Moşe, Bene-Yisrael'e talimat verir: Tanrı'nın ebedi mirasınız olarak verdiği ülkeye girdiğinizde ve oraya yerleşip toprağı ekip ürünleri toplamaya başladığınızda, meyve bahçelerinizin ilk olgunlaşan meyvelerini (Bikurim) Bet-Amikdaş'a getirin ve Tanrı'nın sizin için yaptığı her şey için minnettarlığınızı ilan edin.

Peraşamızda, Leviler ve yoksullara verilen onda birlik paylardan ve Ree peraşasının başında söylendiği gibi Gerizim ve Eval dağlarında, berahaların ve lanetlerin nasıl duyurulacağından da bahsedilir. Moşe, insanlara Tanrı'nın seçilmiş halkı olduklarını, onların da aynı şekilde Tanrı'yı seçtiklerini söyler.

Ki Tavo'nın son bölümünde Tohaha ("Sert Uyarılar") bölümü yer alır. Tora'nın emirlerini uygularlarsa Tanrı'nın ödül olarak vereceği berahaları sıraladıktan sonra, Moşe, Tanrı'nın emirlerini terk etmeleri durumunda başlarına gelecek hastalık, kıtlık, yoksulluk ve sürgün gibi kötü olayların uzun, sert bir hesabını verir.

Moşe, insanlara sadece bugün, halk olarak doğumlarından kırk yıl sonra, "bilmek için bir yürek, görmek için bir göz ve duymak için bir kulak"a sahip olduklarını söyleyerek sözlerine söz verir.

KAVRAMLAR SÖZLÜĞÜ

חשון – HEŞVAN

Tişri ile başlayan yeni senenin ikinci ayıdır. Bu ayın özelliği bayram veya özel gün barındırmamasıdır. Gemara bu ayı “Mar Heşvan” ismi ile anar. Burada yer alan “mar” sözcüğü “acı” anlamına gelir. Geleneklerimizde bu ayda düğün veya nişan törenleri gerçekleştirilmez. Rav Nisim Barmaymon’un(Z’’L) öğretisine göre “mar” sözcüğü ilk yağmur damlası anlamına gelir. Nitekim Erets Yisrael Amida’da “yağmur isteme” berahası olarak adlandırabileceğimiz “Bareh Alenu” ya 7 Heşvan tarihinde geçer.

TEŞUVA – TSEDAKA  - TEFİLA

Bilgelerimiz Elul ayında teşuva, tsedaka ve Tefila konusunda hassas olmamızı önerirler. Onların öğretilerine göre bu üç etken insan hakkında verilen olumsuz yargı kararlarını nötralize eder. Hepsinin kaynaklarını görmeye çalışalım:

Pasuk “umal Ad… E.loeha et levaveha veet levav zaraha – Tanrı senin ve neslinin kalbini “sünnet” edecek demektedir. Buradaki amaç Tanrı’nın kalbimizin kötü düşüncelere saplanmasını engellemek için duruma müdahil olmasıdır. Şir Aşirim’de yer alan “ani ledodi vedodi li – ben sevdiğiminim sevdiğim de benimdir” pasuğu kendimizin bu ayda Tanrı’ya yaklaşmak için çaba gösterdiğimizi ifade eder. Bu yaklaşımı da Tefila ve Selihot ile gerçekleştirmeye çalışırız. Megilat Ester’de yer alan “iş lereeu umatanot laevyonim” pasuğu da kişinin arkadaşlarına hediye alması ve fakirlere yardım etmesini söyler bu da yukarıda sözünü ettiğimiz Tsedaka etmeninin tezahürüdür.

