2Bu Hafta İçin Saatler			24 TAMUZ	Gelecek Hafta İçin Saatler
Şabat	Başlangıç	Bitiş	5782	Şabat	Başlangıç	Bitiş
Yeruşalayim	19:03	20:23	-----	Yeruşalayim	18:58	20:17
Tel Aviv	19:23	20:25	23 TEMMUZ	Tel Aviv	19:18	20:20
İstanbul	20:15	20:56	2022	İstanbul	20:08	20:49
İzmir	20:09	20:58		İzmir	20:03	20:52
PİNEHAS-פינחס

 

Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Bamidbar25:10-29:40)

 

Aaron'un torunu Pinehas, Şimon kabilesi prenslerinden Zimri'yi ve onun, çadırına getirdiği Midyanlı prensesi öldürmek için gösterdiği gayretten dolayı ödüllendirilir: Tanrı ona ebedi bir barış antlaşması ve Koenlik bahşeder. 

Yapılan nüfus sayımında 20 ile 60 yaş arasındaki erkeklerin sayısının 601.730 olduğu saptanır. Moşe'ye, Ülke'nin, kabileler ve Yisrael aileleri arasında kurayla nasıl bölüştürüleceği hakkında talimatlar verilir. Tselofhad adlı, erkek çocuk sahibi olmadan ölen kişinin beş kızı, Moşe'den, babalarının hakkına düşen toprağı almayı talep ederler. Tanrı bu isteklerini kabul eder ve bu konuya Tora'nın miras kanunları arasında yer verir. 

Moşe, kendisinden sonra görevini üstlenmesi ve halkı Erets-Yisrael'e götürmesi için Yeoşua'yı görevlendirir. Peraşa, günlük korbanlar ve Şabat, RoşHodeş (ayın ilk günü) ve Pesah, Şavuot, Roş Aşana, Yom Kipur, Sukot ve Şemini HagAtseret bayramlarında getirilen ek korbanlar ile ilgili detaylı bir liste ile son bulur.

 

 

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

GECİKEN BİR ÖDÜL

Neden ödül? Pinhas peraşası Tanrı’nın Pinhas’a kahramanca davranışı sonucunda verdiği ödülün tanıtımıyla başlar. Bu ödül birkaç kez açıklandığı gibi “Ş.alom” yani barış ödülüdür. Pinehas gerçekleştirdiği davranışından dolayı birçok kimse ile sorun yaşar duruma gelmiştir. İleride açıklanacağı gibi bu ancak Tanrı’nın müdahalesi ile çözümlenebilmiş bir sorundur.

Balak peraşasının sonunda Bene Yisrael’in Baal Peor karşısındaki putperestlik ile zina suçlarının sonucunda yirmi dört bin kişinin hayatını kaybettiği yazılıdır. Pinhas bu ölümleri sorumlu iki kişiyi cezalandırmak suretiyle durdurmuştur. Pinhas’ın cezalandırdığı kişiler halkın karşısında açık bir şekilde zina suçunu işlemekten kaçınmayan bir kabile başkanı ile bir Moav prensesidir. Bu kahramanca davranış aslında Pinhas için sorun yaratacak nitelikte olmuştur.

Geciken ödül: Açıklama yapan Rabilerin sorusu Pinhas’ın ödüllendirilmesinin neden hemen olmadığı ve geciktiği yönündedir. Bu gecikme kahramanlığın yapıldığı Balak peraşasının sonunda değil de Tanrı’nın ödülünü açıkladığı Pinhas peraşasının başında gerçekleşir. Bilgeler bu gecikmenin sebebini sorgulamaktadırlar.

Davranışın altında yatan nedenler: Yanıtını arayan bilgelerin ilk açıklamaları bu tür fanatizm kokan davranışların her zaman gerekli veya meşru olmadığı yönündedir. Bunu yapan kişi davranışını toyluk, dürtüsellik ve korku ile gerçekleştirmiş olabilir. Bu tür davranışlar meşru olmayabilir. Tanrı bu nedenle Pinhas’a ödülünü vermeden bu tip düşüncelerin ortadan kalkmasını istemiştir. Bu ödülün otomatik bir şekilde verilmeden beklenmesinin nedeni burada yatmaktadır.

