Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Bamidbar19:1-22:1)

Külleri, ölü bir bedenle temas sonucu Tame olan bir kişiyi arındırmak için kullanılan "Para Aduma - Kızıl İnek" ile ilgili kurallar Moşe Rabenu'ya öğretilir.

Çölde 40 yıl dolaştıktan sonra, Bene-Yisrael Tsin çölüne ulaşırlar. Moşe'nin ablası Miryam ölür ve onun onuruna çölde halkla birlikte her yere gelen mucizevi su kaynağı kuruyunca halk susuz kalır. Tanrı, Moşe'ye bir kayaya konuşmasını ve ona su vermesini emretmesini söyler. Fakat Moşe, isyan eden Bene-Yisrael'e kızar ve taşa konuşmak yerine asasıyla vurur. Su yine de fışkırır; ancak Tanrı, ona ne Aaron'un ne de kendisinin vaat edilmiş topraklara girmeyeceklerini bildirir.

Aaron, OrAar adlı yerde ölür ve yerine oğlu Elazar geçer. Halkın, "Tanrı'yı ve Moşe'yi eleştirdikleri" yeni bir hoşnutsuzluk dalgasından sonra, Bene-Yisrael'in kampı zehirli yılanların saldırısına uğrar; Tanrı, Moşe'ye, pirinçten yapılmış bir yılanı yüksek bir direk üzerine yerleştirmesini ve gökyüzüne doğru bakan herkesin iyileşeceğini söyler. Halk, çölde mucizevi bir şekilde su sağlayan kuyu onuruna bir şarkı söyler. Moşe, Bene-Yisrael'e kendi topraklarından geçme izni vermeyen Emori kralları Sihon ve Og ile yapılan savaşlarda orduya komuta eder ve bu kralların, Yarden (Ürdün) nehrinin doğusuna doğru uzanan topraklarını fetheder.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

MİRYAM’IN KUYUSU

Şarkılar: TaNaH içinde yer alan dokuz tane şarkı yer alır. Bunlardan birincisi Adam Arişon tarafından Eden bahçesinde söylenen Mizmor Şir Leyom AŞabat sözleriyle başlar ve Teilim doksan ikinci mizmor olarak karşımıza çıkar. Beşalah peraşasındaki şarkı, Devora peygamberin şarkısı en iyi bilinenler arasındadır. İşte bu şarkılardan biri Hukat peraşasında Tanrı’nın yeniden Bene Yisrael’e tatlı su sağlaması sonunda söylenir. Gemara Masehet Taanit 9/A’ya göre çöldeki su kuyusu Miryam peygamberin zehutu ile sağlanmaktaydı. Miryam’ın vefatı sonunda susuz kalan Bene Yisrael yeniden isyan eder ve bu isyan Moşe ile Aaron’un Erets Yisrael’e girememesine neden olur. Su kuyusu olaylardan sonra Moşe onuruna yeniden ortaya çıkar ve onlara eşlik etmeye devam eder.

Kimine şarkı varken kimine neden yok? 1696 ile 1742 yılları arasında yaşayan büyük bilge Or AHayim AKadoş, Rabi Hayim ben Atar Bene Yisrael’in şarkılarında anlaşılmayan bir olaya gönderme yapar. Su için şarkı söyleyen toplum nedense diğer iki özel hediye olan Man ve Onur Bulutları için şarkı söylememişlerdir. Öyle ya yemek için Man, korunmak için de Onur Bulutları elzemdir ama Bene Yisrael nedense bu iki öğe için şarkı söylemez.

Or AHayim, aslında bu şarkının kuyuyla ilgili olmadığını, daha çok suyla özdeşleştirilen Tora ile ilgili olduğunu açıklıyor. Su fiziksel hayat için gerekli olduğu gibi, Tora da manevi hayat için büyük öneme sahiptir. Bene Yisrael, Matan Tora zamanında bir sevinç ve övgü şarkısı söylemeyi gerçekleştirmemişlerdir, bunu ancak kırk yıl sonra yaparlar. Rabi Hayim ben Atar şarkının neden bu zamanda söylendiği hakkında bilgi vermez. Kabala’nın büyük üstadı Rabi Yitshak Luria ile öğrencisi Rabi Hayim Vital arasında geçen bir öyküye bakarak bu şarkının nedenini algılamaya çalışalım.

