Yazdır

Çocuğunuza bir şey vereceğinizi vaat edip, daha sonra o şeyi ona vermemezlik etmeyin. Zira bunun sonucunda çocuğunuz yalan söylemeyi öğrenecektir.

- Talmud Bavli, Sukkah 46b

Eğer bir baba oğluna bir hediye getirmeyi vaat edip daha sonra getirmezse veya onu bir geziye götüreceğine söz verip daha sonra bunu iptal ederse, çocuğun ilk tepkisi hayal kırıklığı olacaktır. Ancak bu tür olaylar sık sık tekrarlanırsa çocuk eninde sonunda, dünyanın böyle işlediğine ve birilerine bir söz verdiğinde sözünde durmasına pek de gerek olmadığı sonucuna varacaktır.

Anne babalar yalan söylemenin ne kadar kötü bir şey olduğu hakkında çocuklarına saatlerce öğüt verebilirler. Ancak çocuklarına karşı davranışları çoğunlukla yalanlarla dolu ise çocuklar, ifade edilen öğütlerden ziyade anne babanın yaptıklarını örnek alacaklardır.

Çocukların doğruyu söylemeye teşvik edilmeleri gerektiği ile ilgili yarı acı, yarı komik bir Talmud fıkrası:

Karısı Rav'a devamlı olarak azap çektiriyordu. Eğer Rav mercimek isterse karısı ona bezelıe pişiriyordu. Bezelıe istediğinde ise mercimek pişiriyordu.

Rav'ın oğlu Hiyya büyüdüğünde, babasının annesine söylenmek üzere verdiği mesajları tersine çevirerek aktarmaya başladı (örneğin baba mercimek istiyorsa annesine bezelıe istediğini söylerdi).

Bir gün Rav oğluna şöyle dedi, "Annende çok gelişme var."
Hiyya cevap verdi, "Verdiğin mesajları tersine çeviriyorum da ondan."
Rav şöyle devam etti, "İnsanlar öyle der zaten, 'Çocuklarınız size doğruyu öğretecektir.' Yine de artık bu şekilde davranmanı istemiyorum. Zira Tora bizim en yetkili kaynağımızdır ve bize şunu der, 'Onlar dillerine yalan konuşmayı öğretmişlerdir'" (Yirmeya 9:4).

Hiyya'nın annesine yönelttiği yalanlar zararsızdı. Buna rağmen Rav, bu yalanların kendisine getirdiği avantajlardan vazgeçmeye hazırdı. Oğlunu doğru söylemeye alıştırmak, babası için daha önemliydi. Rav şunun farkındaydı, "çok fazla 'beyaz yalan' söyleyenler sonunda renk körü olabilir."

Bu küçük Talmud öyküsünün bize öğreteceği çok şey var hala: Esas olarak anne babalar, çocuklarını yalan söylemeye alıştırmamalıdır. Telefonda arayan biri ile görüşülmek istenmediğinde ("Ona babanın evde olmadığını söyle") veya sinema gişesinde bilet satan kişiye söylenen (ucuz biletten faydalanmak için çocuğa yaşının daha küçük olduğunu söylemesini istemek gibi) küçük yalanlar buna dahildir.

Eğer çocuğunuza bir söz vermiş ona bir şey alacağınızı vaat etmişseniz, sözünüzü yerine getirin. Bu hem çocuğunuzla aranızdaki ilişkinin sağlığı açısından, hem de çocuğunuzun ruhu için çok önemlidir. ***