Bu Hafta İçin Saatler 

25 HEŞVAN

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5779

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

16:13

17:25

-----

Yeruşalayim

16:08

17:20

Tel Aviv

16:29

17:26

3 KASIM

Tel Aviv

16:24

17:22

İstanbul

17:44

18:24

2018

İstanbul

17:37

18:17

İzmir

17:49

18:38

 

İzmir

17:42

18:31

HAYESARA-חיי שרה


8-9 KASIM 2018 ROŞ HODEŞ KİSLEV

 

Peraşa Özetİ
[www.chabad.org]
(Bereşit 23:1-25:18)

 

Bene-Yisrael'in ilk annesi Sara, 127 yaşında vefat eder. Avraam, eşini metheden bir konuşma yaptıktan ve kaybının verdiği acıyla ağladıktan sonra, onu Mearat Amahpela'ya (Mahpela Mağarası) gömebilmenin yollarını aramaya başlar. Burası Adam ve Hava'nın da gömülü oldukları yer olduğu için, Avraam, söz konusu yerin sahibi Hiti milletinden Efron'a yüklü miktarda ücret ödemekten çekinmez. Avraam sadık hizmetkarı Eliezer'i, Yitshak'a uygun bir eş bulması için görevlendirir ve kendisine, bu kızı sadece Avraam'ın Aram Naarayim'de yaşayan ailesinden seçeceğine dair yemin ettirir. Eliezer Aram Naarayim'e doğru yola çıkar ve Tanrı'ya, belirli bir işaret vermesi için dua eder. Kuyu başına geldiğinde karşısına Rivka çıkar. Eliezer kendisinden su isteyince Rivka sadece ona su vermekle kalmaz, Eliezer'in on devesinden her biri için de kuyudan su çeker. Bu olağandışı nezaket, Rivka'yı Yitshak için en uygun eş ve dolayısıyla Bene-Yisrael için en uygun "ikinci anne" adayı olarak işaretler. Rivka'nın babası ve daha çok dayısı Lavan ile yapılan görüşmeler sonucunda Rivka Eliezer'le birlikte Kenaan'a doğru yola çıkar. Yitshak Rivka'yı, annesi Sara'nın çadırına getirir, onunla evlenir. Rivka'yı çok sever ve bu, annesini kaybetmesinin ardından kendisine bir teselli olur.

Avraam, Agar'la tekrar evlenir. Bu noktada Agar'ın ismi, davranışlarını düzeltmiş olması sebebiyle Ketura olarak değişmiştir. Avraam bu evlilikten doğan altı çocuğuna hediyeler vererek onları doğuya gönderir. 175 yaşında vefat eden Avraam, oğulları Yitshak ve Yişmael tarafından, Mearat Amahpela'da Sara'nın yanına gömülür.


ZAHOR ET YOM AŞABAT – ŞABAT GÜNÜNÜ HATIRLA

 

Cuma günü öğleden sonra Şabat’tan bir saat önce bütün işleri tamamlamak ve bırakmak gerekir. Kadın veya erkek Şabat onuruna Şabat mumunu yakmakla yükümlüdür. Bu mitsva kadınlarımız tarafından çok büyük önem verilen mitsvalardan biridir. Geleneksel olarak iki mum veya kandil yakmak gerekir. Bunlardan biri Şabat gününü hatırlamak (zahor) diğeri de Şabat gününü korumak (şamor) anlamını taşır. Tercihen zeytinyağı ile yakılması gereken kandiller günümüzde mum olarak da yakılmaktadır.

 

HAFTANIN SÖZÜ

 


Arkadaş, sizin hakkınızda her şeyi bilen yine de sizi seven kişidir. (Rabilerimizden) 

 

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf
EFRON’A VERİLEN DERS

 


Peraşamız Sara için defin yeri alınması konusu ile başlar. Burada Avraam ile yerli halk arasında bir konuşma geçer. Bu konuşmada “vefat edenin gömülmesi” sözcükleri yedi kez geçer. Bu ifadenin ilk altısında “defnetmek” ile ilgili sözcük önce, “vefat eden kişi” anlamına gelen sözcük sonra kullanılır. Yedincide ise durum tam tersidir. Gaon mi Vilna buradan hareketle her seferin önemli bir mesaj içerdiğini bizlere öğretir.

