Bağış yapmak yeterli değildir diye öğretir Yahudi geleneği, kişi aynı zamanda, bağış eylemini mümkün olan en etik şekilde yapmakla yükümlüdür. Ancak bunu yerine getirmek her zaman kolay değildir. Hayırlı olarak algılanan eylem bazen, izlenebilecek en etik yol olmayabilir. Onüçüncü yüzyıl Alman Yahudi toplumunun Sefer Hasidim (Hasidlerin Kitabı) adlı rehberi, bu konu ile ilgili şu örneği aktarır:

Dürüst bir adam olan Reuben, arkadaşı Şimon'dan borç para ister. Şimon hiç tereddüt etmeden arkadaşına parayı verir. Ancak hemen ardından şunu ekler, "Aslında bu parayı sana hediye ediyorum."

Reuben o kadar utanmıştır ki, Şimon'dan bir daha borç para istemeye yeltenmez. Bu durumda açıkçası, Reuben'e bu şekilde bir hediye vermemek daha yerinde olacaktı.

Şimon aslında iyi kalpli biriydi. Ancak iyilik yaparken insanda var olması gereken önemli bir özellikten yoksundu: İnsanın beynini ve kalbini kullanarak, bir iyilik yaparken onu en faydalı şekilde yerine getirilmesini sağlayacak olan "manevi hayal gücü".

İyiliği doğru şekilde yapmanın ustası Rav Arieh Levine'di. O, yirminci yüzyılın önde gelen "tzaddik"lerinden (erdemli, kutsal kişi) biriydi.

Reb Arieh onlarca sene boyunca Yeruşalayim'deki Etz Hayim okulunda öğretmenlik yapmıştı. Onun orada öğretmenlik yaptığı senelerde öğrencilerin çoğu fakirdi. Bir gün Reb Arieh okula parçalanmış ayakkabılarıyla gelen bir çocuk gördü. Çocuğun yeni bir çift ayakkabıya acilen ihtiyacı vardı. Ancak Reb Arieh çocuğun babasının çok gururlu biri olduğunu, çocuğuna yardım niyetiyle bir çift ayakkabı verildiğinde çok utanacağını da biliyordu. "Manevi hayal gücü" olan bu kişi, bir taraftan çocuğa giyecek ayakkabı sağlarken diğer taraftan babasının yüreğine acı vermemeyi nasıl becerecektiş

Sabah teneffüsünde Reb Arieh çocuğu okuldaki odasına çağırdı. Talmud konusundaki becerilerini sınaması gerektiğini söylüyordu. Çocuğun bilgisi kapsamında ona birkaç soru yöneltti. Bütün soruları doğru cevaplandıran öğrencisine Reb Arieh, "Fevkalade, çok doğru cevaplar verdin," dedi. Daha sonra da ona iki mektup verdi: Biri civardaki ayakkabı imalatçısına yönelikti. Ona, çocuğa iyi bir çift ayakkabı vermesini, ücretini daha sonra Reb Arieh'den alabileceğini söylüyordu. Diğer mektup ise çocuğun babasına hitaben yazılmıştı. Oğlunun okulda kazandığı "ödülü" bildiriyordu babasına.

Muhtaç olanlara "tzedaka" vermek ne kadar önemli ise, alan kişiyi utandırmadan bunu yerine getirmek de çok önemlidir. Nasıl verdiğiniz, çoğu zaman, ne verdiğiniz kadar değerlidir. ***