Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Bereşit 41:1-44:17)

Yosef'in, içki ve unlu mamuller sorumlularının rüyalarını doğru olarak çözümlemesinin ardından iki yıl geçmiştir. Paro iki rüya görür. Bu rüyaları açıklama denemelerinden tatmin olmaz. İçki sorumlusu Yosef'i hatırlayınca Paro'nun emri ile Yosef hapishaneden çıkarılır. Rüyaları dinler; bunların yakında yedi sene bolluk ve ardından yedi sene ağır bir kıtlık olacağına işaret olduğunu belirtir.

Ardından Paro'ya, bu olağanüstü durumu halledecek düzeyde zeki birini tutmasını tavsiye eder. Paro bu görevi Yosef'e verir, onu Potifar'ın kızı Asenat'la evlendirir. Yosef işini iyi yapar ve Mısır dünyanın silosu haline gelir. Yosef'in iki oğlu olur: Menaşe ve Efrayim.

Kıtlıktan Kenaan da etkilenir. Yaakov oğullarını yiyecek almaları için Mısır'a gönderir. Yosef'in önüne geldiklerinde Yosef onları tanır, fakat onlar Yosef'i tanımazlar. Satılmasına sebep olan rüyalarını hatırlayan Yosef, kardeşlerine karşı sert bir Mısır'lı lider rolünü oynamaya başlar ve onları casuslukla suçlar. Onlara yiyecek satar, fakat dürüstlüklerinden emin olmak için Binyamin'i getirmelerini söyleyerek bu arada Şimon'u rehin tutar. Bir yandan da hizmetkarlarına ödenen paraları çuvallara gizlice geri koymalarını emreder. Geri dönüş yolunda paraları keşfeden kardeşler paniğe kapılırlar. Başlarından geçenleri Yaakov'a anlatırlar. Yaakov Binyamin'in Mısır'a götürülmesini reddetse de, kıtlık ağırlaşınca durumu kabullenmek zorunda kalır. Yeuda Binyamin'in güvenliğini garanti eder ve kardeşler tekrar Mısır'a inerler.

Yosef kardeşlerini onurlu konuklara yaraşır biçimde ağırlar. Hem babasından hem de annesinden olan tek kardeşi Binyamin'i görünce kendisini tutamaz ve odasına çekilerek ağlamaya başlar. Daha sonra hizmetkarına paraları çuvallara tekrar geri yerleştirmesini, kendi kadehini de Binyamin'in çuvalına koymasını emreder. Kadeh bulununca da Binyamin'in ceza olarak kölesi olmasına karar verir. Yeuda karşı çıkar ve Binyamin yerine kendisini teklif eder; ancak Yosef reddeder.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

ÇÖZÜMÜN ADRESİ

Mısır’da yalnız bir adam: Kardeşleri tarafından hor görülen, öldürülmeye çalışan ve sonunda satılan, Mısır’da Tek Tanrı’ya inanan yegane kişi olarak bilinence inancını korumayı başaran, ahlaki konularda zindana atılma pahasına asla taviz vermeyen ve çizgisini koruyan Yosef’in Mısır zindanlarındaki on ikinci yılı yaşanmaktadır. Kardeşlerine karşı gördüğü rüyalar nedeniyle on yıl, sakiye güvenerek Tanrı’ya olan güvenini tam göstermediği için artı iki yıl Yosef hala hapistedir. Ancak Midraşik kaynakların verdiği bilgide olduğu gibi kurtuluş uzun yıllar boyunca beklenir ama birden bire gelecektir prensibi artık Yosef için de kurtuluşun gelmek üzere olduğunu haber vermektedir. Yosef en alttan en üste olan basamakları yıldırım hızıyla çıkar ve dünyanın o zamanki süper gücünün iki numaralı adamı olur. 

Önemli özellikler: Rabi Lord Jonathan Sacks’ın (Z”L) bu peraşa ile ilgili açıklamalarını okurken Yosef’in üç özelliğinden söz ettiğini görmekteyiz. Her şeyden önce Yosef hayal kurabilen biridir. Bunu gördüğü anlamlı rüyalarda gözlemlemek mümkündür. Hayal kuran kişinin gerçekten ufkunun daha geniş olduğu bilinen bir gerçektir. Hayal kurmak her zaman hayalperestlik anlamına gelmez ama bunları doğru anlayabilmek gerekir. İşte Yosef’in Tanrı vergisi olarak kendisine verilen bir başka hediye de bu rüyaların ne demek istediğini anlayabilmesidir. Gerek saki ile fırıncının gerekse kendisine başka türlü anlatılsa bile Firavunun rüyalarını doğru bir şekilde irdelemek ve açıklamak Tanrısal bir yeteneğin açığa çıkmasıdır. Rabi Sacks’ın söz ettiği en önemli özellik ise sorunlara çare bulma özelliğidir. Evet rüyayı “yedi yıl bolluk yedi yıl kıtlık” olarak yorumlamak bir yetenektir ama o anda çözümü de getirmek üstünlüğü ortaya koyan bir özelliktir. “Şimdi; Paro, zeki ve bilge bir kişi belirlemeli ve onu Mısır ülkesi üzerine atamalıdır.” Yosef sadece çözümü söylememekte, çözümün nerede daha doğrusu kimde olacağını da işaret etmektedir. İşte bütün bu özellikleri görebilen Paro etrafında “Tanrısal ruha sahip başka birinin olmadığını” beyan eder ve Yosef basamakların olabildiği en tepeye yükselir.

