Bu Hafta İçin Saatler			17 HEŞVAN	Gelecek Hafta İçin Saatler
Şabat	Başlangıç	Bitiş	5782	Şabat	Başlangıç	Bitiş
Yeruşalayim	17:19	18:35	-----	Yeruşalayim	17:12	18:28
Tel Aviv	17:39	18:36	23 EKİM	Tel Aviv	17:32	18:30
İstanbul	18:00	18:40	2021	İstanbul	17:50	18:30
İzmir	18:02	18:51		İzmir	17:55	18:44
VAYERA-וירא
26 EKİM 2021 -15 KASIM SİNAGOG SALDIRILARINI ANMA GÜNÜ

Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Bereşit18:1-22:24)

Kendisini sünnet ettikten üç gün sonra, Avraam Tanrı tarafından ziyaret edilir. Üç melek insan şeklinde göründüğü zaman, Avraam, en ağrılı döneminde olmasına karşın, aceleyle onları karşılar ve çadırına davet ederek misafirperverliğinden yararlanmalarını teklif eder. Meleklerin ağzından bir sonraki yıl içinde bir oğula sahip olacağını duyan Sara güler. Tanrı daha sonra Avraam'a, Sedom bölgesini yok edeceğini bildirir ve Avraam af için dua eder. Tanrı bu bölgede elli dürüst kişinin bulunması halinde kararından vaz geçeceğini söyler. Avraam on kişiye kadar sıkı bir pazarlık yapar; ancak ne yazık ki on tane bile dürüst insan yoktur. 

Lot, eşi ve kızları, Sedom ve etrafındaki şehirlere kükürt ve ateş yağmurunun başlamasından çok kısa bir süre önce kurtarılırlar. Lot'un karısı, bunu yapmamaları söylenmesine karşın, arkasına dönüp bakar ve bunun sonucunda tuzdan bir sütun haline gelir. Lot'un kızları, bu yok oluştan sadece kendilerinin kurtulabildiğini düşünürler ve insan ırkının devamı için babalarını sarhoş ederler; ondan çocukları olur. Büyük kızdan Moav, küçüğünden Amon doğar.

Söz verildiği üzere Avraam ve Sara'nın bir oğlu, Yitshak doğar. Sekizinci günde Avraam, Tanrı'nın emrine uygun olarak Yitshak'ı sünnet eder. Yitshak'ın sütten kesildiği gün Avraam bir kutlama düzenler. Yişmael'de dejenere oluşun bazı işaretlerini gören Sara, Avraam'dan, Agar ve Yişmael'i evden uzaklaştırmasını ister. Oğlunu evden atma fikri Avraam'ı rahatsız etse de, Tanrı Avraam'a, Sara'yı dinlemesini söyler. Çölde susuzluktan neredeyse ölecek olan Yişmael, bir melek tarafından kurtarılır ve Tanrı onun kuvvetli bir milletin babası olacağı sözünü verir.

Avraam'ı sınamak isteyen Tanrı o sırada 37 yaşına gelmiş olan Yitshak'ı korban olarak sunmasını emreder. Avraam, gelecek nesilleri konusundaki tüm umudu yok etme ve hayat boyu savunduğu insan-kurbanı-karşıtı söylem ve davranışlarına ters düşme ihtimaline karşın emri yerine getirmek üzere yola koyulur. Tanrı son anda, Avraam'ı durdurmak üzere bir melek gönderir. Bu sorgusuz itaatkarlığı sebebiyle Tanrı Avraam'a, Bene-Yisrael gelecekte günah işleyecek olsa bile, hiçbir zaman düşmanları tarafından tam olarak yok edilmeyecekleri sözünü verir. 

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

DUALARDA “İSTEK” ZAMANI “ET RATSON”

Akedat Yitshak: Vayera peraşasının sonunda “Akedat Yitshak olarak bilinen olay anlatılır. Avraam oğlu Yitshak’ı korban etmek üzere sunağa bağlar son anda bir melek onu durdurur. Avraam bu davranışı nedeniyle özel bir beraha ile taltif edilir.

Roş Aşana ve Kipur dualarında aynı zamanda Selihot dediğimiz ritüelde Akeda olayı sıklıkla zikredilir. “Aone leAvraam Avinu bear Amoriya – anenan” ifadesinde Avraam Avinu’ya Moriya dağında yanıt veren Tanrı’mız bize de cevap ver şeklinde bir yakarış vardır. Benzer yakarış “sunağa bağlı Yitshak’a yanıt veren” şeklinde de yinelenir. Ancak Humaş içinde Avraam veya Yitshak’ın bu olay sırasında Tefila yaptığına dair bir ifadenin olmadığı görülür. O halde Selihot’ya yer alan bu yakarışın kaynağının ne olduğunu araştırmak gerekir.

