Bazı insanlar karar vermenin her zaman yaptığımız rutin şeylerden biri olduğunu düşünür.
Fakat gerçekte yaşam kararlardan oluşmuştur. Her bilinçli dakika yeni bir karardır. Uyandığımız andan itibaren düşünmeye başlarız: Kahvaltıda ne yiyeceğim? Bugün patronumu nasıl karşılayacağım? Esnediğimiz zaman, dönüp tekrar uyumamız bile bir karardır.
Kararların oluşturduğu etkilerden her biri başlı başına, küçük olmasına rağmen, hayatın kalitesini belirleyen şeylerdir.
"Aino Sameyah behoraa" ın anlamı, "kararları hafife almayın" dır.
Tabii ki farklı kararların farklı etkileri vardır. Disneyland'a gitmezseniz, sadece Mickey Mouse'ı kaçırırsınız. Fakat başarılı bir evlilik için bilgi edinmezseniz bu evliliğin sonu hüsranla bitebilir.
Yaşamak için ciddi olun. Kendinize sorun: Bugün, bu hafta, bu sene ne yapacağım? Hayatta ne yapıyorum? İmkânlarım nelerdir? İnsanoğlu neleri başarabilir?
YAŞAMAK KARAR VERMEKTİR
Hayatın ne hakkında olduğunu bilmenin sonuçlarını ciddiye alın.
Birçok insan hayati kararlarını hiç düşünmeden verir. Karar vermek bizi rahatsız ediyor ise, bütün düşünceleri aklımızdan atmaya çalışırız. Kişi sadece doktoru gücendirmekten korktuğu için doktoruna güveniyor olabilir. Ya da bazen sonucunu hiç düşünmeden boş temellere dayanan kararlar verebiliriz. Bu tuzağa düşmekten kaçının.
Ciddi felsefi sorulara yanıt olmadığını söyleyen insanlar, büyük ihtimalle doğru soruyu doğru kişiye sormamışlardır. Bu konuları incelemenin sonuçlarına dikkat edin.
Aşağıdaki soruları araştırıp düşüncesizce yanıtlar vermemeliyiz:
1. Aileme nasıl saygı gösterebilirim?
2. İş hayatında dürüstlüğümü nasıl koruyabilirim?
3.İnsanlık için ne yapabilirim?
4. Tanrı var mı?
5. Özgün iradem var mı?
6. Ölümden sonra yaşam var mı?
Kendi içinizi incelemek için vakit ayırın. Önemli kararlarınızı açığa çıkarın. Bu kararlara nasıl vardınız? Sizin hayatınızda önemli etkiler yapan kararları belki de ne kadar dikkatsizce vermiş olduğunuzu fark ettiğinizde çok şaşıracaksınız.
KARARLARINIZI CİDDİYE ALIN
Yaşamınızla ilgili ne yapacağınız hakkında düşünmek, açık kalp ameliyatı olup olmama konusunda düşünmekten daha az ciddi bir iş değildir. Yazı tura atarak ameliyat olup olmama konusunda karar verir misiniz? Tabii ki hayır. Öyleyse önemli kararlarınızı dikkatsizce almaktan ve bilmediğiniz konular hakkında fikirlerinizi söylemekten vazgeçin!
Kararlarınızı sorumluluk duygusu ile verin. Her hangi bir konu ile uğraşırken onu bütünü ile ele alın. İyice inceleyin. Tüm sonuçlarını düşünün.
Karar verirken uygun önlemler alın. Kendi tercihlerinizi ve sonuçlarınızı göz önünde bulundurun. Bu evi alabilecek miyim? Bu insanla evlenecek miyim? Çünkü uygun önlemleri almadan kararlar alırsanız, hayatınızda hatalar yapmaya mahkûmsunuzdur.
Önemli bir karar vereceğimiz zaman, kısa vadeden çok uzun vadede getireceği sonuçları göz önünde bulundurmanız gerekir.
Kararlarınızın oluşturabileceği sonuçlar hakkında farkına varamadığınız faktörleri bilebilecek insanlarla konuşun.
Başkalarına yardım ederken, birine bir şey öğretmekle onlar adına karar vermenin arasındaki ince çizgiye dikkat edin.
