Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Vayikra 6:8-8:36)

İyileşen bir Metsora'nın (Tsaraat'a yakalanmış kişi) Koen tarafından iki kuş, çömlek bir kap içerisinde bulunan doğal kaynak suyu, sedir ağacından elde edilmiş bir parça odun ve bir tutam zufa otu kullanılarak saflaştırılmasını sağlayan özel bir işlemin detaylarını anlatarak başlar.

Bir evin duvarlarında kırmızımsı ya da yeşilimsi lekeler belirmesi, bu evinde rahatsızlıktan etkilenmiş olma olasılığını gösterir. On dokuz gün kadar sürebilen bir işlem sonucunda, Koen evin saflaştırılabileceğine ya da yıkılmasına karar verir.

Tuma, erkekte meni ya da diğer akıntılar, kadında adet veya diğer kanamalar sonucunda da ortaya çıkabilir ve Mikve'ye dalarak arınmayı gerektirir.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

CANIMIZI SIKINTILARDAN KORUMAK

Laşon ara: Bereşit kitabında yılan, Hava’yı kandırmak için Tanrı hakkında laşon ara yapar. Yılan Tanrı gibi olmak fırsatını yakalayabilmesi için Hava’nın o meyveden yemesi gerektiğini ve bunu Tanrı’nın bildiğini söyler. Tarihteki ilk günahın sebebi laşon ara’dır.

Kitaplar arasında gezinti: Aynı kitapla devam edelim. Yosef ve kardeşleri arasında bir tartışma vardır. Bunun sonucunda Bene Yisrael Mısır ülkesine gider ve sonunda sürgün başlar. Bu tartışmanın başladığı nokra Yosef’in kardeşleri hakkında yaptığı laşon ara günahıdır. “Vayave Yosef et dibatam raa el aviem – Yosef kardeşlerinin yanlışlarını babasına getirmekteydi” derken Rabiler Yosef’in burada laon ara yaptığını söylemektedirler.

Şemot kitabına bakalım. Moşe bir İbrani’yi döven Mısırlı’nın ölümüne sebep olur. Başlangıçta bunu kimsenin gördüğünü düşünmez. Ancak ertesi gün datan ve Aviram kavga ederlerken Moşe araya girince “Mısırlı’yı öldürdüğün gibi beni de mi öldüreceksin” söylemi ile karşılaşır. Daha sonra Datan ve Aviram Moşe’yi Paro’ya şikayet ederler. Moşe kırk sene boyunca Mısır’a geri gelemez.

Tanrı kurtarma görevini Moşe’ye verdiği yanan çalı olayında Moşe halkın kendine inanmayacağını iddia eder. Bunun üzerine Tanrı Moşe’ye elini koltuğunun altına sokmasını ve çıkarmasını ister. Bunun sonucunda Moşe’nin eli tsaraat ile kaplıdır. Çünkü burada Bene Yisrael için laşon ara konuşmuştur.

Vayikra kitabında iki peraşanın tamamı bu konuda yanlış yapan birinin yakalanacağı hastalık olan tsaraat ile ilgili olan kuralları işler ve bu konuda yüzlerce pasuk vardır.

Bir sonraki kitap olan Bamidbar kitabına bakıyoruz. Burada birbirine bağlı gibi görünen ancak bağımsız iki olay vardır. Birincisi Miryam Aneviya kardeşi Moşe hakkında laşon ara yapar. Amacı son derece iyidir ve kötü hiçbir şey düşünmemektedir. Fakat bunun sonucunda bu kadar yüksek seviyede olan bir insan tsaraat ile cezalandırılır. Beaaloteha peraşasının sonunda yer alan bu olayın hemen devamında Moşe kutsal topraklara on iki öncü gönderir. Bu on iki öncüden on tanesi Erets Yisrael ile ilgili laşon ara yaparlar. Bunun sonucunda kutsal topraklara giriş kırk yıl ertelenir. O nesil çölde ölür ancak onların çocukları bu topraklara girebilirler.

Ve Devarim kitabı. Daha en başında Moşe halkı “man” hakkında küçümseyici konuşmalarından dolayı azarlamaktadır. Her kitapta yer alan laşon ara ve getirdikleri ile ilgili pasukları gördüğümüz zaman neden peraşamızın başında “zot Tora ametsora – bu tsaraatlı olan kişinin kanunudur” şeklinde bir yazı olduğunu anlarız. Buradan bilgelerimiz laşon ara yapan kişinin bütün Tora’ya karşı geldiğini öğretirler.

