Lütfen Peraşa Kağıtlarını Dua Sırasında Okumayınız

               Bu Hafta İçin Saatler              

29 Heşvan

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5771

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

4:11

5:23

-----

Yeruşalayim

4:06

5:19

Tel Aviv

4:26

5:25

  6 Kasım

Tel Aviv

4:21

5:20

İstanbul

4:42

5:22

2010

İstanbul

4:35

5:15

T O L E D O T

 Hatırlatmalar:

ü  7-8 Kasım Pazar-Pazartesi: Roş Hodeş Kislev

 

 

Bu HP  .....'nin aziz ruhuna ithaf edilmiştir.

 

 

Peraşa Özeti (Bereşit 25:19-28:9)

[www.chabad.org]

 

Yitshak, Rivka ile evlenir. Çocuksuz geçen 20 yıldan sonra duaları cevap bulur ve Rivka hamile kalır. "Çocuklar karnında itiştikleri" için zor bir hamilelik geçirir. Tanrı, ona  "rahminde iki ulus var" der, "büyük olan, küçüğüne hizmet edecek".

İlk önce Esav doğar; arkasından, onun topuğunu tutar halde çıkan Yaakov gelir. Esav büyür ve "usta bir avcı, bir kır adamı" olur; Yaakov ise "çadırlarda oturan basit biridir"; kendisini eğitime adamıştır. Yitshak, Esav'ı, Rivka ise Yaakov'u daha çok sever. Bir gün, avdan yorgun ve aç olarak dönen Esav Behorluk hakkını (ilk doğan olarak sahip olduğu hakları) Yaakov'a bir tabak kırmızı mercimek yemeği karşılığında satar.

Peliştiler'in hüküm sürdüğü Gerar ülkesinde, Yitshak Rivka'yı kız kardeşi olarak tanıtır; çünkü onun güzelliğine göz diken biri tarafından öldürüleceğinden korkar. Toprağı eker, babası Avraam'ın kazdığı kuyuları tekrar açmanın yanında yeni kuyular da kazar. İlk iki kuyu için Peliştiler'le kavga çıkar; ancak üçüncü kuyunun sularından sükûnetle yararlanır.

Esav, iki Hiti kadınla evlenir. Yitshak yaşlanır ve görüş yeteneğini kaybeder. Ölmeden önce Esav'ı mübarek kılmak istediğini bildirir. Esav babasının en sevdiği yemeğin hazırlanması için avlanmaya gittiği sırada Rivka Yaakov'a Esav'ın kıyafetlerini giydirir, daha kıllı olan ağabeyini anımsatması için kollarını ve boynunu keçi kılları ile örter, benzer bir yemek hazırlar ve Yaakov'u babasına gönderir. Yaakov babasından "göklerin çiyi ve yeryüzünün yağı" hakkında bir bereket duası alır ve kardeşine karşı üstünlüğe sahip olur. Esav döndüğü ve aldatmaca ortaya çıktığı zaman, Yitshak'ın ağlayan oğluna verebileceği tek şey, onun kılıcı sayesinde yaşayacağına dair kehanette bulunmaktır. Yaakov hata yaptığı zaman, küçük kardeş Yaakov, ağabey Esav'ın üzerindeki üstünlüğünü kaybedecektir.

Yaakov, Esav'ın gazabından kaçmak ve dayısı Lavan'ın ailesinden kendisine bir eş bulmak için evden ayrılır. Esav, üçüncü bir kadınla evlenir: Yişmael'in kızı Mahalat.

DEVAR TORA

[Rabi Yisahar Frand - www.torah.org]

                                                                                                                           

İstihzanın Gücü

 

Peraşamız şöyle başlamaktadır: "Ve bunlar Avraam'ın oğlu Yitshak'ın soyudur: Avraam Yitshak'a baba oldu" (Bereşit 25:19). Raşi, "Avraam Yitshak'a baba oldu" sözlerinin bizim zaten bildiğimiz bir şeyi tekrarlaması üzerinde durur. Bunun yanı sıra, Tora burada Yitshak'ın soyundan bahsedeceğini söyledikten sonra neden geriye dönüp Avraam'ın Yitshak'a baba olduğunu söylemektedir?

Raşi buna cevap verirken, o neslin alaycı şahıslarının (letsane ador) Sara'nın onca yıldan sonra birden hamile kalışını, Avimeleh'in yanında alıkonmasına bağladıklarını belirtir: "İnsanlar ‘Sara senelerce Avraam ile yaşadı, ama onun çocuğuna hamile kalmadı' şeklinde müstehzi imalarda bulunuyorlardı. Bu tartışmaya karşılık vermek için Tanrı Yitshak'ın görüntüsünü tıpkı Avraaam'ınkine benzetti.  Yitshak'ı gören herkes Avraam'ın onun babası olduğunu hemen anlıyordu."

