Bu Hafta İçin Saatler

5 TİŞRİ

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5782

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

18:12

19:27

-----

Yeruşalayim

18:02

19:17

Tel Aviv

18:32

19:29

12 EYLÜL

Tel Aviv

18:22

19:19

İstanbul

19:08

19:46

2021

İstanbul

18:55

19:35

İzmir

19:06

19:54

İzmir

18:55

19:43

VAYELEH-וילך



16 EYLÜL 2021 PERŞEMBE YOM KİPUR

Peraşa Özeti

[www.chabad.org] 
(Devarim 29:10-30:20)

Vayeleh ("gitti") peraşası, Moşe'nin dünyevi yaşamının son günlerini anlatır. "Bugün yüz yirmi yaşındayım" der halka, "artık çıkıp gelemeyeceğim". Liderliği Yeoşua'ya devreder ve daha sonradan güvenli bir şekilde Aron Aberit'te saklamaları için Leviler'e vereceği Tora rulolarını yazar (ya da yazmayı tamamlar).

"Akel - Tüm halkı toplama" mitsvasına yer verilir: Her yedi yılda bir, Şemita döngüsünün ilk yılındaki Sukot'ta, tüm Yisrael bütün halkı - erkek, kadın ve çocuklar - Yeruşalayim'deki Bet-Amikdaş'ta toplanmalı ve kral orada halka Tora'yı okumalıdır.Peraşa, Bene-Yisrael'in Tanrı ile olan antlaşmasına sırt döneceğini, bunun sonucunda Tanrı'nın, Yüzü'nü gizleyeceğini söyleyerek son bulur. Ama Tanrı, Tora'nın sözlerinin gelecek nesillerde hiçbir zaman unutulmayacağı teminatını da verir. 

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

TEŞUVA VE GEULA NESLİ

“Tahel şana uvirhotea – yeni yıl bereketiyle başlasın.”

Aseret Yeme teşuva süresince Tora öğrenen, mitsva yapan Bene Yisrael’i gördükçe Tanrı meleklerine söyle seslenir. “Yisrael aşer beha etpaar – Yisrael sen benim gurur duyduğumsun.” Öğrenilen her Tora, paylaşılan her mitsva, yerine getirilen her kural bilinmelidir ki Tanrı’yı memnun etmektedir. Bu memnuniyet bizlere karşı gösterdiği merhameti ve beezrat Ashem Kipur gününde özellikle Neila saatinde kaydedileceğimiz yaşam kitabını daha da yakınlaştırmaktadır.

1913 yılında zamanın büyük bilgesi olan Hafets Hayim Polonya’nın küçük bir köyünde öğrencilerine şunu öğretir. Tarihte her şey son derece yavaş gelişir. Bir ülkenin değişimi çok uzun yıllar alır ve ancak asırlar sonra fark edilebilir. Ancak biz şu andan itibaren çok özel bir döneme giriyoruz. Bu özel dönemde her şey inanılmaz bir hızla değişecek, yeni sınırlar ve yeni ülkeler meydana gelecektir.

Gerçekten de 1914 yılında başlayan birinci dünya savaşı sonunda imzalanan Versailles anlaşması Hafets Hayim’in öngörüsünü haklı çıkarmış yeni sınırlar dünya gündemine oturmuştur.

1913 yılında artık her şeyin icat edildiğini bundan başka icat olmadığını düşünenler günümüzün inanılmaz teknolojik değişimleri ile hayretler içinde kalmışlardır. Yüzyıllar süren basit değişim artık büyük bir süratle gerçekleşmektedir. Bu zaman artık Gemara’nın öğretisine göre “ekbeta de Meşiha -  Maşiah’ın ayak sesleri” olarak anılacaktır.

Vilnalı Gaon’un bir teorisi vardır. Bu teori aslında bir gerçeği yansıtmaktadır. Bu gerçek Tora’nın kainatın yaratılışının bir planı olarak karşımıza çıktığıdır. Gaon’a göre Tora altı kısımdan oluşur. Yaratılışı anlatan ilk otuz dört pasuk birinci milenyuma tekabül eder. Bereşit kitabının kalan bölümü ikinci, Şemot üçüncü, Vayikra dördüncü, Bamidbar beşinci ve Devarim de altıncı milenyumun kitabıdır. Kişi Devarim kitabını daha derin bir şekilde öğrenerek bu milenyumda yer alan sırlara erebilir. Kısacası her kitap o milenyumun protoplazmasıdır.

Gaon devam eder. Devarim kitabında yer alan her peraşa altıncı milenyumun bir yüzyılına tekabül eder. Hesaplandığı zaman Tora’nın 98 tane lanetle en korkutucu peraşası olan Ki Tavo 5600 ile 5700 yıllarına denk gelmektedir. Bu Holocaust’un planlandığı ve uygulandığı zaman dilimidir.

