Bu Hafta İçin Saatler |
16 KİSLEV |
Gelecek Hafta İçin Saatler |
||||
Şabat |
Başlangıç |
Bitiş |
5779 |
Şabat |
Başlangıç |
Bitiş |
Yeruşalayim |
16:01 |
17:14 |
----- |
Yeruşalayim |
15:59 |
17:14 |
Tel Aviv |
16:17 |
17:16 |
24 KASIM |
Tel Aviv |
16:15 |
17:15 |
İstanbul |
17:25 |
18:05 |
2018 |
İstanbul |
17:22 |
18:02 |
İzmir |
17:33 |
18:22 |
|
İzmir |
17:30 |
18:20 |
VAYİŞLAH-וישלח |
||||||
|
Peraşa
Özetİ |
Evine yaklaşırken, Yaakov Esav'ı yatıştırmak amacıyla melek- elçiler gönderir. Elçiler geri geldiklerinde Esav'ın 400 kişilik bir kuvvetle kendisini karşılamaya hazırlandığını bildirirler. Yaakov beraberindekileri iki kampa ayırır, yardım için Tanrı'ya dua eder ve Esav'ı yumuşatmak için hediyeler gönderir. O gece Yaakov yalnız kalır ve Esav'ın Meleği ile bir mücadeleye girişir. Yaakov mücadelede üstün gelse de, siyatik siniri zarar görür. (Tora bu sebeple Kaşer bir hayvanın bile siyatik sinirinin yenmesini yasaklar). Melek kendisine, gelecekteki isminin "Yisrael" olacağını bildirir. Bu isim, Yaakov'un doğaüstü bir varlığa (melek) üstün geldiğini sembolize etmektedir. Yaakov ve Esav sonunda karşılaşırlar ve uzlaşırlar; ancak hala çekinmekte olan Yaakov, Esav'ın birlikte yaşama teklifini kabul etmez.
Yaakov, Şehem yakınlarında bir toprak parçası satın alır. Buranın, adı yine Şehem olan prensi, Yaakov'un kızı Dina'yı kaçırarak ona tecavüz eder. Dina'nın ağabeyleri Şimon ve Levi, Dina ile evlenmek isteyen prensi ve şehrin tüm erkeklerini sünnet olmaya ikna ettikten sonra onları en savunmasız anlarında kılıçtan geçirerek intikam alırlar. Çünkü şehir halkı Dina'nın dramına seyirci kalmıştır.
Tanrı Yaakov'dan Bet-El'e giderek burada bir mizbeah (sunak) inşa etmesini ister. Annesi Rivka'nın sütannesi Devora ölür ve Bet-El yakınlarında gömülür. Tanrı tekrar Yaakov'la iletişim kurar, onu mübarek kılar ve ismini "Yisrael" olarak değiştirir. Yolculuk sırasında Rahel, Binyamin'i doğurur, ancak doğum sırasında ölür ve Bet Lehem yolunda gömülür. Yaakov onun için bir anıt inşa eder. Yitshak 180 yaşında ölür ve oğulları tarafından gömülür. Peraşa, Esav'ın soy ağacı ile devam eder.
|
Şabat mumları yakıldıktan sonra evin hanımının kendisi, çocukları ve eşi için
güzel dileklerle dolu bir duayı istediği dilde yapabilir. Şabat mumlarının evin
barışına katkı sağladığı unutulmamalı, evin barışını bozacak etkenlerden uzak
durulmalıdır.
HAFTANIN SÖZÜ |
İşitmek insanidir, dinlemek ilahidir. (Bilgelerimizden)
Mİ-DRAŞ YİTSHAK |
Gemara Masehet Yoma 28’de Avraam’ın sadece Tora emirlerini değil Rabinik emirleri de uyguladığını anlatır. Bu hafta okuduğumuz Vayişlah peraşasında “im Lavan garti” sözünü söyleyen Yaakov Lavan ile yaşamasına rağmen altı yüz on üç emri yerine getirdiğini gizemli bir şekilde söyler. “Garti” sözcüğünün Tora’nın mitsva sayısı olan altı yüz on üç sayısını vermesi tesadüf değildir. Ancak burada önemli bir sorun vardır. Tora iki kız kardeşle evlenmeyi yasaklar. Yaakov ise hem Lea hem de Rahel ile evlenmiştir.