Çoğu kez çocuklar anne veya babalarına benzerler. İlk kez gördüğünüz kişinin çok iyi tanıdığınız birinin oğlu olduğunu hemen anlamanız mümkün olabilir. Bu durumda ise, baba-oğul ikilisinin benzerliği bundan bile daha açıktı. Midraş, Tanrı'nın bunun gerçekleşmesi için bir mucize yarattığını belirtir. Yitshak'ın babasına benzerliği o kadar büyüktü ki, bu bir mucize sayılırdı!

Gemara'da (Baba Metsia 87a) Avraam'ın, Yitshak'ın sütten kesilmesini kutlamak için o neslin önemli şahıslarını davet ettiği bir parti düzenlediği anlatılır. Avraam Avinu sadece özel bir vatandaş değildi. O aynı zamanda monoteizmin (tek tanrıcılığın) önemli savunucularındandı. Dünyada putperestlerin inançlarını reddetmiş ve Evren'in tek bir Efendisinin var olduğunu ilan etmişti.

Avraam Avinu Tanrı'nın İsmini kutsamak ve O'nun kendisi için yaptığı mucizeyi herkese ilan etmek istemişti. Avraam bu büyük kutlamayı sadece o amaçla gerçekleştirmişti, ama olumsuz ve şüpheci kişiler orada oturmuş sadece piknik yapıyorlar, Yitshak'ın Avraam'ın oğlu olamayacağı konusunda alaylar edip takılıyorlardı. Sara Avimeleh'ten hamile kalmış olmalıydı. Nasıl olduğunu hepimiz biliriz: gözler yuvarlanır, burun kıvrılır ve müstehzi bir tebessüm belirir.

Aslına bakılırsa bu kişilerin "Avraam çocuk sahibi olamaz" gerekçesiyle, Sara'nın Avimeleh'in çocuğunu taşıdığını söylemesi mantık dışıydı, çünkü buradaki olağanüstü durum Avraam'ın bir çocuk sahibi olması değildi, çünkü onun zaten Agar'dan doğmuş bir çocuğu vardı! Mucize, bütün hayatını kısır olarak geçiren Sara'nın doksan yaşına geldikten sonra hamile kalmış olmasıydı!

O halde bu ne tür bir alaycılıktı? Tanrı neden, sırf temelden mantıksız olan bu tür bir alaycılığa karşılık vermek böyle bir mucize gerçekleştirmeye gerek görmüştü?

Mesele şudur ki, alaycılığın (letsanut) işte tam olarak böyle bir gücü vardır. Yapılan alayın bir mantığa dayanması bile gerekmez. Bir anda balonu patlatan bir toplu iğnenin etkisi neyse bir nüktenin etkisi de aynıdır. "Basın" onu kaleme alacaktır. Asgari zekâya sahip bir kişinin sadece 30 saniye düşündükten sonra bu alayı saçma bulacak olması gerçeğinin bir önemi yoktur. İstihza, işte o bir anlık boşlukta zararını vermiştir bile. İşte letsanutun gücü böyledir.

Bu anlık balon patlamasının Avraam'ın niyetlendiği Kiduş Aşem amacını bozmasına izin vermek, Avraam'ın parti düzenleme amacını tamamen yok edecekti. Bu yüzden, Tanrı'nın bu kutlama yemeğinin ilham veren doğasını onarmak için bir mucize gerçekleştirmesi gerekiyordu.

Mesilat Yeşarim 5. bölümde şöyle yazar: "Kişi en küçük alayla bile, kendisinden büyük miktarda ilham ve coşkuyu saptırabilir. Bir alay, yüz nasihati etkisiz kılar."

Tanah'ta Karmel Dağı'nda Peygamber Eliyau'nun yaptıklarını anlatan bir kısım vardır (Melahim I, Perek 18; Ki Tisa peraşasına ait aftara). Eliyau, o dönemlerde yaygın bir put türü olan Baal'ın rahipleriyle çekişir. Putların sahte olduklarını ve Tek Tanrı olduğunu kanıtlamaya çalışır. Baal rahipleri ilahlarına seslenip başarısız olurken, Eliyau'nın korbanını yakmak için gökten bir ateş iner.

