Emor ("Söyle") peraşası, Koenler, Koen Gadol ve Bet-Amikdaş'taki ibadet ile ilgili özel kanunlarla başlar...

Lütfen Peraşa Kağıtlarını Dua Sırasında Okumayınız
Bu Hafta İçin Saatler			1 Mayıs	Gelecek Hafta İçin Saatler
Şabat	Başlangıç	Bitiş	2010	Şabat	Başlangıç	Bitiş
Yeruşalayim	6:44	7:58	-----	Yeruşalayim	6:49	8:03
Tel Aviv	6:59	8:00	17 İyar	Tel Aviv	7:04	8:06
İstanbul	7:47	8:27	5770	İstanbul	7:54	8:34
E M O R
Hatırlatmalar ü Omer 32 ü 2 Mayıs Pazar: Lag Laomer ü 12 Mayıs Çarşamba: Yom Yeruşalayim ü 14 Mayıs Cuma: Roş Hodeş Sivan
Bu HP  .....'nin aziz ruhuna ithaf edilmiştir.

 

Peraşa Özeti (Vayikra 21:1-24:23)

[www.chabad.org]

Emor ("Söyle") peraşası, Koenler, Koen Gadol ve Bet-Amikdaş'taki ibadet ile ilgili özel kanunlarla başlar. Bir insan, ölüyle temas ettiği takdirde, manevi saflığını kaybeder (="Tame" olur). Bu, kötü değil, aksine bazı durumlarda kaçınılmaz bir durumdur; sadece belirli bir arınma sürecini gerektirir. Normal Yahudiler'den farklı olarak, bir Koen'in ise, yakın bir akrabasının ölümü vesilesi dışında, bir cesetle temas ederek Tame olması yasaktır. Bir Koen boşanmış ya da karanlık bir geçmişi olan bir kadınla da evlenemez. Koen Gadol ise ancak bir bakire ile evlenebilir. Fiziksel bir kusuru olan bir Koen, Kutsal ibadette aktif olamaz. Kusurlu bir hayvan, korban olarak getirilemez.

Yeni doğmuş bir buzağı, kuzu veya oğlak, yedi gün boyunca annesiyle bırakılmalıdır. Bir hayvanı, yavrusuyla aynı gün içinde kesmek yasaktır.

Emor'un ikinci kısmı, yıllık "Kutsiyet İlanı" Günleri'ni, yani Yahudi takviminin bayramlarını listeler: 14 Nisan'da Pesah korbanı getirilir; Pesah'ın 2. günü ilk arpa hasadından Omer korbanı getirilir. O gün Omer sayımına başlanır ve 50. günde Şavuot bayramı kutlanır. 1 Tişri'de "Şofar sesinin hatırlanması" gerçekleştirilir; 10 Tişri'de kutsal bir oruç günü (Yom Kipur); 15 Tişri'de ise yedi gün boyunca çardaklarda yaşamamız ve dört tür bitki ile bazı işlemler yapmamız gereken Sukot Bayramı vardır.

Emor, Tanrı'ya küfrettiği için idam edilen bir adamla ilgili olay, adam öldürmenin cezası (idam) ve bir kişiyi yaralamanın veya malını mülkünü yıkmanın cezası (parasal tazminat) ile sona erer.

DEVAR TORA

["Kol Hakollel" / Rabi Pinhas Avruch - www.torah.org]

 

Kirayı Ödemek

 

Vayikra kitabının 23. bölümü Moadim, yani Evrenin Yaratıcısı ile olan ilişkimizi yenileme fırsatını sunan bayramların ve bu bayram günlerinde yapılacak uygulamaların bir özetini sunar. Pesah bayramının ikinci gecesinde getirilen Omer-korbanından itibaren yedi haftanın sayılmasını izleyen "Haftalar Bayramı" olan Şavuot, Tora'nın Sinay Dağı'nda verildiği ve yılın ilk meyvelerinin (bikurim) Yeruşalayim'de Bet-Amikdaş'a getirildiği gündür. Bu günde yapılan seremoninin ardından Tora'nın metni, Roş Aşana ile devam etmeden önce şu sözleri ekler: "Ülkenizin hasadını topladığınız sırada, [ürününü] biçerken tarlanın köşelerini tüketme ve hasadından tane tane düşmüş başakları toplama. [Tüm] Bunları fakir ve Ger için terk etmelisin; Ben, Tanrınızım" (Vayikra 23:22). Bazı ürünleri fakirlere armağan olarak bırakma mitsvası ile bayramlar ve bu günlerdeki uygulamalar arasında nasıl bir ilişki vardır?