Peraşamızda Yaakov ile Esav karşılaşmadan önce pasuk Yaakov’un korkulu ve endişeli olduğunu öğretmektedir. Raşi’ye göre korkusunun nedeni öldürülmek endişesinin nedeni de “başkalarını” öldürmektir. Annesinden gelen bir öğretiyle Yaakov Esav ile aynı gün öleceğini bilir. Gerçekten de Yaakov’un defnedildiği günde Esav yaşamını noktalamıştır.
Roma’nın en bilinen hükümdarlarından biri olan Neron Yahudiliğe geçmesi ile tanınır. Neron Esav’ın soyundandır ama Yahudiliği benimsemiştir. Onun soyundan da büyük bilge Rabi Meir gelir. Yaakov Esav’ı öldürerek Rabi Meir’in dünyaya gelmesini engellemek istemez.
Rabiler arasında basit ama derin bir soru vardır? Atalar Yahudi midir yoksa Noah’ın çocukları mı kabul edilir? Bir başka deyişle Yaakov sadece Noahid kanunlardan mı yoksa bütün Tora’dan mı sorumludur. Birçok Rabi farklı görüş bildirse de bazı Rabiler her iki statü de onlar için geçerlidir demektedirler.
Ancak eğer ataları Yahudi olarak kabul edecek olursak o zaman durum nasıl çözüme kavuşacaktır? Lavan’ın evine giden Yaakov Lea ve Rahel ile evlenmek için onları Yahudiliğe geçirmek zorundadır. Yahudiliğe geçen kişi “yeni doğan bir bebek” gibidir. Bu kişinin anne ve babası yoktur. O halde artık Lea ve Rahel artık kardeş değildirler.
Şimdi Yaakov gönül rahatlığı ile altı yüz on üç mitsvayı yerine getirdiğini söyleyebilmektedir. Hatta bunun gizi “garti” sözcüğünde yer alır. Bu sözcük ile “Yahudiliğe geçirdim” anlamına gelen “giyarti” sözcüğü aynı harflerle yazılmaktadır. Yaakov bu şekilde suçlamaları bertaraf etmiştir.
Bir başka açıklama Midraş Talpiyot kitabının yazarı olan Rabi Eliyau AKohen miİzmir’den gelir. İlginç bir Midraş ile konuyu şöyle açıklar. Günün birinde Bene Yisrael David Ameleh’e gelirler. “Sen kendini tsadik ve hasid zannedersin ama sen nereden geldin? Moavlı bir convert olan Rut’tan.” David’in cevabı da gecikmez: “Ya siz nereden geldiniz? Convert edilmiş iki kardeşten.” Rabi Eliyau aslında Midraş’ın farklı algılanması gerektiğini öğretir. Kabilelerin amacı David’i itham etmek veya utandırmak değildir. Burada söylemek istedikleri aslında “senin kadar kaliteli ve büyük bir tsadik nasıl olur da çok iyi bir aileden değil din değiştirmiş Rut gibi bir kadından gelebilir?” David de benzer şekilde yanıt verir. On iki değerli taş gibi olan Bene Yisrael de convert edilmiş iki kardeşten gelmiştir.
Bunun nedeni de bellidir. Neşamalar yeryüzüne inerken çok uzun bir yoldan gelirler ve buradaki güçler karşısında savunmaları zayıftır. Olumsuz güçler neşamaları hep kaliteli özel ailelerin çevresinde arar. Tanrı da bu özel neşamaların hiç ummadıkları yerlerden yeryüzüne gelmelerini sağlar.
Mişle’deki pasuk “matsa işa matsa tov” derken evlenen kişinin şanslı olduğundan söz eder. Ancak burada yer alan “umotse ani et aişa mar mimavet” cümlesi kadını ölümden acı bulduğunu da söyler. Bu çelişki Rabiler tarafından şöyle açıklanır. Eğer evlilik kutsallık ve saflık üzerine inşa edilmişse eş bulan elbette iyi bulur. Ancak eğer bu koşullar sağlanmazsa evlilik acı yani “mar” olur.
Adam zamanından gelen üç büyük günah atalar tarafından nötralize edilir. Yanan fırının içine atılan Avraam “avoda zara”, kendini mizbeah’a bağlayan Yitshak “şfihut damim” Tora öğrenimi ile ateşe ateşle karşılık veren Yaakov da “giluy arayot” konusunda kapara sağlar.
