Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Bamidbar19:1-22:1)

Moav kralı Balak, Bene-Yisrael'e lanet okuması için peygamber Bilam'ı çağırır. Yolda, Tanrı ona engel olması için bir melek gönderir. Meleği gören eşek ters davranışta bulununca, durumun farkında olmayan Bilam tarafından dövülür. Bilam ancak eşeğin dilinin mucizevi şekilde açılması sonucunda meleği fark eder.

Balak'a ulaşan Bilam, üç kez, üç farklı seyir noktasından Bene-Yisrael'e lanet okumaya çalışır; fakat her seferinde, lanet yerine ağzından berahalar çıkar. Balam, ayrıca tarihin sonu ve Maşiah'ın gelişi hakkında da kehanetlerde bulunur.
Halk, Moav kızlarının çekiciliklerinin tuzağına ve Baal Peor adlı puta tapma hatasına düşerler. Tanrı halk içine bir salgın gönderir. Yüksek rütbeli Yahudi, Midyanlı bir prensesi alenen çadırının içine alınca, Koen Gadol Aaron'un torunu olan Pinehas, her ikisini de öldürür ve salgın son bulur.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

KEHANETLER

Sıklıkla söz ettiğimiz gibi Balak peraşası aslında Bene Yisrael’in haberi olmadan kendi etrafında gelişen olaylar zincirini anlatır. Moav kralı Balak askeri alanda baş edemeyeceğine karar verdiği Bene Yisrael’i uzaklaştırmak için yabancı peygamber Bilam ile anlaşır. Anlaşma Tanrı’nın öfkeli olduğu zamanı çok iyi bilen Bilam’ın bu anda Bene Yisrael için lanet okuması yönündedir. Ancak Tanrı buna izin vermez ve Bilam’ın ağzından lanet yerine bereketlendirme çıkar.

Bilam lanetlemek için gerçekleştirdiği üç girişimde de başarısız olunca Balak artık onun ülkeyi terk etmesini ister. Ancak Bilam gitmeden Bene Yisrael’in Moav toplumuna ve özellikle Maşiah döneminde diğer toplumlarla olan ilişkilerine yönelik bir dizi öngörü sunmaya başlar.

Sözdizimsel bir yaklaşımla giderayak Bilam’ın söylediği “bu toplumun günlerin sonunda size neler yapacağını bir nasihat olarak aktarayım” ifadesini anlamak pek de kolay değildir. Normalde “iaseha” ifadesini kullanan Bilam burada sanki Balak’a pratik öneriler sunmaya gelmektedir. Ancak daha sonra bu toplumun günlerin sonunda neler yapacağını söyleyeceğini belirterek geleceğe yönelik bir öngörü dizini sunmaya başlar. Burada anlaşılması zor olan Bilam’ın Balak’a naSıl bir öneride veya tavsiyede bulunduğu ifadesidir.

Raşi Targum Onkelos’a dayandırdığı açıklamasında bilam’ın Balak’a iki farklı öneride bulunduğunu öğretir. Bunlardan ilki peraşanın sonunda gördüğümüz Baal Peor’da meydana gelen trajedinin de sebebidir. Bilam Moav kızlarını Bene Yisrael’in içine göndererek toplumun zina ve putperestlik günahlarını işlemelerini ve bu yolla da Tanrı’nın öfkesini alevlendirmeyi hedefler. Bu şekilde Bene Yisrael için lanet okuma konusunda başarısız olan Bilam bu şekilde hedefine ulaşabilecektir. Bir süre sonra bu tavsiyenin sonuçları görülmeye başlanır. Moav kızlarıyla zina ve putperestlik suçlarını işleyen Bene Yisrael bir salgının gelişmesine ve toplumdan yirmi dört bin kişinin vefat etmesine neden olur. Salgın devam ederken Pinehas kahramanca bir davranışta bulunur ve toplum önünde suç işleyen iki kişiyi bertaraf ederek salgının durmasını sağlar. Bu Bilam’ın tavsiyesinin kısmen de ols başarı kazandığını göstermektedir. İkinci olarak, Bilam, Balak'a Maşiah döneminde ortaya çıkacak olaylar hakkında bir kehanet vermiştir.