Bunu anlamak için Pinhas’ın davranışının niteliğine yakından bakmamız gerekir. Pinhas’ın davranışı gayretlidir, şevk doludur ama bir hayli serttir. Rabi Moşe bütün gayretli eylemlerin haklı olmayabileceğini söyler. Çünkü coşku ve gayret dolu hareketler gibi görünen şey, çoğu örnekte, aslında olgunlaşmamış içgüdüsel hareketler veya başkalarının düşüncelerine ve değerlerine karşı hoşgörüsüzlüğün patlaması olabilir. Bu yüzden gayret dolu bir eylem, o eylemi yapanın davranışı açıkça gözlemlenmeden doğru bir şekilde değerlendirilemez. Bunun için aynı kişinin başka davranışlarına da bakmak gerekir. Eğer o kişinin olayın sonrasındaki davranışı olgun bir insanınkilere uygunsa ve bu davranışları onun normal şartlarda eylemlerinde temkinli olduğunu kanıtlarsa, başkalarının düşüncelerine ve haklarına saygılı davranırsa, o zaman o kişinin hareketinin gerçekten içten ve övülmeye olduğu düşünülebilir. Ama aksine, eğer sonraki davranışı olgunluk ve sorumluluk duygusunu içermiyorsa, o zaman o kişinin hareketinin sadece içgüdüsel veya hoşgörüsüz bir hareket olduğu anlaşılır.

Rabi Dr. Twerski Living Each Week kitabında Rabi Moşe’nin bu görüşüne yer verir. Ona göre Pinhas'ın ödülünün hemen açıklanmayıp biraz beklenmesinin sebebinin budur. Tanrı, Pinhas'ın doğru davrandığını bilmesine rağmen, halkın da Pinhas'ın sonraki davranışlarını görüp, onun aslında makul ve gerçekten Tanrı'ya bağlı olan biri olduğunu görmelerini istemiş ve ödülü de ancak bundan sonra vermiştir.

Gerçekten de Pinhas gerek davranışının içeriği, gerek davranışa maruz kalan kişiler ve gerekse davranışın kendinden yetkin olan birinin izni alınmadan yapılması nedeniyle çok fazla eleştirilmiştir. Bu nedenle Tanrı kendisinin ödülünü bir mesaj şeklinde değil açık bir ifade ile “bat kol” yöntemiyle ilan etmiştir.

Ve sonunda gelen ebedi ödül: Pinhas’ın alde ettiği “barış” ödülü sadece maddi dünyada değil manevi dünyada da kendisine barış kazandırmıştır. Bu ödül aynı zamanda Kabala’nın öğretisi doğrultusunda Pinehas’a ebedi bir yaşam da sağlar. Krallar döneminde Eliyau Anavi olarak karşımıza çıkan Pinehas çok zor dönemlerde putperestlik ile mücadele etmiş daha sonra Tanrı emri ile görevi öğrencisi Elişa peygambere devrederek bu dünyadan ölmeden ayrılan sayılı sayıda kişiden biri olmuştur. Gelecekte de Pinhas Eliyau Anavi olarak babalar ile oğullar arasındaki barışı geri getirmek için tekrar gelecektir. Bu barış gerçekleştiğinde ise bütün dünya için refah ve mutluluk devri olacak olan Maşiah dönemi başlayacaktır. Malahi peygamberin bu konudaki sözleri iyi bilinir.

