Lütfen Peraşa Kağıtlarını Dua Sırasında Okumayınız

               Bu Hafta İçin Saatler              

  17 Mart

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

2007

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

5:12

6:24

-----

Yeruşalayim

5:17

6:29

Tel Aviv

5:27

6:26

27 Adar

Tel Aviv

5:32

6:31

İstanbul

5:59

6:39

5767

İstanbul

6:07

6:47

VAYAKEL - PEKUDE

 Hatırlatmalar:

ü  Şabat Ahodeş

ü 20 Mart Salı: Roş-Hodeş Nisan

ü 31 Mart Şabat: Şabat Agadol

 

Bu HP  .....'nin aziz ruhuna ithaf edilmiştir.

 

Peraşa Özeti (Şemot 35:1 - 38:20 / 38:21 - 40:38)

[www.ohr.org.il]

 

Vayakel peraşasında Moşe Rabenu Bene-Yisrael'i Şabat gününü korumaları konusunda uyarır. Ardından Mişkan'ın inşası için gerekli materyali bağışlamalarını ister. Altın, gümüş, değerli taşlar, hayvan derileri, iplik, tütsüde kullanılmak üzere baharatlar, Menora için ve mesih işlemi için yağ toplar. Kabile başkanları, Koen Gadol'un göğsündeki plakada yer alacak olan değerli taşları bağışlarlar. Tanrı Mişkan ve içindeki eşyaların yapımı için Betsalel ve Aoliav'ı usta olarak atar. Bene-Yisrael o kadar gönülden ve çok bağışta bulunur ki Moşe artık bağışları geri çevirmeye başlar.

 

Mişkan'ın çatısı ve kapısı için, çift örtüye sahip özel perdeler hazırlanır. Gümüş tabanlar üzerine altın kaplı tahtalar yerleştirilerek Mişkan'ın duvarları oluşturulur. Betsalel, içinde On Emir levhalarını bulunduracak olan Aron Aberit'i ağaçtan inşa eder ve içten dıştan altınla kaplar. Aron'un kapağı olan Kaporet'in üzerinde, Keruvim adı verilen kanatlı figürler vardır. Bunun dışında Menora ve Şulhan (masa) da altından yapılır. İki sunak inşa edilir: Ağaçtan yapılıp altınla kaplanan küçük sunak tütsüler, bakırla kaplanan büyük sunak da korbanlar için kullanılacaktır.

 

Pekude peraşası Şemot kitabının sonundadır. Mişkan'da kullanılacak olan her türlü bölüm ve eşyanın üretiminden sonra, Moşe, yapılan tüm bağışların nerelerde kullanıldığı konusunda tam bir hesap verir. Bene-Yisrael yapılan her şeyi Moşe'ye getirir. Moşe el işini inceler ve her şeyin Tanrı'nın istediği şekle tamamen uygun olduğunu açıklayarak halkı mübarek kılar.

 

Tanrı, Moşe'ye Mişkan'ın ilk ayın (Nisan) ilk gününde dikilmesini söyler. Ayrıca Mişkan ve eşyalarının düzenleme sırası da tam olarak Moşe'ye emretmiş olduğu gibi olmalıdır. Mişkan, içindeki her şeyle birlikte tamamlandığında, üzerine bir bulut iner. Bu, Tanrı'nın onayını ve Kutsal Varlığı'nı (Şehina) göstermektedir. Bulut Mişkan'ın üzerinden kalkıp ilerlediği zaman Bene-Yisrael de onu takip ederdi. Geceleri ise bulutun yerini ateşten bir sütun alırdı.

 

Bu hafta ayrıca, Bene-Yisrael'e verilen ilk emir olan Roş Hodeş mitsvasının yer aldığı Peraşat Ahodeş (Şemot 12:1-20) okunur. Bunun sebebi, burada ilk ay olarak Nisan'ın belirlenmesidir. Zira Nisan ayı bu hafta başlamaktadır.