Bir öykü: Rabi Yitshak Luria öğrencisi ile ilköğrenim gününde ona sayısız ve derin bilgiler aktarır. Ertesi gün bu olağanüstü fazla ve derin bilgilerin tamamını hatırlayamayan Rabi Hayim Vital öğretmeninden kısa bir tekrar yapması ricasında bulunur.

Kuyunun gizemi: Arizal ismi ile bilinen Rabi Luria, öğrencisini Kineret Gölü'ne getirir, biraz su alır ve öğrencisine içmesini söyler. Kineret Miryam’ın liyakati nedeniyle çölde atalarımıza eşlik eden “Beero şel Miryam’dan” su barındırmaktadır. Bu sudan içenler Tora bilgisini özümserler ve akılda tutabilirler.

Bu açıklamanın ışığında anlaşılır ki Miryam vefat edip de su kuyusu ortadan kalktığında Bene Yisrael bu yeteneklerini de kaybederler.  Artık Tora'yı gerektiği gibi çalışamaz ve akılda tutamaz hale gelmişlerdir. Moşe'nin onuruna göre kuyu restore edildiğinde, Tora'ya karşı yenilenmiş bir istekleri ortaya çıkar. Özel yeteneklerinin ellerinden alındığı dönem, onlara Tora bilgisinin ne kadar kıymetli ve değerli olduğunu anımsarlar. Bir kez daha çalışma, anlama ve Tora'nın kutsal sözlerini hatırlama yeteneğine sahip olmayı özlerler. Bu yetenekleri geri geldiğinde, bu özel armağan için sevinçle şarkı söylerler ve Tanrı’yı överler.

Her zaman Tora'nın paha biçilmez değerini takdir ederek yaşamak elzemdir. Tora’nın kutsal sözlerini öğrenmek ve özümsemek için sahip olduğumuz her fırsatı değerlendirmek gerekir.

DİVRE TORA
Rav Yehuda Adoni

Hukat Peraşasının ilk bölümünde Tanrı’nın Moşe ve Aaron’a bir emir verdiğini görürüz. Kural şu: Bene Yisrael kusursuz, özürsüz, boyunduruk takmamış kızıl bir inek getirecek. İnek Aaron’un oğlu Elazar’a verilecek. Maabetin dışında kesilecek. İnek tümü olarak yakılacak. Bütün bunlardan sonra Elazar Akohen giysilerini kirli mekruh olan kişi ineğin külü ile temiz bir kişi tarafından paklanacak. Ancak o zaman mabede girebilecek. Bu işlev Toramızda ‘Hok’ adı altında isimlendirir. Anlamı da Tanrı’nın emri fakat açıklanması verilmemiş yalnız yerine getirilecek bir buyruk. Tabii bu da mabed olduğu zaman geçerliydi. Herkesin her zaman pak ve temiz olmaları içindi. Arambam Para aduma; söz konusu kızıl inek işlevini şu kurallarla belirlemiştir. Alınacak olan kızıl inek üç veya dört yaşında olması veya daha yaşlısı da kullanılabilir, kızıl rengini kaybetmeme koşulu ile. Bundan anlaşılan yaşı bir veya iki olursa inek değil buzağı olur. Bundan yorumcularımız bir yorum çıkarmışlardır. Altın buzağı hatasıının giderilmesi için. Buzağının anası inek, buzağının kirlettiğini gelsin anası olan inek temizlesin. Hukat peraşasının ilk bölümü olan Para Aduma paragrafını Adar ayının dördüncü haftası yani Nisan ayına girmeden okuruz. Nedeni de Pesah bayramına tertemiz girmemizdir.

Peraşamış şu konularla devam etmektedir. Bene Yisrael çölde yollarına devam etmektedir. Kadeş denen yere gelirler ve arada Miryam ölür, orada gömülür. Miryam’ın ölümünden sonra halk su sıkıntısı çeker. Halk Moşe ve Aaron’a şikayette bulunurlar. Şikayetlerini şöyle dile getirirler: bizleri neden buralara getirdiniz? Buralarda hiçbir şey yok. İncir, üzüm, nar ekin veren toprak bunlar nerede? İçecek su dahi yok. Miryam öldükten sonra su sıkıntısı çekmelerinin nedeni çölde Tanrı suyu Miryam’ın koruyucu ve aydınlatıcı bulutları Aaron’un ve (man) ilahi gıdayı Moşe Rabenu’nun vehutu için vermişti. Tanrı Bene Yisrael’in su ihtiyaçlarını gidermek için Moşe Rabenu’ya asanı al sen ve Aaron kayanın etrafında toplanın. Kayaya konuşup su vermesini söyle. Halk doya doya su içsinler ve hayvanlarına içirsinler. Moşe Rabenu bu olaylar karşısında çok öfkelenmişti. Halka şöyle hitap etti: İsyankarlar beni dinleyin! Bu kayalardan size su çıkaralım mı? Kolunu kaldırıp asası ile kayaya iki kez vurdu. Kayadan su fışkırdı. Toplulukta, hayvanları da su içtiler.