Canımızı sıkıntılardan korumak: Şlomo Ameleh Mişle adlı eserinde şöyle öğretir: “Şomer piv leşono şomer mitsarat naşşo – ağzını ve dilini koruyan kişi canını sıkıntılardan korur.” Cümlenin basit anlamı başımıza gelen birçok sıkıntının kaynağının tutamadığımız dilimiz olduğunu öğretmektedir. Kişi diline hakim olacak olursa birçok sıkıntıyı geride bırakır. Rabiler burada bir de “hiduş” öğretir. Neden pasuk hem piv – ağzını hem de leşono – dilini ifadelerini kullanmaktadır. Rabiler şöyle öğrenir. Şomer piv yani ağzını korumak kişinin ağzına giren şeylere dikkat etmek yani girişin kaşer olması anlamını taşır. Ulşono yani dilini korumak ise ağzından çıkanlara dikkat etmek gerektiğini hatırlatır. Yani hem giren şeylerin hem de çıkan sözlerin kaşer olmasına dikkat etmemiz gerektiğini Mişle’deki bu pasuktan öğrenmekteyiz.

Ne mutlu ki günümüzde kardeşlerimiz Kaşer konusunda çok dikkatlidirler. Günün birinde iki kardeşimizin bir yerdeki maşgiah ile ilgili konuşmalarına tanık olabilirsiniz. Maşgiah’ın ne yaptığı veya ne yapmadığı konusunda muhabbet etmektedirler. Onlara söylenmesi gereken şeylerden biri “Kaşer konusunda gösterdiğiniz hassasiyeti laşon ara yapmamak konusunda da göstermenizi bekleriz” olmalıdır. David Ameleh Teilim 22’de “veanohi tolaat velo iş – ben bir kurtçuğum insan değilim” demektedir. Bu her şeyden önce onun alçakgönüllü bir insan olduğunu gösterir. Bu pasuğun basitçe olan anlamıdır. Buradan Tora’nın sadece insan ile Tanrı arasındaki mitsvalardan ibaret olmadığını aynı zamanda insanlara karşı yapılan mitsvalara da dikkat edilmesi gerektiğini öğreniriz. Çünkü laşon ara yapan bir kişi altmış tane günahı da burada birlikte işlemiş olur. Şaatnez giyse sadece bir yanlış yapar. Et ve sütü karıştırsa yine bir günah işler. Ancak laşon ara yaparsa altmış günaha birden iştirak etmiş sayılmaktadır.

DİVRE TORA
Rav Yehuda Adoni

Peraşamız; Mişkan ve Bet Amikdaşlarımız olduğu zaman toplumun, Kutsal, pak, dürüst bir yaşantı sürdürmemesi sonucunda Tanrı tarafından, cildinde belirebilecek manevi yaralardan söz eder. Bu yaralar “METSORA peraşasında seet sapahat baeret isimleri altında adlandırılırlar. Konumuza girerken Din alimi aynı zamanda tıp alimi olan büyük bilgin Arambam bu yaraların tıpla bir ilgisi olmadığını tamamen manevi ve uyarıcı özellikleri olan yaralar olduğunu belirtir. Zira bu yaralardan mustarip olan kişi, Bet Amikdaş’ta bulunan Koen’e gidip kendine çare arayacaktır. Bu yaraları üstünde, cildinde gören kişiye METSORA denirdi. İşte peraşamız bu kelime ile başlamaktadır. Bu kelimenin anlamı da: METSORA = Motsi-ra iki kelimenin birleşmesidir; ağzından kötü söz çıkaran. Toramızı tefsir eden alimlerimiz ve özellikle bilgin HAFETS HAYİM şu ortak noktada birleşirler: Dedikodu, bir insanı gözden düşürmek için aleyhine çıkarılan sözler. Buna bağlı olarak David Ameleh Teilim kitabında şu sözleri söylemiştir: DİLİNİ VE DUDAKLARINI KÖTÜDEN VE ALDATICI SÖZLERDEN KORU, KÖTÜLÜKTEN DÖN VE İYİLİK YAP (34/14-15). Hahamlarımızın bu konuda görüşleri şöyle: Tanrı insanın ağzını, dilini koruma altına almıştır. Dilimiz dişlerimiz ve dudaklarımız içinde tutmuştur ve şöyle tabir ederler; etten ve kemikten iki kale. Dilin fazla. Bilhassa kötü bir şey konuşmamak için. Rabi Şimon ben Yohay 13 sene kaldığı mağaradan çıktığı zaman şöyle der; Tanrı insanı yarattığı zaman iki ağızla yaratmasına duacı olmak isterdim. Biri ile yalnız Tora okusun, ikincisi ile de ihtiyaçlarını konuşabilsin. Fakat Tanrı her şeyi doğru yaratmıştır. Bir ağzımızla gereksiz her şeyi konuşabiliyoruz.

