Sinay çölünde, Tanrı Yisrael'in on iki kabilesini kapsayan bir nüfus sayımı yapılmasını emreder...

Peraşa Özeti (Bamidbar 1:1-4:20)

[www.chabad.org]

Sinay çölünde, Tanrı Yisrael'in on iki kabilesini kapsayan bir nüfus sayımı yapılmasını emreder. Moşe, askere alınabilecek yaşta (20 ile 60 yaş arası) 603,550 erkek sayar; Levi kabilesinin, sayıları 22,300'ü bulan ve yaşları 1 aylıktan büyük olan erkekleri ise ayrıca sayılır. Leviler Mişkan'da hizmet edecekler, Altın Buzağı olayı sonrasında kutsal göreve uygunluklarını kaybeden Behorlar'ın yerine geçeceklerdir. Yerlerini alacak bir Levi bulamayan 273 Behor ise kendilerini azat etmek için beş şekel "fidye" ödeyecektir.

Bir kamp dağıldığı zaman, üç Levi ailesi Mişkan'ı parçalarına ayırıp bir sonraki kampın tam ortasında yeniden kurardı. Daha sonra Mişkan'ın çevresine kendi çadırlarını kurarlardı. Mişkan'ın özel eşyalarını (Menora, Aron vs.) kendi özel örtüleri içerisinde omuzlarında taşıyan Keat ailesi, Mişkan'ın güneyine kamp kurardı. Mişkan'ın goblenleri ve çatı örtülerinden sorumlu olan Gereşon ailesi ise Mişkan'ın batısında kamp kurardı. Duvar kalaslarını sütunlarını taşıyan Merari ailesi ise kuzeye yerleşirdi. Mişkan'ın giriş kapısının karşısında, yani doğusunda ise Moşe, Aron ve Aron'un oğullarının çadırları yer alırdı.

On iki kabile, Levi ailelerinin oluşturduğu dairenin dışında her birinde üç kabile olan dört grup halinde kamp kurarlardı. Doğuda Yeuda (nüfus: 74,600), Yisahar (54,400) ve Zevulun (57,400) kabileleri; güneyde Reuven (46,500), Şimon (59,300) ve Gad (45,650) kabileleri; batıda Efrayim (40,500), Menaşe (32,200) ve Binyamin (35,400) kabileleri; ve kuzeyde Dan (62,700), Aşer (42,500) ve Naftali (53,400) kabileleri bulunurdu. Bu kamp düzeni seyahat ederken de korunurdu. Her kabilenin kendi Nasi'si (prensi ya da lideri) ile, kabile renklerini ve amblemini taşıyan bir bayrağı vardı.

DEVAR TORA

["Kol Hakollel" / Rabi Şelomo Jarcaig - www.torah.org]

Bireysel İlgi

Bu Şabat Tora'nın dördüncü kitabı Bamidbar'ı okumaya başlıyoruz. Bamidbar aynı zamanda Sayım veya Sayılar kitabı anlamına gelen "Sefer Apekudim" olarak da bilinir. Esasında bu haftanın peraşasının neredeyse tamamı Bene-Yisrael'in sayımıyla ilgilidir. Ve her sene Sinay Dağı'nda Tora'nın alınışını kutlayan Şavuot'tan önceki Şabat okunan peraşa budur.

Her bayramdan önceki Şabat, gelecek olan bayramın ruhunu ve temasını içerir. Yom Kipur'dan önceki Şabat'ın adı Şabat Teşuva'dır (Teşuva Şabatı). Tövbekârlık Şabat'ın temel odak noktası olmamasına rağmen, Roş Aşana ve Yom Kipur arasındaki Şabat, yani Tanrı yoluna dönmeye odaklandığımız zamanki Şabat, gelecek olan bayramın temasına yönelir. Bamidbar kutlamasının gelecek Şavuot kutlamasına uygun olması nasıl açıklanabilir? Peraşada bu bayramın temasına yapılan gönderme nedir?

