Bu Hafta İçin Saatler

10 TAMUZ

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5782

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

19:08

20:29

-----

Yeruşalayim

19:06

20:27

Tel Aviv

19:28

20:32

9TEMMUZ

Tel Aviv

19:26

20:29

İstanbul

20:23

21:04

2022

İstanbul

20:20

21:01

İzmir

20:27

21:06

İzmir

20:14

21:03

HUKAT- חקת



Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Bamidbar19:1-22:1)

Külleri, ölü bir bedenle temas sonucu Tame olan bir kişiyi arındırmak için kullanılan "Para Aduma - Kızıl İnek" ile ilgili kurallar Moşe Rabenu'ya öğretilir.

Çölde 40 yıl dolaştıktan sonra, Bene-Yisrael Tsin çölüne ulaşırlar. Moşe'nin ablası Miryam ölür ve onun onuruna çölde halkla birlikte her yere gelen mucizevi su kaynağı kuruyunca halk susuz kalır. Tanrı, Moşe'ye bir kayaya konuşmasını ve ona su vermesini emretmesini söyler. Fakat Moşe, isyan eden Bene-Yisrael'e kızar ve taşa konuşmak yerine asasıyla vurur. Su yine de fışkırır; ancak Tanrı, ona ne Aaron'un ne de kendisinin vaat edilmiş topraklara girmeyeceklerini bildirir.

Aaron, OrAar adlı yerde ölür ve yerine oğlu Elazar geçer. Halkın, "Tanrı'yı ve Moşe'yi eleştirdikleri" yeni bir hoşnutsuzluk dalgasından sonra, Bene-Yisrael'in kampı zehirli yılanların saldırısına uğrar; Tanrı, Moşe'ye, pirinçten yapılmış bir yılanı yüksek bir direk üzerine yerleştirmesini ve gökyüzüne doğru bakan herkesin iyileşeceğini söyler. Halk, çölde mucizevi bir şekilde su sağlayan kuyu onuruna bir şarkı söyler. Moşe, Bene-Yisrael'e kendi topraklarından geçme izni vermeyen Emori kralları Sihon ve Og ile yapılan savaşlarda orduya komuta eder ve bu kralların, Yarden (Ürdün) nehrinin doğusuna doğru uzanan topraklarını fetheder.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

KENDİ İYİLİĞİN İÇİN

Kâinatın yaratılışının el kitabı olarak bilinen Tora’nın sırlarını anlamayı en çok başaran bilgelerden biri olan Şelomo Ameleh Para Aduma meselesi için “kendimi bilgili sandım ama meğerse benden uzakmış” lafını kullanarak bu kuralı çok derinlemesine anlamadığını öğretir. Şelomo daha on iki yaşında tahta oturduğunda Tanrı’nın “her istediğini yerine getirme” hediyesine “halkını adaletli bir şekilde yönetmek için akıl” istediğini beyan ederek karşılık vermiştir. Bu akıl ve bilgelik onu krallar arasında çok özel bir duruma getirmiştir. İşte Şelomo dahi bu kadar yüksek bir bilgi ile bu derin sırra ulaşamamıştır.

Dünyada kanunlar kitabına bu kadar saygı gösteren dolaştırılırken ayakta bekleyen sevgi ile kucaklayan hatta onunla dans eden başka bir toplum yoktur. Hiç bir toplum anayasa kitapçığı ile dans etmez. Onu kucaklamaz. Etrafta iken ayağa kalkmaz. Yahudilerin bunu yapmasının sebebi ne olabilir sorusu aslında “hok” dediğimiz açıklaması olmayan emirlerin gizeminde yatmaktadır.