1895-1986 yılları arasında yaşamış olan, New York City'de Metivta Tiferet Yeruşalayim Yeşivasının Başkanı, kendi döneminde Yahudiliğin en tanınmış liderlerinden, büyük Alaha otoritesi Rabi Moşe Feinstein, bu soruya cevap vermeden önce bayramlarla ilgili bu bölümün en başında Şabat'tan bahsedildiğine dikkati çeker. Şabat, Tanrı'nın Evrenin Yaratıcısı olduğuna yönelik inancın bir ifadesidir. Bu bölümün ana konusu ise bayram kurallarının uygulamasıdır. Bayram uygulaması Mısır'dan çıkışımız ve çöldeki yolculuğumuz boyunca, bütün aşamalarda Tanrı'nın gösterdiği merhamete odaklanır ve Tanrı'nın her an yaşanan evrensel olayları Bizzat yönettiği inancını tasdik eder. Başka bir deyişle Şabat Tanrı'nın evreni yarattığına yönelik inancı belirtirken, bayramlar ise tanrı'nın evreni yaratıp bir kenara çekilmiş olmayıp, aksine, tarihe yakından nezaret etmekte ve her şeyi Bizzat yönetip yönlendirdiğine yönelik inancı vurgular. Yahudi inancının önemli bir başka ilkesi de geçimimizin ve bize bahşedilen bütün iyiliklerin Tanrı'dan geldiği bilincidir. Buna bağlı olarak, fakirlere vermemiz gereken tsedaka payları da bir bakıma, bize bahşedilen bereketin bir "geri ödemesidir".

Bunun yanı sıra, Rabi Feinstein tsedaka sınıfındaki bu armağanları fakirlere bırakırken hiçbir kişisel yüksünme veya zorlanma duygusunun olmaması gerektiğini söyler. Bir dükkân sahibi kirasını ödemediği takdirde malını satabilecek bir dükkânı olamayacağını bildiği için nasıl bunu isteyerek ya da en azından bu zorunluluğu sorgulamaksızın ödüyorsa, aynı şekilde tsedaka da, küçük bir kısmını fakirlere verdiğimiz kazancımızın aslında Tanrı'nın bir ödülü olduğuna dair bilincin ilanıdır. Böylece, Yahudilik'in gözüyle tsedaka sadece Tanrı'nın teşvik ettiği insancıl bir iyilikten ibaret değildir. Tamamen Tanrı'nın Efendiliğine ve iyiliğine bağlanmanın bir ifadesidir - tıpkı Şabat ve bayramlardaki kutlama gibi.

İKİLEM

Bu kısımda bazı ikilemler ve sorular sunacağız. Bunları Şabat masasında ailece tartışma konusunun bir parçası yapabilirsiniz. Peraşa broşürünün sonunda bu soruya Yahudilik'in bakış açısıyla verilebilecek bir cevabı bulabilirsiniz.

 

İnsanların yemekten sonra Birkat Amazon (ekmek yenen bir öğünden sonra söylenen şükran duası) okumayı bitirene kadar masada ekmek bırakmaya özen gösterdiklerini fark ettim. Sadece kırıntı bırakmak yeterli midir? Yapılacak en doğru şey nedir?

 

MİŞNE TORA

[Rambam'ın Sözlü Tora'nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora'nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora'nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak - hem de çok kısa bir özet olan - kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham'a danışmak gerekir.

 

Yedinci Kitap: ZERAİM / TOHUMLAR

36. Terumot Umaaserot - Tarım Ürünlerinden Koen ve Levilere Ayrılan Kısımlar

 

a) Teruma Ve Maaserler

 

Tarım ürünlerinden bir kısım ayrılıp Koenler'e verilmelidir. Pasukta söylendiği gibi: "Tahılının, şıranın ve yağının ilk [ayrılan] kısmını ve davarının yününün ilk [ayrılan] kısmını [Koen'e] ver" (Devarim 18:4). Ayrılan bu paya Teruma Gedola (büyük bağış) adı verilir. Tora bu pay için herhangi bir oran vermemiştir. Hahamlarımız'ın belirledikleri orana göre bu en az 1/60 olmalıdır.

