Yazdır

Bu Hafta İçin Saatler

6 ELUL

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5781

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

18:49

20:02

-----

Yeruşalayim

18:41

19:53

Tel Aviv

19:06

20:04

14AĞUSTOS

Tel Aviv

18:58

19:46

İstanbul

19:51

20:32

2021

İstanbul

19:41

20:22

İzmir

19:47

20:35

İzmir

19:37

20:26

ŞOFETİM- שפטים



Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Devarim 16:18-21:9)

Moşe Bene-Yisrael'e, şehirlerinde yargıç ve polisler atamalarını söyler. Önemsiz bir miktarda bile olsa, rüşvet yasaktır. Putperestlerin yaptığının aksine, Tanrı'ya yönelik korbanların sunulacağı Mizbeah'ın (sunak) yakınına ağaç dikilmeyecektir. Korban olarak sunulacak hayvanları bundan alıkoyacak kusurlar ve işaretler listelenir. Tora'nın standart-dışı uygulanmasını engellemek için, yeni bir kanunu gerektiren durumlarda, Tora ölçütlerine göre kanun koyma yetkisi Sanedrin'in olacaktır.

Sanedrin'in kararlarına uymayı reddeden bir Tora bilgininin cezası ölümdür. Bir Yahudi-kral, görevinin ve makamının onur ve gücünü vurgulayacak mal ve sembollere sahip olabilir; ama bunu kişisel kaygılar sebebiyle yapamaz. Kendisine iki tane Sefer-Tora yazmalıdır. Bunlardan birini her gittiği yere götürmelidir - böylece gururdan kaçınacaktır. Ne Koenler ne de Leviler'in, Erets-Yisrael'de payları yoktur; geçimleri, halkın geri kalanının Maaser (ondabir) bağışlarıyla sağlanacaktır. Her türlü büyücülük yasaktır. Tanrı Bene-Yisrael'e, onlara rehberlik edecek peygamberler göndereceğine söz verir ve Moşe, yalancı ve gerçek peygamberleri ayırt etme yolunu açıklar. Hata sonucu ölüme sebebiyet veren birinin, ölen kişinin yakınlarından korunmak amacıyla kaçacağı sığınak şehirler belirlenecektir. Ancak kasten öldürmüş olan biri, kan davası güden bu yakının eline teslim edilecektir. Moşe Bene-Yisrael'i, arazilerini genişletme amacıyla sınır işaretlerini yerlerinden oynatmamaları konusunda uyarır. Üçüncü bir kişiyi suçlamak amacıyla komplo kuran iki şahit, o kişinin, suçlu bulunduğu takdirde göreceği cezaya çarptırılacaktır. Bene-Yisrael savaşa gitmeden önce, Tanrı'ya yönelik güvenin bir göstergesi olarak yeni bir Koen Gadol meshedilecektir. Yeni bir ev inşa edip, henüz içinde oturmamış, ya da savaştan korkan kişiler, orduya alınmaktan muaf olanlar arasındadır. Düşmana öncelikle barış teklif edilecek, reddetmeleri halinde tüm erkekleri öldürülecektir. Kuşatma yapıldığı zamanlarda, meyve ağaçlarına dokunulmayacaktır. Şehir dışında faili meçhul bir cinayet işlenmişse, cesedin bulunduğu yere en yakın şehrin ileri gelenleri bir buzağı alacaklar, kesip, ellerini üzerinde yıkayarak "bu kanı bizim elimiz dökmedi" diyeceklerdir.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf
KRAL VE SEFERTORA

Hakimler dönemi: Şofetim peraşasının en ilginç kısımlarından bir tanesi Yahudi bir kralın yapmak zorunda oldukları ile kısıtlamalarının belirtildiği bölümdür. Kutsal topraklara gelinmesinden sonra Yeoşua Binnun’un ölümüyle orada yaşayanlar inişli çıkışlı bir dönem geçirirler. Bu dönem Şofetim dediğimiz “Hakimler dönemidir. Hakimler dönemi gerektiği zaman halkın başına geçen bir liderin olduğu Rabilere göre “teşuva” kavramını en iyi işleyen dönemlerden biridir. Zira doğru yoldan ayrıldıklarında başlarına bir sorun gelir. Sorunu çözmek için seçilen hakim öncelikle halka teşuva yaptırır. Sorun çözülür ve hakim yaşadığı sürece huzur devam eder. Birçok hakim kendilerine teklif edilen “krallık” vasfını kabul etmemiş ve Krallığın sadece Tanrı’ya ait olduğunu belirtmişlerdir. Yoaş adlı hakim muhteşem bir zafer kazanmasına rağmen krallığı reddeder. Son hakim Kohen Gadol Eli döneminde yaşanan yıkımdan sonra halka etki etmeyi başaran peygamber Şemuel onlara teşuva yaptırır. Bu hareket muhteşem bir zaferle de taçlanır. Pelişti ordusunu bozguna uğratan halk çok uzun zaman huzur içinde yaşar. Şemuel yaşlılığında oğullarına yetki verince işler çığırından çıkar ve halk peygamberden bir kral ister. İsrael oğulları için “monarşi” bu olaydan sonra başlar. İlk kral olarak Şaul halkın başına geçer.