Ancak bu olmadan önce Eliyau Tanrı'ya seslenir: "Cevap ver bana Tanrım, cevap ver!" Eliyau "cevap ver" sözlerini neden tekrarlama gereği duymuştur? Hahamlarımız Eliyau'nun aynı sözlerle iki farklı dua ettiğini öğretirler: "[1] Tanrım bana cevap ver ve göklerden bir ateş indir. [2] Tanrım bana cevap ver ve bu mucizeye büyücülük demesinler." Diğer bir deyişle, Eliyau "Tanrım beni alaycılardan koru" demektedir. "Hani sinagogun kenarında köşesinde, Haham ne derse desin, ne kadar ilham verici bir açıklama yaparsa yapsın, mutlaka gülecek ve alay edecek bir şeyler bulan o insanlar var ya; işte beni onlardan koru!" demektedir.

Eliyau göklerden ateşin gelmesiyle herkes "A-Şem - O'dur Tanrı! A-Şem - O'dur Tanrı" diye haykırırken, kenarda alaycı birinin "Yaa mucizeymiş, tabii tabii. Büyü bu ya!" diye bu olayı küçümseyeceğinin farkındaydı. Eliyau'nun endişe ettiği şeyle, Tanrı'nın Yitshak'ı mucizevî bir şekilde tıpkı babasına benzetmesinin sebebi aynıdır. Letsanutun yıkıcı etkisi böyledir. Tanrı böyle bir durumun ortaya çıkmasını o kadar ciddiye almıştır ki, bunu bir mucize yapmaya değer görmüştür.

AFTARA BAĞLANTISI

[The Jersey Shore Torah Bulletin / www.shemayisrael.co.il]

 

Not: Bu bölümde her peraşanın, kendisine ait aftara ile arasındaki bağlantı işlenmektedir ve bu hafta Roş Hodeş arifesi olması vesilesiyle Mahar Hodeş aftarası okunacak olmasına rağmen, açıklama peraşaya ait aftara hakkındadır.

 

Masa Devar - Malahi 1:1-2:7

II. Bet-Amikdaş döneminde geçen aftarada Tanrı, Bet-Amikdaş'taki ibadete gereken önemi vermeyen Koenleri ve bütün Yisrael halkını azarlamaktadır. Aftaranın peraşaya olan bağlantısı, Tanrı'nın Yisrael'e yönelik sevgisini dile getirmesindedir. Aftaranın başında şu sözleri okumaktayız: "‘Sizi sevdim' dedi Tanrı. ‘Bizi nasıl sevdin?' derseniz [söyleyeyim:] Esav Yaakov'un kardeşi değil miydi?' diyor Tanrı "Ancak [yine de] Ben Yaakov'u sevdim". Başka bir deyişle, "Esav Yaakov'un ağabeyi olmasına rağmen Yaakov'u sevdim ve onu kutsadım". Aftara Yaakov ile Esav arasındaki tezattan söz ettiği için, bu iki kardeşin mücadelesine sahne olan peraşayla bağlantılıdır.

MİŞNE TORA

[Rambam'ın Sözlü Tora'nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora'nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora'nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak - hem de çok kısa bir özet olan - kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham'a danışmak gerekir.

 

Dokuzuncu Kitap: KORBANOT / KORBANLAR (Devam)

52. Behorot - İlk Doğanlar [ve Hayvanlardan Ayrılan Maaser]

 

İnsanların, Kaşer hayvanların ve özel olarak eşeklerin erkek ilk-doğanlarını [yani behorları] ayrı tutmamız emredilmiştir. Pasukta söylendiği gibi: "Bene-Yisrael içindeki her behoru, her rahim açanı Benim için kutsa. İster insan, ister hayvan olsun - Benim'dir o" (Şemot 13:2). İnsanların ve eşeklerin behorlarını kutsiyetin getirdiği kısıtlamalardan kurtarmak için Pidyon adı verilen bir karşılık ödenir. Bu bedel Koenlere aittir. Ancak korban olmaya uygun Kaşer bir hayvanın behor yavrusu için Pidyon ödemesi yapılmaz; bu yavru Bet-Amikdaş'a getirilip korban yapılır ve eti Koenler tarafından Yeruşalayim'de yenir. Pasukta belirtildiği gibi: "[Tanrı'nın Aaron'a yönelik sözleri:] İnsan ya da hayvan olsun... tüm rahim açanlar, sana ait olacaktır. Ancak insanın behorunu mutlaka kurtarmalısın. Yine, tame hayvanın [yani eşeğin] behorunu da kurtaracaksın... Ancak boğanın behorunu, koyunun behorunu ya da keçinin behorunu kurtarmayacaksın. Kutsaldır onlar... Etleri senindir" (Bamidbar 18:15-18). Ayrıca: "...sığırının ve davarının behorlarını... kendi şehirlerinde yiyemezsin. Bunları sadece Tanrın Aşem'in Huzuru'nda... yiyeceksin" (Devarim 12:17-18).

