Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Vayikra 6:8-8:36)

Tanrı; Moşe'ye, Mişkan'daki korban ibadetini gerçekleştiren Koenler olarak, Aaron ve oğullarına görev ve haklarını bildirme talimatını verir.

Mizbeah'taki ateş her zaman yanar durumda tutulmalıdır. Bu ateşte, "Ola -Yükselen" olarak getirilen hayvanlar tümüyle, "Şelamim - Barış", "Hatat - Hata" ve "Aşam - Suç" korbanlarının içyağları, unla yapılan Minha korbanlarından da üç parmak dolusu yakılır.

Hatat ve Aşam korbanlarının etini ve Minha korbanlarından da geri kalan kısmı Koenler yer. Şelamim korbanı, Koen'e verilen belirlenmiş parçalar hariç, korbanı getiren kişi tarafından yenir. Korbanların kutsal eti, manevi olarak saf kişiler tarafından, belirlenmiş kutsal yerlerinde ve belirlenmiş zamanda yenmelidir.

Aaron ile oğulları yedi gün boyunca Mişkan sınırları içinde kalır; bu süre içinde Moşe onları Koenlik görevine atar.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

HAYATI DEVAMLI KILMAK

Bir öykü: 5704 yılının Pesah gecesi Bergen Belsen’de toplanan Yahudiler ne olursa olsun Pesah boyunca ekmek yemeyeceklerini ve hamets yaşağına uyacaklarını ifade ederler.  Rotterdam şehrinin Rabisi olan Rabi Yisahar Davis bu ifadenin içinde bulunan şartlarda gerçekleşmesinin mümkün olmadığını bu şartlarda tek amacın hayatın devamını sağlamak olduğunu açıklamaya çalışır. Seder gecesi eline bir parça ekmek alır ve o anda bir Tefila gerçekleştirir. Tefila’sında Tanrı’ya seslenir ve gerçek amaçlarının Pesah bayramında matsa yemek ve Hamets yasağına uymak olduğunu ifade eder. Ancak içinde bulundukları şartlarda can tehlikesi altında bunu yerine getirmenin imkânsızlığından söz eder ve duasını kurtuluş umudunu besleyen sözlerle noktalar. Rabi son olarak da Tora’da yazan “vahay baem – onunla yaşayacaksınız” ifadesini anımsar. Rabi daha sonra “amotsi lehem min aarets” kutsamasını okur ve Seder gecesinde o ekmek parçasını yer. 

Garip bir karar: Yetmiş yıldan fazla bir zaman geçtikten sonra İsrael’de bir mahkeme askerlere Pesah süresince hamets yeme izni verilmesi konusunda şaşırtıcı bir karar alır. Ortada ne bir can korkusu vardır ne de sağlıkla ilgili bir sorun vardır. O halde mahkeme bu kararı neden almıştır. Mahkeme yetkilileri bu kararın özgürlüklere ket vurulmaması konusunda gösterilen hassasiyetten kaynaklandığını söylerler. Buna karşı olarak oldukça ilginç bir argüman ortaya konur. Eğer bir asker kışlada iç çamaşırı ile dolaşmak istiyorsa buna da izin verilmelidir. Çünkü bu da özgürlüklere ket vurabilecek bir karardır. Ancak nedense mahkeme yetkilileri bu konuda izin verir bir anlayışta olmazlar. O halde ister istemez akla bir soru gelmektedir. Neden Tora ve mitsvaların yerine getirilmesi söz konusu olduğun özgürlükler konuşulmaya başlanmaktadır? Neden mitsvaların yerine getirilmesinin önemi göz ardı edilmektedir? Yahudi geleneklerinin ve işaretlerinin ortadan kaldırılması çabasının Yahudi devleti olarak kabul edilmeyi isteyen İsrael devletinin bu hedefine zarar vereceği neden anlaşılmamaktadır?