“İne ani şoleah lahem et Eliya Anavi lifne bo yom Ad… agadol veanora – Tanrı’nın büyük ve görkemli günü gelmeden önce size Eliya Anavi’yi göndereceğim.” (Malahi 4)

DİVRE TORA
Rav Albert Gerşon

LİDERLER KISKANÇ OLAMAZ

“PINEHAS BEN ELAZAR BEN AARON AKOEN EŞİV ET HAMATİ MEAL BENE YİSRAEL BEKANO ET KİNATI BETOHAM”

“AARON AKOEN'IN OGLU, ELAZAR'IN OĞLU PİNEHAS, BENE YİSRAEL’E OLAN ÖFKEMİ BİTİRDİ VE ONLARIN İÇİNDE TEKRAR BULUNMAMI SAĞLADI.”

Fanatik olmak bazen beklenen ancak çoğu zaman tehlikeli olabilecek bir düşüncedir. Hanuka mucizesini sağlayan Makabiler gibi fanatik olup, Helen kültürüne karşı durmak adına savaşınca Tora ayakta kalabilir ve kurtuluş gelir. Ancak yanlış kişiler, yetki alıp, fevri davranırlarsa çok tehlikeli sonuçlar ortaya çıkar. 

Pinehas'ın durumunda, Tanrı onu, Şimon prensi Zimri'yi öldürdüğü için Hayat boyu barış berahasıyla kutsuyor.  Talmud Sanedrin 82 A bölümünde, Pinehas'in öğretmeni Moşe'ye giderek " Senden bir alaha öğrendim ona göre kim putperest  bir kadınla halkına yanlış örnek olacak bir günaha girerse rahatsız olan ve müdahale etmek isteyen kişi hemen harekete geçebilir diye öğrendim " dediğini yazar. Moşe 'de " alahayı hatırlayan uygulasın " şeklinde cevap verdiğini de kaydeder. Böyle bir günaha giren kişiyi öldürmek doğru ise niye Moşe, Pinhas'ı motive etti de kendi bu mitsvayı yapmadı?

Cevap şu ki, Moşe bunu istemedi çünkü liderdi böyle bir durumda fevri davranmak uygun ise de liderin halkına fanatik bir şekilde yaklaşımı doğru değildir.  Elbette lider daima dürüst ve kurallara uygun hareket etmeli ancak fevri davranmamalıdır.

Moşe fanatik biri gibi hareket etseydi, çoktan vazgeçip yahudi halkını çölde terk etmişti.  Moşe'yi büyük lider yapan meziyet yahudi halkının zaaflarını bilip, buna rağmen onlardan vazgeçmemesiydi. Onlarca durumda onların avukatı gibi davrandı ve onları savundu.  Pinehas'ın olayında eylemi Moşe yapsaydı bu çabalar boşa çıkacaktı.  Bu fikri bu haftaki aftarada da görüyoruz.  Eliyau Annavi yahudi halkını, fevri bir şekilde azarlayıp, Tanrı’ya şikayet ediyor Eliyau, Karmel Dağındaki deneyimden sonra yüzlerce sahte peygamberin Tanrı’nın gazabıyla ölmesine sebep olmuştur.  Tanrı’nın yolundan gitmeyenlere korku salmıştır. Tanrı ona “Eliyau niçin buradasın?” diye sorunca o da “Tanrım senin adına çok hassas yaklaşıyorum bu yüzden senin antlaşmanı terk eden yahudilere kızıyorum.” şeklinde cevap verir. Tanrı da ona “Kalk, dağa çık ve Tanrı’nın önünde dur Tanrı güçlü rüzgarlar estirir dağlar sarsılır ama Tanrı rüzgarın içinde değildir. Sonra deprem olur ama Tanrı onun içinde de değildir, sonra ateşler çıkar ama Tanrı onun içinde de değildir. Bunun sonrasında da cılız bir ses gelir...” ( Melahim 18:10-12) şeklinde konuşur.  Tanrı, Eliyau 'ya ikinci kez sorar “Burada ne yapıyorsun?” O da daha önceki cevabını tekrar eder. Tanrı adına fanatik ve günahkar olanlara kızgın olduğunu söyler. Sonra Tanrı ona artık görevini Elişa peygambere devretmesi gerektiğini söyler. 

