Yazdır

Yahudilik tarımla uğraşan bir toplumda doğup geliştiği için Tora kurallarının çoğu hayvanlarla ilgilidir. Örneğin ağır bir yük altında zorlanan bir hayvan gördüğümüzde hayvanın sıkıntısını hafifletmek ve onu yükünden kurtarmak için sahibine yardımcı olmamız emredilmektedir (Şemot 23:5).

Bunun dışında hayvanını yüklemekte olan birini gördüğümüzde ona yardımcı olmakla yükümlü olduğumuz yazılıdır. Aynı anda yardıma muhtaç iki kişi gördüğümüz hallerde ise ilk olarak hayvanının yükünü indirene, daha sonra da hayvanını yükleyen kişiye yardım etmekle yükümlü olduğumuz belirtilmiştir. Zira yüklü olan hayvan daha büyük sıkıntı içindedir.

Ancak Yahudi yasaları bu kurallara bir istisna getirmiştir. Talmud'da şöyle denilmektedir, "Eğer dostunun yük indirmede, düşmanının ise yüklemede yardıma ihtiyacı varsa, kötüye olan meylini yatıştırmak için önce düşmanına yardım etmekle yükümlüsün." Yüklü hayvanın sıkıntısını azaltmak amacıyla yük indirmenin öncelik kazanması gerektiği ortaya atıldığında ise Talmud şöyle karşılık verir, "Öyle de olsa, 'kötüye olan meyli yatıştırma' dürtüsü daha zorlayıcıdır" (Bava Mezia 32b).

Hoşlanmadığınız bir kişiyle barışmak çok zordur. Birlikte oturup konuşsanız bile, bir müddet sonra sohbet, geçmişte yaşanan şikayetler ve karşılıklı söylenen öfkeli sözlerin hatıra gelmesi ile çığırından çıkabilir. Senelerdir kavga eden iki adamdan bahseder bir Yahudi fıkrası. Bir yıl haham, Yom Kipur akşamı Kol Nidre'den önce iki adamı yanına çağırıp onları azarlar, "Birbirinizi affetmeyi beceremediğiniz bu konumda buraya gelip Tanrıdan af dilemeniz gerçekten de çok anlamsız." Haham'ın bu sözleri karşısında çok utanan adamlar el sıkışıp barışırlar. İbadetten sonra birbirlerine rastladıklarında adamlardan biri şöyle der, "Şunu bilmeni isterim. Benim için ne dualar ettiysen, ben de aynılarını senin için ettim."

Diğer adam da şöyle karşılık verir, "Ne, şimdiden mi başladın?"

Düşmanlarımızla barışmanın çok zor olduğu bilincinde olan Talmud, düşmanımıza karşı iyilik yapmak için her türlü fırsatı değerlendirmemiz gerektiği konusunda ısrarlıdır. Zira yapılan bu iyilik, düşmanın size daha olumlu bir şekilde bakmasını sağlayabilir.

İşte bu davranış, gerçekten de önceden hazırlığı yapılamayacak türde etik bir eylemdir. Düşmanına iyilik yapma fırsatı insanın önüne ansızın çıkabilir ve bu konuda ani bir karar gerekebilir. Talmud'daki bu kavramın farkında olmanız, fırsat önünüze çıktığında sizin farklı davranmanızı sağlayacaktır. Yani sevmediğiniz bir kişiyi zor durumda gördüğünüzde eğer yardımcı olacak durumda iseniz, içinizden gelen kötü dürtüleri aşarak ve düşmanlık kalıbını kırarak ona yardımcı olmalısınız. ***