Mişpatim veya Eduyot dediğimiz kuralları anlamak oldukça mümkündür. Ancak “hok” dediğimiz kurallar sadece Tanrı istediği ve emrettiği için yerine getirilir. Burada derin bir sevgi ve güven bağı vardır. Tanrı bu emirlerin verilmesinin nedeninin kendimizi daha fazla ruhani anlamda aşmak ve yüceltmek olduğunu söyler. Bu emirler bu amaçla iyi olduğu için Tanrı tarafından verilmiştir. Her nedeni bilmesek de bu amaçla bunları yerine getirmek kendi kapasitemizin üzerine çıkmayı sağlayacaktır. Amaç eğer ruhani olarak yükselmekse bu emirlerin ruhumuza kazınmış, hak edilmiş olması gerekir. “Hok” sözcüğü de “hakika” hak etmek sözcüğünden türer.

On emir taş tabletlere hak edilmiştir. Saadya Gaon bu emirlerde Tora’nın bütününü bulmak mümkündür derken emirlerin sadece taş üzerine değil ruhumuza hak edilmesi gerektiğini paylaşır. Bu emirleri yerine getiren kişi Tanrısal ışığı içine alır. Onunla aydınlanır. Farklı gelişimlerle kendini daha yukarılara taşır.

Çok basit bir örnek verelim. Tefilin iki kısımdan oluşur. Baş Tefilin kutucuğunda dört farklı oda ve her birinde ayrı bir peraşa vardır. Beynin dört ana bölümü bu dört peraşa ile ilintilidir. Günümüzde her beyin bölümünün vücudun neresi ile bağlantılı olduğunu biliyoruz. İşte bu peraşalar da o bölümlerin iyiliği için orada bulunurlar. Tefilin takan kişi sadece sağlık anlamında değil birçok yönden kendisini yüceltir çünkü Tanrısal ışığı içine almıştır.

Para Aduma en anlaşılmaz emir olduğu için aslında “hok” dediğimiz emirlerin de temelidir. Bu emirlerin mantıkla izah edilmesine gerek yoktur.

Kendisini yukarılara taşımak ifadesini sıklıkla kullandık. Kişi nasıl kendini yukarılara taşır. Bunun için kendisini doğalın daha üzerine çıkarması lazımdır. Bu o kadar kolay olmasa da bunu başarabilen kişilerin sayısı az değildir. Önce tarihsel gelişime bakalım:

Avraam Avinu sadece büyük bir bilge, inanan ve peygamber değildir. Zamanının gereklerinden olsa gerek çok iyi bir astrologdur. Yıldızların kendisine bilimsel olarak verdiği mesaja göre çocuk sahibi olamayacaktır. Buradan sonra Tora, Tanrı’nın onu dışarı çıkardığını, yıldızlara bakmasını söylediğini yazar. Tanrı yıldızların çokluğu kadar neslinin çok olacağını “ko yiye zareha” ifadesi ile ona anlatır. Bir kişi eğer yıldızlara bakacaksa elbette dışarıya çıkması gerekir. Tora bunu burada kullanırken ne demek istemiştir sorusunu anlamaya çalışalım.

Buradaki “dışarıya çıkardı” terimi Tanrı’nın Avraam’a bir ikazıdır. Onu astrolojinin temel ilkelerinden dışarıya çıkarmıştır. Talmud “en mazal LeYisrael” derken astrolojik etkilerin Yahudiler üzerinde gücünün olmadığını öğretmektedir. Astroloji doğaldır. İnançlı bir Yahudi doğaüstüne çıkmayı başarandır. İnsanın ne olacağı sadece astrolojik olarak değil genotip olarak da bellidir. Gemara zigot aşamasında ilgili meleğin Tanrı’ya “bu damla ne olacak” şeklinde soru sorduğunu öğretir. Tanrı buna cevap verir ve melek de ilgili genleri DNA üzerine işler. Bu da doğaldır. İnançlı bir Yahudi bunu bile değiştirecek güce sahiptir. Bunu da inançla, ibadetle, tsedaka ve hesed dediğimiz davranışlarla gerçekleştirir. Bu yüzden İsrael toplumu için “mazal” dediğimiz güçler çok etkili değildir. Bunlar hakkında hikayeler de mevcuttur.