Teruma Gedola ayrıldıktan sonra geriye kalan kısmın onda biri ayrılır ve Leviler'e verilir. Pasukta söylendiği gibi: "Ve Levi-oğullarına, işte, Buluşma Çadırı'nın hizmetini yerine getirdikleri çalışmalarının karşılığında, miras olarak Yisrael'deki tüm maaserleri verdim... Çünkü Bene-Yisrael'in Tanrı Adına bir bağış [olarak] ayırmaları gereken maaserlerini, Leviler'e miras olarak verdim. Bene-Yisrael'in içinde toprak mirası almayacaklarını bu yüzden söyledim" (Bamidbar 18:21-24). Bu kısma Maaser Rişon (İlk Onda Bir) adı verilir. Bu payı Leviler istedikleri gibi kullanabilirler; ancak bunun öncesinde ellerine geçenin onda birini Koenler'e ayırmalıdırlar. Pasukta söylendiği gibi: "Leviler'e de konuşarak onlara [şunları] söyle: ‘Bene-Yisrael'den, mirasınız olarak onlardan [alıp] size verdiğim maaseri alacağınız zaman, [siz de] ondan Tanrı'nın bağışını ayırmalısınız - maaserden maaser ... siz de, Bene-Yisrael'den alacağınız tüm maaserlerinizden Tanrı'nın bağışını ayırmalı ve ondan [ayırdığınız] Tanrı'nın bağışını Koen Aaron'a vermelisiniz" (Bamidbar 18:26-28). Leviler'in, ellerine geçen Maaser Rişon'dan ayırıp Koenler'e vermeleri gereken bu paylara Maaser Min Amaaser veya Terumat Maaser adı verilir. Bu kısım, Maaser Rişon Levi'ye verilmeden önce ürünlerin sahibi tarafından da ayrılıp Koen'e verilebilir.

Maaser Rişon'dan geriye kalan kısımdan ikinci bir onda bir ayrılır - Maaser Şeni. Maaser Rişon'dan farklı olarak Maaser Şeni belli bir kutsiyete sahiptir ve ürünlerin sahibi tarafından Yeruşalayim'e getirilip orada ailesi ve konuklarıyla birlikte tüketilmelidir. Pasukta söylendiği gibi: "Her yıl, ekiminin tarladan çıkan tüm mahsulünden [ikinci bir] maaser ayır.Tahılının, şıranın ve yağının maaserini - [tıpkı] sığırının ve davarının behorları [gibi] - Tanrın'ın Huzuru'nda, İsmi'ni barındırmak üzere seçeceği yerde ye. Bu sayede tüm günler [boyunca] Tanrın'dan çekinmeyi öğreneceksin" (Devarim 14:22-23). Eğer bu ürünler çoksa, yol uzaksa ya da başka bir sebepten dolayı Yeruşalayim'e getirmek zorluk yaratacaksa, ürünler paraya çevrilebilir ve bu para Yeruşalayim'e getirilerek orada yiyecek-içecek satın alınarak tüketilir. Pasukta söylendiği gibi: "Gerektiği takdirde maaseri] paraya çevirebilirsin. Bu parayı elinde [götürmek üzere] bir kesede topla ve Tanrın'ın seçeceği yere git. Bu parayı, canının arzuladığı herhangi bir şeye - sığıra, davara, yeni veya yıllanmış şaraba ve canın ne çekerse ona [karşılık olarak] ödeyebilirsin. [Satın aldıklarını] Orada, Tanrın'ın Huzuru'nda yiyecek ve neşeleneceksin - hem sen hem de ev halkın" (Devarim 18:25-26). Bir kişi ürünleri satarak paraya çevirmek yerine ürünleri elinde tutup kendisi paraya çevirmek istiyorsa, mahsulün değerine %25lik bir pay eklemelidir. Pasukta söylendiği gibi: "Kişi, maaserinden [bir kısmı, "kutsal" niteliğinden] kurtarmak isterse, üzerine beşinci payını eklemelidir" (Vayikra 27:31).

Maaser Şeni yedi yıllık Şemita döngüsünün birinci, ikinci, dördüncü ve beşinci yılları için geçerlidir. Üçüncü ve altıncı yıllarda ise ayrılan bu paya Ma'sar Ani adı verilir ve fakirlere dağıtılır. Yukarıda adı geçen tüm paylar, Şemita döngüsünün normal yılları içindir. Ama Şemita yılında tüm tarlalarda iyelik kalktığı ve herkes eşit pay sahibi olduğu için Teruma ve Maaser payları ayrılmaz. Bahsi geçen paylar yukarıda belirtilen sıraya göre ayrılmalıdır; aksi takdirde Tora'nın bir yasağı delinmiş olur. Pasukta söylendiği gibi: "Turfanda ve tarımsal bağışlarının sırasını bozma" (Şemot 22:28).