DİVRE
TORA |
Tora,
Yaakov Avinu’nunun kardeşi Esav’la olan karşılaşmasından önce onun
çekindiğini ve korktuğunu vurgular. `Vayera Yaakov meod vayetser lo’. Raşi bu
pasuğu Vayera ölebilir diye “korkar” vayetser başkalarının ölümüne sebep
olabilir diye “çekinir” şeklinde açıklar.
Akadoş Baruh U neden atalarımıza bu kadar zorluklar verdi diye bir soru vardır.
O kadar ki sürekli Tefila ve haykırışlarla çocuklarını korumaya
çalıştılar. Magid mi Duvna bunu kendi
üslubuyla bir meselle açıklar. Küçük bir köyde birkaç hasta vardır.
Malesef onları tedavi edecek doktor yoktur. Bu köyün yöneticisinin
tanıdığı olan ve ayni zamanda komşu köyün yöneticisi olan bir arkadaşı vardır.
Bu köyde iyi bir doktor da vardır. İlk köyün yöneticisinin bir gün hafif bir
baş ağrısı vardır. Bunu çok abartarak hemen tedavi olmak için arkadaşını arar.
Ondan köyündeki doktoru yollamasını rica eder. Ancak ailesi buna bir anlam veremez.
“Bu basit sorun için doktoru getirtmeye değer mi” diye ona sorarlar. O da cevap
olarak “siz doktoru kendim için mi çağırttım sanıyorsunuz? Amacım köyümüzdeki
hastaları tedavi ettirmek. Arkadaşıma kendi sorunumu anlattım ki konuyu daha
ciddiye alsın ve çabuk hareket etsin” der. Bu örnekteki gibi Akadoş baruhu
atalarımızdan sonra gelen nesillerin çok fazla zehutları, iyi edinimleri
olamayacağını gördü. Bu yüzden atalarımıza fazla testler ve zorluklar verdi.
Böylece atalarımız yaptıkları Tefilalar ve hareketlerle bizlerinde şimdiye
kadar olan mucizeler ve Tanrı’nın hediyelerinden yararlanmamızı sağlamışlardır.
Bizi Maşiah gelene kadar korumayı başarmışlardır. “Maase avot siman lebanim”.
“Ataların hareketleri çocuklara rehberdir. “
GENÇ NESİLDEN ÖĞRENİYORUZ |
“Beni – lütfen – kardeşimin elinden, Esav’ın elinden kurtar.”Bereşit 32:12
Yaakov, kardeşi Esav’ın 400 adamla kendisine doğru geldiğini öğrendiğinde
seyahat ediyordu. Dehşete düşmüş Yaakov Tanrı’ya yalvarır. “Beni – lütfen –
kardeşimin elinden, Esav’ın elinden kurtar.” Yaakov Neden Esav’dan bahsederken
tekrar yapar? “Beni Esav’ın elinden kurtar,” ya da “Beni kardeşimin elinden
kurtar.” demeliydi. Bu iki ifadeyi de kullanmasının sebebi nedir?
Yaakov’un korkusu iki yönlüydü. Esav’ın ona düşmanca yaklaşıp onun hayatını
tehlikeye atacağından korkuyordu. Ayrıca Esav’ı kardeşi olarak selamlamanın
manevi tehlikesinden korkuyordu. Esav’la barış yapması halinde bunun ailesine
olumsuz bir etkisi olacağını düşünüyordu. Bu yüzden onu her iki sonuçtan
kurtarması için Yaakov Tanrı'ya dua etti.
Göze çarpan bir şey de, Yaakov’un öncelikle fiziksel olan tehlikeden
kurtulabilmek için dua etmek yerine manevi olarak iyiliği için dua etmesidir!
Hayatından daha çok Esav’ın onun üzerinde olabilecek olan olumsuz etkisinden
daha çok endişe duyuyordu.
Doğal olarak, insanlar tutumlarını etrafındakilere göre uyarlar; komşuları gibi
düşünmeye ve hareket etmeye başlarlar. Bundan dolayı, birisinin kötü
insanlardan uzak durmalıyız ve dürüst insanlarla arkadaş olup onlara
özenmeliyiz.
EŞİMİZİ SEVMEK |
Kavga anında kişinin kendini kontrol etmesi ve ağzını tutması çok önemlidir.
İyov 26/7’de yazan “tole erets al belima” pasuğuna açıklama getiren Rabiler
Gemara Masehet Hulin 89’da kavga sırasında ağzını tutanlar sayesinde dünya
devam etmektedir ifadesini kullanırlar.