Peraşamızın sonlarına doru Bene Yisrael’in yolda “canlarının daraldığı” için Tanrı ve Moşe’ye yeniden şikayet ettikleri yazılıdır. Bu şikayette man yemekten bıktıkları ve casusların günahından dolayı çölde dolaşmaktan usandıkları ifade edilir. Tanrı bu kez koruma bulutlarını kaldırır. Bu bulutların kalkması çöldeki zarar verici canlıların Bene Yisrael’e zarar vermesi demektir ki bu da “yakıcı yılanlar” olarak kendini gösterir. Yakıcı yılanların varlığı birçok kişinin ölümüne sebep olur. Halk yine teşuva yapar ve Moşe Tanrı’ya dua eder. Burada Tanrı ilginç bir yöntem önerir. Yılanların rengine yakın bir renk olan tunç bir yılan yapmak, o yılana bakarak hayatta kalmak. Günümüzde bile hekimliğin sembolü bir direğe dolanmış yılan şeklindedir ve kaynağını Tora’dan alır. İlk bakışta neden yılana bakarak hayatta kalmak mümkün olabilir sorusu gündeme gelir. Rabi Zamir Cohen RaMBaN’ın açıklamaları durumu farklı bir yönden açıklar.

RaMBaN köpekten korkmayan birinin köpeğin saldırısına uğraması halinde o kişinin köpeklere karşı bir çekincesinin doğduğunu söyler. Yılan konusunda ise ilk günah işlemeyi teşvik eden başta olmak üzere genel bir çekince hakimdir. Kişi bu çekincesini ancak gerçek bir imanla yenebilir. Gerçek iman da korkmadan o yılana bakabilmek, korkmamak, Tanrı’ya güvenmek demektir. Tanrı’ya güvn konusunda haklı olarak “ivri – ibrani” unvanını almış olan Avraam bir örnektir. Dünya bir yandayken inanç konusunda Avraam diğer yandadır. Çöldeki kavmin imanları ciddi bir sarsıntı geçirmiştir. Yılanlar onları cezalandırır. Zaten var olan yılan korkusu ona bakmaya bile korkan bir halkı ancak imanı güçlendirerek korkmadan bakmak ve Tanrı’ya inanmak suretiyle tedavi edebilir. Avraam başına gelen hiç bi sınavdan önce veya sonra soru sormaz. Çünkü inancı geçici veya zayıf değildir. Tanrı’ya yapışmak, gerçek iman sayesinde kişi doğalın üzerine de çıkabilir. Mitsvanın içeriğini bilmeden yerine getirmek de bunun işaretlerinden biridir. İşte bu yüzden içeriğinin anlaşılması çok güç olan Para Aduma mtsvası “hok” dediğimiz mitsvaların temelidir. Bu temel aynı zamanda Tora’nın da temelidir.

Birçok insanın dilinde olan bir söylem vardır. “Ben ne için olduğunu bildiğim bir mitsvayı ancak yerine getiririm. Anlamadığım mitsvaları yapmak bana mantıklı gelmiyor.” Bir örnek verelim. Sakalımızın jilet gibi bıçakla kesilmesi yasaktır. Makina kullanarak kesilmesi uygundur. Bunun için de alahaya uygun bir makina gerekir. Öncelikle sakal Zohar’a göre “hasadim” dediğimiz iyilik kanadını temsil eder. Saçlar ise “Gvura” olarak anılan yargının işaretidir. Jilet ile sakalı kesmek sadece yüzeysel anlamda değil kökleri de etkiler. Zohar bunun için “içerideki kökleri koparır” demektedir. Sakal ise “anafim tsinorot aşefa – mutluluğun pipetlerinin dalları” olarak bilinir. Onların kesilmesi köklere dokunulmadan yapıldığında sorun yoktur. İsterse kişi bunu yapar. Ancak eğer kökler zarar görürse bu mutluluğun köklerinin koparılmasıdır. Bu yüzden insan birçok sorunla karşı karşıya kalabilir. Kişi bu açıklamayı duyduktan sonra eğer makina ile tıraş olmaya başlıyorsa iman eksikliği vardır. Mutlaka bir açıklamaya ihtiyaç duymaktadır. Rabilerin, Tora’nın Tanrı’nın bunu emretmesi açıklama gelene kadar bir şey ifade etmemektedir. Kişinin bu tür davranışlardan uzak olması gerekir.