Birisi sizden bir tavsiye istediğinde, ne hakkında konuştuğunuzdan emin olmadan fikir vermeyin. Sizin fikriniz doğru değil ise, tavsiye işe yaramayacak ve diğer kişi gücenecektir.
SAHTE KARAR
Çok tutulan bir Amerikan eğlencesinin adı "Pazartesi sabahı oyuncusu" dur. Bu, futbol maçından sonra taraftarların koçun ve ekibin nasıl bir stratejiyle daha başarılı olabileceklerini tartıştıkları bir programdır. Herkesin başka insanların kararları hakkında parlak fikirleri vardır.
Fakat "Pazartesi sabahı oyuncusu" sadece futbolla sınırlıdır. Bizler daha geniş alanlarda yorumlar yapmaktan hoşlanırız: "Eğer Amerikan başkanı olsaydım." ya da "Tanrı olsaydım" Dikkat edin.
Başkalarının hatalarını yargılamak bize kendi bilgeliğimiz hakkında hata yaptırır. Bizim de her zaman aynı hatayı yapma şansımız vardır.
"BİLMİYORUM" DEMEYİ ÖĞRENİN
Modern toplum bilgi ile değeri eşit kılar.
Bazen bilir gibi yaparken tuzağa düşeriz - çünkü bilmediğimizi kabul ettiğimiz zaman kötü duruma düşeceğimizi düşünürüz.
Başkaları ile tartıştığınız zaman, kendinizi "Bilmiyorum" deme konusunda eğitin. Eminseniz bile "Bana öyle geliyor" deyin.
Aksi takdirde bir görüşe odaklandığınız zaman bu görüşten geri dönmek istediğinizde utanabilirsiniz ve kendinizi aslında hiç inanmadığınız bir konuda savunma yaparken bulabilirsiniz.
"Bilmiyorum" dendiği zaman utanmak için hiçbir sebep yoktur. Sınırlamalarınızda dürüst olmak, bilgi dağarcığınızdaki eksikleri bulmanıza yardımcı olacaktır. Ayrıca başkalarının yanlış yola gitmelerine sebep olmazsınız. Ve dürüstlüğünüzden dolayı insanlar size daha fazla saygı gösterirler.
Sadece birkaç kişi mutlu olmanın yolunu ya da hayatın anlamını bilmediğini kabul edecektir. Birisine iyi insanın nasıl olduğunu sorun, o size böyle bir şeyi düşünmediğini itiraf edecektir.
Buna benzer olarak, Tanrı'nın varlığı ve Sina Dağı'nda konuştuğunu kabul etmeyebiliriz. Özgür iradeye gelince, onu kullandığımız ve ne olduğunu bilmediğimizi kabul etmemiz gerekir..
Kararlarınızı verirken esnek olun. Size başka kanıtlar getiren insanlara ve yeni bilgilere karşı açık olun.
İnsanlar hata yaparlar. Yapılan en büyük hata, düşünce tarzının değiştirilemeyeceğini düşünmektir. Bir hata yapmışsanız ve onu düzeltemeyecek kadar utanıyorsanız, ikinci bir hata yapıyorsunuz demektir.
O konuda karar verme yetkiniz yoksa karar vermeyin. Daha fazla bilen insanlara danışın. Tavsiyelerini dinleyin. Kendi hayatınızla oyun oynamayın.
NEDEN BİLGELİKTE "SORUMLU KARARLAR"
BİR UNSURDUR?
Yaşamak, gelişmektir. Karar vermezseniz gelişemezsiniz.
Verilecek en önemli karar, "Ben niçin yaşıyorum?" un kararıdır.
Karar vermek, yaşamınızı gerçek yapacaktır.
Ne kadar bilgili olursanız, o kadar iyi kararlar verirsiniz.
Ön yargılardan uzak durun adil değerlendirmeler yapın. Avukat değil, hakim olun.
Bir kararla yüzleştiğiniz zaman rahatlayın. O an karar verme konusunda bir baskı hissetmeyin. Cevabı bulmak için vaktinizi kullanın.
Anlamlı ve mantıklı yaşamak için, bilmediğiniz zaman bunu itiraf edin.
Hayat yolunuz hakkında sadece siz karar verin. Değiştirmek istediğiniz zaman bu karar size ait olsun.
