Bu Hafta İçin Saatler			2 KİSLEV	Gelecek Hafta İçin Saatler
Şabat	Başlangıç	Bitiş	5782	Şabat	Başlangıç	Bitiş
Yeruşalayim	15:56	17:15	-----	Yeruşalayim	15:55	17:14
Tel Aviv	16:15	17:16	26 KASIM	Tel Aviv	16:14	17:15
İstanbul	17:24	18:03	2022	İstanbul	17:21	18:01
İzmir	17:32	18:20		İzmir	17:30	18:21
TOLEDOT-תולדות

Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Bereşit 25:19-28:9)

Yitshak, Rivka ile evlenir. Çocuksuz geçen 20 yıldan sonra duaları cevap bulur ve Rivka hamile kalır. "Çocuklar karnında itiştikleri" için zor bir hamilelik geçirir. Tanrı, ona "rahminde iki ulus var" der, "büyük olan, küçüğüne hizmet edecek". İlk önce Esav doğar; arkasından, onun topuğunu tutar halde çıkan Yaakov gelir. Esav büyür ve "usta bir avcı, bir kır adamı" olur; Yaakov ise "çadırlarda oturan basit biridir"; kendisini eğitime adamıştır. Yitshak, Esav'ı, Rivka ise Yaakov'u daha çok sever. Bir gün, avdan yorgun ve aç olarak dönen Esav Behorluk hakkını (ilk doğan erkek çocuk olarak sahip olduğu hakları) Yaakov'a bir tabak kırmızı mercimek yemeği karşılığında satar.

Kenaan toprakları bir kez daha kıtlığa teslim olur. Yitshak Mısır'a gitmeyi düşünür; ancak Tanrı kendisine, korban edilmek üzere bağlandıktan sonra erişmiş olduğu kutsiyet düzeyinin, Kutsal Topraklar'dan dışarı çıkmasına engel olduğunu bildirince vazgeçer ve Gerar'da Pelişti milletiyle yaşamaya başlar. Bir süre sonra Peliştiler, fazlasıyla zengin hale gelmiş olan Yitshak'a karşı kıskançlık beslemeye başlayınca Kral Avimeleh kendisinden Gerar'ı terk etmesini ister.

Esav, iki Hiti kadınla evlenir. Yitshak yaşlanır ve görüş yeteneğini kaybeder. Ölmeden önce Esav'ı mübarek kılmak istediğini bildirir. Esav babasının en sevdiği yemeğin hazırlanması için avlanmaya gittiği sırada Rivka Yaakov'a Esav'ın kıyafetlerini giydirir, daha kıllı olan ağabeyini anımsatması için kollarını ve boynunu keçi kılları ile örter, benzer bir yemek hazırlar ve Yaakov'u babasına gönderir. Yaakov babasından "göklerin çiyi ve yeryüzünün yağı" hakkında bir bereket duası alır ve kardeşine karşı üstünlüğe sahip olur. Esav döndüğü ve aldatmaca ortaya çıktığı zaman, Yitshak'ın ağlayan oğluna verebileceği tek şey, onun kılıcı sayesinde yaşayacağına dair kehanette bulunmaktır. Yaakov hata yaptığı zaman, küçük kardeş Yaakov, ağabey Esav'ın üzerindeki üstünlüğünü kaybedecektir.
Yaakov, Esav'ın gazabından kaçmak ve dayısı Lavan'ın ailesinden kendisine bir eş bulmak için evden ayrılır. Esav, üçüncü bir kadınla evlenir: Yişmael'in kızı Mahalat.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

ON BEŞ YILDA KAZANILAN SONSUZLUK

Dualar ve yakarışlar: Toledot peraşasının hemen girişinde Yitshak’ın Tanrı’ya Rivka için duası yer almaktadır. Evliliklerindeki ilk yirmi sene geçmiştir ve çocuk sahibi olamamışlardır. Bu nedenle Yitshak Rivka ile birlikte Tanrı’nın merhametini dilemektedirler. Sonunda duaları kabul olur ve Yitshak altmış yaşında iken Esav ve yaakov adında ikizlere baba olur.