 Mesaj oldukça açık bir şekilde Eliyau peygambere söylendi Yahudi halkına sert, fanatik yaklaşımı Tanrı kabul etmiyor Eliyau gücünü kullanmak yerine sabırla hareket etmeliydi Tanrı sessizlikte barınır, cılız da olsa bir  ses yeterlidir onun kararlarını uygulamak için... Tanrı, Eliyau 'ya halkına karşı sert ve fanatik olmamayı öğretmek istedi onları uyarmak adına yok etmemeyi öğretti Tanrı onunla bu konuşmayı Mose'nin altın buzağı günahı sonrasında halkı bağışlamak için tefila yaptığı yerde yaptı. Eliyau aksine Moşe halkı her zaman sabırla dinleyip, onları savundu ama Eliyau sabırla davranamayınca görevi Elişa'ya devretmesi gerekti. Zohar'a göre Eliyau, Pinehas'in gilgulu ( reenkarne) idi. Pinehas'ın yaptığı davranış doğruydu niye Eliyau yanlış olsun? Çünkü Pinehas lider değildi ancak Eliyau liderdi. Bu fevri davranışlar liderler için değildir sevgi ve anlayış yahudi halkını öne çıkaran değerlerdir ancak Tanrı sevgisi ve Tora öğrenimi ile desteklenmelidir.

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: www.hidabroot.org)
Rav İzak Peres

Komşunun apartman koridorunda yaktığı ışıktan faydalanmak mümkün müdür?

Şomer Şabat olmayan komşu binada ışık yaktıktan sonra arkasından gelirsek merdivenleri çıkmak için ışığın sönmesini beklemek zorunda olmayız. Çünkü o ışık olmadan da merdivenleri çıkabilmek mümkündür. Ancak ışık var diye yapmadığı şeylere yoğunlaşmaması gerekir. Bu sebeple anahtar deliğini bulmak ya da merdivenleri koşarak çıkmak gibi eylemlerden kaçınmalıdır. Işık var diye bu durumu hızlandırmayı tercih etmemelidir. Yine de bütün bu tereddütlerden kaçınması için, ışığın sönmesinden sonra çıkması bir kutsamayla taltif edilmesi anlamını taşır.

LEHU NERANENA L’AD

Rav İsak Alaluf

Simhat Tora bayramında okunan bir ilahiden söz edeceğiz. İlk kez Balkan ülkelerinde duyulmuş olan bu ilahi ilk kez 1622 yılında basılan bir kitapta gözlenmiştir. Avraam Ibn Ezra tarafından yazılan ve İstanbul’da Simhat Tora’daki Akafot’un açılış ilahisi olan “Tsamea Nafşi” ile çağdaş olduğu öne sürülür. Yazarı belli olmasa da özellikle Sefarad sinagoglarında çok bilinen ve sevilen bir ilahidir. Rabi İzak Algazi tarafından da seslendirilmiştir. Birçok piyut gibi özlem dolu yakarışlar içerir.

MİTSVALARI TANIYALIM
Rav İsak Alaluf

Şema duasını günde iki kez okuma mitsvası

Tora özellikle Şema duasının ilk cümlesinin günde iki kez okunması gerektiğini öğretir. Pasuk “uvşohbeha uvkumeha – yatarken ve kalkarken” demektedir. Gemara Masehet Berahot 10/B’ye göre bu pasukta belirtilen “yatarken” ifadesi insanların yattığı zaman olan geceyi, “kalkarken” ifadesi de insanların kalktığı zaman olan sabahları işaret etmektedir. Her ne kadar okunması gereken ilk cümle gibi görünse de bilgeler üç paragraf halinde Şema duasını sabitlemişlerdir. Buna göre “Şema”, “Veaya im şamoa” ve “vayomer” paragrafları günde iki kez sabah “Şahrit” akşam ise “Arvit” dualarında yer almaktadır.

HAFTANIN SÖZÜ

Ölüm korkusu ölümden beterdir. (Rabi Yehuda de Modena)