Hahamlarımız "Yisrael" isminin harflerinin, ulusal kimlik hakkında temel bir ders içerdiğini öğretirler. "Yisrael" sözcüğünü meydana getiren beş harf "Yeş Şişim Ribo Otiyot Latora - Tora'nın Altı Yüz Bin Harfi Vardır" sözcüklerinin baş harfleridir. Yahudilikte 600.000 sayısının bir başka önemi daha vardır: Bu, Sinay'da Torayı kabul eden Bene-Yisrael'in yetişkin erkeklerinin sayısıdır; başka bir deyişle Bene-Yisrael'in temel temsili sayısı budur. Ama Yahudi nüfusu ile Tora'nın harfleri arasındaki bağ nedir? Hahamlarımız bunu söyleyerek neyi aktarmak istemektedirler?

Bene-Yisrael Sinay Dağı'nda kamp kurdukları zaman, Tora çoğul "Vayahanu - Kamp Kurdular" yerine, tekil "Vayihan - Kamp Kurdu" sözcüğünü kullanır (Şemot 19:2). Raşi, Mehilta'daki meşhur öğretiyi aktarır: Bene-Yisrael Sinay'ın karşısında tam bir birlik içinde, tek bir yürek olarak kamp kurmuştur. Sadece tek harf bile olsa eksik olan bir Sefer-Tora nasıl tamamen geçersiz ise, aynı şekilde yukarda sözü edilen "Yisrael" adı da bize, Bene-Yisrael'in, tam bir bütünlük olmasa Tora'yı alamayacağını öğretir. Ulusun bütünlüğü için her bir birey önemlidir ve tek bir birey bile eksik olsa, tam bir millet oluşamaz.

O halde, bu peraşanın bayramın yanında yer almasının nedenini anlıyoruz. Tanrı defalarca Moşe'ye milleti kabile bazında saymasını emretmişti. Tora'nın önemli bir kısmı nüfus sayımının ayrıntılarına ayrılmıştır. Tora bu nüfus sayımı ile, her bir bireyin Tanrı'nın gözünde önemini vurgular. Ancak birbirimizi takdir edip farklarımızı göz ardı ederek birleşebilir, Tora'yı tekrar elde etmeye layık olabiliriz. Ve ancak o zaman gerçekten Şavuot'u kutlayabiliriz.

İKİLEM

Bu kısımda bazı ikilemler ve sorular sunacağız. Bunları Şabat masasında ailece tartışma konusunun bir parçası yapabilirsiniz. Peraşa broşürünün sonunda bu soruya Yahudilik'in bakış açısıyla verilebilecek bir cevabı bulabilirsiniz.

Oğlumun yeşivasında, çocukların zamanında duaya gelmemeleri, yeşiva müdürlerinin geç gelenlere parasal bir ceza vermelerine neden oldu.

Oğlumun arkadaşlarından babasını kaybetmiş birisi, ona önemli bir hayat dersi vermesi gerektiğini düşünen yeşiva müdürü tarafından cezalandırıldı. Bu yetimin maddi durumunun farkında olan oğlum ve bazı arkadaşları ceza için gerekli olan parayı aralarında topladılar. Ödemeyi alan müdür bir ay boyunca zamanında geldiği takdirde parayı geri vereceğine dair söz verdi. Sözünü yerine getiren ve parayı alan öğrenci, şimdi bu parayı arkadaşlarına geri vermesi gerekip gerekmediğini öğrenmek istiyor.

MİŞNE TORA

[Rambam'ın Sözlü Tora'nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora'nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora'nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak - hem de çok kısa bir özet olan - kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham'a danışmak gerekir.

Yedinci Kitap: ZERAİM / TOHUMLAR

37. Maaser - Onda Bir

Tarım ürünlerinden Koenler için Teruma ayrıldıktan sonra geri kalanın onda biri Levilere verilir. Buna Maaser Rişon (ilk onda bir) adı verilir. Ancak bu haliyle Leviler için bu halen yasaktır. Yasağın kalkması için Leviler'in, ellerine geçen bu onda birlik paydan bir onda bir ayırıp Koenler'e vermeleri gerekir. Bu pay ayrılıp verildikten sonra bu payın üzerindeki bütün kısıtlamalar kalkar ve Levi bunu, tame durumdaki Levi olmayan birine bile verebilir. Ezra Asofer'in başkanlık ettiği Bet-Din, o dönemdeki Leviler'in buna layık olmadığı gerekçesiyle, Maaser Rişon paylarının [kendileri de Levi kabilesine mensup olan] Koenler'e verilmesine hükmetmişti.