Tora, "Vayetar" terimini, özellikle yoğun, ateşli ve umutsuz bir yalvarmayı ifade eden bir ifade olan Yitshak'ın duasına atıfta bulunur. Yitshak’ın neden böyle bir umutsuzlukla yakardığını anlamak çok kolay değildir. Çünkü babası Avraam ile olan anlaşmasında Tanrı “ki beYitshak yikare leha zara” ifadesini kullanmış ve Yitshak ile Avraam’ın neslinin devam edeceğini söylemiştir. O halde doğal olarak Yitshak çoğalmanın anahtarı olduğunu bilmektedir. Bundan bu kadar eminken “umutsuz” yalvarmayı neden seçmiştir?

Açıklamalardan biri Yitshak’ın özellikle eşi Rivka için dua etmiş olmasıdır. Çünkü Yitshak Rivka gibi bir tsadeketten çocuk sahibi olmak istemektedir. Başka biri ile evlenmeyi istemeyen Yitshak bu amaçla Tanrı’ya dua etmektedir.

Tora geleneği: Gemara Masehet Baba Metsia 85/A’da diğer cevaba ulaşma şansımız vardır. Gemara Tora öğrenen kişinin oğlunun ve torununun da bu yolda gideceğini öğretmektedir. Hatta Tora sözcüklerinin o nesilden ayrılmayacağını belirtmektedir. Gemara bu ifadeyi Yeşayau kitabının 59/21’de yer alan bir cümlesine göre kullanmaktadır. Tanrı burada Tora sözcüklerinin kişinin ağzından onun çocuklarından ve torunlarından ayrılmayacağını söylemektedir. Hatta “meata vead olam – şimdiden sonsuza kadar” diye ekleme yaparak bu öğretiyi kuvvetlendirmektedir. Tanrı bizlere bu garantiyi vermekte nesiller boyu Tora öğreniminin Tora öğrenenlerin neslinde devam edeceğini hatırlatmaktadır. Talmud’un oldukça önemli bir açıklaması olan Tosafot’a göre üç neslin peş peşe Talmid Haham olması için bir şart vardır. Bu şart da üç neslin birbirlerini tanıması ve Tora öğrenimine şahit olmalarıdır. Bu şehadet nesillerin ne yaptıklarını görerek öğrenmenin bir kanıtıdır. Bu fikrin altındaki mantık büyükbaba ve büyükannelerin Tora yolunda yaptıklarını görmek ve bu konuda onları örnek alabilmektir.

Dizlerin üzerinde: Tora Bereşit kitabının sonunda Yosef’in torunlarının “al birke Yosef – Yosef’in dizlerinin üzerinde” yani kucağında büyüdüklerini söyler. Daha derin anmamıyla “diz” kavramı alçakgönüllü olmayı ve boyun eğmeyi ifade eder. Yosef’in torunları onun gibi büyük bir figürün önünde alçakgönüllü olmayı öğrenmişlerdir. Bu torunlara büyükbaba ve büyükannelerin gösterebilecekleri muhteşem ve ebedi bir örnektir.

On beş yılda kazanılan sonsuzluk: Bu açıklamaların ışığında Yitshak’ın neden duasını böyle bir ruh haliyle yaptığını anlamaya çalışalım. Evet Yitshak çocuk sahibi olacağını bilmektedir. Ama o çocuklarının Avraam gibi muhteşem bir örneğin yaşadığı zamanda doğmalarını ve büyümelerini ister. Bu, Tora'nın onların soyundan gelecek Yahudiler arasında sonsuza kadar kalmasını sağlamak için karşılanması gereken hayati derecede önemli bir koşuldur. Yitshak’ın çocukları doğduğunda Avraam yüz altmış yaşındadır. Yitshak’ın yakarışı çocuklarının Avraam’ı tanımaları anlamaları için görmeleri gerektiği isteğinden ve babasının yaşlandığını fark etmesinden kaynaklanmaktadır.