Vermeye çalıştığımız bu üç pasuğun hepsinin sözcükleri incelendiğinde Elul sözcüğünün baş harflerini bulabilmek mümkündür. Yine bu sözcüğün yer aldığı bir başka pasukta sığınma şehirleriyle ilgili bir yaklaşıma bakalım: “Vaaşer lo tsada veaE.loim ina leyadı vesamti leha makom aşer lanus şama.” Bilindiği gibi istemeden bir kişiyi öldürenin “kapara” olabilmesi için sığınma şehirlerinde zamanın Kohen Gadol’unun vefatına kadar beklemesi gerekir. Burada kişi bu süre içinde istemeden bile olsa yaptığı yanlışı düşünür ve bundan arınmak için teşuva yapar. Bizler de sene boyunca isteyerek veya istemeden yaptığımız hatalar için Elul ayında bunlardan kurtulma çalışmalarına hız vermemiz gerekir. Bet Amikdaş zamanında istemeden “beşogeg” yapılan yanlışlar için korban getirilirdi. Mate Efrayim adlı kaynağın verdiği bilgiye göre istenmeden yapılan yanlışların da aynı şekilde kapara edilmesi gerekir. Buna en önemli kanıt Kipur günü Tefila içinde okunan Al Het adlı duada yer alan “al het şehatanu lefaneha bişgaga” ifadesidir.

Elul sözcüğünün sayısal değeri altmış yedidir. Bu sözcük ile inşa etmek anlamına gelen “bina” sözcüğü aynı sayısal değere sahiptir. Çünkü bu ay davranışlarımızı yeniden inşa etmeye çabaladığımız aydır. Bu ayın Arameik dildeki karşılığı da “hipus” sözcüğüdür. Bu sözcük “aramak” anlamına gelen “lehapes” sözcüğünden türer. Bu ay aynı zamanda davranışlarımızı güzelleştirmek için çaba gösterme zamanıdır. Bunun kanıtı Şofar sözcüğünün etimolojik kökeni olan “leşaper – güzelleştirmek” fiilinde bulunur.

Amos peygamber 3/8bölümünde “arye şaag mi lo yira – aslan kükrüyor kim korkmaz ki” ifadesine yer verir. Eğer Elul, Roş Aşana, Yom Kipur ve Oşama Raba günlerinin ilk harflerini alırsak “aslan” anlamında olan “arye” sözcüğüne ulaşırız. Bu günler yargının bir anlamda “kükrediği” günlerdir. Karşısında bulunduğumuz mahkeme de “bet Din şel Mala” dediğimiz göksel yargıdır.

Açık arazide yırtıcı bir hayvan ile karşılaşan insan doğal olarak büyük korku duyar. Çünkü hayatı tehlike altındadır. Halbuki şehirlerdeki hayvanat bahçelerinde bulunan aslanlar kaplanlar kafes içinde olduklarından dolayı insanda korku veya endişe uyandırmazlar. Aralarında insanların kendilerini emniyette zannettiği kafes denilen bariyer vardır. İşte tsadiklerle bir şeyi kafasına takmayanlar arasındaki fark burada gizlidir. Elul ayında Tanrısal yargının yakın, kaçmanın imkansız olduğunu bilen kişi haklı olarak korku ve endişe duymaktadır. Tanrısal yargının karşısında unutkanlık, hatır, rüşvet ve benzerleri yoktur. İnsan sadece burada Tanrısal özelliklerden merhameti devreye sokmaya çalışmaktadır. Tanrısal yargıda arada kafes veya ayraç yoktur. Yargı doğrudan devrededir. Ancak bunu anlamaya yanaşmayanlar ne bu ayda ne de başka zamanlarda hayat tarzlarını değiştirmeye çalışmazlar. Çünkü “görünmeyen” yargının etkilerinin farkında değildirler.

Tanrı’ya yakıştırdığımız sıfatlardan biri olan “baba” ile bu ay O’nu gördüğümüz “sevgili” arasında bir takım farklar vardır. Babalar çocuğunun iyiliği için eğitim kartını sıklıkla kullanır. Bu eğitim genellikle etik değerler ile desteklenir. Sevgili ise çok özel bir iletişimdir. Bu ayda Tanrı ile Bene Yisrael Şir Aşirim’de yer aldığı gibi iki sevgili gibidirler.