Burada anlamsal olarak zorlandığımız nokta neden bu olayların günlerin sonunda olabileceğini Bilam’ın dile getirmesiydi. “Tavsiye” dediğimiz olayın ne olduğunu anlatmadan sadece günlerin sonuna dair kehanetini neden burada sıralamıştır? Bu söze anlamlı bir cevabı Rabi Yaakov Lorberbaum’un öğretilerinde bulabilmek mümkün olmuştur.

Eğer Bene Yisrael o günahı işlemeselerdi Bilam’ın öngörüleri o nesilde yerine gelecekti. O nesil aslında Maşiah nesli olarak bilinen en son kurtuluşun neslidir. Ancak o yanlışı gerçekleştirmekle Maşiah’ın gelişi çok daha geç zamanlara ertelenmiştir. Bu yüzden “beaharit ayamim – günlerin sonunda” ifadesi Bilam tarafından kullanılır. Bilam Balak’a nihai kurtuluş zamanını geciktirmenin yolunu göstermiş Balak da bu tavsiyeye uyarak Bene Yisrael’in günah işlemesine neden olmuştur.

Bu açıklama bütün bu öyküye yeni bir anlayış ışığı yakmaktadır. Birçok açıklayıcı Tanrı’nın Bene Yisrael’e Moav’a karşı savaş açmamasını emrettikten sonra neden Balak’ın Bene Yisrael’den bu kadar korktuğunu ve lanetlemesi için Bilam’ı çağırmak durumunda kaldığını sorgular. Yukarıda yapmaya çalıştığımız açıklamanın ışığında bu soruların yanıtına kolayca ulaşabilmek mümkündür. Balak Bene Yisrael’in Maşiah döneminin eşiğinde olduğunu anlamış ve bunu engellemek istemiştir. Bene Yisrael’i lanetlemek yolu ile yok etme girişimi başarısız olduğundan Bilam, Maşiah dönemini geciktirecek en güzel yolun Bene Yisrael’in hata yapmasını sağlamak suretiyle onları zor durumda bırakmak olduğu tavsiyesini Balak’a sunmuştur. Ne yazık ki bu girişim başarılı olmuş, Maşiah dönemi birkaç milenyum boyunca ertelenmiş ve günümüzde halen bizlerin de içinde bulunduğu sürgün bir takım olaylar sonucunda gerçekleşmiştir.

Durum böyle olunca okuduklarımız ve öğrendiklerimiz nihai kurtuluşun gelmesini sağlamak için izlenmesi gereken yollardan birini daha net anlayabiliyoruz. Bene Yisrael olarak uygun ahlak ve tevazu içeren sosyal yaşama uygun olarak davranmak zorundayız. Bilam’ın bu kurtuluşu geciktirmek için bulduğu strateji Bene Yisrael içinde uygunsuz ve olmaması gereken ilişkilerin yaşanmasını sağlamak olmuştur. Bilam’ın planını başarısızlığa uğratmanın yollarından biri de özellikle aile ve sosyal yaşamımızda olması gerektiği gibi Tora’nın emirlerine uygun olarak davranabilmektir.

Özellikle içinde bulunduğumuz yaz aylarında ve tatil mevsiminde toplum olarak çok daha çetin sınavlarla karşı karşıya kalmaktayız. Ancak bu aylar unutulmamalıdır ki aynı zamanda Bet Amikdaşlar ve daha birçok yitirdiğimiz değer için matem tuttuğumuz aylardır. Bu aylar sosyal yaşamımızda ahlaki ve tevazu içeren değerlerimizin doğrultusunda kendimizi bir kez daha gözden geçirmemiz gereken zamandır. Olumlu anlamda atlan her adım bizlere Maşiah’ın günlerine daha da yaklaştıracaktır.

DİVRE TORA
Rav Selim Eskenazi

Yisrael'in Mikve'si - Tanrı

Moav kralı Balak, Bene-Yisrael’e lanet okuması için peygamber Bilam’ı çağırır. 
Bilam, üç kez, üç farklı seyir noktasından Bene-Yisrael’e lanet okumaya çalışır; fakat her seferinde, lanet yerine ağzından berahalar çıkar. 

Ma Tovu Oaleha Yaakov Mişkenoteha Yisrael

Ne kadar güzeldir Yaakov'un Çadırları, Yisrael'in Mişkanları...