Eğer hayvan bir kusur nedeniyle korban edilmeye uygun değilse bile yine de Koen'e aittir. Pasukta söylendiği gibi: "Sığırında ve davarında doğan tüm behor erkekleri Tanrın Aşem Adına kutsiyete adamalısın... Eğer [behor bir hayvanda] kusur olursa... onu Tanrın Aşem Adına [korban olarak] kesme. Onu şehirlerinde yiyebilirsin" (Devarim 15:19, 21). Bu emir, Bet-Amikdaş mevcut değilken bile geçerlidir. Böyle bir durumda, kusuru olmayan bir behor hayvanla hiçbir şey yapılamaz. Bir kusur edinene kadar serbest bırakılır.

Her sene bizim mülkiyetimiz altında doğan on öküzden, koyundan veya keçiden bir tanesini ayırmamız emredilmiştir. Bunlar Maaser-korbanı olarak Bet-Amikdaş'a getirilir ve kefaret ödenerek kutsiyetinden arındırma olanağı yoktur. Pasukta söylendiği gibi: "Tüm sığır ve davar maaserleri [ile ilgili kanun şöyledir:.. her] onuncu, ‘Tanrı Adına Kutsal' olacaktır... [bunların hiçbiri ‘kutsal' niteliğinden] kurtarılamaz" (Vayikra 27:32-33). Hahamlarımız, Bet-Amikdaş'ın mevcut olmadığı dönemlerde bunun yapılmamasına hükmetmişlerdir. Bet-Amikdaş olduğunda bu hayvan bir korban olarak getirilir, eti de sahibi tarafından Yeruşalayim'de yenir. Eğer hayvanın bir kusuru varsa, eti her yerde yenebilir.

YOLLARDA DİKKAT VE TEHLİKELERDEN KORUNMA

[Rabi Yosef Tsvi Rimon / "Şabat BeŞabato" - www.zomet.org.il]

 

Sürücünün Sorumluluğu (2. Bölüm)

 

Geçen yazımızda gördüğümüz üzere, bir sürücünün hareketlerinin sonuçları, bir "grama", yani dolayı bir hareket değil, doğrudan bir eylem olarak kabul edilmelidir. Rabi Ovadya Yosef'in Yehave Daat adlı alaha eserinde de, çok hızlı araba kullanarak ölümcül bir kazaya neden olan kişi bunun direkt sorumlusu olarak değerlendirilmiştir (5:16).

Birçok durumda, sonunda kazayı önlemenin hiçbir yolu yokmuş gibi göründüğü zaman bile, birçok kaza, önceden akıllı davranma ve doğru planlama olduğu takdirde önlenebilir.

Bu tespitlerin ışığı altında kişi, güvenli bir şekilde araba kullanmak için bazı hazırlıklar yapmalıdır. Eğer yorgunsa, araba kullanmadan önce bir süre uyumalıdır. Araba kullanırken yorulduğunu hissetmeye başlarsa, durup dinlenmesi gerekir. Rabi Ovadya Yosef, bir diğer eseri Yabia Omer'de uykusuz araba kullanarak, uyuyakalması sonucunda kazaya neden olan bir kişinin, yaralanan tarafın tıbbi masraflarını ödemek zorunda olduğunu belirtmiştir  (cilt 9, Hoşen Mişpat 5). Diğer taraftan, Şevet Levi adlı bir başka eserde uyuyakalma durumu iki farklı şekilde ele alınmaktadır: Eğer sürücü yolculuğun başında uyuyakalırsa suçlu sayılır; ama yolculuğun sonunda uyuyakalmışsa sorumlu tutulmaz (cilt 8, 301). Ancak yukarıda belirtildiği üzere, Yabia Omer bu konuda bir ayrım yapmamakta ve her iki koşulda da sürücüyü suçlu bulmaktadır. Bir kişi yorgunsa, durup dinlenmesi gerektiği için, bunu yapmadığı takdirde doğrudan kendi elleriyle kazaya neden olduğu kabul edilebilir.