Günümüzde bizler artık bu zaman dilimini geride bırakmış bulunuyoruz. İçinde olduğumuz yüzyıl 5777 yılı itibarı ile Nitsavim – Vayeleh peraşalarına denk gelmektedir. Şu anda 5782 yılında o civarlarda gezinmekteyiz. O halde Nitsavim peraşasının satırlarında küçük bir gezinti yapalım.

“Veaya ki yavou aleha kol adevarim aelle – ve senin başına bütün bu olaylar gelince.” Tora burada geçmişimizdeki bütün olaylardan söz etmektedir. Başımıza gelen nedense çoğu olumsuz olaylara tanık olduğumuz zamanı anlatmakta ve devam etmektedir. “Vaaşevota el levaveha – kalbine döneceksin.” Artık insanların kalplerine vicdanlarına dönme zamanı gelmiştir. Kalplere dönmek yeterli değildir. Peraşa devam eder. “Veşavta ad Ad… E.loeha – Tanrı’ya kadar döneceksin.” Artık Tanrı’ya, öğretilerine daha hızlı bir şekilde dönme zamanı gelmiştir. Bu dönüş cevapsız kalmayacaktır. Tanrı da bize dönecektir. Peraşamız bundan da söz etmektedir. “Veşav Ad… E.loeha – Tanrı da sana dönecektir.” Bunun sonucu tarihsel bir gerçekle örtüşmektedir. “Veeviaha el aarets – toprağına döndürecektir.” 5708 yılında bu peraşanın yüzyılının henüz sekizinci senesinde 1948’de kurulan İsrael devleti Tora’da yer alan sözlerinin gerçekleşmesidir. Tora devam etmektedir: “Veata taşuv – ve sen teşuva yapacaksın.”

Hafets Hayim’in dünyada gelişimin son derece yavaş olduğu tespiti Yahudi toplumunun teşuva yapması ile yakından ilgilidir. Yahudiler uzun zaman boyunca teşuva yapmak konusunda hızlı davranmamışlardır. Tarihin çarkının yavaş dönüşü onlara yansımış teşuva yani dönüş son derece yavaş olmuştur. Ancak günümüzde bir teşuva dalgası görünmektedir. Nitsavim peraşsında anlatılanlar tesadüf değildir. Bu peraşaların da içinde bulunduğumuz Şabat Teşuva’da okunması çok anlamlıdır.

Yirminci yüzyılın başında yazılan bir makale ortaya çıkan reform ve konservatife akımlar nedeniyle Ortodoks Yahudiliğin kısa bir ömrü olduğunu savunmuştur. Ancak makale gerçekleri zamanında öğrenmemiş teşuva dalgası Yahudiliğin devamı olduğunu tükenmediğini aksine bir dalga halinde özüne dönme çabasında olduğunu göstermektedir.   

Peygamber dünyaya açlık geleceğini ama bu açlığın ekmeğe ve susuzluğun da suya karşı olmayacağını açlık ve susuzluğun Tanrı’nın sözlerini duymaya karşı gelişeceğini söylemektedir. Günümüzde gerçekleşen durum budur.   Bunun ilacının ne olduğunu defalarca satırlarımızda yazmaya çalıştık. Öncelikle önceliklerimizi belirleyerek Tanrı’nın yolunda Tora rehberliğinde bir yolda ilerlemeye karar vermek. Bunun için de tabi ki geçmişteki olumsuz davranışlarımızdan vaz geçerek teşuva yapma yoluna girebilmek. Tora öğrenimini aksatmadan günlük yaşam içinde Tora’yı yaşayabilmek.

Peygamber Oşea da bizleri hareketlendirmek için bu haftaki Aftara’da hepimize seslenir. Şuva Yisrael – dön Yisrael.

Kipur gününe yaklaşırken bir kez daha bu günün sonunda kalplerimizdeki ve dilimizdeki duaların ve yakarışların Tanrı katında kabul görmesini temenni ediyoruz. Bütün sevdiklerimizle birlikte yaşam kitabına yazılıp onaylanmak dileği ile…

Ktiva ugmar hatima tova.

DİVRE TORA
Rav Albert Gerşon

“VEAMAR BAYOM AU, ALO AL Kİ EN ELOKAY BEKİRBİ METSAUNİ ARAOT AELLE

“VE O GÜN ONLAR DİYECEKLER Kİ BÜTÜN BUNLAR AŞEM ARAMIZDA OLMADIĞI İÇİN BAŞIMIZA GELDİ”

Yapılan bir yanlışın farkında olmanın en kritik yollarından biri Teşuva’dır. Yani kendinle hesaplaşıp, yanlışını düzeltme isteği… Buna göre Yahudi halkının, üstteki cümleyi  söylediklerinde,  Teşuva yolunu seçtiklerini de anlayabiliriz. Ancak Tanrı cevaben, ‘’Ben de o gün onlar için yüzümü saklayacağım çünkü çok günah işlediler ve başka ilahlara gittiler.’ Karşılığını verir. Beklenmeyen ve oldukça sert bit cevap ve bu karşılığın karşılığı neden olmuştur şeklinde bir soru sormak doğru olacaktır. Acaba Yahudi halkı, pişmanlık ve vicdan azabını uygun ifade edememiş midir?