38. Maaser Şeni ve-Neta Revai - İkinci Onda Bir ve Dördüncü Yılın Meyvesi

a) İkinci Onda Bir

Tarım ürünlerinden Maaser Rişon ayrıldıktan sonra, geri kalandan bir kez daha onda bir ayrılır. Bu kısım [Şemita döngüsünün bir, iki, dört ve beşinci yıllarında] Maaser Şeni (ikinci onda bir) olarak adlandırılır [üçüncü ve altıncı yıllarda ise Ma'sar Ani (fakirlerin onda biri) adı altında, kısıtlama olmaksızın fakirlere dağıtılır]. Maaser Şeni sınıfındaki ürünler [ya da parasal karşılığı], Bet-Amikdaş döneminde Yeruşalayim'e getirilip orada kutsiyet içinde tüketilmelidir. Bu konudaki kuralları geçen hafta vermiştik. Maaser Şeni ürünlerini Yeruşalayim dışında yemek yasaktır. Pasukta söylendiği gibi: "Tahılının, şıranın ve yağının maaserini ... kendi şehirlerinde yiyemezsin" (Devarim 12:17).

Bet-Amikdaş'ın olmadığı dönemlerde ise, ürün tekrar paraya çevrilebilir; ancak bunun ürünün tam piyasa değeri olması şart değildir; en ufak para birimi ile bile kutsiyetinden arındırılabilir ve kutsiyetin arındırılmasında kullanılan paranın yok edilmesi gerekir.

Manevi açıdan saf olmayan veya sünnet olmamış veya yakın bir akrabasını kaybetmiş (Avel) bir kişi Maaser Şeni'yi Yeruşalayim'de [ve Hahamlar'ın koyduğu kurala göre Yeruşalayim dışında bile] yiyemez. Pasukta söylendiği gibi: "Ondan yaslı halimde yemedim, onu tame iken tüketmedim" (Devarim 26:14). Benzer şekilde, Maaser Şeni sınıfındaki ürünün kendisi tame olduysa, onu yemek de yasaktır; Yeruşalayim'in içindeyken bile parasal karşılığına çevrilerek kutsiyetinden arındırılmalıdır. Maaser Şeni ürünlerini yenemeyen, içilemeyen veya vücuda sürülemeyen bir şey karşılığında kutsiyetinden kurtarmak yasaktır. Pasukta söylendiği gibi: "onu ölü için kullanmadım" (Devarim 26:14) - yani onu bedeni beslemeyen bir şey için kullanmadım. Maaser Şeni'yi ticari amaçla kullanmak da yasaktır.

Şemita döngüsünün dördüncü ve yedinci yıllarında Pesah bayramının son gününde, bir önceki yılın bütün Maaserleri tüketildikten sonra, "Viduy Maaserot - Maaser Beyanı" yapmamız emredilmiştir. Pasukta söylendiği gibi: "Tanrın'ın Huzuru'nda [şöyle] diyeceksin: Kutsal [payları] evden tamamen kaldırdım..." (Devarim 26:13). Bu kurallar Erets-Yisrael'de yetişen ürünler içindir.

b) Neta Revai - Dördüncü Yılın Meyvesi

Yeni dikilmiş bir ağacın meyveleri üç yıl boyunca yasaktır. Dördüncü yıla ait meyveler ise Maaser Şeni gibi kutsiyete sahiptir ve onunla tamamen aynı kurallara tabidir. Pasukta söylendiği gibi: "Dördüncü yılda [ağacın] tüm meyveleri Tanrı'ya [birer] övgü [vesilesi şeklinde] kutsal olacaktır" (Vayikra 19:24). Bu meyvelerden hiçbir pay ayrılıp Koenlere, Levilere veya fakirlere verilmez.

MODERN ÇAĞ Ve TORA

["Şabat BeŞabato" - www.zomet.org.il]

"Tora'nın Altı Yüz Bin Harfi Vardır"

Bu hafta, Sinay'da verilen Tora'daki harf sayısını ele almak için iyi bir fırsat söz konusudur. Zoar kitabında yazılı olduğu üzere, bu sayının 600.000, yani Mısır'dan özgür kılınan ve Sinay'da Tora'yı alan halkın yetişkin erkeklerinin sayısı ile aynı olduğu kabul edilmiştir. Yukarıdaki diğer bir yazıda bunun "Yisrael" sözcüğüyle bağlantısına değinilmişti. Ancak gerçekte bir Sefer-Tora'daki harf adedi bundan çok daha azdır; neredeyse bu sayının yarısı kadardır. Sefer-Tora'lardaki gerçek harf adedi 304.805'tir [Yemen geleneğinde bu sayı 304.801'dir]. Zoar'ın sözlerinin sembolik olduğu aşikârdır. Ancak yine de söyleneni tam anlamıyla değerlendirirsek, 600.000 harfin geri kalanı nereye kaybolmuştur?

