bultenYisrael halkına, her kişinin yarım gümüş şekel ile Mişkan'a katkıda bulunması söylenir. Mişkan'daki su havuzu, mesh yağı ve tütsüsü ile ilgili talimatlar verilmiştir.

Bu Hafta İçin Saatler

18 ADAR

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5779

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

16:55

18:08

-----

Yeruşalayim

17:01

18:13

Tel Aviv

17:11

18:10

23ŞUBAT

Tel Aviv

17:17

18:15

İstanbul

18:33

19:14

2019

İstanbul

18:41

19:22

İzmir

18:35

19:26

İzmir

18:44

19:35

Kİ TİSA- כי תשא



Peraşa Özetİ
[www.chabad.org]
(Şemot 30:11-34:35)

 

Yisrael halkına, her kişinin yarım gümüş şekel ile Mişkan'a katkıda bulunması söylenir. Mişkan'daki su havuzu, meshetme yağı ve tütsüsü ile ilgili talimatlar verilmiştir. "Bilge yürekli" zanaatçılar Betsalel ve Aoliav, Mişkan'ın inşaatı ile görevlendirilirler ve halka Şabat'a uyması tekrar emredilir.

Moşe Sinay Dağı'ndan beklenen zamanda dönmeyince, halk altın bir buzağı yapar ve bazıları ona doğrudan tapar. Tanrı, doğru yoldan sapan ulusu yok etmeyi önerir; ancak Moşe, onlar için araya girer. Moşe dağdan inerken, üzerinde On Emir'in hak edilmiş olduğu Tanıklık Levhaları'nı taşımaktadır. Halkı putun etrafında dans ederken görünce, levhaları kırar, Altın Buzağı'yı öğütür ve başlıca suçluları ölümle cezalandırır. Sonra Tanrı'ya doğru döner ve şöyle der: "Eğer günahlarını bağışlarsan [çok iyi]. Yoksa lütfen beni yazmış olduğun Kitabın'dan sil!" (Şemot 32:32).

Tanrı affeder; ama halkın günahlarının birçok nesil süresince hissedileceğini söyler. Tanrı önce onlarla birlikle meleğini göndermeyi önerir; ama Moşe, Tanrı'nın, Erets-Yisrael'e giderken Halkı'na Bizzat eşlik etmesi için ısrar eder.

Moşe iki yeni levha hazırlar ve bir kez daha dağa tırmanır. Tanrı orada anlaşmayı bu İkinci Levhalar'a tekrar yazar. Dağda iken Moşe'ye İlahi Merhametin On Üç Niteliği hakkında bir vizyon da gösterilir. Geri döndüğünde Moşe'nin yüzü öylesine ışıldamaktadır ki, yüzünü bir maskeyle örtmek zorunda kalır. Bu maskeyi sadece Tanrı ile konuşurken ve halkına Tanrı'nın kanunlarını öğretirken çıkaracaktır.


ZAHOR ET YOM AŞABAT – ŞABAT GÜNÜNÜ HATIRLA

 

Uzun süre açık kalmış şarap ekşiyeceğinden böyle bir şarapla Kiduş söylenmemelidir.  Kiduş için en iyi Kaşer şarabı seçmek gerekir. Cuma akşamı Kiduş ancak Kaşer şarap veya iki ekmekle yapılır. Başka bir içkiyle yapılmaz. Kaşer üzüm suyu ile Kiduş yapılabilir.


HAFTANIN SÖZÜ

 


Eğer Tanrı’ya olan sevgisinden bir kişi teşuva yapacak olursa onun yanlışları mitsva haline çevrilir.
(Gemara Masehet Yoma)

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf
AR VE EDEP DUYGUSU

 

Peraşamız Moşe Rabenu daha Sinay dağında “on emir” tabletlerini almaya gitmişken halkın onu beklediğini ancak gecikme olunca Aaron’dan önlerinde gidecek bir lider istemiyle bu yola çıkıldığını anlatır. Daha kırk gün önce Tanrı’nın sesini duyan “naase ve nişma” sözünü veren bir toplumun nasıl bu hale geldiğinin anlaşılması çok zordur. Asıl zor olan soru bu durumun nasıl gerçekleştiğidir.