Ola korbanı: Aslında buna karar vermek isteyen hakimler aptal değildirler. Onları kötü insanlar olarak nitelendirmek de doğru bir değerlendirme olmayacaktır. O halde nasıl böyle bir karar verdiklerini anlamak nasıl mümkün olacaktır? Bu soruya verilecek yanıtı peraşamızın hemen başında yer alan “ola” korbanının nasıl ve neden verildiğini anlamaya çalışarak bulabileceğiz. Peraşamızın hemen başında yer alan “ola” korbanının emri korbanın ne zaman yapılacağından söz eder. Rabiler bu korbanla ilgili öğrenim görürken iki soruya yanıt ararlar. Soruların ilki bu korbanın isminin neden “ola” olduğu ile ilgilidir. İkinci soru ise hangi günahlar için bizlerin “ola” korbanı getirmek zorunda kaldığımızdır. Bu iki sorunun cevabını Rabi Şimon bar Yohay’ın öğretilerinde bulmak mümkündür.

Rabi Şimon bar Yohay’a göre bu korbanın getiriliş amacı kalbin sahip olduğu kibir günahını bertaraf etmeye çalışmaktır. Ola korbanı getiren kişinin bilmeden yaptığı günahları ve hataları tamir etmekten ziyade kalbin kibri ile ilgili yanlışları tamit etmek amacıyla getirilmektedir. Bu korbanı getiren kişi aynı zamanda kendi kötü isteklerinin üzerine çıkmaktadır. Yani onları aşmak için bir adım atar görünümündedir.

Burada anlaşılması kolay olmayan bir durum daha karşımıza çıkar. Yetser ara yani bu tür istekler insanı nasıl olur da günaha sürükleyebilir. İnsan düşüncelerini bu arada askıya mı almaktadır. Aslında cevap çok da zor değildir. Bu tür isteklerin ilk yaptıkları insanların yaptığı hataları kabullenmesini, olağan görmesini hatta haklılığına inanmasını sağlamaktır. Kişi sabah kalktığında hata yapmak üzere hazır değildir. Öncelikle yapmak istediğini tasarlar sonra yanlışlarına haklı nedenler ve mantıklı gerekçeler bulmaya çalışır ve bunu başarır. Bu yüzden korban “ola” kişinin bu tür kibrinin günahlarını tamir etmeye çalışır. Çünkü kişi eğer gerçekten Tanrı yolunda gitmeye karar vermişse ve amacı buysa ve hedefini o yönde gerçekleştirecek olursa zaten hata yapmak için kendinde bahane bulmayacaktır.  Ancak hedef eğer kendi isteklerini yerine getirmekse zaten bunlar için kılıf bulmakta zorlanmayacaktır. Çünkü korban “ola” bizlere yapmak istediğimizin ne olduğunu öğretir. Eğer Tanrı’nın isteğini yapmaya meyilli isek kendi isteklerimizi kurban etmekten çekinmememiz gerekir.

Hayatı devamlı kılmak: Seksen yıl önce Rabi toplama kampında hamets yerken sadece Tanrı’nın isteğini yerine getirmeye odaklıdır. Ancak seksen sene sonra yargıçlar Yahudi askerlerin Yahudi memleketinde Pesah bayramında hamets yemelerinde sakınca görmezken aslında kılıf buldukları ve yapmak istedikleri sadece ve sadece kendi istekleridir. 

Buna rağmen Pesah bayramında kendi gelenek ve göreneklerine uyarak hamets yemeyen askerler ve toplum her şeye rağmen geula dediğimiz kurtuluşun ateşini Mizbeah’ın devamlı yanan ateşi gibi canlı tutmaya devam edeceklerdir.

DİVRE TORA
Rav Naftali Haleva

Pesah …

Nobel Ödülü sahibi Sefarad yazar Elias Canetti  "Crowds and Power" - Kalabalıklar ve Güç " adlı kitabında Yahudilerin arasındaki muazzam çeşitliliğe geniş yer verir; Teorisini şu şekilde ortaya koyuyor: “Bu insanların hangi bakımdan Yahudi olarak kaldıkları sorulmaya sevk ediliyor;  onları Yahudi yapan şey;  "Ben bir Yahudiyim" dediklerinde hissettikleri bağın nihai doğası nedir... Bu bağ... Mısır'dan Çıkış "der Canetti.

 İsrailoğullarının Mısır'dan ayrılmış geniş bir kalabalık olma deneyiminin Yahudi halkının doğasını anlama anahtarı olmuştur Mısır’dan çıkışları. 