Yitshak’ın duaları kabul görür. Yaakov ve Esav onbeş sene boyunca Avraam Avinu ile aynı evde yaşamışlardır. Avraam, Yitshak ve Yaakov birlikte on beş sene boyunca Tora öğrenebilmişlerdir. Hida’nın görüşüne göre bu on beş yıl birlikte öğrenim sayesinde Tora Bene Yisrael içindeki ebedi yerini almıştır.

Topluluğumuzun ayırt edici özelliklerinden biri, nesiller arasındaki yakın bağdır. Topluluğumuzdaki çocuklar, büyükanne ve büyükbabalarına nadiren de büyük büyükanne ve büyükbabalarını tanıma şansını elde ederler. Bu, şüphesiz, topluluğumuzun değerlerimizi ve geleneklerimizi sürdürmedeki büyük başarısına katkıda bulunan faktörlerden biridir.

Dileyelim ki Tanrı hepimize çocuklar, torunlar ve torun çocuklarını görmeyi nasip etsin. Bizler de rol modeller olarak onların gelişmelerine yardımcı olmayı kendimize görev edinelim. Böylelikle Tora’nın sonsuza kadar nesiller arasındaki yerine almasını daha da sağlama alalım amen.

DİVRE TORA
Rav Naftali Haleva

Yitshak’ın  Kahkahası

 

"Yitshak orada bir süre geçirdikten sonra, Pelişti kralı Avimeleh pencereden bakarken Yitshak’ın eşi Rivkaile  özel bir samimiyet içinde olduğunu gördü. (Bereşit 26: 8)."

New York’ta gerçekleşen Rabbilerin bir kongresinde, Rabi HaroldKushner, bu pasuğun gerçekten ne anlama geldiğini şu şekilde açıklar:

Pasukta geçen Metsahek kelimesini  " samimiyet içinde olması" yerine, Rabbi Kushner kelimenin kökünün kahkaha atmak anlamına geldiğini belirtir. 

Yitshak Rivka’yı güldürüyordu! 

Burada bahsedilen konu  Yitshak ile Rivka’nınAvimeleh karşısında tehlikeli bir konumda bulunduğu zor zamanlarla ilgilidir. Yitshak hayatından korktu. Yitshak, yerel halkın bir kadını kaçırıp kocasını da sudan bir sebeple öldürebileceklerini bildiğinden, Avraam’ın taktiğini kullanıp Rivka’yı kızkardeşi olarak tanıtmıştı. Bulundukları yer savunmasız bir devletti. Bu kriz zamanında, YitshakRivka’yı güldürmüş ve onu rahatlamaya çalışmıştı.

Bu haftanın Tora kısmının başında, Yitshak’ınRivka’nın refahı için isteklilik gösterdiğini görüyoruz. Rivka bir çocuğa sahip olmadığı için Yitshak rahatsız olmuştu. Bunun üzerine Yitshak  derinden onunla empati kurdu ve onun için dua etti.

Yitshak’ın bu davranışları babası Avraam’ın  ve oğlu Yaakov’un  davranışıyla çelişmektedir. 

Çünkü Avraam’ın eşi Sarah kısırdı; Sara, Avraam’ınHagar'la bir çocuğu olması konusunda onu ikna ettiğinde, Avraam görünür sıkıntılar yapmadan bunu yaptı. Yaakov’unkarısı  Rahelde kısırdı; Rahel çaresizliğinde çaresizlik içinde Yaakov’a , “ bana çocuk ver, yoksa öleceğim “şeklinde ağlarken Yaakov kısaca yanıt verdi: "Tanrı’nın yerini alabilir miyim? Ve senden rahim meyvesini esirgeyen O’dur! " (Bereşit 30: 2) 

Sadece Yitshak, karısının şaşkın duygularına karşı derin hassasiyet gösterdiği kaydedildi. Tıpkı kendi adıyla gülmek istediği gibi, Rivka’nın  hayatına ka hkaha ve iyimserlik getirmeye çalıştı. 

