Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Vayikra 6:8-8:36)

"Tuma veTaara - Manevi kirlilik ve Saflık" kurallarını ele almaya devam etmektedir. Doğum yapan bir kadının, Mikve'ye (belirli niteliklere sahip su havuzu) dalma ve Bet-Amikdaş'a korban getirme gibi hareketleri kapsayan bir arınma sürecine girmesi gerekir. [Sağlık durumu imkan veren] Bütün erkek bebekler hayatın sekizinci gününde sünnet edilmelidir. 

Tsaarat (cüzam benzeri semptomlara sahip, manevi kaynaklı bir rahatsızlık), giysileri de etkileyen doğaüstü bir hastalıktır. Eğer bir kişinin derisinde beyaz ya da pembe [giysilerde pembe ya da yeşilimsi] lekeler ortaya çıkarsa, bir Koen'e başvurulur. Bu Koen, etkilenen bölümün yedi günlük karantina süresinden sonraki büyüklüğü gibi çeşitli belirtileri inceleyerek onun Tame (manevi açıdan saf olmayan) veya Taor (saf) ilan eder. Tsaraat bulaşmış bir kişi iyileşene kadar kampın (ya da şehrin) dışında tek başına ikamet etmelidir. Hastalık bulaşan bölümü kesilip atılmış olan bir giyside tekrar hastalık ortaya çıkarsa, bütün giysi yakılmalıdır.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

ADAM

Tsaraat nedir? Tazria peraşasının çoğunluğu bu hastalığın tanısı ve nasıl gerçekleştiğini anlatır. Tahara peraşası ise genellikle hastalık sürecinden sonraki ritüelleri işler. Başkalarının hakkında konuşma günahı olarak nitelendirebileceğimiz “laşon ara” yanlışını yapanlar Bet Amikdaş dönemlerinin sonuna kadar “Tsaraat” dediğimiz günümüzün “cüzzam” hastalığına benzeyen ama asla aynı olmayan manevi bir hastalıkla karşı karşıya kalmışlardır. Bu hastalık bazen evin duvarlarında bazen de kıyafetlerde “uyarı” niteliğinde ortaya çıkardı. Bu uyarıları dikkate almayanlar ise kendi ciltlerinde renk değişiklikleri ile karşı karşıya kalırlardı ki buna Tsaraat hastalığı denir. Bu hastalığı taşıyan kişi de “Metsora” olarak adlandırılır.

Cildinde değişiklikler olan kişiden söz eden Tora “iş” yani adam kelimesi yerine “adam” ifadesini kullanır. Aslında her ikisinin de anlamı aynı gibi görünür. Ancak “adam” sözcüğünün anlattıkları daha farklıdır.

Adam: Her şeyden önce "Adam" kelimesi çoğul bir biçime sahip olmadığı için benzersizdir. İbranice'de "Adamim" şeklinde bir kelime yoktur. Sözgelimi aynı anlama sahip olan “iş” sözcüğünün çoğulu “anaşim” şeklindedir. “Adam" kelimesi, Yisrael toplumunun bölünmez doğasını, kaç kişi olursak olalım, her zaman tek bir "Adam" gibi, bölünmemiş bir varlık olduğumuz gerçeğini ifade eder. Yisrael toplumunun bu özelliğini kendi gözlerimizle görüyoruz. Dünyanın herhangi bir yerinde bir Yahudi’nin başı belaya girdiğinde, dünyanın dört bir yanındaki Yahudiler ona yardım etmek için harekete geçer. Herhangi bir yerde Yahudilere karşı girişilen bir saldırı Yahudilerin tümü tarafından tepkiyle karşılanır.  Onunla hiç tanışmamış olsalar bile, ona ailelerinin bir ferdi gibi davranırlar. Bu, "Adam" sözcüğünün ve çağrıştırdığı anlamın farklı olmasından, hepimizin toplum içinde hep birlikte bir aile olduğumuz duygusundan kaynaklanır.

Laşon ara yapmak: Bu terim burada, “laşon ara”ya atıfta bulunarak, günahının ciddiyetini belirtmek için kullanılmıştır. Başka biri hakkında konuşmak, sadece o kişiye karşı işlenen bir suç değildir. Aksine, Yahudi halkının birliğine zarar veren bir durumdur. Hepimiz aynı ailenin parçasıyız. Laşon ara yapan kişi ailenin bazı fertlerini diğer fertlerle karşı karşıya getirerek, çekişme ve sürtüşme ekerek aileyi parçalamaya çalışır. Bu nedenle Laşon ara yapan kişi, Tsaraat ile cezalandırılır, ardından toplumun geri kalanından izole olarak şehir duvarlarının dışında ikamet etmeye zorlanır.

