Yazdır

Get/BosanmaTora’nın orijinal bakış açısı, bir erkeğin karısına en üst düzeyde değer vereceği, onu gelecek nesilleri birlikte yetiştirmekte bir ortak olarak göreceği temeline bağlıydı. Nitekim Tora, bir kocanın başlıca görevinin karısını mutlu etmek olduğunu vurgulamak için evliliğin ilk yılı boyunca onu sırf bu amaçla askeri hizmetten muaf tutmuştur. Tora kocanın, karısının değerini bileceğinden yola çıkarak, kadında belli niteliklerin olmadığı durumlarda kocaya tek taraflı olarak boşama yetkisi vermiştir. (Tora kocayı, sadece belirli durumlarda bu yetkiden men etmiştir). Gerçekten de uzun dönemler boyunca Yahudi erkekler bu yetkilerini kötüye kullanmamışlar, aksi davranış gösterenler de Bet-Din tarafından gereken şekilde disipline sokulmuşlardır. Zaman geçtikçe nesillerin zayıflamasıyla birlikte kocadan bu yetkinin alınması için geçerli nedenler artınca Rabenu Gerşon döneminde (MS 10-11. yy.) bu tek taraflı yetki sınırlandırılmıştır ve günümüzde bir koca, karısını sadece onun rızası dahilinde boşayabilir.

Şunu belirtmek gerekir ki; Tora, çok ciddi sebepler olmadığı sürece boşanmayı tasvip etmez. Talmud’da şöyle yazılıdır: “bir erkek karısını boşadığı zaman Mizbeah bile onun için gözyaşı döker “. Mizbeah, kişinin Tanrı ile yakınlaşmak amacıyla korban getirdiği yerdir. Korban “Karov – Yakın” sözcüğüyle bağlantılıdır ve en basit anlamda Tanrı ile yakınlaşmanın bir simgesidir. Yine de yakınlaşma için salt korbanın yeterli olmadığı, kişinin gerçekten de kendindeki hataları görüp düzeltmesi, Tanrı’ya yakın olma uğruna bazı durumlarda kendi zevk ve keyfinden fedakârlık etmesi gerektiği açıktır. İşte Mizbeah bu, “yakınlık uğruna fedakârlığın” yapıldığı yerdir. Ve bir evlilik sudan sebeplerle bozuluyorsa, bu çoğunlukla “yakınlık uğruna fedakârlıkta” bulunmaya hazır olmamanın bir sonucu olduğundan, sözün gelişi, bizzat Mizbeah gözyaşı döker. Evlilik, insanın tek başına değil, başkasıyla bir bütün olduğuna, dolayısıyla her an fedakârlığa hazır olunması gerektiğine dair bilinci gerektirir.

Eğer erkek ve kadının her ikisi de boşanmak istediklerini belirtirse, Bet-Din çoğunlukla zorluk çıkarmaz ve bu istekleri doğrultusunda “Get” adlı boşanma belgesini düzenler. Erkek bu belgeyi vermekle, kadınla arasındaki bağı tamamen kopardığını beyan eder. Belgeyi kendisi iki şahidin önünde doğrudan kadının eline vermelidir. Bu belge aynı zamanda kadının elinde, artık o adama bağlı olmadığı ve dolayısıyla başka bir erkekle evlenebileceğine dair bir kanıt teşkil edecektir. Çiftler, özellikle de genç çiftler birçok örnekte, biraz sabır ve uzman rehberliği sayesinde kolayca başa çıkabilecek önemsiz anlaşmazlıklar nedeniyle hemen boşanmayı düşünebilmektedir. Özellikle bu modern çağda boşanma çok basit bir hal almış görünmektedir. Ancak her ne kadar, neredeyse her şeyin tek kullanımlık olduğu, bozulan bir elektrikli eşyayı bile tamir etmeye uğraşmaktansa atıp yenisini almanın tercih edildiği bir çağda yaşıyor olsalar da, “insanların” tek kullanımlık olmadığını iyice idrak etmelidirler (Rabi Dr. Avraam Twersky). Evlilik paha biçilmez bir kurum olmanın yanında, her toplumun, özellikle de nesilden nesle aktarıma en üst düzeyde önem veren Yahudi toplumunun dayandığı temel taşıdır.

Eğer taraflardan sadece biri boşanmak istiyorsa, sabır konusundaki gereklilik de artar. Buna karşılık eğer evlilikten geriye sadece formalite durumundaki bir bağ kalmışsa ve eşler arasında hiçbir ilişki yoksa Hahamlar da, yeni bir yaşama başlayabilmeleri için iki tarafa boşanmayı tavsiye edebilirler. Ancak bu noktaya kadar olan yol çok uzundur ve çift, evliliklerini korumak için her türlü yolu denemelidir. Bu amaçla, evliliklerini sallantıda gören samimi bir çift evlilik danışmanlarının yanında mutlaka bu konularda uzmanlaşmış ve duyarlılığın önemini gayet iyi bilen bir Haham’a danışmalıdır.