Teruma ve Maaserlere dair emirler sadece Erets-Yisrael için geçerlidir, ancak peygamberler ve bilgeler bunu komşu topraklarda yaşayan Yahudi toprak sahipleri için de genişletmişlerdir. Bu emirler sadece sahibi olan ve insan yiyeceği olarak kullanılan ürünler için geçerlidir. Hahamlarımız Teruma ve Maaser kurallarının sebzeler için de geçerli olmasına karar vermişlerdir. Toprak sahibi olup tarımla uğraşan Koenler ve Leviler bile bu kurallardan sorumludur. Pasukta söylendiği gibi: "siz de, Bene-Yisrael'den alacağınız tüm maaserlerinizden Tanrı'nın bağışını ayırmalısınız" (Bamidbar 18:28). Ancak eğer bu bağışlara şahsen hakları varsa başkalarına vermelerine gerek yoktur.

MODERN ÇAĞ Ve TORA

["Şabat BeŞabato" - www.zomet.org.il]

                                                                                                  

Tsadiklerin Mezarlarının Yer Tespiti

 

Bu Şabat kuşkusuz birçok insan Rabi Şimon bar Yohay ve oğlu Rabi Elazar'ın mezarlarının bulunduğu Meron bölgesini ziyaret edecektir. Mutlaka Şabat'tan önce ve muhtemelen birkaç gün önce oraya vardıklarına göre, birçoğunun Galil bölgesine yayılmış olan başka mezarları da ziyaret etmiş olmalarını varsaymak mantıklı olur. Bu da şöyle bir soruyu akla getirir. Acaba orada "filancanın mezarı" olarak bilinen yer gerçekten de filancanın mezarı mıdır? Şu mezar gerçekten de Rabi Şimon ben Halafta'nın gömülmüş olduğu yer midir? Kim bize bu mezarın Rabi Nehunya ben Akana'ya ait olduğunu garantileyebilir? Acaba şurası gerçekten de Rabi Hutspit Ameturgeman'ın dirilen diğer ölülerle birlikte mezarından kalkacağı yer midir?

Bu gibi konularda neredeyse tek dayanak geleneksel bilgilerdir. Bilinen gelenekler, Rav Hayim Vital'in 5330-5335 (1570-1575) yılları arasında, kendi hocası büyük Kabalist Kutsal Ari'ye (Rabi Yitshak Lurya) ait "Şaar Agilgulim" adlı kitaptaki söylemlerine dayanır. O bölgenin tasvirleri oldukça ayrıntılıdır, ama bütün patikalar bugün kullanılmamaktadır ve bazı yol işaretleri artık bulunmamaktadır. Örneğin eser, Zoar'da sözü edilen "Rabi Safra'nın oğlunun" mezarına giden yolu tanımlarken, şöyle yazar: "Tsefat'tan inmek için kullanılan tek bir yol vardır... kısa bir yoldan aşağıya inin... Tepeden inerken yolun üçte birinde bir keçiboynuzu ağacı vardır..." Bugün bu yolu izleyen kişi bir mezarın girişini gizleyen bir ağaç bulacaktır, ama o bir keçiboynuzu ağacı değildir. Bazı durumlarda, sözü edilen yollar artık kullanılmamaktadır ve 5631-5636 (1871-1876) yılları arasında hazırlanmış olan British Foundation haritalarında da görünmemektedirler.

Bizler isimleri genellikle Tanah'tan, Mişna'dan, Talmud'dan ve Zoar'dan tanırız. Ancak bazılarında sorun vardır. Örneğin, Tsefat'ın batısında bir taşın altında Koen Yeoyada'nın mezarı olarak bilinen bir yer bulunur. Ancak, aşağıdaki şu pasuğu ne yapacağız? "Ve Yeoyada yaşlandı ve 130 yaşında iken öldü. Ve Eski David şehrinde krallarla beraber gömüldü" (Divre Ayamim 24:16-17). Aynı şekilde, Kral Şelomo'ın ordusundan bir subay olan Benayau ben Yeoyada'nın, söylendiği gibi Beria ile Avnit köyleri arasındaki yolda gömülmüş olma olasılığı oldukça düşüktür. Aynı şey Yeuda Kralı Ahaz'ın döneminde Koen Gadol olan Uriya'nın mezarı için de geçerlidir. Onun naaşının düşünüldüğü gibi Guş Halav bölgesine götürülmüş olmasına inanmak pek kolay değildir.

