Bu Hafta İçin Saatler

23 ADAR

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5778

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

17:07

18:19

-----

Yeruşalayim

17:12

18:24

Tel Aviv

17:23

18:21

10 MART

Tel Aviv

17:28

18:26

İstanbul

18:50

19:31

2018

İstanbul

18:58

19:40

İzmir

18:52

19:43

İzmir

18:59

19:50

VAYAKEL- ויקהל
PEKUDE-
פקודי



Peraşa Özetİ
[www.chabad.org]
(Şemot 35:1-38:20)

 


Moşe, Yisrael halkını toplar ve Şabat'a uyma emrini onlara tekrarlar. Sonra Tanrı'nın, Mişkan'ın yapılması ile ilgili talimatlarını iletir.

Halk gerekli malzemeleri bol miktarda bağışlar ve altın, gümüş, bakır, mavi, erguvani ve kırmızıya boyanmış yün, tiftik, bükülmüş keten, hayvan derileri, ağaç, zeytinyağı, baharatlar ve değerli taşlar getirir. Halk o kadar cömertçe bağışta bulunur ki, sonunda Moşe artık getirmeyi bırakmalarını söylemek zorunda kalır.

Bilge kalpli bir zanaatçılar ekibi Mişkan'ı ve mefruşatını yapar. Bunların ayrıntıları, önceki Teruma, Tetsave ve Ki Tisa peraşalarında verilmiştir. Üç kat çatı örtüsü; 48 tane altın kaplama duvar kalası ve 100 tane gümüş temel yuvası; Mişkan'ın iki odasını ayıran Parohet (ayıraç) ve ön cephesindeki Masah (paravan); Aron Aberit ve üzerinde Keruvim figürlerinin bulunduğu kapağı (Kaporet); Masa ve özel ekmekler; yedi kollu Menora ve özel olarak hazırlanmış yağı; Altın Mizbeah ve üzerinde yakılan tütsü; Mesh Yağı; yakılan korbanlar için dışarıdaki bakır Mizbeah ve araçları; avlu için perdeler, direkler ve temel yuvaları; bakır aynalardan yapılmış su kazanı ve kaidesi.

Pekude peraşasında Moşe, halkın Mişkan için bağışladığı altın, gümüş ve bakırın sayımını yapar. Betsalel, Aoliav ve yardımcıları, Moşe'ye Tetsave peraşasında iletilen talimatlara göre, Koen Gadol'a özgü sekiz özel giysi hazırlar: Efod, Hoşen (göğüslük), Meil (üstlük), Tsits (alın plakası), Mitsnefet (sarık), Ketonet (entari), Avnet (kuşak) ve Mihnasayim (don).

Mişkan tamamlanmıştır. Mişkan'ı oluşturan bütün malzemeler Moşe'ye getirilir; Moşe onları kurar, kutsal Mesh Yağı ile mesheder ve Aaron ile dört oğlunu Koenliğe atar. Mişkan'ın üzerinde bir bulut belirir; bu, Tanrı'nın Kutsal Varlığı'nın oraya yerleşmek üzere geldiğini gösterme amacındadır.

AFTARA
Rav İsak Alaluf
BET YİSRAEL – ŞABAT PARA

 


Ki Tisa peraşasının kendi Aftarası’nın yerine bu hafta Şabat Para olduğundan Yehezkel peygamberin 36. bölümünün on altıncı ile otuz altıncı cümlelerini okuyoruz. “üzerinize saf su serpip sizi arındıracağım” sözlerinin ön plana çıktığı ve “arınma” kavramının işlendiği öğretiler Şabat Para’nın “arınma” kavramı ile yakından bağlantılıdır.

HAFTANIN SÖZÜ

 


Barışın değeri çok büyüktür; çünkü Yüce Tanrı bizlere vaad ettiği tüm güzellikleri ve ümitleri Ş.alom sözcüğü ile bitirir. (Midraş Vayikra Raba)

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf
BAĞIŞLAR

 

 

Vayakel peraşasında yer alan bir pasuk “kol iş veişa aşer nadav libam leavi lehol amelaha – Mişkan’da yapılan iş için yüreğinde vermek isteyen her erkek ve kadın” sözleriyle başlamakta daha sonra “eviu Bene Yisrael nedava L’Ad… - İsraeloğulları Tanrı’ya nedava getirdiler” şeklinde sonlanmaktadır. Burada iki kez “nedava” getirmekten söz etmektedir. Bir cümle içinde bir söz bu kadar kullanılırsa o zaman verdiği mesajı da bulmak gerekir.