Bir anlaşma: Midraş Tanhuma Akeda sırasında Tanrı ile Avraam arasındaki bir anlaşmadan söz eder. Tanrı Avraam’a soyunun gökteki yıldızlar kadar çok olacağını söylemiş, Yişmael evden gönderilirken soyunun devamının Yitshak olacağını bildirmiştir. Bununla beraber içinde bulundukları o anda verilen sözlerin tümü geçersiz olmak üzeredir. Yitshak korban edilirse ortada devam edecek gelecek kalmayacak demektir. İşte bu noktada Avraam’ın bu ifadelerle Tanrı’ya karşı gelmediği Midraş Tanhuma’daki anlaşmanın da temelidir. Avraam gelecekte Yitshak’ın torunları günah işlediklerinde ve onlara zulüm vaki olduğunda Yitshak’ın küllerinin sanki mizbeah’a serpilmiş olduğunu hatırlaması ve Tanrı’nın onları bu sıkıntılardan kurtarması niyaz edilir.

Midraş anlatmaya devam eder. Yitshak’ın torunları gelecekteki davranışlarından dolayı Roş Aşana’da yargıya tabi tutulacaktır. Eğer sahip olduğumuz kredinin devam etmesini istiyorsak ve Tanrı’nın yargısının bizim için olumlu sonuçlanmasını arzu ediyorsak o zaman Roş Aşana’da Şofar dinleme mitsvası bize bu konuda yardımcı olacaktır. Şofar koçboynuzundan yapıldığı ve Akeda’yı hatırlattığı için bizim için hatırlanması gereken olumlu şeyleri de hatırlatma yetisine sahiptir. Dualarımızın işitilmesi ve cevap verilmesi isteği Avraam’ın ne istediğinin açıklanmasında yeterlidir.  

Minha duası: Talmud Masehet Pesahim107/A’da yer alan Tosafot’taki bir öğreti Minha duasının ifade edilmesinin daha sonraki nesillerde Eliyau Anavi zamanında ortaya çıktığını öğretir.

Krallar kitabının verdiği birgiye göre zamanın kralı Ahav ve karısı İzevel putperestliği bütün krallığa yaymak için İzevel’in memleketinden dört yüz yabancı peygamber getirir. Eliyau Anavi zamanın peygamberidir ve bu davranıştan dönülmemesi halinde ne yağmur ne de çiy olmayacağını Tanrı adına haber verir. Üç yıllık dehşetli bir kıtlık zamanından sonra ortaya çıkan Eliyau Anavi peygamberle kendi arasında Karmel dağında bir yarışma tertip eder. Gökten ateş gönderip korbanı yakmaya muktedir olanın gerçek Tanrı olacağı konusunda anlaşmaya varılır. Bu anlaşma sonunda Eliyau galip gelir. Yağmurlar başlar ve dört yüz yalancı peygamber cezalandırılır. Eliyau’nun Tanrı’dan cevap aldığı zaman Minha saatidir. Bu saate “et ratson – istek saati “ denir. İşte öğleden sonraki duayı tesis eden Yitshak Avinu da bu saatte duaların kabul edilmesi için yakarışta bulunmuştur.

Minha duası geçmişteki yargıların olumsuz kararlarını iptal ettirebilme gücüne sahiptir. Bu yüzden Talmud özellikle Minha duasının gerçekleştirilmesinde dikkatli olunması konusunda bizleri uyarır. Selihot dualarına Yitshak’ın da duasının varlığının eklenmesi bu yüzdendir. Nasıl ki Avraam Şahrit duasının mimarı kabul edilirse Yitshak da Minha duasını getiren atadır.

İstek zamanı: Sözümüz Minha duasına gelince bu Tefila’nın özellikle panasa – geçim konusunda da etkili olduğunu vurgulayalım. Hafta boyunca Tanrı’ya gönderilecek istekler bütün hafta biriktirilir ve Şabat günü Minha zamanında Tanrı’ya ulaştırılır. Bu yüzden Şabat Minha saatinde Ehal kapıları açılıp Sefertora çıkarıldaığı zaman Teilim’den “vaani tefilati leha Ad... et ratson” cümlesi okunur. Bu da bu zamanın istek zamanı olduğunun bir başka kanıtıdır.