DEVAR TORA

[Rabi Berel Wein - www.torah.org]

 

Mücadele ve Zafer Kitabı

 

Bu Şabat, Şemot kitabının okunması tamamlanmaktadır. Yahudi ailesinin bir millet olarak doğuşunun bütün anlatımı, bu kitabın tarihi bölümündedir. Neredeyse inanılmaz bir seri olayın sonunda, Yahudiler, Mısır'da, sonu işkence ve kölelik kâbusu ile biten ama başlangıçta rahat olan, "altın" bir sürgüne çıkarlar. Yahudiler mucizevî bir şekilde kurtulurlar ve büyük bir lider, Moşe, onları Mısır bağlarından kurtarmak üzere ortaya çıkar. Denizde bir kere daha yok edilmekten mucizevî bir şekilde kurtulurlar ve Sinay çölüne gelirler. Orada Tanrısal Man ve Miryam'ın kuyu suları tarafından beslenirler. Büyük bir gösteriyle kendilerine Tora verilir. Fakat aynı tantana ile insanlar altın bir buzağıya taparlar. Bu günah, bütün Yahudi tarihinin dengesini etkileyen bir günahtır. Nihayet Yahudiler, özenli bir yapı, bir Mişkan inşa ederler. Burası, onlar için maneviyatın tezahür edeceği merkez olacaktır. Aaron ve oğulları, Mişkan'da hizmet edecek Koenler olarak seçilirler. Mişkan'daki bu ibadet sırasında özel giysiler giyilecektir. Şemot kitabı, Tanrı'nın kutsal Mevcudiyeti'nin, Mişkan'ın üstüne bir bulut şeklinde inmesi, Yisrael'e kutsal bir millet ve Koenler krallığı olma sorumluluğunu vermesi ile biter. Peki, bu hayret verici ve anlık olaylar serisi ile biz ne yapacağız? Bu anlatı bizi ne açıdan ilgilendirmektedir ve şimdi ile gelecekteki hareket ve davranışımızı nasıl yönlendirmelidir?

 

Görüldüğü kadarıyla burada Yahudi yaşamının asırlar boyu süregelen bir şekli ve planı vardır. Bereşit kitabında tanıştığımız Atalar ve Anneler hakkında anlatılanlar Hahamlarımız tarafından, nasıl gelecekteki bütün Yahudi tarihi için rehber olarak görülmüşse, Şemot kitabındaki olaylar da, asırlar boyunca, Yisrael'in geleceği için ek bir ders teşkil eder. Şemot kitabında tarih boyunca sürgünde rahat yaşamaya özenen Yahudiler'in "altın sürgün" hayalinin, engeller ve mücadelelerle dolu Yisrael halkının sabırsızlığının, altın buzağıları izleme isteğinin, yanlış ideallerin ve o dönemde sevilen ilahların hepsinin hatları açıkça belirlenmiştir. Oldukça zor ve karmaşık bir şekilde, ayrıntılı bir maneviyat evi inşa etme zorluğu önümüze konmuştur. Tora'nın verilmesi için seçilmiş bir millet olmak, dışarıda sürekli düşmanlığa, içerde ise, ruhun zayıflığına karşı sürekli bir mücadeleyi gerektirir. Tanrı'nın varlığını şahsen içimizde, ailemizde ve cemaatimizde istememizin amacı, açıkça belirtilmiştir. Bu yüzden, Şemot kitabı, her dönemde ve her bölgede, her türlü zorluğumuzda ve zaferimizde hepimizin kitabıdır.

 

DEVAR TORA

[Rabi Binyamin Friedman - www.tfdixie.com]

 

Şabat'ın Özü

 

Tora öğrencisinin gözünde, Tora'nın metnindeki vazgeçilmez görülmeyen söz ve ifadeler, Tora hazinelerine ulaşmamız için, Tanrı'nın bize bıraktığı ipuçlarıdır. Vayakel peraşasındaki açılış pasuğunda böyle bir ipucu ifadesi vardır. "Moşe, tüm Bene-Yisrael toplumunu bir araya getirdi ve onlara [şöyle] dedi: ‘Tanrı'nın, onları yapmayı emrettiği şeyler şunlardır: "Altı gün boyunca iş yapılabilir; fakat yedinci gün, sizin için kutsal olacaktır. [Bu,] Tanrı Adına, tam bir işten el çekme günüdür.'" (Şemot 35:1-2). Moşe sadece "Tanrı'nın emrettiği şeyler şunlardır" deseydi basit anlamda pek bir değişiklik olmazdı. Öyleyse neden "onları yapmayı" sözlerini kullanma gereği duymuştur? Ayrıca Tora neden Şabat'ı korumak için sürekli bir uyarı yapmak ihtiyacını duymaktadır?