“Hida” ismi ile bilinen Rabi Hayim Yosef David Azulay toplumsal bir gerçeğe dikkat çekerek bu pasuğu açıklar. Sinagoglarda para toplanması sırasında heyecana kapılan yahidlerimiz bu mitsvaya ortak olmak amacıyla ya arttırırlar ya da mitsvaya katılım bildirirler. Şabat günü geçer eve gelinir ve çeki yazma vakti geldiğinde nedense heyecan biter ve “neden vereyim” itirazları kendi kendine yapılmaya başlar. Yetser ara iş başındadır kişi kendisiyle çelişki yaşamaya başlar. Bazen bunun üstesinden gelir bazen de ertelemeler hatta unutmalar gündeme gelir. Rabiler neder yaptıktan sonra hemen verme işleminin yapılması gerektiğini söylerler. Hatta bazı yahidler bunu önceden hazırlar ve verir. Pasuğa bakarsak “kalplerinde vermeye niyetlenen” erkek ve kadınların bu bağışı “getirdikleri” yazılıdır. Eğer söz verilen verilmeyecek olursa “neder” yapıp da yerine getirmemek durumu ortaya çıkar bu da ciddi bir sorumluluktur.

Kişi bir mitvsa yapacağı zaman çocuklarına bu mitsvaya şahit olmaları fırsatını tanımalıdır. Tsedaka mitsvasını yapacağı zaman, çok trajik olmayan bir hastayı ziyaret etmeye gittiği zaman çocuklarını da beraber götürmek hiçbir şey söylenmese bile yapılan örnek davranışın izlenmesine olanak sağlayacaktır. Bu da çocuklarımıza örnek kişi olmamız konusunda bizlere yardımcı olacaktır. Pasuk burada erkek ve kadının yani anne babanın kalplerinde bunu tasarladıklarında ve yerine getirdiklerinde “Bene Yisrael” yani çocuklarını da getirmelerinden söz etmek de istemektedir.

Gemara’ya açıklamalar yapan Maarşa yeşivasına para toplamak için bir toplantı yapmaktadır. İnşa edilecek binanın her bir taşını koymak için açık arttırma ile para toplanmaktadır. Adının bilinmesini istemeyen bir kişi ne arttırılırsa kendi adına daha fazla arttırılmasını istediğini ama adının açıklanmasını istemediğini taşı koymak için de Rabi’ye vekalet verdiğini söyler. Arttırma yapılır taşlar yerine konur ancak Maarşa o adamı görmek istemektedir. Adam bunu kabul eder. Maarşa birden adamı tanıdığını anlar. Çok zengin biri değildir ve ciddi bir bağış yapmıştır. Bunun nedenini sorduğunda çocuk sahibi olmadığını hiç olmazsa çocukların Tora öğrenmeleri için yardım etmek istediğini söyler. Maarşa o adama bir de beraha verir. Kısa zamanda çocuk sahibi olacağını ve çocuğunun da bu yeşivada öğreneceğini bildirir. Gerçekten de adamın bir oğlu olur ve on beş yıl sonra o çocuk o yeşivada öğrenim görmeye başlar.

Rabiler çocuk sahibi olmak isteyenlerin çocukların Tora öğrenimlerine yardımcı olmaları halinde Tanrı’nın onlara çocuk sahibi olmak için yardımcı olduğunu öğretirler. Pasuk buna da gönderme yapmaktadır. Kalplerinde nedava yapmak isteyen erkek ve kadın yani eşler bunu yaptıkları zaman “eviu Bene Yisrael – Yisrael çocuklarını getirirler” şeklinde pasuğu açıklamak da mümkündür.

Arizal mitsvanın en önemli kısmının mitsvadan duyulan mutluluk olduğunu savunur. Ki Tavo peraşasında doksan sekiz lanetin sıralaması sırasında karşımıza “tahat aşer lo avad et Ad... E.loeha besimha” cümlesi çıkar. Bu cümle aslında bu lanetlerin de sebebidir. “Tanrı’ya sevinçle ibadet etmediğin için.”

Pesah bayramında Tefilin takmayız. Pesah çıkışı gecesinde Gaon mi Vilna’nın sevinçten uyumadığı rivayet edilir. Gaon bir hafta bayram nedeniyle Tefilin mitsvasından uzak kalmıştır ve ertesi sabah buna kavuşacaktır bunun verdiği mutlulukla uyuyamaz.

Hanımefendiler Şabat günü hazırlıklarını sevinç ve mutlulukla yapmalıdırlar. Çünkü evlerine çok önemli bir misafir gelecektir. Bu misafir Şabat günü ile birlikte Tanrı’nın varlığı anlamına gelen Şehina’nın ta kendisidir.