Mearat Amahpela satın alındığında Midraş’a göre içeride iki kişi defnedilmiştir. Adam ve Hava. Buradaki pasuklar gelecekte buraya defnedilecek kişilerin kim olduklarına gönderme yapar. “Veekbera meti” Sara, “kevor et meteha” Avraam, “mikevor meteha” Yitshak, “likbor et meti” Rivka, “kevor meteha” Yaakov ve “veekbera et meti” Lea’nın orada defnedileceğine gönderme yapar.

Yaakov Avinu defnedilmek üzere Erets Yisrael’de Mearat Amahpela’ya götürüldüğünde Esav orada gömülme hakkının kendisine ait olduğunu söyleyerek itiraz eder. Yaakov’un gömülmesi gecikince konuşmaları işitme özürlü olduğu için duyamayan ancak büyükbabasının içinde bulunduğu durumu hisseden Dan’ın oğlu Huşim olaya müdahale ederek Esav’ın başını gövdesinden ayırır. Esav’ın başı mağaranın içine yuvarlanır.

Gemara Reşaim dediğimiz kötülerin yaşarken bile “ölü” olduklarını kabul eder.  Yaşam neşama dediğimiz ruhaniliğin merkezinin güçlendirilmesi ve büyütülmesi ile anlam kazanır. Bu olmayınca kişi fiziksel olarak yaşasa bile ruhani olarak ölüdür. Yedinci ifade Esav’ın oraya yuvarlanan başına gönderme yapar. “”Meteha kevor” ifadesinde önce vefat eden kişi sonra defnedilme ifadesi kullanılır. Esav “raşa” olduğundan zaten ölmüştür. İlk altı kişi yaşamlarını tamamlayarak vefat ederler. Esav ise zaten ölüdür ve defnedilir.

Peraşamızda yer alan ve Tora’nın Tanrısal olduğunu kanıtlayan ipuçlarını görmeye devam edelim. Rabiler “tsadikim” için az konuşur ve çok iş yaparlar ifadesini kullanırken “reşaim” için çok konuşur ancak hiçbir şey yapmazlar demektedirler. Efron Ahiti mağaranın satışında bunu yapmaya çalışır. Çok fazla olan dört yüz parça gümüş miktarını basit bir şey gibi göstermeye çalışır. “Erets arba meot şekel kesef beni uveneha ma i – seninle benim aramda dört yüz parça gümüş nedir ki” ifadesi Efron tarafından Avraam’a söylenmiştir. Pasuk daha sonra Vayişma Avraam el Efron – Avraam Efron’u duydu veya anladı” şeklinde devam eder. Avraam Efron’un amacını anlamıştır. Pasuk “vayişkol Avraam leEfron et akesef – Avraam Efron’a parayı ödedi” şeklinde devam eder. “Efron” sözcüğü birinci ifadede “vav” ilavesi ile ikinci ifadede “vav” olmadan yazılır. Bu eksikliğin nedenini Midraş’a dayanan bir açıklama ile anlamaya çalışalım:

Büyük bir insan olarak Avraam her gittiği yerde o yerin en büyüğü ile muhatap olmuştur. Pelişti ziyaretinde kral Avimeleh ile görüşmüş, Sara’nın kral tarafından alınması ve geri verilmesinden sonra Avimeleh Avraam’a bin parça gümüş hediye etmiştir. Tsadikler “sone matanot yihye – hediyeden nefret eden yaşasın” pasuğu gereğince hediye almaya yakın değildirler. Avraam bu parayı önce alır. Mearat Amahpela’yı Efron’un bedelsiz vermesi durumunda bu parayı ona vermeye niyetlidir. Ancak Efron Avraam’ın zor durumundan yararlanmak ister. Eksik olan “vav” Efron’un kaybettiği altı yüz parça gümüşe gönderme yapar. Bu harfin eksikliği ile yazılan Efron sözcüğü de dört yüz sayısını verir.

Avraam Efron’un kendisinin zor durumda olmasından yararlanmasına nasıl müsaade etmiştir. Midraş durumun daha farklı olduğunu bizlere öğretir. Avraam cebinden bin parça gümüşü çıkartır, içinden dört yüz gümüşü ayırıp Efron’a verir. Efron hayatı boyunca Avraam’dan alamadığı altı yüz parça gümüşü aklından çıkaramamıştır.