 

Şabat kurallarına uyma emrinin, Mişkan'ı inşa etme konusundaki talimatlardan hemen önce verilmesi hakkında birçok açıklama yapılmıştır. Hahamlarımız bu durumu şöyle açıklarlar: "Şabat'ı korumalısınız. Ne olursa olsun. Hatta Mişkan'ı inşa edecekseniz bile, bunu ancak normal günlerde yapmalısınız; Şabat günü Mişkan'ı bile inşa edemezsiniz." Mişkan ile Şabat arasındaki bağlantıyı inceleyen sayısız ciltler dolusu çalışma vardır. Ancak, 18. yüzyıl klasik Tora otoritesi Or Ahayim, Mişkan'ın inşasından önce gelen Şabat uyarısının, konunun sadece yarısını teşkil ettiğine dikkat çeker. Zira Şabat mitsvası, sadece Mişkan'la ilgili talimatlardan önce değil, aynı zamanda geçen haftaki peraşanın ikinci kısmında anlatılan Altın Buzağı olayının da hemen arkasında verilmektedir. Dolayısıyla bu üç konu bir bütün olarak ele alınmalıdır.

 

Tora başka bir pasukta şöyle der: "Hataya düşer ve Tanrı'nın, Moşe'ye konuşmuş olduğu bu emirlerin tümünü ihlal ederseniz..." (Bamidbar 15:23). Hahamlarımız sorarlar: Hangi günahı işlemek, Tora'nın emirlerinin tümünü ihlale denk olabilir? Ve cevap verirler: Putperestlik, Tora'nın 613 emrini birden ihlal anlamına gelir. Bunun anlamı, ciddi putperestlik günahını işlemiş bir kişinin, 613 emrin hepsi için teşuva yapması gerektiğidir. Ama böyle bir kişi bunu nasıl başarabilir ki? Birer insan olarak tüm mitsvaları kusursuz bir şekilde yerine getirme gücümüz olsaydı bile, teknik olarak bu mümkün değildir; zira belli mitsvalar sadece belli kesimlerdeki insanları veya sadece belli durumları ilgilendirir. Örneğin sadece Koenler'i bağlayan mitsvalar vardır, ya da sadece Koen olmayanları. Öyleyse "613" mitsvanın hepsini kusursuz bir şekilde yerine getirmesi, bu kişiden nasıl beklenebilir? Böyle bir şey teknik açıdan olanaksızdır!

 

Hahamlarımız cevabı verirler: Şabat. Şabat'ı korumak, her şeyi kapsar. Haftada bir gün, bütün çabalarımızı ve arzularımızı, Yaradanımız'a hizmet etmek için ayarlarız. Şabat kuralına uymak, bir dereceye kadar, bütün diğer 612 mitsvaya eşdeğerdir. Or Ahayim, bunu aklımızda tutarak, Vayakel peraşasının başındaki "fazla" görünen ifadeyi anlayacağımızı belirtir.

 

Bene-Yisrael, Altın Buzağı olayında çok ağır olan putperestlik günahından sorumlu hale gelmişlerdi [puta gerçekten tapanlar idam edilmiş; diğerleri ise onları engellemedikleri için yükümlü duruma gelmişlerdi]. Eğer Tanrı'nın görkemli mevcudiyetinin, Mişkan aracılığıyla kendi aralarında tekrar barınmasını istiyorlarsa, bunun için teşuva yapmaları şarttı. Bu yüzden, Moşe insanları toplamış ve yapmış oldukları hataları telafi edecek olan Şabat mitsvasını onlara tekrarlamıştır. Şabat, Yahudilerin, Tora'daki diğer bütün mitsvaları yerine getirmelerine denktir ve onların günah nedeniyle oluşan manevî boşluklarını doldurmayı mümkün kılar.

 

Tarihin akışı içinde birçok Yahudi, Tora'dan uzaklaşarak 613 emri terk etmiştir. Ancak, bizim neslimiz, kendi Tora köklerine doğru yolunu tekrar arayan bir nesildir. Bir Yahudi, teşuva yapmak istiyorsa, eski hatalarını nasıl telafi eder? Elbette manevî açıdan zayıf durumumuzla, 613 emrin hepsini yerine getirmemiz imkânsız görünmektedir. Ama işte, yine de, başka bir çözüm olduğunu öğrendik. Diğer 612 emre eşdeğer olan bir mitsva vardır: Şabat kurallarına uymak. Tanrı'ya "Bütün hayatımı Sana adamak isterdim, fakat şu an için en azından bu günü Sana adıyorum" diyen tek mitsva budur. Yirmi dört saat boyunca, Tanrı'nın yarattığı evrenin tadını çıkarmaya ve O'nun içindeki rolünü takdir etmeye kendimizi adarız. Şabat, geri dönmeye çalışan bir neslin mitsvasıdır. Belki de, Hahamlarımız'ın "Eğer Yahudiler, iki Şabat'ı kuralına göre yerine getirseler, Maşiah hemen gelir" demeleri bu yüzdendir.