Raban Gamliel’in oğlu Şimon’un sözleri:

Ömrüm alimler arasında geçti. Susmanın sağlığa ne kadar faydalı olduğunu öğrendim. Bet Amikdaş olduğu zaman, herhangi bir kişi bu yara belirtilerini gördüğü zaman Koen’e gider ve Koen o kişiyi yedi gün kapının dışında tutar. Yedi gün sonra Koen’in incelemesi sonucunda kişi şifa bulmuşsa bir korban getirir evine döner. Aksi takdirde bir yedi gün daha bekledikten sonra şifasını bulup evine döner. Tanrı dünyayı yarattığı zaman önce kainatı akabinde tüm canlıları ve en son insanı yaratmıştır. Bu güzel dünyayı insana dürüst olması şartı ile hediye etmiştir. İnsan dünyayı koruyacak ve çalışmayı ihmal etmeyecek. İnsanın doğru yolda gitmediği, uyarılar karşısında, Tanrı’nın bize verdiği bir kapı vardır. TEŞUVA-Tövbe oraya başvuracak. Yani can-ı yürekten Teşuva yapacak. Teşuva yapmakla yeni doğmuş bir insan olacak. Hayatında yeni bir sayfa açacak, dürüst olacak.

İşte Tanrı’nın bizden istediği budur.

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: www.hidabroot.org)
Rav İzak Peres

Evde yalnız kalmanın ve uyumanın bir sakıncası var mıdır?

Gemara Masehet Şabat 151’e göre evde tek başına uyumak uygun değildir. Evde tek başına uyuyan kişilerin bazı olumsuz manevi güçler tarafından etkilendiği söylenir. Bilgelerimizin görüşüne göre bu durum evin çok karanlık olması halinde sorun yaratabilir. Ancak aydınlık evlerde bu gibi sorunlara rastlanmaz. Bu bilgi Yaakov Avinu ile Esav’ın koruyucu meleği arasında gerçekleşen mücadele ile ilgilidir. Çünkü bu mücadele karanlıkta gerçekleşir ve sabaha kadar deva eder. Sabah olmak üzereyken melek ortamı terk etmek zorunda kalır. RaMBaM ‘a göre evde yanan bir ışık varlığında manevi zarar verici güçler etkili değildir.

LEHU NERANENA L’AD…

Rav İsak Alaluf

Berit Mila seremonilerinin İstanbul’da vazgeçilmez Maftirim parçasından söz edeceğiz. Rabi Avtalyon ben Mordehay tarafından yazıldığı sanılan parça Hüseyni makamında bestelenmiştir. Akrostiş olarak kaleme alınan parçanın ilk harfleri “Avtalyon” ismini verir. Berit Mila törenlerinin sonunda okunması gelenektir.

MİTSVALARI TANIYALIM
Rav İsak Alaluf

Pesah Şeni

Tora Bamidbar kitabında Gemara da Masehet Pesahim 73/A’da bu mitsvadan söz eder. Pesah korbanı 14 Nisan tarihinde getirilirdi. Bu mitsvayı bazı nedenlerden dolayı yerine getiremeyenler İyar ayının (Tora’ya göre ikinci ayın) on dördünde bu mitsvayı yerine getirirler. Günümüzde on dört İyar tarihinde Pesah’tan kalan bir parça matsa yeme geleneği vardır. Pesah dışında matsa “mezonot” berahası ile yenir. Aşkenazlar ise her zaman matsa için “amotsi” berahasını okurlar. Geleneğe göre bu günde Rabi Meir Baal Ha Nes de ebediyete intikal eder. İzmir şehrinde birkaç yıl öncesine kadar bu nedenle bir limud yapma geleneği vardı. .

HAFTANIN SÖZÜ

Tanrı'nın taktığı manevi Tefillin’inde ne yazıyor? "Senin halkın İsrael'e benzeyen kim vardır?
(Gemara Masehet Berahot 6/A)