Burada güldürmeye çalıştı demekle bahsedilen şakalar yaparak veya aldatıcı kahkahalarla güldürmek değil, içsel benliğini mutlu etmeye ve var olan acısına empati kurarak onu mutlu etmektir. Böylece Yitshak bu hareketi ile derin,  duygusal düzeyde ışık ve sevinç getirmek isteyen olumlu bir dünya görüşünü bize öğretmektedir.  

Burada sevgiyi ve mutluluğu yansıtan gerçek empati ve sadakati özel niteliklerinden bahsediyoruz. 

"Mutluluk ve İnsan Ruhu" adlı kitabında  Dr.AvraamTweski "Ruhsal Yetersizlik Sendromu" nu anlatıyor. İnsanlar hayatlarında bir huzursuzluk duyuyor... çünkü mutluluğun, manevî dünya görüşü ile elde edebileceklerinin farkında değiller. Sadece daha fazla fiziksel veya maddi şeyler elde ederek mutluluk kazanamazlar; maddi şeyler karşısında her zaman daha çok istemek zorunda kalacaklardır. Bir manevi eksiklik, insanları sadece biyolojik organizmalardan ayıran özelliklerin geliştirilmesindeki eksikliktir. 

Mutluluk için temel olan insan özellikleri arasında merhamet, başkaları için empati duygusu olmalı. Hem haham hem de psikiyatrist Dr. Twerski şöyle yazıyor: "Hekim olarak acılarını hafifletmek gidermek için gerekeni yapmaya çalışıyorum. Ama bir haham olarak, insanların acısını paylaşmayı ve hissetmeyi öğrendim. Modern tıp kadar ileri olduğu gibi, bazı şeyleri düzeltemediğim zamanlar da var, ancak her zaman paylaşabilir ve hissedebilirim. "Empatik dinleme, mutlu ve tatmin edici bir hayat sürdürmeyi sağlayan en büyük etkendir.” 

Dr.Twerski, başkalarını kontrol etmeye çalışanların Ruhsal Eksiklik Sendromu çektiğini belirtiyor. Bu insanlar genelde başkalarıyla paylaşmaya çalışmak yerine başkalarını kontrol etmeye çalışıyorlar. Bu onların temel hoşnutsuzluklarını yansıtıyor; yoksul öz imgelerini telafi etmek için başkalarını ezik tutmaya ve böylece statü kazanmaya çalışıyorlar. Ancak bu strateji kaçınılmaz olarak başarısız olur, çünkü denetleyici hâlâ hoşnutsuz kalır. Dr. Twerski şunları kaydediyor: "Başkalarını kontrol ederek kendilerini koruyan insanlar kısır bir döngüde yakalanıyorlar. Kontrol, gerçek kendi kendini gerçekleştirme antitezisidir, çünkü kontrol uygulamaya ne kadar fazla denersek, kendimizi daha az tatmin edersek, Ruhsal Eksiklik Sendromu semptomlarımız o kadar büyük olur. " 

Yitshak, Rivka’nın durumuyla empati kurarak kendinin ruhsal olarak hassas bir insan olduğunu gösterdi. Sevgisi ve sadakati, hayatın daha parlak yönlerini görmesini sağlamak için Rivka için dua etmesini ve onu güldürmesini sağladı. 

Sakin, meditasyonelbir insan olan Yitshak bu şekilde yerini atalarımızdan biri olmayı hak kazandı. Yitshak’ın bu davranışı yaşamımız boyunca bize önemli bir noktada yaşam dersi vermiş oldu. Başkalarının acıları hissetmek empati kurarak acılarına ortak olmak ve bu şekilde başkalarını mutlu etmeyi başarabilmek ve gerekirse de onlar adına dua edebilmek…

İşte bu, mutluluğun sırrıdır.

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: www.hidabroot.org)
Rav İzak Peres

Kucağında çocukla Tefila söylemek mümkün müdür?