 

BİR MİtSVA

[Rabi Hayim Aşer Levene - www.torah .org]

 

Kiduş Ahodeş: Ay Işığı

 

Mitsva: Yeni ayı kutsal kılmak (Kiduş Ahodeş). Bu emir doğrultusunda, Yeruşalayim'deki büyük Sanedrin, ayın yeniden doğuşunu gören şahitlerin ifadesi ve astronomik hesaplamalar sonucunda Roş Hodeş ilanında bulunurdu (Şemot 12: 1-2).

 

Mısır'da, genç Yahudi ulusuna verilmiş ilk mitsva, bayram tarhlerinin de belirlenmesini sağlayan Yahudi takviminin temelidir. Tanrı'nın Tora'yı vermek üzere seçtiği ulusun ortaya çıkışının ayla ilgili bir mitsva yoluyla olması ilgi çekicidir.

 

Ay'ın her ay kutsal kılınmayı gerektiren ne özelliği vardır? Gecemizi aydınlatan bu gök cisminin Bene-Yisrael'e dair ne gibi bir simgeselliği vardır?

 

Yahudi milleti, takvimini aya göre belirleyerek, iki göksel ışık kaynağının küçük olanı ile yaşar ve yakından özdeşleşir.

 

Ayın Yahudiler için bir örnek teşkil etmesi sebepsiz değildir. Dünyadaki en elastik ulus olarak, Yahudiler bu dünyada gerçekten evlerinde değildirler. Buraya ait değildirler. Ayın ışığının kaynağının güneş olması gibi, Yahudiler için de yaşam içinde sahip oldukları şeyler, aslında kendilerine ait değildir. Güneş diğer ulusları temsil eder; dolayısıyla Yahudiler'in sahip oldukları her şey, diğer ulusların bu dünya üzerindeki egemenliklerinin bir yansımasından ibarettir.

 

Yahudi milletinin bu dünyadaki varlığı, bir seyyar satıcının kendini yabancı bir ülkede bulması gibidir. Ziyaretinin amacı yabancı topraklarda güneşin altında keyif yapmak değildir. Çevresi ile tanışmaya çalışır, ama esas amacı, yurduna çok değerli eşyalar ve mallar getirmektir (Noam Amitsvot).

 

Bu da, Yahudi milleti için bir örnek teşkil eden ayın simgeselliğini açıklar.

 

Mısır'dan çıkış, Yahudiler'e "özel" olma niteliğini sağlamıştır. Yahudiler'in bu dünyaya girmesinin amacı, Tora'yı ve emirlerini yerine getirmektir. Bu belki Wall Street'te çok büyük bir kazanç getirmez, ama öte taraf, yani asıl evleri olan gelecekteki manevi dünya için paha biçilmez bir yatırım sağlar. Takvimleri de, yaşamları gibi ayın çevresinde oluşmuştur - ki o ayı da, hiç şaşırtıcı olmayan biçimde her ay başında Bene-Yisrael kutsal kılmaktadır. Bu, onların, güneş tarafından yönetilen fiziksel dünyada, kendi "ruhlarını" geliştirmeye odaklanmalarının altında yatan noktadır. Ta ki gelecekte güneş ve ay tekrar aynı büyüklüğe sahip olana kadar (Yeşayau 30).

 

Her GÜn YAPILAN MİTSVALAR

[www.pirchei.com]

 

Bazı Tsitsit Kuralları

 

Tsitsitler beş düğüm arasına atılan ilmiklerle yapılır Biri diğerlerinden uzun dört iplik alınır. Bu ipliklerin, özellikle tsitsit yapımı amacıyla üretilmiş olması şarttır. Diğerlerinden uzun olan ipe "şamaş" adı verilir. Beş düğümün arasındaki ilmikler onunla atılır.

 

Dört ip başları aynı hizada olacak şekilde birlikte tutulur ve köşedeki delikten geçirilir. Böylece delikten iki yana sarkan toplam sekiz iplik oluşur. Bunların yedisi aynı boydadır, sekizincisi, yani şamaş'ın bir yarısı, diğerlerine göre daha uzundur.

 

İki taraftaki dörder ip iki ayrı grup olarak tutulur ve bu iki grupla üst üste iki düğüm atılır. Sonra şamaş, diğer yei ipliğin çevresine 10 ilmik atılarak sarılır. Sonra iki grup iple üst üste iki düğüm daha yapılır. Şamaş bu kez 5 kez ilmik atılarak dolanır. Sonra iki büyük düğüm, şamaşla 6 ilmik, iki düğüm, şamaşla 5 ilmik ve son olarak iki düğümle tsitsit tamamlanır. Bu sayılar Tanrı'nın İsmi'nin harflerinin sayısal değerine eşittir.