Ataların yaptıkları sıklıkla ifade ettiğimiz gibi “siman labanim” gelecek nesiller için bir örnek, bir prototip gibidir. Korbanların temeli atalara dayanır. Nasıl ki zamanında Avraam ve Yithak’ın duaları kabul gördüyse kavana ile gerçekleştirilecek dualarımızın Tanrı tarafından duyulması da mümkün olacaktır.

Pinhas peraşası “vaydaber Moşe et moade Ad... el bene Yisrael – Moşe Tanrı’nın bayramlarını Yisrael oğullarına söyledi” ifadesi ile nihayet bulur. Cümlemizin son üç sözcüğü olan “el bene Yisrael” ifadesinin ilk harfleri “avi – babam “ sözcüğünü oluşturur. Her ne kadar bu peraşa “telata depuranata” dediğimiz üç musibet haftasının başında okunsa da, her ne zaman zor zamanlar Bene Yisrael’i sık sık bulsa da Tanrı’nın Bene Yisrael’e karşı olan “baba” konumu asla değişmez. Bet Amikdaş’ların yıkıldığı en sıkıntılı zamanların gerçekleştiği ayın adı bile “Av” ayıdır. Bu sözcük de aynı zamanda “baba” demektir.

Bizlere düşen Tanrı’nın emirlerini uygulamak ve gelecek nesillere iletmek suretiyle üzerimize düşen görevi ifa etmektir. Tanrı mutlaka bir baba şefkatiyle bizlere yardımcı olacak ve hakkımızda alınan olumsuz ve kötü kararları bizlerden uzak tutacaktır.

DİVRE TORA
Rav Yehuda Adoni

Bereşit Kitabının üçüncü peraşası olan Leh Leha peraşasının sonunda Avraam Avinu’nun, Tanrı’dan aldığı emir üzerine, 99 yaşında Berit Mila buyruğunu yerine getirmiştir. Bu kapsamda Avraam Avinu’nun oğlu Yişmael ve onun himayesinde olan tüm erkeklerbu Berit Mila emrini yerine getirmişlerdir. Vayera peraşası da şu sözlerle başlar: Avraam Avinu günün sıcak saatlerinde MAMRE meşeliğindeki çadırının önünde otururken Tanrı kendisine göründü. Avraam Avinu Tanrı’dan Berit Mila buyruğunu aldığı zaman üç dostu olan Aner, Eşkol ve Mamre ile bu konu üzerine danışır. Gerçekte Avraam Avinu Tanrı’dan aldığı buyrukların hiçbirinde hiç kimse ile danıştığınla görmeyiz. Berit Mila konusunda ise, korktuğundan değil, insanların korkup da ondan kaçıp ayrılmamaları endişesi içindeydi. Üç dostunun cevapları şöyleydi:
Aner: Bu yaştan sonra bu işe girişme.

Eşkol: Emri yerine getir. Gizli, kimsenin görmeyeceği şekilde yap.