Şir Aşirim manzumesinde yer alan bir pasuk şöyle der: “Kol dodi medaleg al earim mekapets al agevaot.” Kişi bir yanlış yaptığı zaman yukarıda da belirttiğimiz gibi kendi ile Tanrı arasına bir mesafe koyar. Bu mesafe bazen o kadar büyüktür ki dağları tepeleri aşarak o mesafeyi kat etmek gerekir. İşte Elul ayında sevgili gibi davranan Tanrı dağları aşar tepeleri geçerek O’na ulaşmamızı sağlar.

Elul ayı oldukça özeldir. Her şeyden önce senenin son ayıdır. Rabiler bir işin sonunun o işin akışını belirlediğini söyler. Yani sonu iyi biten her şey iyidir. İşte senenin sonunu iyi getirip her şeyi olumlu etkileyebilmek için Elul iyi bir fırsattır.

Haye Adam adlı kaynağa göre bu ay istekle Tefila ve Teşuva’nın kabul edildiği aydır. Altın buzağı günahı sonrasında kırılan taş tabletlerin yenisi bu ay içinde hazırlanmıştır. Bu bütün nesillere mesaj niteliği taşır. Çünkü bu ayda Tanrı dua ve dilekleri her zamankinden fazla kabul etmeye isteklidir.

Lev Eliyau adlı kaynak Tanrı’ya yakınlaşmanın Tanrı tarafından “mida keneged mida” esasına göre ödüllendirileceğini öğretir. Nitekim Tanrı bizden küçük bir adım atmamızı beklemektedir. Mesafenin kalanını O tamamlayacak ve yakınlaşma davranışa karşılık davranış esasına göre gerçekleşecektir. 

Peraşamızda her biri birbirinden daha katı 98 adet ağır ikazlar bulunmaktadır.  Behukotay peraşasında ise 49 adet vardır. Bu bölümler okunduğunda insanlar, sadece korkmayıp, Aliyat ATorayada uzak kalmayı tercih edilebilirler. Sanki orada okunanlar kendilerini bulacakmış gibi hissedebilirler. Rabi Hafets Hayim 'in Keilasında  yine bir Ki Tavo peraşa haftası insanlar gabaya bu bölümlerde Tora’ya kalkmak istemediklerini söylediklerinde,  onlara dönüp size bir benzetmeyle bu davranışınızı açıklamak isterim diyerek, Rabi Hafets Hayim anlatmaya başlar." Adamın biri, sabah işe gitmek için yatağından kalkmak istese de bir güç sanki ona karşı koymaktadır. Eşi merak edip neden hala kalkmadın? Hasta mısın diye sorar.  Kocası  anlatmaya başlar " Bak karıcığım, yarın işe giderken, orman yolundan geçmeliyim ve bu yol hırsızlar, vahşi hayvanlarla dolu ve ben çok korkuyorum o yüzden kalkmak istemiyorum." Eşi onu rahatlatırken ona "bir fikrim var sen uyu yarın bu işi çözeriz "der. Sabah adam uyanınca eşine fikrin nedir diye sorar.  Eşi bir bez parçası alır, ona "orman yoluna girmeden önce bu bezle gözlerini kapa, böylece bahsettiğin tehlikelerden uzak kalacaksın "şeklinde tavsiyede bulunur.  Rabi Hafets Hayim bu örnekte görüldüğü üzere sizin davranışınızda aynı, Tora’da geçen ikazlardan kaçmak, aptalcadır bütün amaç yolumuzu açık açık görmek gözlerimizi kapatıp kaçmak değil... Bu yüzden özellikle dikkatli olup bölümleri okumak ve ders çıkartmak gerekir 

Roş Aşana öncesi bu ikazlar bizi yeni seneye hazırlamak içindir  

Tizku leşanim rabot sana tova umtuka 

Kızgınlık içindeki bir kişiye herkesin bildiği gerçekleri anlatmanın faydası yoktur.
(Rav Zamir Cohen’in öğretilerinden)