Rabi Hayim miVolojin gerek alaha gerekse Kabala konusunda bir abidedir. Rabi Hayim bir sıkıntı karşısında en iyi savunmayı bir segula olarak bize öğretir. İnsan sıkıntı karşısında “en od milevado” ifadesi konsantrasyon ile kullanmalı ve Tanrı’dan başka hiç bir kudretin olmadığını bilmelidir. Bu ifade aynı zamanda Tanrı’nın emirlerinin bizim iyiliğimiz için olduğunun, sorgulanmadan yerine getirilmesi gerektiğinin de bir ifadesidir.

 

DİVRE TORA
Rav Yehuda Adoni

Hukat Peraşasının ilk bölümünde Tanrı’nın Moşe ve Aaron’a bir emir verdiğini görürüz. Kural şudur: Bene Yisrael kusursuz, özürsüz boyunduruk takmamış kızıl bir inek getirecek. İnek Aaron’un oğlu Elazar’a verilecek. Mabedin dışında kesilecek. İnek tümü olarak yakılacak. Bütün bunlardan sonra Elazar Akohen giysilerini yıkayacak. Kendi de yıkanıp mabede girecek. Kirli mekruh olan kişi ineğin külü ile temiz bir kişi tarafından paklanacak. Ancak o zaman mabede girebilecek.

Bu işlem Tora’mızda hok adı altında isimlendirilir. Anlamı da Tanrı’nın emri fakat açıklaması verilmemiş yalnız yerine getirilecek bir buyruk. Tabi bu da maabed olduğu zaman geçerliydi. Herkesin her zaman pak ve temiz olmaları içindi. AramBam para aduma söz konusu Kızıl inek işlevini şu kurallarla belirlemiştir. Alınacak olan Kızıl inek üç veya dört yaşında olması, daha yaşlısı da kullanılabilir. Kızıl rengini kaybetmeme koşulu ile bundan anlaşılan yaşı bir veya iki olursa inek değil, buzağı olur. Bundan yorumcularımız bir yorum çıkarmışlardır: Altın buzağı hatasının giderilmesi için buzağının anası inek, buzağının kirlettiğini gelsin anası olan inek temizlesin. Hukat peraşasının ilk bölümü olan para ödeme paragrafını Adar ayının 4. Haftası yani Nisan ayına girmeden okuruz. Nedeni de Pesah Bayramına temiz girmemizdir. Peraşamız şu konularla devam etmektedir. Bene Yisrael çölde yollarına devam etmektedir. Kadeş denilen yere gelirler ve orada Miryam ölür, orada gömülür. Miryam’ın ölümünden sonra halk su sıkıntısı çeker. Halk Moşe ve Aaaron’a şikayette bulunurlar. Şikayetlerini şöyle dile getirirler: Bizleri neden buralara getirdiniz? Buralarda hiçbir şey yok. İncir, üzüm, nar, ekin veren toprak… Bunlar nerede içecek su dahi yok.