Aaron AKohen: Tora Tsaraat hastalığının tanısı ve bu tanıyı koymakla görevli olan Kohenler ile de bir mesaj vermeye çalışır. Cilt renginde değişiklikler olan kişi öncelikle tanı için bir Kohen’e gider. Burada herkesin aklına gelen soru ortaktır ve “neden Kohen” şeklindedir. Defalarca açıkladığımız gibi bunun nedeni ilk Kohen Gadol olarak görevlendirilen Aaron AKohen ile ilgilidir.

Pirke Avot ilk Kohen Gadol ve bütün Kohenler’in soyunun başlangıcı olan Aaron AKohen hakkında “ohev ş.alom ve rodef ş.alom – barışı seven ve onu takip eden” ifadesini kullanır. Aaron aynı zamanda aynı yerde insanlara seven ve onları Tora’ya yaklaştıran kişi olarak zikredilir. Laşon ara yapan kişi Yahudilerin birbirlerine nasıl bakacaklarına ve birbirlerine nasıl davranacaklarına ilk elden tanık olmak için “adam” kavramının yaşayan bir örneği olan Aaron AKohen’in soyundan bir Kohen’e gitmelidir. Kişi böylelikle çekişme ve bölünme ekmeye çalışırken, şimdi bir Kohen ile konuşmak ve Yisrael toplumunun bir parçası olmanın ne anlama geldiğini bu şekilde görebilir.

Bene Yisrael içinde sevgi ve saygı olmadıkça hele hele “laşon ara” günahı sayesinde olumsuz tohumlar ekilmeye devam ettikçe istediğimiz ve özlediğimiz güzel günlere ulaşamayacağımız çok açıktır. Yaklaşımı, yaşam tarzı, düşüncesi ne olursa olsun bu ailenin çeşitliliğinin güzelliğini anlamak ve ona göre davranmak gerekir. Toplumu ayrıştırmanın, aileyi bölmenin kimseye bir yararı yoktur. Bunun da falanca niyetle, filanca adına yapılması gerçekleri saptırmaktan başka bir şey değildir. “Veaavta lereaha kamoha – yakınını kendin gibi sev” emrinin altına “Ani Ad…” şeklinde imza atan Tanrı ne yapmamız gerektiğini çok net bir şekilde bizlere öğretmektedir. Bize düşen bu öğretiyi ilke edinerek doğru yolda ilerlemektir.

DİVRE TORA
Rav İzak Peres

‘Eğer bir kişide tsara izi oluşursa, o kişi Kohen’e getirilmelidir.’ (13:9)

Midraş Raba’da Tsara hastalığına yakalanan kişilerle ilgilenen bir Kohen ile ilgili bir hikaye vardır. Bu Kohen çok fakir olduğu için geçinecek bir şey bulmayı çok istiyordu. ‘Belki de İsrael’den ayrılıp başka bir ülkede kendime iş aramalıyım. Yabancı ülkelerde para kazanmak çok daha rahat olmalı. ’der.

Kohen, bu kararını eşiyle paylaşır ve ‘İnsanlar tsara izlerini göstermek için bana geliyorlar ve şimdi onları bırakıp gitmek bana kendimi çok kötü hissettiriyor. Sana bunun nasıl yapıldığını öğreteyim, böylelikle ben uzaktayken gerekli incelemeyi sen yapabilirsin’ der.

Karısı bunu Kabul eder, bunun üzerine Kohen eşine Tsara kurallarını öğretmeye başlar. ‘Biri, Tsara izlerini göstermeye geldiğinde öncelikle onun saçlarına bakmalısın. Kişinin her bir saç teli ayrı bir kökten çıkar ve kendi folikülüyle beslenir. Eğer saç kökünün kuruduğunu fark edersen o zaman o kişide Tsara olduğunu anlayabilirsin.’ der.

‘Söylediğin şeye bir bak.’ der karısı. Eğer A kadoş baruh u her saça beslenebileceği bir memba sağladıysa, kendi yarattıklarına ne kadar çok verebildiğini bir düşün. Tanrı tabii ki sana da bir geçim sağlayacaktır. Neden geçimini taa uzaklarda, başka ülkelerde arıyorsun?’ diye sorar. Kohen, eşinin bu değerli sözlerini dikkate alır ve evinde kalır.