Yahudiler -her biri birbirinden farklı olmasına rağmen- Mısır'dan Çıkış'a ilişkin tarihi anıları paylaştıkları sürece, bir insanın üyesi olarak tanımlamaya devam ediyorlar. Paylaşılanlarla, deneyimlerle, paylaşım tecrübesi ile birbirimize bağlıyız.  Mısır çıkışını hayal ettiğimizde, doğal olarak Mısır'dan aceleyle ayrılan çok sayıda İsrailoğullarını düşünüyoruz. 

Agadadaki  Çıkışın öyküsünü anlattığımızda, kurtuluşun, halkımızın kaderini bütün nesiller için şekillendiren büyük bir grup deneyimi olduğunu hatırlatırız. Ancak Agada sadece "geniş kalabalık" tecrübesine odaklanmaz ancak hikayeyi her birinin seviyesine göre kişiselleştirmeye gayret eder. 

"Her nesilde kendisi Mısır'dan kişisel çıkıyormuş gibi görmelidir." Agada münferit hahamların öğrettiği dersler hakkında hikayelere de yer verir. Her birimiz Pesah, Matsa ve Maror'dan söz etmedikçe yükümlülüğümüzü yerine getirmediğimizi biliyoruz. Ayrıca agada, farklı yetenek ve çıkarlara sahip çocuklar ile ilgilenmemiz için talimatlar da içeriyor. Zorluk, eski çağın engin Çıkış deneyimini bireysel düzeyde hissetmek ve iletmektir. Böylece, agada ulusal kurtuluşu kutlarken, aynı zamanda kişisel kurtuluş temasını da sağlar. Her bir katılımcının, esaretten kurtarılan İsrailoğulları kitleleri ile özdeşleşmesi öğretilirken, her birinin aynı zamanda geleneğimize benzersiz bir birey olarak dahil olması teşvik edilir. Her kişi kendi özel yeteneklerini, hassasiyetlerini ve bilgisini getirir. Her birimiz Mısır çıkışı mesajıyla bağlantı kurma ve bireyselleştirme yollarını bulmalı. 

 Albert Einstein şöyle der: "siz kalkıp bir balığı, ağaca tırmanma yeteneği ile yargılarsanız, tüm hayatını aptal olduğuna inanarak geçirir. 

"Her insanın belirli özellikleri vardır. Bu özelliklerine uygun olarak gelişmesine izin verildiği taktirde, o kişi mutlu ve tatmin edici bir hayat yaşayabilir. Birçok insan anlamlı yaşantılardan saptırılır, çünkü başkalarının onlara dayattığı tanım ve standartlara göre yaşarlar hayatlarını. Aslında kendileri için uygun olmayan, buna rağmen diğerlerinin beklentilerini karşılamaya çalışmaktadırlar. 

 Dinsel gelenekleri nesilden nesile aktarmada, yaşlıların, ailenin ve toplumun genç üyelerinin özel yetenek ve duyarlılıklarına göre ayarlanması gerekir. Bunun herkes için geçerli olan basit bir formülü yoktur. Aksine, en iyi öğretmenler, derslerini bireyselleştirebilen, böylece her bir öğrencinin / öğrencinin kişisel olarak meşgul olduğunu düşünen öğretmenlerdir.

Agadada belirtiği gibi Her nesilde kişi kendisini Mısır'dan çıkmış gibi görmeli". Bu mesajın gücünü içselleştirmek için, Mısır çıkışını yaşayan İsrailoğulları ile özdeşleşmek ve halkın bir parçası olduğumuzu hissetmek çok önemli Hedefimiz; yüksek bir anlayış, dayanışma ve sevgi seviyesi ile bir bütünün bir parçası olduğunu hissetmektir. Bu düşünce ışığı altında Çarşamba ve Perşembe akşamı tüm aile bireyleri birlikte  2448 sene geçmesine rağmen aynı coşku ile birlikte agadayı okuyarak  Mısır çıkışını yaşıyor olacağız…

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: www.hidabroot.org)
Rav İzak Peres

Pesah için özel mutfak eşyaları “LOKSA” gerekli midir? 

Sene içinde hamets için kullanılan kap kacak ve mutfak eşyaları hamets ile temas ettiklerinden onları Pesah bayramında kullanmak mümkün değildir. İçindeki hametsin dışarıya çıkmasını sağlamak için bazı işlemler uygulanır. Bu işlemler oldukça meşakkatli uygulamalardır. Bu sebeple Pesah için LOKSA dediğimiz özel mutfak gereçlerinin hazırlanması oldukça uygundur. Hamets ile temas etmiş mutfak eşyalarının Pesah boyunca emniyetli bir yerde saklanması ve asla kullanılmaması gereklidir.