Miryam öldükten sonra su sıkıntısı çekilmelerinin nedeni, çölde Tanrı suyu Miryam’ın koruyucu ve aydınlatıcı bulutları Aaron’un ve (man) ilahi gıdayı Moşe Rabenu’nun zehutu için vermişti. Tanrı Bene Yisrael’in su ihtiyaçlarını gidermek için Moşe Rabenu’ya: Asanı al. Sen ve Aaron kayanın etrafında toplan. Kayaya konuşup su vermesini söyle. Halk doya doya su içsinler ve hayvanlarına içirsinler. Moşe Rabenu bu olaylar karşısında çok öfkelenmişti. Halka şöyle hitap etti. İsyankarlar beni dinleyin. Bu kayalardan size su çıkaralım mı? Kolunu kaldırıp asası ile kayaya iki kez vurdu. Kayadan su fışkırdı. Toplulukta, hayvanları da su içtiler. Bu cümlelere dikkat edecek olursak. Tanrı’nın Moşe Rabenu’ya konuştuğu ile Moşe Rabenu’nun gösterdiği davranışlar birbirine uymuyor. İlk olarak Tanrı asanı al ve kayaya konuş demesine rağmen Moşe Rabenu kayaya vurur. İkincisi ise halka ağır konuşması. Tabiki bütün bunları nazarı itibari ile alarak Moşe ve Aaron’a bu davranışlarımızla madem toplum önünde bana güvenmeyip, benim sözlerimi yerine getirmediniz bu toplumu vaad ettiğimiz topraklara sizler götürmeyeceksiniz. Beşalah peraşasında buna benzer bir olayla karşılaşırız ve orada Moşe Rabenu kayaya vurup su fışkırtır. Fakat orada Tanrı “veikita” kayaya vuracaksın ve su verecek demiştir. Buradaki anlam halka bir ders vermekti. Cansız olan bir cisim kaya Tanrı’nın sözü karşısında onun emrini getiriyor. Siz insanlar bunu neden anlamıyorsunuz? Bilgisini vermekte. Moşe ve Aaron’un cezalandırılmasının bir nedeni de bu icraatı halkın gözü önünde yapmalarıydı.

 

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: www.hidabroot.org)
Rav İzak Peres

Annesinden ve babasından izinsiz para alan çocuk durumu nedir?

Çocuk annesi ve babasından izinsiz aldığı her parayı geri koymalıdır. Ebeveynlerin bu konuda “umursamayacakları” düşüncesi kabul edilebilir olsa da çocuk ebeveynin ağzından “ne zaman istersen alabilirsin” ifadesini duymaya özen göstermelidir.  Bu izinsiz alma işlemini bar mitsvadan önce yaptığı zamanlarda alahaya göre ödeme zorunluğu yoktur. Büyüdüğü zaman alahaya göre ödeme zorunluğu yoktur ancak bu  eylem doğru olmadığı için telafisi için tsedaka vermesi yerinde olur.

 

LEHU NERANENA L’AD…
Rav İsak Alaluf

Selihot dualarının açılış şiiri “Yaşen Al Teradam” olarak bilinir. Şiir Yehuda Halevi tarafından yazılmış ve çeşitli şekil ve makamlarda bestelenmiştir. Bu şiirin Nakarat dizesi temelini Yona kitabından alır. Tanrı iradesinden kaçmaya çalışan peygamber Yona bu amaçla Tarşiş’e giden bir gemiye biner ancak gemi müthiş bir fırtınaya yakalanır. Yona fırtınanın nedenini bildiğinden ambara iner ve uyur. Kaptan Yona’ya “ben adam ma leha nirdam kum kera el E.loeha – Adem oğlu neden uyuyorsun kalk Tanrı’na yakar” şeklinde seslenir. Sabaha karşı okunan Selihot duasında da bizler herkese kalkmalarını ve Tanrı’ya yakarmalarını bu ifade ile söyleriz.

 

MİTSVALARI TANIYALIM
Rav İsak Alaluf
Tanrı’yı sevme mitsvası

Tora’da yazılı olduğu gibi Tanrı’n Aşem’i seveceksin RaMBaM İlhot Yesode ATora’ya göre Tanrı’ya özel bir sevgi ile bağlanma emri vardır. Bu emir hem erkekler hem de kadınlar için aynı derecede verilmiştir. Yapılan mitsvalar da Tanrı’ya olan sevgimizden dolayı yerine getirilmektedir. Kişi tüm konsantrasyonunu ve varlığını Tanrısal sevgi üzerine inşa etmelidir. Geriye kalan her şey gözünde daha değerli olmamalıdır.

 

HAFTANIN SÖZÜ

Yediklerimden nasıl tad alabilirim. Kalbim en doğuda ben ise en batıdayım (Rabi Yehuda Halevi)