Yahudi Evi'nin güzelliği, ayrıcalığı nesiller boyu süren bu berahada Mişkan yani Bet aMikdaş olarak adlandırılmaktadır. Evlerimize huzuru getirecek, Yeladim Teorim yani manevi saflığa sahip çocuklar dünyaya getirmemize yardımcı olacak mihenk taşı, Osmanlı zamanında Yahudi banyosu veya Yahudi hamamı olarak bilinen Mikve'dir.

Baal Şem Tov şöyle diyor:

aŞamayim Şamayim LAd. veAarets natan livne adam.

Şamayim, Gökler tamamen Tanrısal bir sistemle yönetiliyor olup kötü kuvvetlerin etkisi orada gözükmezken, aArets, Yeryüzü insanoğlunun sonsuz ödülü alması için iyi ve kötünün mücadele ettiği mekandır.  Fakat bu dünyada da bir Şamayim bulunmaktadır. Bu dünyadaki Şamayim, Mikve'dir, Yağmur sularıyla oluşan mikvenin kaynağı, göklerdedir. Mikve, Şamayim'in bu dünyadaki elçiliğidir. Bir ülkenin vatandaşı, o ülkenin dışında bir yerde suç içlerse, kaçacağı tek yer o ülkenin büyükelçiliğidir. Oraya girdiği andan itibaren, artık o ülkenin kanunları devreye girer.  Başka bir ülkede olsa bile, büyükelçilik binasında olduğu sürece sanki o ülkenin topraklarında gibidir. 

Baal Şem Tov diyor ki, insan fiziksel dünyada olduğu sürece kötü kuvvetlerin, yetser ara'nın kovalamasından kaçmak istiyorsa, Şamayim'in bu dünya üzerindeki elçiliği olan Mikveye sığınması gerekir. Mikveye giren bir kişi, Şamayim'in elçiliğine girmektedir. Mikve, Şamayim'dir, Mikve, Şamayim al Aarets'tir, Yeryüzündeki, Gökyüzüdür. 

Şabat günleri Ehal aKodeş'i açtığımızda şu pasuğu söylüyoruz, "Kuma Ad. veyafutsu oyeveha," Kalk Yüce Tanrım, düşmanların ortadan yok olsun. "Kuma" kelimesi ve "Mikve" kelimesi aynı harflerden oluşmaktadır. 

Kof Vav Mem E: Tanrı’nın Mikvesi,
Kuma Aşe-m, veyanusu mesaneha mipaneha, senden nefret edenler Sen'in önünden yok olsunlar, çünkü taara olan yerde yani Mikvede kötü kuvvetler tutunamazlar.

Mikve Yisrael, Aş-em...

Neden Mikve, Tanrı'nın Mikve'si olarak adlandırılıyor?

Tanrı'nın İsmi, Mikve'nin üzerinde bulunuyor.

Mikve'nin kaşer olması için, 40 sea hacminde olması gerekir, (40 sea yaklaşık 332 litre)

Neden 40 sea olması gerekir?

Tanrı’nın 4 harflik Kutsal İsmi, Yod k(E) Vav k(E)'dir.

Tanrı’nın İsmi, 4 harften 10 harfe çevrilebilir. 

Yod harfi: Yod Vav Dalet

E harfi: E Yod 

Vav harfi: Vav Yod Vav

E harfi: E Yod

Kabalistik formüllere göre 4*10= 40

Yani mikvede bulunan 40 sea, Tanrı'nın İsmi, Yod k(E) Vav k(E)'ye karşılık gelmektedir.

Bu sebeple diyoruz ki Mikve Yisrael, Aş-em, 

Yisrael'in Mikvesi, Tanrı’nındır, Söylediğimiz gibi Mikve'ye giren biri Şamayim'in Elçiliğine girmektedir. "Veyafutsu oyeveha", bu şekilde bütün düşmanlar, kötülük yok olacaktır. Mikveden çıkmış biri sanki yeni doğmuş bir bebek gibi oluyor.

Mikvenin sularına baktığımız zaman, insanın ilk olarak sularla çevrili olduğu yeri anımsatıyor. 

İlk olarak sularla çevrili olduğumuz yer embriyonun içidir. 

Annemizin rahmindeyken basitçe mikvenin içerisindeydik.

Yahudi kadını, yaklaşık ayda bir mikveye giderek, anne rahminde oluşacak mikvesini hazırlamaktadır.

Bu şekilde Yeladim Teorim,  Manevi Saflıkta Çocuklar dünyaya getirecektir.