Her kral Sefertora yazar: Peraşamız halkın başında olan kralın beraberinde her zaman bir Sefertora taşıması gerektiğini öğretir. Kral gittiği her yere elinin altındaki Sefertora ile gitmek zorundadır. Bunun nedeni olarak da peraşamız şunları ifade eder: “ O onunla olacak ve ömrünün günlerinde onu okuyacak. Böylelikle Tanrı’dan nasıl korkması gerektiğini öğrenecek. Böylelikle kalbi kardeşlerine karşı yükselmeyecek.” Bir başka deyişle kral Sefertora ile dolaşırken kardeşlerine karşı kibirli olmamayı öğrenecek ve liderliğin gerektirdiği en önemli şeylerden birinin tevazu olduğunu bilecektir.   Genellikle krallardaki en büyük sorunun kibir ve topluma karşı ego dolu davranışlar olduğundan Tora bu konuda uyarılarda bulunmaktadır. Burada haklı olarak Sefertora’nın kibre karşı nasıl koruduğunu ve kralın egoist davranışlarını nasıl değiştirdiği sormak doğru olacaktır.

Yanıtlardan bir tanesi Sefertora’nın kutsiyetinin kişinin üzerinde bir etkisi olduğu yönündedir. Yanlış yapan kişiler Sefertora’yı kucakladığında belli bir derecede onlara etki yapar ve kutsiyeti sayesinde karakterinde biraz olumlu değişiklikler başlar. Gerçekten de gün boyu Sefertora taşıyan kral kendisini Tora’nın kutsiyeti içinde hissedecek ve bu durum da karakterine yansıyacaktır.

Bana verilen ders: Yeşiva’daki öğretmenlerimden biri olan Rav Aşer Margaliyot(Z’’L) kendisini tanıdığım ilk zamanlarda bana önemli bir şey öğretmişti. Sürekli olarak başındaki kipa ile oynayan Rabi’me belki de takılmak için kipasının kıyafetiyle tam uyum içinde olduğunu söylemiştim. Gülümseyerek bu hareketinin amacının biraz farklı olduğunu bana gösteren Rabi amacının kendi üzerinde bir kudret olduğunu sürekli kendisine hatırlattığını belirtmişti. Kipa gibi herhangi bir kutsallık atfedilmeyen bir nesne ile Rabim asıl saygı ve onurun Tora öğrenimi ve bilgisi olduğu konusunda bana önemli bir ders kazandırmıştı.

Kral ve Sefertora: Konuyu farklı bir yaklaşımla okumaya çalışalım. Bir zamanlar sinagogtan çıktığı zaman gittiği yere elinin altında bir Tora kitabıyla giden bir Rabi’den söz edilir. Rabi gittiği yerde büyük saygı görür. Geldiğinde ayağa kalkılır ona yol verilir. Kendisiyle saygı ve kibarlıkla konuşulur. İşte bu noktada Rabi kendisinin gittiği her yere götürdüğü Tora kitabını ön plana çıkarır. Çünkü asıl saygıyı hak eden kendisi değil Tora’nın kutsiyetidir. Tora’nın kutsiyetinin kendisine kattıkları ile topluma yön vermeye çalışan Rabi asıl saygı gösterilmesi gerekenin Tora olduğunu topluma bu şekilde izah etmeye çalışmaktadır. İnsan olarak elbette herkes belli bir oranda saygıyı hak eder. Rabi bunun ötesinde saygıyı hak edenin Tora bilgisi ve öğrenimi olduğunu vurgulamaktadır.

Aynı durum kral için de geçerlidir. Bir yere gittiğinde trompetler çalmakta, herkes emrini yerine getirmektedir. Bu gösteriş herkesin egosunu kabartabilir yükseltebilir. Kişi kendini herkesin üzerinde görebilir. Ancak beraberinde taşıdığı Sefertora onun aslında toplumdan çok da farklı bir kişi olmadığını hem topluma hem de kralın bizzat kendisine gösterir. Kral bir göreve gelmiştir. Görev nedeniyle elbette saygıyı hak etmektedir. Ancak kendisi doğaüstü bir varlık değildir. Bunu bilmesinin ve herkese göstermesinin en güzel yolu Tora’nın emrettiği gibi yanında bir Sefertora taşımasıdır.