Bu soruya farklı cevaplar verilmiştir ve bu cevapların çoğu 600.000 sayısına sadece yaklaşmaktadır. Örneğin bir öneri, sözcükler arasındaki boşluklarla paragraflar arasındaki ek boşlukları da birer harf olarak saymak şeklindedir. Başkalarına göre her harf, birden fazla harfi temsil ediyor olarak değerlendirilebilir. Ne de olsa İbranice'de harfler alt bileşenlere ayrılabilir. Örneğin Tsadik harfi, bir "Yod" ile bir "Nun" harfinin birleşimi olarak değerlendirilebilir ve böylece iki harf olarak sayılabilir. Başka otoriteler ise her harfin, kendi ismini oluşturan harfler olarak değerlendirilebileceğini öne sürer. Örneğin "ALeF"  sözcüğü üç harften oluşur: Alef, Lamed ve Pe. Bu öneri, Pano'lu Rama'nın bir açıklamasına dayanır. Rama'nın açıklamasına göre On Emir levhaları parçalandığı anda Tora'nın birçok harfi manevi göklere uçmuştur ve elimizdeki Tora'da sadece geri kalan kısım vardır. Ancak bu çıkış yolu bile toplamda yalnızca 539.996 sözcüğe ulaşmayı mümkün kılmaktadır. Bu sayıya, Tora'daki, sözcük sonuna geldiklerinde farklı bir şekil alan beş harfin (Mem, Nun, Tsadik, Pe, Haf) kullanım sayısı olan 59.951'i eklersek, geriye sadece 53 harflik bir eksiklik kalmaktadır.

Acaba Zoar'ın 600.000 sayısını verirken yuvarlama yöntemini kullandığını mı farz etmeliyiz? Bu sorunun cevabı, vurgulu bir "hayır"dır! Eksik kalan 53 harfi, Tora'daki özel olarak işaretlenmiş harfleri de sayarak kapatabiliriz. Tora'da, üzerine özellikle nokta işareti konmuş olan 32 harf, 10 tane normalden büyük yazılmış, 6 tane normalden küçük yazılmış harf ve baş harfi sayfa başına gelmesi gereken de 5 sözcük vardır (aslında sayfanın başına gelmesi gereken harf sayısı 6'dır, ama bunlardan biri, doğal olarak, Tora'nın ilk harfi olan Bet'dir, ancak bu Bet diğer harflerden büyük yazıldığı için normalden büyük yazılan 10 harfe dâhildir; bu nedenle bir kez daha sayılmamalıdır). Bu hesapla tam sayıya ulaşmış durumdayız: 600.000! Harikaların sonu yok!

Önceki tüm nesiller bu hesapta başarısız olmuşken biz nasıl olup da tam sayıya ulaşabildik? Onlardan daha akıllı olduğumuz, ya da Sefer-Toralarımız onlarınkinden daha hatasız olduğu için değil. Asıl sebep, bizim bilgisayarlara sahip olmamızdır; önceki nesiller ise oturup saymak ve düşünmekten başka bir araca sahip değildi. Ancak bu görev için temelleri onlar attıktan sonra, bizler, devlerin omuzlarında oturan cüceler olarak, daha uzakları görebiliyoruz.

Kaynak: Dr. Moşe Kats, "Tehumin", cilt 21, s. 555-560.

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[El Gid Para El Pratikante - Rabi Nisim Behar]

Şavuot

1. Roş Hodeş Sivan'dan Şavuot'tan altı gün sonrasına kadar Tahanunim yapılmaz.

2. Erev Şavuot'ta kişi, sanki ertesi gün Sinay dağında Tanrı'dan Tora'yı alacakmış gibi kendini arındırmalı, kutsamalı ve bu konuya yoğunlaşmalıdır.