‘Yalnız yaşamalı ve yaşam yeri kampın dışında olmalıdır.’ (13;46)

Raşi metzoranın neden izole bir şekilde yaşaması gerektiğini açıklamaktadır. ‘Laşon ara yaparak bir karı kocanın ya da bir kişiyle meslektaşının nasıl ayrı düşmesine sebep olduysa, kendisi de herkesten ayrı kalmalıdır.’

Vilna da veba salgını baş göstermiştir. Talihsiz olaylar meydana geldiğinde alışıldığı üzere şehrin sakinleri yapmış oldukları şeyler düşünerek tövbe etmeye başlarlar. Fakat kendi yaptıklarından ziyade başkalarının yaptıklarını irdelemeye başlayan bazı insanlar da vardır.

Böyle biri Rav Yisrael Salanter’e gelerek, komşusunun ne kadar günahkâr olduğunu ve bu günahlardan kurtulması için bir şeyler yapılması gerektiğini söyler.

Rav Yisrael Salanter şöyle cevap verir: ‘Umarım biliyorsundur ki Hazal’ın Mesehet Arahin’de yazılı olduğu üzere Tsara laşon ara günahından dolayı meydana gelmektedir.

Tora’da Metzora ile ilgili şu yazmaktadır: Yalnız yaşamalı ve yaşam yeri kampın dışında olmalıdır.

Komşusu hakkında olumsuz konuşan biri şimdi kampın dışında hiç kimsesi olmadan yalnız oturmaktadır. Artık kendi hatalarını düşünecek bol bol vakti vardır.

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: www.hidabroot.org)
Rav İzak Peres

Mezuza hangi durumlarda takılmayabilir?

Tora “evlerinizin kapılarına yazacaksınız” emrini verirken ikamet ettiğimiz mekânlarda Mezuza takma zorunluluğunu getirir. Bu nedenle geçici bir şekilde ikamet edilen otel, hastane veya sığınak gibi yerlerde Mezuza sabitleme zorunluluğu yoktur. Ancak eğer sığınak gibi yerler sonradan bir depo gibi kullanılacaksa buraya Mezuza takma mecburiyeti vardır. Benzer şekilde sinagoglarda ikamet etmediğimizden dolayı mezuza sabitlenmez. Buraya mezuza takılsa bile takarken Beraha söylenmez. Tsfat kentinde bulunan Kabala’nın büyük üstadı Arizal’in sinagogunda mezuza yoktur.

YAHUDİ BESTEKARLAR
Rav İsak Alaluf

Rabi Moşe ben Yaakov Ibn Ezra

Bestekarlarımızdan söz ederken arada söz yazarlarımıza da yer verdiğimiz bu bölümde bu hafta Rabi Moşe ben Yakov Ibn Ezra’dan söz etmek istiyoruz. Rabi 11. Yüzyılda İspanya Granada’da doğar. Dini anlamda büyük bir otorite kabul edilen Ibn Ezra aynı zamanda bir dilbilimcidir. Arapça ve İbranice olarak yazdığı şiirler çok bilinir ve sevilir. Birçoğumuzun Kipur gününün kapanış duası olan Neila girişinde okuduğumuz “E.l Nora Alila” parçasının söz yazarıdır. 1138 yılından sonraki bir tarihte vefat ettiği sanılmaktadır.

MİTSVALARI TANIYALIM
Rav İsak Alaluf

Birkat Kohanim

Kohen olanların her gün Bene Yisrael’i Tora’da belirtilen dua ile kutsamaları gerekir. Bu kutsama emri “ko tevarehu – böyle kutsayacaksınız” şeklinde karşımıza çıkar. Birkat kohanim ile ilgili birçok Midraş yer alır. Bunlardan birine göre Bene Yisrael Kohenler tarafından değil Tanrı tarafından kutsanmak ister. Tanrı kutsama sırasında orada olacağını ve kutsamanın Kendisi tarafından yapılacağını söyler. Bu yüzden Birkat Kohanim zamanında Kohenlere bakmama geleneği vardır.

HAFTANIN SÖZÜ

O bulunduğunda Tanrı'yı ​​​​arayın, yakın olduğunda O'na dua edin. (Yeşayau 55/6)