Pesah bayramı öncesinde AGALA gerektiren eşyalar nelerdir? 

Sene içinde hamets sulu yemek pişirilen kap kacak yine kaynar su vasıtasıyla Pesah bayramına uygun hale getirilebilir. Bu yönteme AGALA denir. Bunun için Pesah’a uygun büyük bir tencere içine su ve az miktarda çamaşır suyu konur ve  kaynayana kadar ısıtılır. Bunun akabinde içine temizlenmesi gereken kaplar daldırılıp çıkarılır. Bu kaplar hemen ardından soğuk su ile temas ettirilir. Agala yapılacak kaplar tamamen temizlenmiş olmalı bunun için de deterjan kullanılmalıdır.

AKLIMIZDAN GEÇENLER
Rav İsak Alaluf

Bugün hayatta devam eden birkaç önemli sorunum ve etrafımızda hasta olan bazı yakınlarımız var.  Teilim okumak istiyorum. Okumam gereken önerilen bir liste var mı?

Sorulan bu soruyu Rabi David Rosenfeld yanıtlamaktadır.

Umarım sorunlarınız çok yakında düzelir. İhtiyaç anında Teilim okumak her zaman iyi bir fikirdir. Hepsi iyi ve anlamlıdır, ancak bazıları özellikle zor zamanlarda etkili kabul edilir.

Listeleri vermeden önce, Teilim mizmorlarının dua olmadığını bilmek önemlidir. Onlar sadece hareketli kabul edilen pasuklardır.  Bu nedenle ihtiyaç duyduğunuzda paylaşacağımız listelerden herhangi birini okumanız yeterli değildir. Okumanın hangi değerde olması gerektiğine dair bir talepte bulunarak bitirmelisiniz. Dua kendi sözlerinizle ve dilinizde olabilir. Teilim'in İbranice baskılarının çoğu, özellikle hasta bir kişi için söylenenler olmak üzere, kişinin okumasını bitirdiğinde söylenecek duaları içerir. Dolayısıyla Teilim'i okumak kendi başına bir dua değildir, ancak sonraki dualarımızı daha etkili kılar. Tora pasuklarını okumanın fazileti nedeniyle hem de onların heyecan verici sözleri bizi daha iyi dua etmeye teşvik edecektir.

Aşağıda yaygın olarak önerilen bazı listeleri listeliyorum (bölüm numaralarını listeleyerek):

Konu ile ilgili olarak bu bölümü düzenleyen olarak şunu da ekleyelim. Teilim gündüz vakti okunur. Geleneğimizde gece Teilim okunmaz. Aşağıda Rabi tarafından verilmiş listeler önemlidir. Ancak yerel bir Rabi ile de iletişime geçmek önemle önerilir.

Hasta Bir Kişi İçin

20, 6, 9, 13, 16, 17, 18, 22, 23, 28, 30-33, 37-39, 41, 49, 55, 56, 69, 86, 88-91, 102-104, 107, 116, 118, 142, 143, 148

Daha kısa bir alternatif: 20, 30, 121, 130, 142

Daha sonra, hasta kişinin İbranice adı 119. bölümün pasuklarından harfler olarak okunur.  119 no’lu Teilim bölümü, İbrani alfabesinin her harfi için sekiz pasuk içeren bir şekilde yazılmıştır. Böylece kişinin isminin her harfi için ilgili sekiz pasuk okunacaktır.  Bazıları ayrıca ben/bat (oğlu veya kızı) kelimesini ve annenin İbranice adını da eklerler. (Bu konuda yerel Rabiler hangi şekilde okunacağı konusunda yardımcı olacaklardır.)

Teilim ile ilgili bilgilendirmeye devam edeceğiz.

HAFTANIN SÖZÜ

Bir lider, halka liyakat katanlardan olmakla, Allah korusun, halkı günaha sürükleyenlerden olmak arasındaki eşikte yani yüksekliklerle en dipsiz derinlikler durduğunu her zaman ve her an hatırlamalıdır. (Lubav