Lütfen Peraşa Kağıtlarını Dua Sırasında Okumayınız

               Bu Hafta İçin Saatler              

14 Kasım

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

2009

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

4:06

5:18

-----

Yeruşalayim

4:03

5:16

Tel Aviv

4:20

5:20

27 Heşvan

Tel Aviv

4:17

5:17

İstanbul

4:34

5:14

5770

İstanbul

4:29

5:09

H A Y E   S A R A

 Hatırlatmalar:

ü 17-18 Kasım Salı-Çarşamba: Roş Hodeş Kislev

 

Bu HP  …..’nin aziz ruhuna ithaf edilmiştir.

 

 

Peraşa Özeti (Bereşit 23:1-25:18)

[www.chabad.org]

 

Sara 127 yaşında ölür ve Hevron’da bizzat Avraam tarafından Hitiler’den 400 gümüş şekele satın almış olduğu Mahpela Mağarası’na gömülür.

Avraam’ın hizmetkârı Eliezer, Yitshak için uygun bir eş bulmak üzere hediyelerle birlikte Haran’a doğru yola çıkar. Kasabaya geldiğinde Eliezer Tanrı’dan bir işaret talep eder: Yöre kızlarının kuyudan su çekmek üzere geldiğini gördüğünde, onlardan biraz su isteyecektir, kendisiyle birlikte develeri için de su teklif edecek olan, sahibinin oğlu için öngörülen kız olacaktır.

Avraam’ın yeğeni Betuel’in kızı olan Rivka bu testi başarıyla geçer. Eliezer, davet edildiği müstakbel gelinin evinde günün olaylarını aktarır. Rivka Eliezer ile birlikte Kenaan topraklarına gelir. Yitshak ile Rivka’nın karşılaşmaları, Rivka’nın Yitshak’ı açık arazide dua ederken gördüğü bir sırada gerçekleşir. Yitshak onunla evlenir, onu sever ve annesinin kaybından dolayı içinde bulunduğu kederli durumdan çıkarak teselli bulur.

Avraam kendisine Ketura adında yeni bir eş alır ve ondan altı yeni çocuğu olur, ancak Yitshak onun tek gerçek varisidir. Avraam 175 yaşında ölür ve iki oğlu, Yitshak ve Yişmael tarafından karısı Sara’nın yanına gömülür.

DEVAR TORA

[“Kol Hakollel” / Rabi Şelomo Jarcaig – www.torah.org]

 

Karakter – Kişiliğin Temeli

 

Avraam Avinu tarihte Tanrı’nın en önemli hizmetkârlarından biri olarak bilinir. Kendisi bütün dünyaya tek Tanrı kavramını yaymış ve hayatını, insanlıkla Evrenin Yaratıcısı arasında bağlantı kurmaya adamıştı. Gelecek neslin ilahi mirasçısı olarak oğlu Yitshak ile ondan gelecek torunları Tora’yı alacaklar ve dünyayı en üst kademedeki amacına götüreceklerdi. Bu nedenle, Yitshak için en iyi eşi bulmak hayati bir önem taşıyordu.

Biraz şaşırtıcı olan şey, Avraam’ın, kendisinin ve Sara’nın, Tanrı’ya yaklaştırmak için bu kadar zaman ve enerji harcadığı yüzlerce kişiyi bir eş adayı bulma açısından kasten göz ardı etmiş olmasıdır. Bu kişilerin kuşkusuz birçoğu, Tanrı’nın dünya ve dünyanın sayısız eş zamanlı işlevleri üzerindeki mutlak hâkimiyetini takdir etmek için giriştikleri manevi arayışta yüksek seviyeye ulaşmayı başarmıştı. Örneğin Avraam’ın sadık ve eğitimli hizmetkârı Eliezer’in kızı, Yitshak’ın eşi olmak için iyi bir adaydı, ama kendisi Kenaanlı olduğu için reddedilmişti. Avraam onun yerine, kendi şehri olan Ur Kasdim’den yabancı bir kadın bulmayı tercih etti. Oğluna, kendi en seçkin öğrencilerinin ailelerinden ziyade, puta tapanlarla dolu bir bölgeden bir eş seçecekti.