Bu sorunun anahtarı belki de peraşamızda yazılı olan “vayikael aam al Aaron” cümlesinde bulunmaktadır. Aslında doğrudan bir çeviri yapacak olursak halkın Aaron’a başvurduğu ve birlikte hareket ettiği sonucunu çıkarabiliriz. Ancak burada halk Aaron’a karşı büyük bir yüreklilik, cesaret ancak saygısızlık içinde gelmekte ve bir anlamda akın etmektedir. Aaron’a karşı kibarca gelip de altın buzağıyı yapma isteği kesinlikle yoktur. “Kum ase lanu eloim  - kalk bize bir tanrı yap” şeklinde emir verir gibi konuşan halkın edep ve tevazu ile ilgisi yoktur. Moşe’nin geciktiğini bilmekte ve kendilerini “mi baal devarim yigaş aleem” tavsiyesi gereği Aaron’a problemi çözmesini istemektedir. Moşe onlara lider olarak Aaron ve Hur’u göstermiştir. Hur bu karmaşada halka çok ciddi ve keskin sözler söylediği için halk tarafından taşlanarak öldürülmüştür. Sanhedrin üyeleri de kalabalığın isyanından nasibini almış hayatlarıyla bunu ödemişlerdir. Sıra Aaron’a gelmiştir.  Aaron daha Moşe lider değilken bile Bene Yisrael’in lideridir. Birlikte geçirdikleri zaman boyunca halkın böyle bir galeyana geldiğini hiçbir zaman hatta Mısır esaretinde oldukları zamanda bile görmemiştir. Aaron’un ölüm korkusu yoktur ancak halkı teskin etmesi de gerekmektedir. Bunun için yanlış bir yol seçer ve zaman kazanmaya çalışır. Ancak karşısında olanların “zaman kazanmak” amacıyla yapılacak etkinliklere kapalı olduklarını görememiştir.

Belki de bu günahın anahtarı “utanmazlık” dediğimiz davranışta gizlidir. Talmud bizlere “ar” duygusunun merhamet ve iyilikseverlik ile birlikte Bene Yisrael’in üç önemli karakteri olduğu bilgisini verir. Utanma veya “ar” duygusu kişiyi birçok yanlış davranışı yapmaktan alıkoyan bir öğedir. Bu duygunun kaybı veya bir şekilde öfkeyle örtülmesi Sinay dağının eteklerinde Bene Yisrael’i inanılmaz bir yanlışı yapmaya itmiştir.

Peraşamızın sonunda Moşe Rabenu yüzüne bir “masve” yapmak zorunda kalır. Tanrı’nın Moşe ile dialoğundan sonra Moşe’nin yüzü nurla dolar ve Bene Yisrael bu yüzden Moşe ile karşılaşmaktan çekinir. Bunun üzerine Moşe yüzünü kapatır. Aslında burada Bene Yisrael’e yönelik bir mesaj da vardır. Moşe bir gelin gibi yüzünü kapatmaktadır. Bu alçakgönüllülük ve özel olmanın bir işaretidir. Moşe bunu yaparak altın buzağı günahının nedenini sürekli olarak halka hatırlatmak istemektedir. Eğer alçakgönüllü ve haysiyet sahibi olunacak olursa kişi istenmeyen ve yanlış şeyleri yapmak konusunda ısrarcı olmayacaktır.

İçinde yaşadığımız zaman ve kültür ne yazık ki edepli davranışları, utanmayı ve mütevazi olmayı reddeden bir anlayış içindedir. Nedense toplumda birçok kişi itiraz etmeyi, karşıt davranmayı bir marifet olarak görmekte kendi popülaritesini arttıracak bir etken olarak benimsemektedir. Bu özellikler sanki güçlü olmanın gereği tevazu ve efendi olmak da günümüz toplumlarında güçsüzlüğün bir simgesi olarak gösterilmektedir. Halbuki Tora’nın benimsediği yaşam tarzı efendilik, tevazu ve iyilikseverlik üzerine odaklanmıştır. Bu istemediğimiz birçok şeyi yapmaktan bizleri koruyacaktır.