Çözüm nerede? Mikets peraşası Hanuka içinde okunur. Burada da Yosef gibi çözüne odaklı kişileri görmek peraşamız ile Hanuka mucizesi arasında bir başka bağı göstermektedir. Elbette ki Helen ordusuna karşı direnmek ve onlarla savaşmak kolay değildir. Ama çözüm asla “Helenleşmek” değildir ve olmamalıdır. Tarihte daha sonra defalarca denenen “Emansipasyon” hiçbir şart ve koşul altında olumlu sonuç vermemiştir. Gelecekte de vermesi mümkün değildir. Hanuka olayında bir avuç kahramanın çözümü nerede gördüğü açıktır. Çözüm askeri zaferi kültürel zafer ile taçlandırmak ait olduğumuz yer olan Bet Amikdaş’a işlevini geri kazandırmaktır. Çözüm maneviyatın ışığı olarak kabul edilen Menora’yı “saf” zeytinyağı ile yakmaktır. Evet Rabiler zor durumda Menora için saf olmayan zeytinyağının kullanılabileceğini söyler ama burada amaç sadece Menora’yı yakmak değil geleceği “saf” olmak konusunda mesaj vermektir. Amaç çözümün nerede olacağını göstermektir.

Çözümün adresi: Globalleşen günümüzde bunu başarmak günden güne daha da zor olmaktadır. Farklılaşan değer yargıları asıl değerlerden uzaklaşmakta geçmişte “tiksindirici” görülen olay ve durumlar günümüzde “olağan” karşılanmaktadır. Aile içinde dahi bu farklılıklar ailelerin bütünlüğünü bozmakta ve kuşaklar arası çatışmalar toplumsal birliği tehdit etmektedir.

Yosef’in Firavuna söylediği daha doğrusu ima ettiği gibi çözümün nerede olduğu bellidir.   Hanuka mumlarının derinden gelen sesleri ışığı izlememizi söylemekte ışık da kaynağını Tora’dan almaktadır.