Bu cümlelere dikkat edecek olursak Tanrı’nın Moşe Rabenu’ya konuştuğuyla, Moşe RAbenu’nun gösterdiği davranışlar birbirine uymuyor. İlk olarak Tanrı asanı al ve kayaya konuş demesine rağmen Moşe Rabenu kayaya vurur. İkincisi halka ağır konuşması Tabii ki bütün bunlar Tanrı nazarı itibari olarak Moşe ve Aaron’a bu davranışlarınızla madem toplum önünde bana güvenmeyip, benim sözlerimi yerine getirmediniz, bu toplumu vaad ettiğim topraklara sizler götürmeyeceksiniz. Beşalah peraşasında buna benzer bir olayla karşılaşırız ve orada Moşe Rabenu kayaya vurup su fışkırtır. Fakat arada Tanrı Veikita kayaya vuracaksın ve su verecek demiştir. Buradaki anlam halka bir ders vermekti. Cansız olan bir cisim kaya Tanrı’nın sözü karşısında onun emrini getiriyor. ‘Siz insanlar bunu neden anlayamıyorsunuz?’ bilgisini vermekti. Moşe ve Aaron’un cezalandırılmasının bir nedeni de bu icraatı halkın gözü önünde yapmalarıydı. 

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: Rabilerin öğretilerinden)
Rav İzak Peres

Konuşmalarda küfür veya beddua etmek neden yasaktır?

Pasuk “bir sağırı lanetlemeyeceksin” ifadesini kullanır. Buradan hareketle takma isimle bile olsa birini lanetlemenin doğru olmadığını anlıyoruz. Pasuk “duymasa da” veya “anlamasa da” ifadelerini barındırmaktadır. Özellikle Tanrı’nın İsmi’ni kullanarak beddua etmek kesinlikle yasaktır.

YETMİŞ İKİ’ DEN SEÇMELER
(Rav Palaçi’nin 72 kitabı olduğu kabul edilir.)
Rav İsak Alaluf

Rabi Hayim Palaçi (Z’Ts’K’L’), “ Kaf AHayim” kitabında kişinin kendisini aşağıladığı için affetmenin önemine değinirken, bu niteliği "her şeyin çaresi" olarak adlandırır. Bir kişi sabırlı ve hoşgörülü ise ve onu inciten insanlara kızgınlık duymazsa, bu davranışı, günahlarının affedilmesini sağlamak için oruç tutma ve diğer ritüellerden daha etkili kabul edilir. Rabi bizi incitenlere karşı kalbimizde bile kınamamamız gerektiğini ekler. Gururumuzu harekete geçiren içimizdeki kızgınlık sadece kibrin bir göstergesidir. Gemara’ya göre "kibirli yüreği olan herkes, Tanrı'nın gözünde iyi değildir" uyarısını hatırlamak gerekir.

Bu hafta okuduğumuz peraşaya uygun olarak Moşe Rabenu ile ilgili bir açıklama yapmaya çalışalım. Rabi Palaçi Avot de Ribi Natan kaynaklı bir öğretide şunları paylaşır. Moşe, bütün peygamberlerin en büyüğü olmasına rağmen, Bene Yisrael'e su meselesinde kızgınlık duyar. Bu yüzden de Erets Yisrael’e girme şansını kaybeder. O halde biz bunu dikkate almalı ve bize karşı işlenen hatalara daha hoşgörü ile yaklaşmalıyız.

Affetmeyi reddetmek, tüm "Mahloket" yani anlaşmazlık ve çekişmelerin kaynağıdır. Bu doğrultuda, Rabi Yehezkel (7:25)’de yer alan "Kefada Ba Uvikshu ş.alom Va'ayin - kızgınlık geldiğinde barışı ararlar ama bulamazlar" pasuğuna gönderme yapar. Yani, insanlar ısrarcı ve esnek olmayı reddedip katı bir şekilde davrandıklarında, barış elde etmek imkansız hale gelir.

HAFTANIN SÖZÜ

İşler istediğin gibi değilse, olduğu gibi olmasını dile. (Yahudi atasözü)