Daha sonra Moşe’nin “af” için kullandığı argüman Tanrı’nın Mısır’dan halkı çıkarırken gerçekleştirdiği mucizelere yöneliktir. Tanrı “güçlü el” ile toplumu Mısır esaretinden inanılmaz mucizelerle çıkarmıştır. Şimdi bu toplum yok olmakla karşı karşıyadır ve Moşe bu argümanı Tanrı’nın bizi affetmesi için kullanmaktadır.

Magid mi Duvna bunu Tanrı ile Bene Yisrael arasındaki ebedi sevgiye bağlar. Mısır esareti en baştan Avraam’a verilen sözle belirlendiğinde dört yüz yıl olarak ifade edilmiştir. Ancak Bene Yisrael bu esareti iki yüz on yıl boyunca çeker.  Magid bunu farklı bir şekilde öğretir. Tanrı Bene Yisrael’in Sinay dağında Tora’yı kabul etmesini ve bu “evliliğin” gerçekleşmesini daha fazla beklemez ve büyük bir sevgiyle Bene Yisrael’i “güçlü el” ile müdahale ederek Mısır’dan çıkarır. Şimdi yok olma tehdidine karşı Moşe “güçlü el” ifadesini kullanmakta ve Tanrı ile Bene Yisrael arasındaki sevginin yeniden tesis edilmesi için çalışmaktadır. Tanrı bu argümanı kabul eder ve Bene Yisrael’i yok etmez. Bu sevginin işareti olarak da Mişkan çadırının inşa edilmesini emreder.

Mişkan aslında her birimizin bir Mişkan kadar saf olamadığımızın da göstergesidir. Tanrı’nın istediği hepimizin bir Mişkan gibi davranması ve Tanrı’nın içimizde barınmasıdır. Ancak altın buzağı göstermiştir ki Bene Yisrael çok kısa bir süre dahi aracı olmadan bunu gerçekleştirememektedir. Bu yüzden Mişkan çadırı inşa edilir ve her toplumun o zamanlardaki ibadet şekli “korban” olduğu için bu uygulamaya geçilir.
Ve günümüzde bizler hala Tanrı’nın istediği yere gelememiş durumdayız. Oşea peygamberin “unşalma parim sefatenu” ilkesi gereğinde O’na ulaşmak için dualarımızı kullanıyoruz. Bir gün elbette bizler de Tanrı’nın istediği konuma gelecek ve Maşiah’ın günlerinde gerçek saflığın mutluluğunu tadacağız. 

DİVRE TORA
Rav İzak Peres

 

Altın buzağının inşasıyla ilgili kısımları okuyan kişiler bunun nasıl mümkün olabildiğini anlayamadılar. Tanrı’nın onlar için yaptığı onca iyilik ve mucizeden sonra İsrael Oğulları Altın Buzağı’ya nasıl tapmaya başlamış olabilirlerdi? Özellikle de Tora’yı almalarından sonra… Nasıl bu kadar ikiyüzlü olabiliyorlardı?

Fakat Altın Buzağı hikayesi, göründüğü kadar basit bir hata yapma olayı değildi. Doğru, İsrael Oğulları altın buzağını inşa ederek büyük hata etmişlerdi ancak buna neden olan şeyler o kadar da inanışa ters düşen şeyler değildi. Onları bu talihsiz harekete iten şey yaptıkları yanlış hesaptı. Moşe onlara 40 gün 40 gece boyunca Sinay Dağı’nda olacağını, daha sonra da döneceğini söylemişti. Fakat Moşe gün ortası gittiğinde İsrael Oğulları bunu tam gün saydılar. Dolayısıyla, otuz dokuzuncu günün ortasında dönmesini beklediler. Ancak Moşe’nin geri dönmediğini görünce paniğe kapıldılar. Korkuları artmış olan İsrael Oğulları, Yetzer Ara ve onlarla beraber Mısır’ı terk eden goyların da olumsuz etkisiyle Moşe’nin öldüğüne inandılar. Sonuç olarak, tamamen güvenebilecekleri ve sürekli yanlarında olacak yeni bir lider arayışına girdiler. İşte bu yüzden, Tanrı ile aralarında bir aracı olması ümidiyle Altın Buzağı’nın inşa edilmesini istediler.