DİVRE TORA
Rav Yehuda Adoni

Peraşamızın konusuna girmeden bir peraşa önce okuduğumuz bir pasuğu aklımıza getirelim. Yosef, Paro’nun sakisine senin gördüğün rüyanın tabirini üç gün içinde firavun seni zindandan çıkaracak ve yine eski görevine döneceksin. Lütfen beni hatırla firavuna benden söz et. Beni bu zindandan çıkar! Fakat baş saki Yosef’i  unuttu, zira unutması için Tanrı’ya dua etmişti. Sakiye söylediği sözden dolayı pişmanlık duymuştu. Tanrı’ya tam güveni olan Yosef, nasıl olurda bir insandan yardım bekleyebilirdi. Yosef Saki’ye iki söz söylemişti. Saki hatırlamadı ve unuttu. Bu iki söz üzerine Yosef iki yıl daha zindanda kalır. Ve peraşamız Vayı Mikets şenatayim yamin. İki yıl sonunda Paro rüya görür sözleri ile başlar. Paro’nun rüya görmesi ile Baş Saki Yosef’i hatırlar. Paro’nun rüyaları: Nil ırmağı kıyısında güzel ve semiz yedi inek bundan sonra aynı yerde çirkin ve cılız yedi inek görür. Çirkin ve cılız inekler güzel semiz inekleri yerler. Paro uyanır ve tekrar uyur. Yine rüya görür. Yedi güzel ve dolgun başak ve bu başakların yanında güzel başakları yutan 7 cılız başak görür. Çok anlamlı olan bu rüyaları açığa kavuşturacak hiçbir bilgin bulunmaz. İşte böyle bir anda Baş Saki Paro’nun huzuruna gelir. Baş Saki Yosef’i Paro’ya anlattır ve bu rüyaları ancak O’nun tabir edebileceğini söyler. Yosef, Paro’nun huzuruna gelir. Paro gördüğü rüyaları Yosef’e anlattı. Paro anlattığı zaman rüyalarını değiştirerek anlatır. Fakat Yosef onun sözlerini düzeltir. Paro hayretler içinde kalır. Yosef bu rüyaların Tanrı tarafından bir duyuru, bir bilgi, bir hatırlatma olduğunu anlatır. İki rüyanın birbirinin tamamlayıcısı olduğunu söyler.  Yedi semiz inek ve yedi dolgun başak, yedi bolluk yılını ve yedi cılız inekle yedi kötü başağın, bu yedi bolluk senelerinden sonra gelecek olan yedi kıtlık seneleri olacağını rüyaların iki kez görülmesi de Tanrı’nın kesin karar verip kısa zamanda uygulayacağını gösteriyor. Yosef bunları anlattıktan sonra Paro’ya tavsiyede bulunur. Sizin yapacağınız, akıllı bilgili bir adam bulup O’nu Mısır’ın başına getirmeniz yedi bolluk yıllarında gelecek olan kıtlık senelerine hazırlanmak üzere tüm tedbirleri alabilecek bir insan Paro Yosef’e madem Tanrı bütün bunları sana açıkladı. Senden daha akıllısı, bilgilisi yoktur, dedi. Ve Paro Yosef’i başa getirir. Ona, benden sonra Mısır’da söz sahibi olacak sensin der ve ülkeye Yosef’i tanıtır. Yedi bolluk senesi geçtikten sonra tüm yörede açlık ve kıtlık yılları baş gösterir. Paro Yosef’i başa getirdiğinde onun adını TSAFENAT PANEAH bilinmeyenleri açığa çıkaranolarak sıfatlandırdı. Yosef Paro’nun huzuruna çıktığı zaman otuz yaşındaydı ve açlık yılları başlamadan Yosef evlenir. Menaşe ve Efraim adında iki çocuğa sahip olur. Tabi ki bütün bu olaylar Tanrı’nın olması gereken bir olayı gerçekleştirmek için yaptığının inancındayız. Yosef’i baba evinden koparıp, kıskançlıkları yüzünden sattıkları kardeşleri ve babası ile tekrar barış içinde buluşturmaktı. Nitekim, kıtlık yılları bütün yöreyi sarmış, her yerde hüküm sürüyordu. Herkes Mısır’a gidip yiyecek alıyordu. Mısır, Yosef’in bilgisi sayesinde tüm tedbirlerini almıştı. Yaakov Avinu evlatlarına Mısır’a gidin aradan herkes yiyecek alıyor. Sizde herkes gibi gidin. İşte Yosef’in ağabeylerine tekrar kavuşması bu vesile ile gerçekleşiyor. Peraşamızda Yosef’in ağabeyleriyle görüşmelerini okuyoruz.

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: www.hidabroot.org)
Rav İzak Peres

Neder yapmak (adak adamak) neden uygun değildir?

Gemara Masehet Nedarim 22/A’ya göre yerine getirmiş olsa bile adak adayan kişiye iyi gözle bakılmaz. Eğer adağını yerine getirmek konusunda gecikecek olursa Tanrısal mahkeme eylemlerini incelemeye alır. Tsedaka vaatleri konusunda iptal etme isteminin olmaması uygundur.  Bir başka deyişle elindeki ile  bu adağını yerine getirmesi gerekir.

YAHUDİ BESTEKÂRLAR  
Hahambaşı Rav Hayim Moşe Becerano

Geçen hafta işlediğimiz “Hag Amakabim” esernin söz yazarı olan Rabi Hayim Becerano’dan söz edeceğiz. 1846 yılında Bulgaristan’da doğdu. 16 lisanı bilimsel düzeyde öğrendi. Talmud konusunda sınav vererek bu alanda bir uzman olduğunu kanıtladı. 1910 yılında Edirne şehrinin baş Hahamı oldu. Türkiye Hahambaşılığına getirildiği 1920 yılına kadar bu görevi ifa etti. On bir yıllık Hahambaşılık görevi boyunca büyük çalkantılara tanık oldu. Musiki konusunda da oldukça başarılı olan Rav Becerano’nun eserlerinde zerafet ve bilgi görebilmek mümkündür. Bu gün dahi icra edilen Hag Amakabim adlı Uşşak eserin söz yazarı kimi görüşe göre de aynı zamanda bestekarıdır. 

MİTSVALARI TANIYALIM
Rav İsak Alaluf

Pesah’ın yedinci günü iş yapmamak

Pesah bayramının birinci gününde olduğu gibi yedinci gün için de “mikra kodeş” terimi kullanılır. Bu da birinci gün ile ilgili uygulamaların yedinci gün için de geçerli olduğunu öğretir. Önemli uyarı: Erets Yisrael dışında Pesah bayramının ikinci günü ile sekizinci günü Yom Tov kategorisindedir. Bu mitsva nedeniyle bayramın ilk iki ve son iki gününde aynı durum hakimdir.

HAFTANIN SÖZÜ
Bir “nigun” yani hasidik melodinin her bölümü iki kez söylenmelidir; ilki bir biçimin izini sürer, ikincisi ruhun derinliklerine iner.  (Lubavitch’li  Rabi Ş.alom Dov Ber)