130 no’lu mizmorda  şunu okuruz ‘’ bağışlama Seninledir bu yüzden Sen’den çekiniriz.’’ Bağışlanma isteği insana neden korku vermektedir? Tanrı bizi bağışlamazsa daha fazla korku hissetmez miyiz? Rav Eliyahu Dessler şöyle bir açıklama yapar:  Bütün umutlarını yitiren insanlar yenilmiş hissederler ve artık hiçbir şeyden korku duymazlar. Askerler cephede akşam savaştan korkarlar ama çatışmanın ortasında öleceklerini de biliyor olsalar artık korkuyu hissetmezler. Eğer Tanrı bağışlamazsa hepimiz kayboluruz. Bizim için umut kalmaz sonuç olarak Ondan  korkmayız. O, bizi ondan hala çekindiğimiz için bağışlıyor.

Tsfat Emet ise şöyle bir açıklama yapar. Teşuva, umutlu hislerden doğar Tanrı ile olan ilişkilerimizin eskisi gibi olacağının inancıyla oluşur. Hayal  kırıklığı ve umut kaybı Teşuva değildir. Yahudi halkı,’’ bütün bunlar Tanrı bizi bıraktığı için oldu ve sıkıntılar bizi buldu’’ dedikleri zaman bu tükeniş, umutsuzluk  ve hayal kırıklığıdır.

Değersiz hissetmek, Tanrının bizi bıraktığını düşünmek başka ilahlara yönelmek, putperestlik gibi bir şeydir.

Sonuçta bu tutum daha önceki günahlarımızın da hatırlanmasını ve Tanrının bizden daha da uzaklaşmasına neden olmuştur. Yeni seneye girdiğimiz bu günlerde, Şabat Teşuva’da  sadece ona olan sevgimiz ve inancımız bize yeni bir başlangıca sağlıkla ulaşmamızı sağlayabilir.

TİZKU LEŞANİM RABOT

 

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: www.hidabroot.org)
Rav İzak Peres

Aynı masada et ve süt ürünleri yenebilir mi?

İsrael’de bir alışveriş merkezini ziyaret ediyorsunuz. Arkadaşlarınızla yemek yiyeceksiniz. Siz kebap yemek isterken o pizza istiyor. Bu yemeği aynı masada yiyebilir misiniz?

Arkadaşlar yemek yerken bazen birbirimizin yemeğinden “tatmak” isteriz. Her şeyden önce bu nedenle aynı masada et ve süt ürünlerinin yenmesi doğru değildir. Bu ikramı yapmamak ile ilgili hatırlatıcı bir işaret masada varsa iki arkadaşın et ve süt ürünlerini aynı masada yemelerinde bir sakınca yoktur.

 

KAVRAMLAR SÖZLÜĞÜ
Rav İsak Alaluf

שופר – ŞOFAR

Roş Aşana ile Kipur arasında olduğumuz bu günlerde Roş Aşana’da mitsva olarak çalınan Şofar hakkında birkaç bilgi paylaşmak istedik. Şofar sözcüğü İbranice’de “leşaper – güzelleştirmek” fiilinden türer. Şofar bu şekilde kalplerimize etki ederek davranışlarımızın düzelmesi için bir vesile niteliğindedir. Şofar Roş Aşana bayramında üç temel amaçla çalınır. İlki kainatın yaratılış yıldönümünde Tanrı’nın ezelden ebede olan tartışmasız Tek’liğini ve krallığını ilan etmektir. Şofar aynı zamanda Avraam’ın oğlu Yitshak’ın korban edilmeye götürülüşünü de anar. Şofar Sinay dağında Tora’nın Şofar eşliğinde verilişini hatırlatır buradan da Maşiah günlerine gönderme yapar. Şofar bir yıl boyunca uyuyan kalplerin uyandırılmasını da amaçlar.

 

MİTSVALARI TANIYALIM
Rav İsak Alaluf

Yalan yere yemin etme yasağı


Tora 19/12’de Tanrı ismi ile yalan yere yemin etme yasağından söz eder. Masehet Şevuot 21/A’ya göre bu aynı zamanda olumlu veya olumsuz anlamda yalan ifadeleri de kapsamaktadır. Bu yasak zamana bağlı değildir. Yasak hem erkekler hem de kadınlar için geçerlidir. Sefer AHinuh bu mitsvayı iki yüz otuz beş numara ile vermektedir.

 

HAFTANIN SÖZÜ

Bilgeliği eylemlerinden fazla olan kişi neye benzer? Birçok dalı olan ama kökleri az ve zayıf olan bir ağaca. Öyle ki rüzgarlar gelip onu tutunduğu topraktan koparıp götürebilir. Eylemleri bilgeliğinden fazla olan kişi ise neye benzer? Çok ve güçlü kökleri olan ancak az dalları olan bir ağaca. Dünyadaki bütün rüzgarlar gelip esseler dahi onu bulunduğu yerden koparamazlar. (Pirke Avot 3/17)