Daha da şaşırtıcı olanı da, Yitshak’ın eşi Rivka’nın seçilme şeklidir. Rivka ailesi için kuyudan su çekerken, Avraam’ın elçisi olarak hareket eden ve Rivka’ya yabancı olan Eliezer, genç kızdan kendisine su sağlamasını rica etti. Genç kız hem kendisine hem de develerine su sağladığı takdirde, bu durum, o kızın Yitshak için uygun kız olduğuna dair bir işaret olacaktı. Şu bir gerçek ki, bu sınav genç kızın iyi huylarının bir işareti olurken, onun genel ideolojisi hakkında hiçbir ipucu içermemekteydi. Neden genç kızın puta tapıp tapmadığı, ateist olup olmadığı, Avraam’ın yok etmek için bütün hayatını adadığı yanlış ilkelere sahip olup olmadığı değil de, karakteri ile ilgili bir endişe vardı?

Bazı açıklamaları iki ciltlik Lev Eliyau adlı eserde toplanmış olan, İngiltere’de, Litvanya’da ve İsrail’de 70 yıldan fazla Tora öğreten Rabi Eliyau Lopian (1876-1976) Avraam’ın, oğlu Yitshak için eş seçiminde göz önünde tuttuğu önceliklerin, Tanrı’ya yönelik hizmet hakkında derin bir bakış açısı sağladığını vurgular. Tanrı korkusu ve saygısı elbette önceliklidir, ancak iyi özellikler (karakter özellikleri ve ahlak bilinci) bu saygının dayandığı temel unsurlardır. Uygun özelliklere sahip, ama Tanrı korkusundan yoksun olan kişi, hayata bakış açısının hatalı olduğu konusunda eğitilmelidir. O kişi hatasını kabul edip değişmeye karar verdiği zaman, kısa bir süre içinde, Tanrı hizmetinde de başarılı olur ve bunu geliştirir. Buna karşılık, kaba ve görgüsüz mizaç ve davranışlara sahip bir insan, zayıf yönlerini değiştirmesi gerektiği bilincinde olsa bile, değişmek için hayatı boyunca çabalayabilir, ama yine de başarılı olmayabilir.

Avraam, birkaç peraşa önce, büyükbabaları Noah tarafından lanetlenen Kenaan’ın torunları ile çevrili bir halde, Kenaan topraklarında yaşıyordu. Kenaan ve babası Ham, Büyük Tufan’dan sonra sergiledikleri kötü davranışlarla Noah’ın onurunu ayaklar altına almışlardı. Avraam’ın insan doğasıyla ilgili bilgisi, çocukların genelde ebeveynlerinin niteliklerini aldıkları gerçeğini de kapsıyordu. Kendi öğrencileri Tanrı’dan korkan bireyler olmalarına rağmen – zira onları bizzat kendisi eğitmişti – Yitshak için eş seçmeye uygun bir topluluk değildi. Bu nedenle Avraam’ın tek seçeneği, Ham’ın kardeşi ve kendi atası olan Şem’in soyundan bir eş seçmekti. Noah, Ham ve Kenaan’ın aksine, kendi onuruna değer vermiş olan Şem’i mübarek kılmıştı. Avraam, Şem’in soyundan biri olarak, büyükbabasının güçlü karakterine sahipti ve haklı olarak Şem’in soyundan gelen başka birinin Yitshak için ideal bir eş olacağını tahmin etmişti. Avraam tüm takipçilerini göz ardı edip, Yitshak’ın eşini başka bir yerde arayarak, bize Tanrı hizmetinde çok önemli bir bakış açısı öğretmiştir. “Dereh Erets Kadma LaTora Görgü, Tora’dan Öncedir”. Tora’yı öğrenmeye ve ona göre yaşamaya adanmış bir mevcudiyet, ancak güçlü ve temiz bir karakter temeli üzerine inşa edilebilir.

İKİLEM

Bu kısımda bazı ikilemler ve sorular sunacağız. Bunları Şabat masasında ailece tartışma konusunun bir parçası yapabilirsiniz. Peraşa broşürünün sonunda bu soruya Yahudilik’in bakış açısıyla verilebilecek bir cevabı bulabilirsiniz.

 

Yakınımdaki süpermarketten bir ürün satın aldıktan sonra, içeriğinin ambalajın üstünde belirtilen miktardan farklı olduğunu fark ettim. Mağazanın ya da üreticinin kurbanı olduğumu hissettim. Yapılacak en doğru şey nedir?