3. Şavuot bayramı 6 [ve Diaspora'da 7] Sivan'da kutlanır.

4. Sinagoglar ve Sefer Toralar'ın çiçek ve bitkilerle donatılması gelenektir.

5. Eğer çiçek, dal ve yapraklar Erev Şavuot'ta hazırlanmamışsa [Yom Tov'dan önce koparılmış olsalar bile] Şavout günü asılmaları yasaktır. Fakat bunlar [bayram öncesinde] özel olarak bayram için hazırlanmışsa o zaman Yom Tov'da bile asılabilir.

6. Şavuot'un ilk günü Pazar'a düşerse Erev Şabat'ta hazırlanmışlarsa bile, çiçek ve dal gibi şeyler Şabat günü içinde asılamaz veya yere atılamaz. Çünkü Şabat günü Yom Tov için hazırlık yapılamaz.

7. Şavuot'ta sütlü şeyler yenmesi âdeti vardır.

8. Şavuot'un ilk gecesinde, Kiduş yıldızlar çıktıktan sonra söylenir. Bunun sebebi şudur: Tora'da "[Omer'i] Yedi tam hafta sayacaksınız" diye yazar. Fakat ikinci gece hem Arvit hem de Kiduş yıldızlar çıkmadan önce de söylenebilir.

9. Şavuot'un ilk gecesi uyanık kalmak adettir. O gece Tanah ve Zoar okunur.

10. Şavuot'ta Megilat Rut ve Azarot okumak adettir.

Yom Tov'da Ateş

1. Yom Tov'da ateşi kullanmak serbest olmasına rağmen, ateşi yaratmak yasaktır. Bu yüzden Yom Tov'dan önce bir ateş hazırlanmalıdır. Yom Tov'da bu ateşten yararlanılarak başka ateşler yakılabilir. Yom Tov'da kibrit, çakmak ve benzeri şeyler çakılamaz. Ayrıca Yom Tov'da ateşi söndürmek yasaktır. Gaon Rabi Ovadya Yosef, kitabı Yabia Omer'de (kitap 3, bölüm 30) Yom Tov'dayemek pişirdikten sonra gazı söndürmenin yasak olduğunu yazar. Ancak bir kişi, dolaylı olarak - örneğin sıcak suya ihtiyacı varsa, su kaynatıp taşmasını sağlayarak - ateşin sönmesine sebep olabilir. Ateş söndüğü zaman da gaz düğmesi çevrilebilir ve gazın gelişi kesilebilir.

2. Yom Tov'da elektrik kullanmak, ışık yakmak ya da söndürmek yasaktır. Bu yüzden Yom Tov'da, radyo, telefon ve benzeri şeyler açmak ve kapamak yasaktır.

3. Havagazının alevi alçaltılıp yükseltilebilir. Fakat bu elbette sadece yemeğin yanmaması için yapılabilir. Eğer yemek ile ilgili değilse, sırf daha az gaz sarfiyatı olsun diye gazın ateşi kısılamaz. Sadece yukarıda açıklandığı durum ve şekilde söndürülebilir.

İKİLEME CEVAP

[Rabi Mendel Weinbach / gatewaysonline.com]

Bu soru esasında Bene Barak'ta Ramat Elhanan cemaatinin hahamı Rabi Yitshak Zilberstein'e soruldu. Yetim öğrencinin bu parayı kişisel ihtiyaçlarını gidermek için kendine saklayabileceğini belirtti ve bu kararı için iki neden sundu.

Her şeyden evvel o yeşivada ceza olarak ödenen bir paranın geri verilmesi pek görülmüş bir şey değildi; o nedenle, bütün arkadaşların o parayı koşulsuz bir hediye olarak verdiklerini var saymak gerekir.

İkincisi, ihtiyaç içinde olan bir yetime parasal yardım sağlamanın yanı sıra, bu arkadaşlar para toplamayı, öğrencinin tavrını geliştirme yolu olarak gördüler. Amaçlarına ulaştıklarına göre de, mutlaka paralarının iyi bir yere harcandığını düşünüyorlardır.

Haftanın Sözü

["Shabbat Shalom Weekly" - Rabi Kalman Packouz]

Karar vermemiz gereken şey, belki de ne kadar değerli olduğumuz değil, nasıl değerli olabileceğimizdir.

-- F.Scott Fitzgerald