Gemara Masehet Berahot 23’e göre elinde Tefilin veya Sefertora taşıyan kişinin bile Tefila yapmaması gerekir. Çünkü elinde taşıdıklarından dolayı konsantrasyon eksikliği yaşayabilir. Bu yüzden kucağında çocuk ile Tefila söylememesi uygundur. 

AKLIMIZDAN GEÇENLER
Rav İsak Alaluf

Oldukça ilginç bir soru ile karşılaştık. Soruyu soran kişi ataların veya peygamberlerin hayatlarında çok fazla boşluk olduğunu sorgular. Yetmiş beş yaşına kadar Avraam hakkında hemen hemen hiç izahata rastlamayız. Yaakov eşlerini bulmak için Haran’a gittiğinde yaşı ilerlemiştir. Hatta Gemara Masehet Megila 17/A’ya göre on dört sene Tora öğrendikten sonra Haran’a gider. Moşe Firavunla görüşmesinde seksen yaşındadır. Niye ara zaman anlatılmaz?

Rabimiz güzel bir soru sorulduğu için teşekkür eder ve yanıta odaklanır:

Her şeyden önce Tora’nın ve özellikle Bereşit kitabının asıl amacı atalarımızın büyüklüğü hakkında bizleri etkilemek değildir. Tora tarihimizin büyük insanlarının biyografileri ile ilgilenmez. Yaratılış kitabı yani Bereşit soylu tarihimizi anlatmak peşinde değildir. Çok özel bir amaç için dünya gezegeninin hikayesinde odaklanmaktadır.

Tora dünyanın mükemmele yakın yaratıldığını gösterir. Mükemmel olabilmesi içim mükemmel bir plan da elimizdedir. Tek bir mitsva ile kendilerini mükemmel kılacak ilk insanlar Adam ve Hava başarısız olurlar. Gerek Noah zamanındaki tufan gerekse Babil kulesi nesli insanlığın iyi yönde gitmek konusunda kendilerini zorlamamışlardır. Bunlardan sonra gelen Avraam yeni bir planın filizlenmesi demektir. Tanrı şimdi dünyayı mükemmelleştirmek için temsilcileri olarak önce tek bir aileyi ve nihayetinde tek bir topluma görev verecektir. Onlar da örnek olarak dünyayı tekrar iyiliğe ve Tanrı'ya götürmeye yardımcı olabilir konumdadır. Yavaş yavaş Tora'nın dürüstlük, eşitlik, barış, adalet, eğitim ve diğer pek çok kavramı dünyanın bilincine nüfuz edecek insanlık tarafından benimsenecek ve sonunda tüm insanlığı ilkelerini yükseltecektir.

Avraam ile başlayan hikaye Yahudi toplumunun şekillenmesini işaret etmektedir. Bu inşa ediliş ilkelerle, kutsal topraklarda daha da özel hale gelecektir. Burada anlatılanlar toplumun ulusal karakterine katkı sağlayacak değerlerdir. Avraam nasıl iyilik kavramı ile biliniyorsa Yitshak içsel bireysel güce odaklanmayı gösterir. Yaakov ise ikisinin tan bir karışımı gibidir.

Moşe’ye gelince. İbrani toplumu oluştuktan sonra Moşe’yi görmeye başlarız. Tora Moşe’nin kişisel hikayesinden çok bir lider olarak gelişimine odaklanır. Bu da toplumun geneliyle yakından ilgilidir. Kardeşlerine nasıl değer verdiği, onları nasıl desteklediği ve iç meselelerine nasıl dahil olduğunu ve nasıl umursadığı hakkında bilgileri Tora’dan öğreniriz. Yahudi toplumuna kırk yıl liderlik yapacak olan Moşe ilk eğitimlerinden birini çoban olarak kayınpederinin yanında alır.

HAFTANIN SÖZÜ

"Yahudi tarihinde tesadüfler yoktur." – Elie Wiesel