 

MİŞNE TORA

[Rambam’ın Sözlü Tora’nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora’nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora’nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak – hem de çok kısa bir özet olan – kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham’a danışmak gerekir.

 

Dördüncü Kitap: NAŞİM / KADINLAR

23. Geruşin – Boşanma

 

Boşanma için, erkeğin, karısı adına bir boşanma belgesi (Get) yazıp ona tanıkların önünde teslim etmesi gerekir. Pasukta söylendiği gibi: “… bir boşanma belgesi yazıp [kadının] eline vererek onu evinden gönderir” (Devarim 24:1). Pasukta boşanma sebebi için “[kadın adamın] gözünde beğeni bulmazsa [veya adam kadında] ahlaksızlık belirtisi bulursa” denmektedir. Dolayısıyla boşanma için ciddi ve geçerli bir gerekçe olmalıdır. Bir çift boşanma niyetindeyse, artık birlikte yaşamamalıdırlar, ama bu konuda karşılıklı fikir birliği söz konusuysa boşanana kadar birlikte yaşayabilirler.

Bir erkek eşini boşar ve o eş başka bir erkekle evlenirse, ikinci koca onu boşasa veya ölse bile, kadın bir daha ilk eşine dönemez. Pasukta söylendiği gibi: “[kadın boşandığı kocasının] evinden çıkıp başka bir adamın [karısı] olursa, ama [bu] ikinci adam da [kadından] nefret eder ona bir boşanma belgesi yazıp eline vererek onu evinden gönderirse ya da kadını kendine eş olarak almış olan ikinci adam ölürse – [işte böyle bir durumda, kadın, ilk kocası için] yasak hale gelmiş olmasından ötürü, onu boşamış olan ilk kocası dönüp onu kendi karısı olacak şekilde [tekrar] alamaz” (Devarim 24:2-4). Boşanmış veya dul kalmış bir kadın, hamile olup olmadığının kesinlik kazanması için, tekrar evlenmeden önce en az 90 gün beklemek durumundadır. Böylece bebeğin hangi erkeğe ait olduğu tespit edilebilir. Bir erkek, bir başka erkekten hamile olan veya bir başka erkekten olan bebeğini emzirme döneminde olan bir kadınla evlenmemelidir.

DEVAR TORA

[“Love Your Neighbor” / Rabi Zelig Pliskin]

 

Avraam’ın hizmetkârı Eliezer, Rivka’dan içecek su ister. Genç kız ona su verir ve daha sonra develere de su vermeyi önerir. Tora bize şöyle anlatır:

 [Rivka] Aceleyle testisini yalağa boşalttı ve daha su çekmek için [birkaç kez] kuyuya koştu. [Hizmetkârın] Tüm develeri için su çekti” (Bereşit 24:20).

Rabi Moşe Hayim Luzatto, Rivka’nın iyilik yaparken acele ettiğine dikkat çeker. “Aceleyle boşattı ve tekrar tekrar koştu” Midraş’ın belirttiği gibi, “tsadiklerin bütün işleri aceleyle yapılır” (Bamidbar Raba 10:7). Rabi Luzatto şöyle yazar: “Ruhu, Yaratıcısı’nın isteğini yerine getirmek için yanıp tutuşan kişi, mitsvaları uygularken tembellik yapmaz. Hareketleri bir ateşin hızlı hareketleri gibi olur ve iş tamamlanana kadar dinlenmez veya hareketsiz durmaz” (Mesilat Yeşarim 6. bölüm).

Rabi Yitshak Sher’e göre, birisine su vermek gibi en küçük eylem bile, uygun motivasyonla yapıldığı takdirde manevi açıdan yücelir. Rivka, Eliezer’e ve develerine su verdiği zaman, bunu, hızıyla kendini belli eden bir hesed (iyilikseverlik ve şefkat) ile gerçekleştirmiştir. Bu hareketi sayesinde Yisrael’in Anneleri’nden biri olmaya layık görülmüştür.