Özet  

İnsan daima yaptığından sorumlu tutulur; dolayısıyla hareketlerimizle insanlara veya mallara zarar vermeyeceğimizden emin olma yükümlülüğümüz vardır. Önceden kestirilmesi mümkün olan bir kaza sonucu birini öldüren bir sürücünün "kazara, ama kasıtlıya yakın bir şekilde öldürmüş" sayılması mümkündür. Böyle bir durumda kaza o kadar ciddidir ki, [bir sığınma şehrine] sürgün edilmek bile günahı onarmayacaktır. Buna örnek olarak, trafik kurallarını çiğneyen veya geçerli bir sürücü belgesi olmadan araba kullanan bir sürücüyü sayabiliriz.

Ölümcül kazanın tamamen beklenmedik şekilde geliştiği bir olay "önüne geçilmesi mümkün olmayan duruma yakın bir kaza" sayılabilir; böyle bir durumda günah o kadar ağır değildir ve sürgüne gerek yoktur. Buna örnek olarak, durup dururken yola atlayarak zarar gören bir insanı veya yolun önceden bilinmeyen bir şekilde kusurlu olması sonucunda meydana gelen bir kazayı sayabiliriz.

Bütün kurallara uyan, ama yol koşulları hakkında yanlış tahminde bulunması sonucunda ölüme yol açan bir sürücü, kazara ölüme sebebiyet vermenin klasik örneği olabilir. Böyle bir durumda sürücünün günahının bağışlanması için [sığınma şehirleri günümüzde olsaydı] sürgüne gitmesi gerekirdi.

Gereken özeni gösteren bir kişi, huzur ve sükûtu ümit edebilir.

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Dini Uygulama Rehberi - Rabi Nisim Behar]

 

Aavat A-Şem - Tanrı Sevgisi (Devam)

 

Midraş şu olayı anlatır: Rabi Şimon Bar Yohay'ın evine, boşanmak isteyen bir çift gelir. Bunun sebebi on yıldır çocuk sahibi olamamış olmalarıdır. Rabi Şimon Bar Yohay onlara şöyle der:

-        Ayrılmadan önce, tıpkı evlendiğiniz günkü gibi bir ziyafet yapın.

Karı-koca bir ayrılık ziyafeti verir. Yerler, içerler; adam sarhoş olur ve şarabın verdiği neşe ile karısına şöyle der:

-        Kızım; bu evdeki en değerli şeyleri al babanın evine git.

Adam içkiden sızınca, eşi hizmetkârlarını çağırır ve kocasını babasının evine götürmeleri için emir verir. Gece yarısı adamın sarhoşluğu biraz geçer ve uykusundan uyanarak karısına sorar:

-        Nerede yatıyorum ben?

-        Babamın evinde.

-        Benim babanın evinde ne işim var ki?

-        Sen bana evdeki en değerli şeyi alıp babamın evine gitmemi söylemedin mi? Evde benim için, senden daha değerli bir şey yok.

Bunun üzerine ikisi boşanmaktan vazgeçerek tekrar Rabi Şimon Bar Yohay'ın evine gelirler. Rabi Şimon onlar için dua eder ve o olaydan sonra bu çiftin bir erkek çocukları olur.

 

Midraş şöyle devam eder: Bu olayda sadece bir kadın kocasına "senden daha değerli bir şeyim yok" dediği için, Tanrı onları memnun etmiştir. Bu durumda tüm Yisrael Ulusu "Dünyada Senin Büyüklüğün'den başka hiçbir şeyimiz yok" dediği takdirde, Tanrı elbette onları dinleyecek ve bunun kat kat fazlasıyla cevap verecektir.

Gerçek Tanrı Sevgisi, kişinin, dünyadaki hiçbir şeyi, Tanrı'dan çok sevmemeye kalbinde karar vermesiyle gerçekleşir. Bunu yaptığı takdirde, Her-Şeye-Kadir Tanrı da onu sevip koruyacak ve kalbinin tüm isteklerini yerine getirecektir.

Haftanın Sözü

["Shabbat Shalom Weekly" - Rabi Kalman Packouz]

 

Malzeme ne olursa olsun, insan hayatla ne yapıyorsa, hayat odur.

-- Leo Gartenberg

 

Haftanın Peraşası'nı, t  e  b  e  r  r  u  d  a     b  u  l  u  n  a  r  a  k, ölmüşlerinin ruhuna veya hasta bir yakınının şifasına ithaf etmek isteyenlerin,

 ilgililer (050 - 38 41 30) ile temasa geçmeleri rica olunur.

Peraşa kağıtları Tora ile ilgili yazılar içerdiğinden çöpe atılmamalıdır.

Lütfen Geniza'ya getiriniz.