İsrael Oğulları sadece başka bir Tanrı aramakla kalmamış- ki niyetleri zaten bu değildi- ayrıca Tanrı’ya danışmadan başka bir lider seçmeye de kalkmışlardır. Kendileri için neyin iyi olacağına kendileri karar vermek istemişlerdir. Fakat ‘seçilmiş insanlar’ olmanın sadece Tanrı’nın isteği sayesinde hayatta kalmış olmaları anlamına geldiğini unutmuşlardır. Ancak Tanrı, sonsuz erdemi sayesinde Yahudiler için neyin iyi neyin kötü olduğunu bilebilir.

GENÇ NESİLDEN ÖĞRENİYORUZ
Beri Bahar

 

“Sana gelince; Bene-Yisrael’e konuş ve [şöyle] söyle: Yine de, Şabatlarım’ı gözetmelisiniz. Zira (Şabat), sizi Benim – Tanrı’nın – kutsal kıldığımın bilinmesi için, nesilleriniz boyunca, sizinle aramda bir işarettir.” Şemot 31:13. Pasukta Şabat’ın Tanrı ile aramızda bir işaret olduğu yazılıdır. Şabat’ın bir “işaret” olması ne anlama gelir?

Düşün ki uzun bir gün geçiriyorsun ve neredeyse hiçbir şey yemedin ve gece saatte çok geç olmuş. Her zaman gece geç saatlere kadar açık bildiğin ve her zaman gittiğin bir market var, yemek yapmak için birkaç malzeme almaya markete gidiyorsun ancak ışıkların kapalı olduğunu görüyorsun - market kapalı. “İlginç” diye bir düşünürsün, “Bu saatte hep açık olurdu.” Birkaç gün sonrada sabahleyin önünden geçerken yine kapalı olduğunu fark edersin. Sahibinin tatilde olduğunu düşünürsün. Bir hafta sonra yine kapalıdır. Tadilatta olduğunu düşünürsün. Bir gün marketin yanından geçerken marketin tabelası olmadığını görürsün. Marketin kapandığını artık anlamışsındır. Tabela kaldırıldığı zaman artık öyle bir yer yoktur.

Şabat, inancımızın temel taşıdır ve bütün mitsvalara eşdeğerdir, Şabat Mitsvasıyla beraber birisi, Tanrı’nın altı günde dünyayı yaratıp yedinci gün dinlediğine inandığını belli eder. Şabat’ı gözetmek birisinin yaratıcısına inandığını gösterir, eğer bunun tam tersini yaparsa, inanan bir Yahudi olduğunu gösteren tabelayı kaldırmış olur.(Hafets Hayim)

Şabat Dünyadaki yerimizi anlamamıza yardımcı olur. Hafta içinde insanlar dünyayı inşa etmek değiştirmekle meşguldür. Yedi günde bir dururuz, dünyayı inşa etmeyi bırakırız ve kendimize Tanrı olmadığımızı hatırlatırız. Bütün yaratıcı eylemleri bırakarak kendimize ve insanlığa karşı bir bildirge yayınlamış oluruz: Dünyayı manipüle edebilmemize rağmen, onun sahibi değiliz; Evren Tanrı’ya aittir. 


Şabat kısıtlamaların olduğu bir gün değildir: Fırsatların günüdür. Kendinin Tanrı’nın ellerinde olduğunu bildiğin ve her şeyin senin yerine bakıldığını bilerek arkana yaslandığın bir gündür. Kendini  yenileyebileceğin, yeniden bağlanabileceğin ve yeniden Yahudi olabileceğin bir gün!  

YEMEK VE İÇMEK
(PELE YOETS’TEN DERLEMELER)

 

Yemek içmek bitikten sonra “Birkat Amazon” konusunda hassas olunmalıdır. Birkat Amazon sükunetle, yüksek sesle, sevinçle söylenmeli verilen nimetler için şükredilmeli ağızdan çıkan sözler anlaşılmalı ve derin anlamları olduğu üzere kavana tutulmalıdır. Zohar Akadoş Birkat Amazon’un mutlaka sevinçli bir şekilde söylenmesi gerektiğine işaret eder.