Rabi Sher insanları, hesedlerinin mertebesini yükseltmek için cesaretlendirirdi. İnsanların çoğu her gün sırf alışkanlıktan birçok iyi harekette bulunur. Eğer bu görünürdeki önemsiz hareketleri otomatik davranışsal tepkiler olarak değil de, Tanrı’nın İsteği’ni yerine getirme fırsatı olarak görürsek, dünyevi şeyleri ulvi kılmayı başarabiliriz.

Bir öneri: Marketten bir görevli bir paket veya postacı bir mektup getirdiği zaman, ona bir bardak su ikram edin. Bu büyük bir iyiliktir ve çok büyük takdir görür!

MODERN ÇAĞ Ve TORA

[“Şabat BeŞabato” – www.zomet.org.il]

 

Bir Avukatın ve Bir Temsilcinin Bağımsızlığı

 

Avraam’ın hizmetkârı, Rivka’nın ailesinden bir direnişle karşılaştığı zaman, tepkisi “Eğer efendime iyilik ve doğrulukla davranmak istiyorsanız, bana söyleyin. Aksi takdirde, [onu da] söyleyin ki ben de sağa ya da sola döneyim” (Bereşit 24:49) şeklinde olmuştur. Avraam’ın özellikle “oğluma oradan bir eş alacaksın” (Bereşit 24:7) şeklindeki sözlerini göz önünde bulundurursak, Eliezer’in böyle bir şey söyleme hakkı var mıydı?

Barışçıl bir çözüm arayan evli bir çiftin münakaşasında erkeği temsil eden avukat, ilk bakışta hem erkeğe, hem de kadına ait olduğu sanılan belli bir miktar paranın esasında kadının ailesinden geldiğini ve onlara geri verilmesi gerektiğini iddia etmişti. Daha sonra bu çift boşanma kararına varınca, kadın parayı ailesine geri vermesi gerektiğini söyledi. Diğer taraftan erkek ise, avukatının yorumunun kendisini bağlamadığını ve esasında paranın hiçbir şekilde eşinin ailesine ait olmadığını ileri sürdü.

Erkeğin iddiası Bet-Din tarafından reddedildi, çünkü avukat en başta paranın kaynağını belirtirken, adam herhangi bir itirazda bulunmamıştı. Alaha’ya göre, sessiz kalmak, kabul anlamına gelir. Bu kural sadece mahkemedeki tarafların sözleri için değil, aynı zamanda mahkeme odasında üçüncü şahısların kullandıkları sözler için de geçerlidir. Ancak bir söz mahkeme salonunun dışında sessizlikle karşılanırsa, kişi “ben sadece şaka yapıyordum” diyebilir ve o zaman sessiz kalmasının bir onayın kanıtı olmadığına inanabiliriz.

Bu belirli örnekte koca, avukatını duymadığını ve kendi sözlerinin protokolde kayda alınmadığını iddia edebilirdi. Ancak onun tezine zarar veren başka bir nokta söz konusuydu. Koca, avukatını, kendi adına hareket edebilecek şekilde vekil kılmıştır. Normal şartlarda bir elçi söz konusu olduğunda “Ben seni bana yararlı olman için yolladım, bana zarar vermen için değil” gerekçesiyle, temsilcinin yaptıklarını reddetme hakkı olabilir. Ancak avukat söz konusu olduğunda durum farklıdır. Bir müvekkil, kendi adına bazı iddialarda bulunmak veya bir uzlaşmaya varmak üzere avukata yetki veren kesin bir vekâletname imzalar. Bunun anlamı, bir avukatın, müvekkil tarafından aksi takdirde mahkemede kazanılabilecek olan bir para üzerindeki haklardan müvekkili adına feragat etme yetkisine sahip olmasıdır. Aynı şey, sonradan müvekkilin işine gelmeyen bir hal almış bir iddia için de geçerlidir. Dolayısıyla yukarıdaki örnekte koca, avukatın tayinini geriye dönük olarak feshedemez ve avukatın mahkemedeki sözleri müvekkili bağlar.

Kaynak: Rabi Avraam Şapira “Tehumin” 21.cilt, s. 413-421.

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Dini Uygulama Rehberi – Rabi Nisim Behar]

 

Et ve Süt

 

1. İki kişi bir masaya oturduğunda, biri etli diğeri de sütlü yiyemez. Fakat her birinin ayrı peçetesi varsa ve aralarına bir mesafe koyarlarsa o zaman aynı masada yemek yiyebilirler. Ancak her birinin ayrı ekmeği, tuzluğu ve bardağı olmalıdır.