 

Bazı geleneklere göre büyük düğümlerin arasındaki ilmiklerin sayısı, 7-8-11-13'tür. Bunların toplamı 39 sayısını verir - ki bu, "Aşem Ehad - Tanrı Birdir" sözlerinin sayısal değeridir.

 

İlk çifte düğümden sonuncusuna kadar olan mesafe en az dört başparmak genişliğinde olmalıdır ve düğümlerin altından sarkan ipler de en az sekiz başparmak uzunluğunda olmalıdır. Aşkenaz geleneğine göre tsitsitler giysinin yanından dışarı sarkıtılır. Sefaradlar'da ise gelenek böyle değildir; tsitsitler giysinin içinde tutulur.

 

KAYNAKLARIMIZDAN - YAHUDİ TERBİYESİ

[Sefer Maase Avot]

 

"Akranını Kendin Gibi Sev"

 

·                Rabi Akiva, "akranını kendin gibi sev" emrinin Tora'nın en büyük kuralı olduğunu söyler.

·                Pasukta bu sözlerin hemen ardından, "Ben, Aşem'im" sözcükleri gelmektedir. Tanrı böylece şu mesajı vermektedir: "sen akranına karşı nasıl davranıyorsan, Ben de sana karşı öyle davranacağım".

·                "Hepimizin babası bir değil mi? Hepimizi Bir [olan] Tanrı yaratmadı mı? Neden kardeşimize ihanet edip atalarımızın antlaşmasını ihlal edelim?" (Malahi 2).

·                "Birbirinizi aldatmayın; Tanrın'dan çekin; Ben Tanrınım" (Vayikra 25:17).

·                Akranına kötü bir öneride bulunan kişi, "görmeyenin önüne engel koyma" emrini ihlal etmiş olur. Bu nedenle bir kişi, gerçekten bildiği bir konu olmadığı sürece, öneriler vermekten kaçınmalıdır.

·                Hahamlarımız şöyle öğretirler: "Akranı için Tanrı'dan merhamet dileyebilecekken bunu yapmayan kişi, günahkâr sayılır" (Orot Elim 7).

 

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Dini Uygulama Rehberi - Rabi Nisim Behar]

 

Zemirot ve Aleluyot Kuralları

1.             Baruh Şeamar'dan Amida'nın sonuna kadar konuşmamak gereklidir. Mitsva için olsa bile, Baruh Şeamar'dan Yiştabah'a kadar konuşmak yasaktır.

2.             Baruh Şeamar'dan Yiştabah'a kadar olan bölümde dudaklarla, parmaklarla, gözlerle işaret yapılamaz; hatta başka bir Mizmor dahi okunmaz. Örneğin, Aleluya Aleli'den Aleluya Ki Tov Zamera'ya kadar olan kural, aynen Şema kuralları gibidir. Fakat Baruh Şeamar'dan Yiştabah'a kadar, ‘mitsva için' işaretleşilebilir.

3.             Aleluyot'un arasında "Amen" denebilir, fakat "Baruh U Uvaruh Şemo" cevabı verilmez.

4.             Mizmor Letoda'yı ayakta söyleme adeti vardır. Fakat oturarak da söylenebilir.

5.             Günde üç kez Teila Ledavid söyleyen bir kişi gelecek dünyada yeri olduğuna emin olabilir. Bir kişinin Poteah Et Yadeha pasuğunda Kavana'sı (konsantrasyonu) yoksa [yani aklı o anda başka yerdeyse] tekrar dönüp söylemelidir.

6.             Vayvareh David ayakta söylenir. Veata Moşel Bakol kelimelerine gelindiğinde Tsedaka için biraz para ayrılır.

Haftanın Sözü

[Elişa ben Avuya, Avot DeRabi Natan]

 

Çok fazla öğrenen ama iyi davranışları olmayan kişi, gemsiz bir ata benzer. Binicisini, üzerine biner binmez üstünden atar.

 

Haftanın Peraşası'nı, t  e  b  e  r  r  u  d  a     b  u  l  u  n  a  r  a  k, ölmüşlerinin ruhuna veya hasta bir yakınının şifasına ithaf etmek isteyenlerin,

ilgililer (050 - 38 41 30) ile temasa geçmeleri rica olunur.

Peraşa kâğıtları Tora ile ilgili yazılar içerdiğinden çöpe atılmamalıdır.

Lütfen Geniza'ya getiriniz.