı’nın Adı’nı ihlal etmek) ile sonuçlanabilecek bir harekette bulunmamak
    6. Sözlerle Şabat gününü kutsal kılmak
    7. Berit Mila (sünnet) yapmak
  5. Anne ve babaya saygı göstermek (Anne ve babana saygı göster)
    1. Anne ve babaya saygı göstermek
    2. Anne ve babadan korkmak
    3. Anne ve babaya vurmamak
    4. Anne ve babaya beddua etmemek
  6. Toplumsal sorumluluklar (Öldürme)
    1. Komşuyu sevmek
    2. Ger (Yahudiliği sonradan kabul etmiş) olanı sevmek
    3. Öldürmemek
    4. Birini kaçırmamak
    5. Başkalarına vurmamak
    6. Yükün yüklenmesinde ve boşaltılmasında başkalarına yardım etmek
    7. Kazaya neden olabilecek potansiyel tehlikeleri ortadan kaldırmak
    8. Yetim veya dulları ezmemek
    9. Başkaları için kalbinde kin beslememek
    10. Başkalarını utandırmamak
    11. İntikam almamak
    12. Kalbinde nefret duyguları taşımamak
    13. Kardeşinin kanına seyirci kalmamak
  7. Cinsellikle ilgili kuralları korumak (Zina yapma)
    1. Kalbinin veya gözlerinin isteklerini takip etmemek
    2. Sünnet olmak
    3. Bir kadınla Kiduşin (Evlilik) töreniyle evlenmek
    4. Bereketli olmak ve çoğalmak
    5. Eşe karşı, temel sorumlulukları esirgememek
    6. Kadın veya erkek için; karşı cinse ait olan giysileri giymemek
    7. Evlilik öncesi cinsel ilişkilerde bulunmamak
    8. Beraberliği yasaklanmış kişilerle cinsel ilişkide bulunmamak
    9. Evlenilmesi yasaklanmış kişilerle evlenmemek
    10. Karışık evlilik yapmamak
    11. Başkasının karısını arzulamamak
    12. Zina yapmamak
    13. Nida (Adet dönemi ve sonrasındaki bir hafta boyunca kadının bulunduğu konumdaki) bir kadınla cinsel ilişkide bulunmamak
    14. Yakın akrabalarla cinsel ilişkide bulunmamak
    15. Homoseksüel ilişkide bulunmamak
    16. Hayvanlarla cinsel ilişkide bulunmamak
  8. Parayla ilgili kuralları korumak / Ticaret (Çalma)
    1. Gerekli olan yerlere Tsedaka vermek
    2. Gerekli olduğunda borç para vermek
    3. Yahudi olan birinden borcuna karşılık faiz almamak
    4. Borcunu geri ödemesi için borçluya haksızca baskı yapmamak
    5. Rehin alınan obje için baskı yapmamak
    6. Ücretleri zamanında ödemek
    7. İşçiye ürettiği üründen yeme izni vermek
    8. Ticarette başkalarını aldatmamak
    9. Ağırlık ve uzunluk ölçülerinde hile yapmamak
    10. Komşunun sınırını aşmamak
    11. Çalmamak
    12. Çalınan objeyi geri vermek
    13. Kaybolan objeyi sahibine ulaştırmak
  9. Toplumda adaleti korumak (Yalancı şahitlik etme)
    1. Yalan şahitlikte bulunmamak
    2. Uygun olmayan bir yargıcı tayin etmemek
    3. Hüküm verirken adaletsiz davranmamak
    4. Yargıç için; rüşvet almamak
    5. Yargıca beddua etmemek
    6. Mahkemenin sözlerinden sapmamak
    7. Kardeşinin kanına seyirci kalmamak
    8. Amalek’in yaptıklarını hatırlamak
    9. Mısır topraklarında ikamet etmemek
  10. Her zaman kişisel gelişim için çalışmak (Arkadaşının malına vs. göz dikme)
    1. Kalbinin veya gözlerinin isteklerini takip etmemek
    2. Komşuna ait olana göz dikmemek
    3. Teşuva (Tora yoluna dönüş) yapmak
    4. Teşuva yapmaları için başkalarına yardım etme