Sonuç olarak, her örnekte, ölmüş olan kişinin isminin yazılı olduğu yerde gerçek bir mezarlığın ya da düşünülen kişinin mezarının bulunmama olasılığı mevcuttur. Yine de, insanların bir araya gelip dua ettiği her yer kutsiyet kazanır; dolayısıyla, böyle yerler de o kişinin ruhunun ve manevi mirasının anıldığı bir anıt olarak kabul edilebilir.

Kaynak: Rabi Hizkiyau Rothstein, "Tehumin" cilt 15, s. 60-73.

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[El Gid Para El Pratikante - Rabi Nisim Behar]

Lag LaOmer

 

1. Geleneğimize göre, Lag KaOmer günü, Zoar Akadoş'ın kompozitörü Rabi Şimon Bar Yohay dünyadan ayrılmıştır. O günde bütün ev parlak bir ışıkla dolmuş, akşama doğru güneş batarken ruhunu teslim etmiştir. Bir Tsadik öldüğü zaman normal şartlarda Taanit yapılır. Fakat Rabi Şimon Bar Yohay, tüm Bene-Yisrael'in ölüm gününü bir bayram ve sevinç günü olarak kutlamasını vasiyet etmiştir.

2. 18 İyar tarihi, Omer'in 33. [=LaG] günüdür. O gün Rabi Şimon Bar Yohay'ın ölüm günüdür. Bu gün bir düğün gibi farz edilir.

3. Lag LaOmer'de Tahanunim yapılmaz ve bu günden itibaren evlenilebilir, tıraş olunabilir [Pesah'ın başından bu güne kadar tıraş olmama âdeti vardır].

4. Sinagoglarda Lag LaOmer gecesi, çok kandil ve ışık yakılır.

5. Erets-Yisrael'de Lag LaOmer gününde, büyük ateşler yakılarak etrafında şarkılar söylenip dans edilir. Bu da, Rabi Şimon Bar Yohay'ın şerefine yapılır.

6. Arvit'ten sonra Lag LaOmer gecesi şehirlerimizde Zoar Akadoş'tan Rabi Şimon Bar Yohay'in ölümüyle ilgili bir bölüm okunması adettir. Ondan sonra Bar Yohay Nimşahta... şarkısı söylenir.

 

İKİLEME CEVAP

[Rabi Mendel Weinbach / gatewaysonline.com]

 

Talmud'da geçen "Masasında ekmek bırakmamış kişi bereket işareti görmeyecektir" (Sanedrin 92a) sözü hakkında otoritelerin sunduğu iki açıklama vardır.

Açıklamaların bir tanesine göre, belki fakir bir adamın gelebileceği ihtimali göz önünde tutulmalıdır. Böylece, geldiği zaman yiyebileceği bir şey bulundurmak gerekir.

İkinci bir neden de, Tanrı'nın bizi mübarek kılarak ihtiyacımızdan fazlasını vermek için bize verdiği armağanı takdir ettiğimizi göstermek istememizdir.

Mişna Berura'ya (Şaar Atsiyun 3, Orah Hayim 80:2) göre, ikinci nedeni yerine getirmek için ekmek kırıntıları bile yeterlidir. Ancak ilk neden dikkate alındığında sadece kırıntıların yeterli olmadığı açıktır; bu nedenle bir fakir geldiği takdirde yiyebileceği kadar miktarı masada bırakmakta fayda vardır.

Haftanın Sözü

["Shabbat Shalom Weekly" - Rabi Kalman Packouz]

 

Yürüyebilmeleri için ellerinden tut,

Ama sonra onları bırak ki koşabilsinler

Ve teşvik et ki uçabilsinler.

 

-- Rabanit Lori Palatnick

 

Haftanın Peraşası'nı, t  e  b  e  r  r  u  d  a     b  u  l  u  n  a  r  a  k, ölmüşlerinin ruhuna veya hasta bir yakınının şifasına ithaf etmek isteyenlerin,  ilgililer (050 - 38 41 30) ile temasa geçmeleri rica olunur.

Peraşa kağıtları Tora ile ilgili yazılar içerdiğinden çöpe atılmamalıdır. Lütfen Geniza'ya getiriniz.