Onur ve saygının başımızın üzerinde gitmesine bizi yanlış taraflara çekmesine izin vermemek elimizdedir. Her ne kadar insan olarak ailemizin, arkadaşlarımızın, toplumun bizlere gösterdiği saygıdan hoşlansak ve etkilensek de kim olduğumuzu, asıl saygıyı hak edenin ne olduğunu asla akıldan çıkarmamak gerekir. Monarşi dönemlerinde İsrael kralı asla toplumdan daha üstün bir kişi olmamıştır. Bunu bu şekilde algılayan kralların hiçbirinin krallığı ebedi değildir olmayacaktır. Kendimizi tevazu konusunda eğittiğimiz ve herkesin kendine göre bir önemi olduğunu kabul ettiğimiz zaman Tora yolunda ilerlemenin gerçek mutluluğunu da hissedeceğiz.

DİVRE TORA
Rav İzak Peres

‘Lo tate mişpat lo takir panim ve lo tikah şohad’ ( 16:19)

Bir Roş yeşiva, Arav Şah’la ilgili şu hikayeyi anlatır:

Arav Şah, bir Purim günü, çok sıra dışı bir mişloah manotla karşı karşıya kalır. Salosk şehrindeki bir Yahudi bir ineği mişloah manot olarak kendisine yollamıştır. Yanında da iki çeşit yemek koymayı ihmal etmemiştir. Getiren kişi çok saygın bir kişi olduğundan, Rabi bu hediyeyi geri çeviremez. Pesah arifesinde, aynı kişi Rabi’yi ziyarete gelir. Bu sefer Rav’dan bir ricası vardır: Şohet bir arkadaşını, kendi şehita grubuna almasını istemektedir. Rabi, ona cevap vermek yerine Şammaş’tan getirilen ineği geri vermesini ister. Rav, ‘Birinin bana hediye vererek, beni ve şehitamı satın almasına izin vermem.’ der.

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: www.hidabroot.org)
Rav İzak Peres

Bir olay bir alaha

Bir taksi çağırdınız. Onu beklerken bir arkadaşınız sizi görüyor ve arabasına davet ediyor. Siz taksiyi iptal etmeden arabasına biniyor ve gidiyorsunuz. Taksi hiçbir şeyden haberi olmadan geliyor. Bu durumda alahik olarak ne yapmanız gerekir?

Gemara Bava Metsia’da anlatılan bir olayla cevabı arayalım: İşçileri tarlada çalışmak üzere çağıran bir iş sahibi işçilerle beraber tarlaya geldiğinde tarlayı su bastığını görür. İşçilerin çalışma ortamı yoktur. Buna rağmen işçileri oraya getirdiği için gündeliklerini vermek zorundadır.

Bu öğretinin ışığında çağırılan taksinin ücreti verilmek durumundadır. Ancak taksi duraktan çıkmadan çağrı iptal edilirse ücret ödenmez.

KAVRAMLAR SÖZLÜĞÜ
Rav İsak Alaluf
TALLEGA

Sinagogta Tefilin ve Talit’in saklandığı muhafaza torbası Ladino kökenli bir sözcük olan Tallega şeklinde bilinir. İçinde ktsal bir obje barındırdığı için belli bir kutsallık seviyesi vardır. Bu yüzden de alelade davranılmaz, satılmaz ve içine kutsallıkla ilgisi olmayan bir şey konmaz. Bazı sinagoglarda Tallega ile “tsedaka” amaçlı para toplama işleminin yapıldığı görülür. Amaç bir mitsva olduğundan bunun yapılmasında bir sakınca yoktur.

MİTSVALARI TANIYALIM
Rav İsak Alaluf
Avoda Zara peşinden gitmemek

Tora 19/4’de “putlara yönelmeyin” emrini verir. Sefer AHinuh’da 225 numara ile verilen bu emir gereğince putperestlik yapılan yerlerde bulunmamak ve onların olduğu şeylere bakmamak gerekir. Günümüzde dünyanın birçok yerinde yer alan putperest mekanlara girme yasağının kaynaklarından biri de bu emirdir.

HAFTANIN SÖZÜ

Buzağının emzirilmeyi istemesinden çok, inek emzirmeyi ister. (Gemara Masehet Pesahim 112/A)