Mamre: Bu Tanrı’nın bir emridir. Herkesin önünde, herkesin görebileceği bir şekilde yap ki, herkes seni örnek alıp bu emri yerine getirsinler.
Bu nedenle Elone denen mevkine Elone’nin adı verildi ve Tanrı bu mevkiye ELONE MAMRE adını verdi. Avraan Avinu’nun Berit Milasının üçüncü günüydü. Onu kimsenin rahatsız etmemesi için güneş kabuğunda çıkmışçasına sıcak bir gündü. Görünürlerde kimse yoktu. Avraam Avinu çadırının kapısına çıkar. Tanrı, Onun çok sıkıldığını görür. İnsan kılığında üç melek gönderir. Aslında bu meleklerin her birinin ayrı görevleri vardı. Biri Avraam’ın acılarını dindirmek, sağlığına kavuşturmak; ikincisi Avraam’ın eşi Sara da bir evlat sahibi olacağını müjdelemek ve üçüncüsü de o zaman Sedom Amora şehirlerinde yaşayanların kötülüklerinden ötürü o şehirleri yok etmekti. Avraam Avinu insan şeklindeki üç meleğin karşılarına çıkar onları çadırına davet eder. Çok mütevazi bir şekilde ayaklarını yıkamaları için su verir. Onlara gelin ağaçlara dayanıp dinlenin bu gün ekmeğimizi paylaşalım. İsnan az söyleyip çok yapmalı. Bunun örneğini Avraam Avinu çok güzel göstermişti. Gelin ekmeğimizi paylaşalım derken, eşi Sara’ya mükellef bir sofra hazırlamak için seslenir. Canla, başla mükemmel bir sofra hazırlarlar. Konuklar yiyor gibi görünürler. Zira melekler yemek yemezler. Tanrı, Avraam Avinu’ya Sedom ve Amora şehirlerinin uygunsuz davranışlarında O şehirleri yok edeceğini söyler. Avraam Avinu Tanrı’ya “o şehirlerde 50 dürüst sadık insan varsa yine de yok mu edeceksin?” diye sorar. Tanrı ile Avraam arasında bu diyalog şöyle devam eder. Tanrı ne 45, ne 30, ne 20, ne 10 dürüst ve sadık insan var. Avraam’ın yeğeni Lot’la bir anlaşmazlığı olmuştu. Anlaşmazlık sürülerin otlak konusuydu. Bu nedenle Lot Sedom’a oturmaya yerleşmeye gitmişti. Bu kargaşada Tanrı Lot’u kurtarır ve bir zarar görmez. Peraşamızda Avraam 100 yaşında Sara’dan Yitshak adında bir evlada sahip olduğunu görürüz. Peraşamız “Sara çocukları emzirdi” der. ENİKA BANİM SARA. Bu cümlede çocukları çoğul olarak kullanmasının anlamı: Bu doğuma kimse inanmıyordu. Zira Sara ve Avraam çok yaşlılardı. Herkes merak içindeydi. Doğum yapmış kadınlar bebeklerini Sara’ya getiriyorlar ve Sara onları emziriyordu. İşte herkes kanaat getirmişti ki Yitshak, Avrram ve Sara’nın oğludur.

Tanrı öyle büyüktür ki mucizeleri olağan üstüdür. Dünya Tanrı’nın mucizeleri ile doludur.

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: www.hidabroot.org)
Rav İzak Peres

Berit günü seuda yapmak zorunlu mudur?

Tora da “vayaas Avraam mişte gadol beyom igamel et Yitshak pasuğu Avraam oğlunu Berit yaptığı günde verdiği ziyafeti işaret eder.  Bu pasuktan Berit Mila sonrasında seuda yapma mitsvasının olduğunu görüyoruz. Şulhan Aruh’ta “noagim laaasot seuda” ifadesi seuda vermenin bir zorunluluk değil gelenek olduğunu öğretir.  RaMBaM’a göre “Yom tov – bayram” alahalarında belirttiği gibi “simha” yani neşelenmenin gereği gibi olabilmesi için seuda’nın et ve şarapla verilmesi daha uygundur. Ancak Seuda’nın sütlü olması bir yasak teşkil etmez.  

YAHUDİ BESTEKÂRLAR
Rav İsak Alaluf
ŞEMTOV ŞİKAR

İzmirli Yahudi besteci ve icracı olan Şemtov Şikar,  İzmir müzik çevrelerinde “Hoca Santo” unvanı ile anılır. Müzik okullarında öğretmenlik yapan bestekâr birçok dini ve laik eserler bestelemiştir. Klasik bestelerinin bir çoğu Dügah, Nihavend, Hicazkar ve Muhayyer makamlarındadır. Padişah İkinci Abdülhamid tarafından nişan ve altın madalya ile ödüllendirilmiştir.  Şemtov Şikar 1920 yılında İzmir’de vefat eder.

Maftirim geleneğinde Nihavend makamı içinde yer alan “Sefatay lo ehla” adlı eser büyük bir keyif ve zevkle icra edilmektedir.

MİTSVALARI TANIYALIM
Rav İsak Alaluf

Yüzdeki kenarları tıraş etmemek

Bu ifade ile yüzün belirli kısımlarının tıraş edilmemesi konusunda bir yasak getirilir. Bu yüzden de tıraş bıçağı gibi kılı kökten kesen bir aletle tıraş olmak yasaktır. Yüzün belirli kısımları tıraş edilmez. Tıraş olmak için bazı elektrikli tıraş makinaları uygundur. Birçok Yahudi bu nedenle tıraş olmaz ve kısaltmayı makas kullanarak yapar. Tıraş olanlar ise Rabiler tarafından uygun kabul edilmiş olan makinaları tercih ederler.

HAFTANIN SÖZÜ

Başarının mutluluğun bir göstergesi olmasından ziyade, mutluluk başarının bir göstergesi olmuştur. (Bilge Kişi)