Büyük bir Rabi kendisinden oğlunu evlendirmek için beş yüz dolar tsedaka isteyen bir kadına  yardımcı olurken önce ceplerini araştırır ve yüz dolar bulur. Eşine seslenerek parası olup olmadığını sorar. Ondan da bir miktar daha parayı ekler. Yukarı kata çıkarak bir miktar para daha bulur. Sonunda parayı denkleştirerek kadına verir. Kadın parayı almanın rahatlığı ve huzuru ile oradan ayrılır. Rabi’nin öğrencileri şaşkınlık içinde Rabi’nin neden böyle davrandığını sorarlar. Tsedaka konusunda hassas olan Rabi’nin kasasında her zaman belli bir miktar para vardır. Rabi durumu şöyle açıklar. “Eğer kasayı açıp parayı verseydim oğlunu evlendirmek üzere ciddi masrafları olan bu kadın neden daha fazla talep etmediğine hayıflanabilir, buradan ayrılırken üzülebilirdi. Onun istediği miktarı denkleştirerek verince istediği miktar onu mutlu etmiştir.” Avraam aldığı bu fahiş paradan Efron’un mutlu olmaması için Midraş’ın anlattığı şeklinde davranmıştır.

Sefertora berahalarının ikincisi “aşer natan lanu et torato torat emet” şeklindedir. “Emet” gerçeğin ta kendisidir. Değişmez. Farklılaşmaz. Tanrı’nın mührüdür. Bu yüzden de Tora “emet”tir. Okunduğunda, öğrenildiğinde gerçekler birer birer aydınlandığında ne kadar şanslı bir topluluk olduğumuz anlaşılır.

 

DİVRE TORA
Rav İzak Peres
SARA’NIN BÜYÜKLÜĞÜ

 

Tora, Sara’nın yaşını öldüğünde 100 yaşında,20 yaşında ve 7 yaşında olarak ifade etmiştir. (Bereşit 23:1) Neden Tora, Sara’nın yaşını üç ayrı zaman dilimine bölme gereği hissetmiştir? Ravlarımıza göre Tora bize şunu göstermek istemektedir: Sara 100 yaşına geldiğinde 20 yaşındaki kadar günahsızdı. 20 yaşındayken de 7 yaşındaki kadar güzeldi O zaman akıllara hemen şu soru gelmektedir: Nasıl olur da 7 yaşındaki bir kız, 20 yaşındaki bir kız kadar güzel olur? Fakat Tora bize şunu söylemeye çalışmaktadır: Sara 7 yaşındayken güzelliğini hiçbir kötü amaç için kullanmamıştır. Aynı şekilde 20 yaşında, daha da olgunlaşan güzelliğini de hiçbir kötü amaç için kullanmamıştır.(Bereşit 23:1, Raşi) Ve Avraam ‘Lispod le Sara ve livkota’ Sara’yı övmeye ve onun için ağlamaya gelmiştir. (Bereşit 23:2) Tora’da Lispod le Sara ve livkoşah’ cümlesinin yazılımına dair çok ilginç bir şey bulunmuştur. ‘Kaf’ harfi, Tora’daki diğer tüm harflerden daha küçüktür. Peki bu farklılığın sebebi nedir?

Sara öldüğünde, Avraam aşırı derecede yas tutmamıştır. Sara’nın ölümü bir trajedi değildi çünkü kendisi hayatını dolu dolu ve güzelliklerle geçirmişti. Hayatı boyunca birçok şey başarmış ve sayısız güzel şey yapmıştı. Elinden geldiği kadar çok misafiri evinde ağırlayarak ve onların ihtiyaçlarını karşılayarak, Avraam’ın ‘HESED’ yapmasına destek olmuştu. İşte Sara’nın bu seçkin dürüstlük ve sadakatinden ötürü Tanrı ona birçok özel kişilik özelliği bağışlamıştır. Hatta Sara’nın peygamberlik seviyesinde Avraam’dan daha büyük olduğu söylenir.

‘Kaf’ harfinin küçük olmasının sebebi de budur. Avraam tabii ki Sara için ağlamış ve yas tutmuştur ancak abartılı bir şekilde değil. Avraam’ın kaybı çok büyüktü ancak Sara’nın hayatını dolu dolu yaşamış olması bu acıya katlanmayı kolaylaştıracak bir teselliydi.