2. Etli bir tencere ya da tavada yanlışlıkla sütlü şeyler pişirilmişse veya sütlü bir kapta yanlışlıkla et pişirilirse o yemek yenemez ve kap da başka bir şey pişirmek için kullanılamaz. Ancak bu kap [kullanım şekline göre] Agala (kaynar suya daldırma) veya Libun (ateşte kor hale getirme) yapıldıktan sonra kullanılabilir ve bu konuda işin uzmanı olan bir Rav’a danışmak gerekir.

 

169

 
3. Et ve süt beraber pişmemiş ama içinde et pişen bir tencereye soğuk süt düşmüşse; ya da içinde süt kaynayan bir tencereye soğuk bir parça et düşmüşse; ya da sıcak et soğuk süte düşmüşse; ya da sıcak süt soğuk etin üstüne düşmüşse; ya da yanlışlıkla ikisi birlikte pişmişse – bu gibi durumlarda bu işte tecrübeli bir Rav’a danışmak gerekir. Bu uzman hem yemekle hem tencereyle ne yapılacağına ilişkin bilgi verebilecektir. Önümüzdeki hafta bunlara dair birkaç örnek vereceğiz.

4. Etli bir yemeğin içine yanlışlıkla sütlü bir kaşık veya çatal sokulursa ya da tersi olursa, yemek kaynamakta ise bir Rav’a sormak gereklidir. O bize hem yemeğin hem de çatal bıçakların ne yapılacağını söyleyecektir. Fakat her şey soğuksa kaşık veya çatal yıkanır ve ondan sonra kullanılabilir.

5. Tencere, tabak vb. etli ve sütlü kap kacak sıcak suyla birlikte yıkandıysa bir Rav’a danışılır. Fakat soğuk suyla yıkandılarsa kap kacaklar bir daha yıkanır ve ondan sonra tekrar kullanılabilir.

6. Balıklar hem etli hem sütlü tencerelerde pişirilip kızartılabilir. Aynı zamanda tereyağı ve bu gibi sütlü şeylerle de pişirilebilir. Fakat balıklar etle veya etin yağıyla pişirilemez çünkü bazı durumlarda bunda can tehlikesi vardır ve Hahamlarımız “Can tehlikesine yol açabilecek durumlar, dini yasaklamalardan bile daha önemlidir” demişlerdir.

 

İKİLEME CEVAP

[Rabi Mendel Weinbach / gatewaysonline.com]

 

Eğer genellikle ambalajın üstünde yazılmış olanları dikkatlice okursanız, üreticinin tüketicilerin şikâyetlerini dile getirmelerini ve onları telafi etmeyi önerdiğini görürsünüz. Süpermarketinizi suçlamak haklı bir davranış değildir, çünkü marketin raflara yerleştirdiği her bir kalemi kontrol etmesini bekleyemezsiniz.

Sizin gibi tüketicilerin farkında olması gereken bir başka olay daha vardır. Bazı üreticiler kutuya koydukları miktarı azaltarak, para tasarrufu yapmaya karar verirler. Yeni ağırlık ambalajda belirtilmesine rağmen, tüketicilerin çoğunun etiketleri okumadıklarına güvenerek, değişikliği kamuya açıklama sorumluluğundan kaçınırlar. Bazı yerlerde bu tür üreticilere toplu davalar açılmış ve telafi için, bir süreliğine ücretsiz, fazladan gramaj eklemeleri sağlanarak cezalandırılmışlardır.

Haftanın Sözü

[“Shabbat Shalom Weekly” – Rabi Kalman Packouz]

 

Başkalarına karşı iyi olduğunuz zaman,

Kendinize en büyük iyiliği etmiş olursunuz.

 

-- Benjamin Franklin

 

Haftanın Peraşası’nı, t  e  b  e  r  r  u  d  a     b  u  l  u  n  a  r  a  k, ölmüşlerinin ruhuna veya hasta bir yakınının şifasına ithaf etmek isteyenlerin,

 ilgililer (050 – 38 41 30) ile temasa geçmeleri rica olunur.

Peraşa kağıtları Tora ile ilgili yazılar içerdiğinden çöpe atılmamalıdır.

Lütfen Geniza’ya getiriniz.