Bir bebek, annesinin karnından çıktığı zaman, Mikveden çıkmış olur.

Bir insan ben hiç Mikveye girmedim derse inanmayın! 

Çünkü her insan Mikveden doğmaktadır.

Hem de öyle bir Mikveden çıktık ki Kişisel Mikve, tabi eğer ikiz kardeşiniz varsa, aynı mikveyi başka bir kişiyle paylaşmış oluyorsunuz.

Yani bir kişi, Mikveye gittiği zaman, doğduğu ana geri dönmüş oluyor ve sanki tekrardan anne rahminden çıkıyor. 

Tamamen yenilenmek, yeni bir hayat enerjisi pompalamak...

Tanrı’nın, Aile Saflığı kurallarını titizlikle yerine getirebilmemiz için bizlere yardımcı olsun. 

Evlerimizde, cemaatimizde, tüm Klal Yisrael'de Şalom olsun.

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: www.hidabroot.org)
Rav İzak Peres

Telefonla anne baba saygısı olur mu?

Öğrenci veya işi ile çok meşgul olan evlat daha fazla telefonla ailesinin hatırını sorma mitsvasını yapmalıdır. Evli olan kişi telefonla hatır sorma işini daha sık yapmalıdır, çünkü aile ilgilenildiğini bilmek onları mutlu eder. Aramanın belli bir ölçütü yoktur. Bunu belli aralıklarla ve sıklıkla yapmalıdır.

YAHUDİ BESTEKARLAR
Rav İsak Alaluf

Rabi Yehuda Halevi

Yahudiliğin büyük şair filozof ve bilgelerinden olan Rabi Yehuda Halevi 1075 yılında İspanya’da Tıdela şehrinde doğar. Müslüman İspanya’nın yavaş yavaş Hıristiyanların eline geçmesine tanık olur ve 1085 yılında daha güneye Andalusya topraklarına göç eder. Yehuda Halevi bazı görüşlere göre 1141 yılında Erets Yisrael’de bazı görüşlere göre de Mısır’da vefat eder. Sayısız şiir ve eser veren Rabi’nin en tanınmış eserlerinden biri olan Ha Kuzari’dir. Bu kitabın sonunda Rabi o zamanlarda ortaya çıkmış olan Türk Hazar Musevi krallığının başında hüküm süren Joseph adlı kralla İspanya Yahudi cemaati liderlerinden Hasday Ibn Çiprut’un mektuplaşmasını da ekler. Ha Kuzari Tora açıklamalarına farklı bir bakış açısı getiren kitaplardan biridir.

MİTSVALARI TANIYALIM
Rav İsak Alaluf
Tora öğrenme (Talmud Tora) mitsvası

Bu mitsva ile kişi Tora öğrendikçe gitmesi gereken Tanrı yolunu öğrenir. Bu öğrenimi gerçekleştirmediği durumlarda bu yola girme şansı yoktur. Gemara Masehet Suka 42/A’ya göre kişi çocuğuna konuşmaya başladığı zamandan itibaren Tora öğretmeye başlamalıdır. İlk öğreteceği cümle de “Tora tsiva lanu Moşe oraşa keilat Yaakov” şeklindedir. Yine aynı yaşta öğretmesi gereken cümlelerden biri Şema duasının ilk cümlesidir. Çocuk altı veya yedi yaşına gelene kadar cümle cümle Tora öğrenmeye devam eder ve bu yaştan sonra da artık Tora eğitimi daha düzenli bir hal alır. Gemara Masehet Kiduşin 30/A’ya göre kişi günlük Tora eğitimini üç kısma ayırmalıdır. Üçte birlik zamanda Yazılı Tora, üçte birlik zamanda Sözlü Tora öğrenmeli kalan üçte birlik zamanda da kökenlerine inmelidir. Bunlar arasında birini daha fazla tercih etmemelidir. Çünkü kalan zamanda öğrenmesi gerekenleri unutabilir.

HAFTANIN SÖZÜ

Eğer Bene Yisrael o günahı işlemeselerdi Bilam’ın öngörüleri o nesilde yerine gelecekti. O nesil aslında Maşiah nesli olarak bilinen en son kurtuluşun neslidir. Ancak o yanlışı gerçekleştirmekle Maşiah’ın gelişi çok daha geç zamanlara ertelenmiştir. (Rabi Yaakov Lorberbaum )