Sara gibi, hayatını başkalarına yardım ederek geçiren insanlar hem bu dünyada hem de gelecek dünyada karşılığını alırlar. Hatırları, yapmış oldukları iyilikler ve elde etmiş oldukları başarılar sonsuza kadar anılır. Öte yandan, yaşamı boyunca olumsuz olarak etkilenmiş olan diğer insanlar ise daha sonraki nesiller tarafından kötülenmekle kalmayıp gelecek dünyada da acı çekerler.

Rav Hayim Elazar, Şemer isimli asimile olmuş bir Yahudi ile karşılaşır. Konuşmaları sırasında kendisinden ‘aydınlanmış’ olarak bahseden Şemer’in birçok kitap yazmış olduğunu öğrenir. ‘Hatta ‘Bir inat uğruna din değiştiren kişi’ adlı kitabımı yeni yayınladım.’der Şemer. Bunu üzerine Rav Hayim ‘ Sana hiç imrenmiyorum.’ der. Adamın ona şaşkınlıkla baktığını gören Rav konuşmaya devam eder: ‘Yazarlar, yazmış oldukları kitaplar ile anılırlar. Mesela ben ‘Nefeş Haya’ olarak bilinirim çünkü yazmış olduğum kitabın adı bu. O yüzden muhtemelen benim mezar taşımda da bu yer alacaktır. Bir de senin mezar taşında ne yazılı olacağını düşün: Burada bir inat uğruna din değiştiren kişi yatmaktadır.’ Pek de etkileyici değil, değil mi? Fakat hayatta ne yaptıysak, sonsuza kadar o şeylerle anılacağımız doğrudur. ‘ der.

İşte tıpkı bu hikayede olduğu gibi, Sara da sonsuza kadar yaşamı boyunca yaptığı güzelliklerle anılacaktır.

GENÇ NESİLDEN ÖĞRENİYORUZ
Beri Bahar

 

“(Avraam) Yerel halkın duyabileceği şekilde Efron’a konuştu: “Önce beni bir dinlesen…” dedi. “Arazinin parasını veriyorum; al benden. Ölmüş yakınımı oraya [ancak sonra] gömeceğim”. Bereşit 23:13

Raşi Avraam’ın Efron’a şöyle dediğini söyler “ Para sana vermem için tamamen hazır. Keşke daha önceden sana verseydim!”  Neden Avraam bu parayı Efron’a vermek için bu kadar hevesliydi?

Tora Avraam’ın paraya karşı olan tutumuyla Efron’un paraya karşı olan tutumunu karşılaştırır. Efron’un paraya karşı çok büyük bir arzusu vardı ve soylu davranışlarından öve öve bahsetmesine rağmen kendi topraklarını çok yüksek fiyatlara satmak için çok titiz davranıyordu. Öbür tarafta, Avraam borcunu zamanından önce ödeme konusunda çok sabırsızdı. Kendisine ait olmayan parayı çok kısa bir süreliğine bile olsa kendisinde kalmasını istemiyordu. İşte bu yüzden şöyle dedi, “ Keşke daha önce verseydim!”.

Bazı insanlar vardır ki, Borç ödemeye gelince veya aldıkları bir eşya için ödemeye gelince bu ödemeyi yapmayı sürekli ertelerler. Bu kişiler esasında dürüsttürler hatta hiçbir zaman bir kişiyi kandırmayı bile düşünmemişlerdir bile. Ancak, paralarından ayrılmak bu kişilere çok zor gelir. Bu yüzden, borçlarını ödemeyi ertelemeye devam ederler. İşte Avraam’dan borç ödeme mitsvasını yerine getirmeyi memnuniyetli ve mutlu bir şekilde yerine getirmeyi öğrenin! 

 

EŞİMİZİ SEVMEK
(PELE YOETS’TEN DERLEMELER)

 

Eşlerin birbirini sevmesi evlilikte son derece önem taşır. Gemara Masehet Yevamot 62’de belirtildiği gibi bir erkek eşini kendini sevdiği kadar sevmeli ve kendini sevdiğinden daha fazla onurlandırmalıdır.  Ancak erkek eşini severken “bitul Tora” dediğimiz Tora öğrenimini de aksatmamalıdır. Pirke Avot 1/5’de bu konuda önemli uyarılar vardır. Kişi eşine karşı konuşurken sözlerini tartmalı, onu üzecek ifadelerden uzak durmalıdır. Özellikle etik ve öğrenmesi gereken konuları öğrendiğinden emin olmalıdır.  Bu konuya önümüzdeki haftalarda da devam edeceğiz.