YAŞAM DEVRİ EMİRLERİ

  1. Günde en az bir kez dua etmek
  2. Başa ve kola Tefilin takmak
  3. Dört köşeli her giysinin köşelerine Tsitsit takmak
  4. Her sabah ve her akşam Şema okumak
  5. Kapı girişlerine Mezuza koymak
  6. Yemeklerden sonra Birkat Amazon (yemek duası) okumak
  7. Tora
    1. Sefer Tora yazmak
    2. Tora öğrenmek ve öğretmek
    3. Tora öğretenlere ve öğrenenlere bağlı olmak
    4. Yaşlı veya Tora öğretenlerin önünde ayağa kalkmak
  8. Eli kapamamak, kalbi sertleştirmemek ve Tsedaka vermek
  9. Kaşerut’u korumak
    1. Kaşer olmayan türden bir hayvanı, balığı, kuşu veya böceği yememek
    2. Hayvanları yiyebilmek için kurallara uygun kesmek
    3. Terefa (Kaşer olmayan) hayvanı yememek
    4. Gid Anaşe’yi (siyatik siniri), yasaklanmış hayvan yağlarını, kan veya canlı bir hayvandan alınmış herhangi bir parçayı yememek
    5. Sütle eti birlikte yememek
    6. Orla (ilk üç yılın meyvesi) yememek
  10. Şabat
    1. Şabat’ı sözlerle kutsamak
    2. Şabat gününde Melaha (iş) yapmamak
  11. Bayramlar
    1. Bayramlarda sevinç duymak
    2. Pesah
    3. Omer saymak
    4. Şavuot
    5. Roş Aşana
    6. Kipur
    7. Sukot

GENEL FELSEFİ HEDEFLER

  1. Kendi çıkarı için fiziksel alışkanlıklara kapılmamak
    1. Kalbinin ve gözlerinin isteklerini takip etmemek
    2. Başkalarına ait olanı arzulamamak
    3. Sukot bayramı süresince 8 gün Suka’da ikamet etmek
  2. Tabiata veya insana zarar vermemek
    1. Tarlaya iki değişik türde tohumu birlikte ekmemek
    2. Hayvan veya kul türlerini kendi türünden olmayanla çiftleştirmemek
    3. Vücuduna dövme yapmamak
    4. Ölünün üzerinde yara açmamak
    5. Yüzünü jilet ile traş etmemek
    6. Yün ve ketenden dokunmuş elbise giymemek
    7. İhtiyaç dışında, meyve veren bir ağacı savaş sırasında bile yok etmemek
  3. Hayvanların acılarını dikkate almak
    1. Yumurtalarını almadan önce anne kuşun uzaklaştırılması
    2. Anne ile yavrusunu aynı günde kesmemek
    3. Bir eşek ile bir öküzü birlikte sürmemek
    4. Çalıştığı süre içinde hayvanın yemek yemesini engellememek
    5. Hayvanın yükünün boşaltılmasında yardımcı olmak
  4. Bet- Amikdaş’ın kutsiyetini korumak
    1. Bet-Amikdaş’a yönelik korku duymak
    2. Bet-Amikdaş’ta kullanılan yağın ve buhurun benzerini üretmemek
    3. Ölü ile temas eden birinin Bet-Amikdaş’ın bulunduğu tepeye girmemesi
  5. Kohenler’in kutsiyetine saygı duymak
    1. Kohenler için; Bene-Yisrael’i kutsamak
    2. Kohen’e saygı göstermek
    3. Kohenler’e çeşitli hediyeler/ kazançtan paylar vermek
    4. Kohenler için; belirli kadınlarla evlenmemek
    5. Kohenler için; ölü ile temas etmemek