Mişkan’ı inşa eden kişi Betsalel’dir. Peraşamız Betsalel için “lahşov mahaşavot – düşünceleri düşünmek” gibi bir ifade kullanmaktadır. Basit anlamıyla Betsalel’in matematiksel ve mimari olarak neyi nasıl yapması gerektiğini düşünmesi ve ayarlaması gerekir.

Bir kişi bir mitsva ayaptığında bir koruyucu melek yaratır. Zohar bu meleklerin mitsva gibi iki kısımdan oluştuğunu öğretir. Mitsvanın düşünsel kısmı meleğin başını, eylem kısmı da vücudunu meydana getirir. Bu durumda niyetsiz veya eksik düşüncelerle yapılan mitsvalar sonucunda başsız melekler ortaya çıkmıştır. Zohar mitsva konusunda eylemi gerçekleştiren kişiler ile düşünsel olarak niyetlenen ama eylemi gerçekleştiremeyen kişilerin o mitsvayı ortaklaşa yaptıklarını ve meleğin bu şekilde bir bütün olarak ortaya çıktığını söyler. İşte burada toplumsal birliğin önemi ortaya çıkar.

Gemara “mitoh şelo lişma ba lişma” derken önceleri niyetsin ama iyi bir amaçla yapılan mitsvaların günün birinde niyet ve düşünce olarak da bir bütün olacağını anlatır. Biraz daha derine inersek şelo lişma yani düşünsel olarak eksik yapılan mitsvalar düşünsel olarak var ancak eylemsel anlamda eksik olan niyetler tarafından tamamlanır gerçeğine ulaşırız.  

DİVRE TORA
Rav Yehuda Adoni

 


Vayakel Moşe: MoşeRabenu, Kipur’un ertesi günü Bene Yisrael’i topladı.

Moşe Rabenu ikinci On emir levhaları ile Tanrı huzurundan inmişti. İndiği gün Perşembe günüydü. İkinci levhaları almaya çıktığı gün ise Roş Hodeş Elul Pazartesi günüydü. Bu nedenle özel bir Taanit (oruç) yapmak adağında bulunan bir kimse bu Taanitini Pazartesi veya Perşembe günü yapması uygundur. Pazartesi ve Perşembe günlerinde Tanrı Bene Yisrael’in yaptıkları altın buzağı günahını bağışlamıştır.

 Moşe Rabenu Kipur gününün ertesi günü Bene Yisrael’i toplar ve Mişkan’ın(mabed) yapılması için emir ve önerilerini bildirir. Even şoev kitabında, Moşe Robenu mişkanı tamamladığında şu sözleri söylemiştir. Tanrı’mızın ihtimamı üstümüzde olsun, ellerimizin eserini bizim için onaylasın, evet ellerimizin eserini onaylasın. Bu sözler Teilimde ve birçok dualarımızda okuduğumuz vii noam aşem elokenu’nun sözleridir. Bir midraş şöyle bir açıklama getirir: Rabi Levi’nin açıklamaları, Dünya yaratıldığı zaman Şehina yeryüzündeydi. Adam ve Hava’da gördüğümüz gibi Tanrı’nın sesini Gan eden de duydular. Adam ve Hava yasak meyveyi yediklerinde Tanrı’nın Şehinası gögün birinci katına çıktı. Kayin kardeşi Evel’i katlettiği zaman Şehina göğün ikinci katına çıktı. Enoş döneminde Putpereslik çoğalınca Şehina göğün üçüncü katına çıktı. Mabul, Tufan zamanında Şehina göğün dördüncü katına çıktı. Babil Kulesi zamanında şehina göğün beşinci katına çıkar. Kral Nimrod kendini ilah olarak tanıttığında Şehina göğün altıncı katına çıkar. Sedom Amora şehirlerinde kötülükler inançsızlıklar son haddine vardığında şehina göğün yedinci katına çıkar ve yeryüzünden tamamen uzaklaşır. Avraam Avinu gelip, Tanrı’nın varlığını dünyaya öğrettiğinde şehina göğün altıncı katından iner. Yitshak Avinu gelince göğün beşinci katından iner. Yaakov Avinu gelince, göğün dördüncü katından iner. Levi gelince göğün üçüncü katından iner, Keat (Levi’nin oğlu) gelince, göğün  ikinci katından iner. Amram (MoşeRabenu’nun babası) gelince göğün birinci katından iner.

Moşe Rabenu mişkanı tamamladığında Şehina dünya yaradılışında Yeryüzünde olduğu gibi mişkanda aramızda bulundu.

Peraşamızda Şeşet yamim Tease melaha altı günde işlerin yapacaksın. Bu sözlerin açıklaması, Tanrı’nın bize emrettiği gibi Şabat gününe sadık kalırsak altı çalışma gününde işlerimizi yapar, kendi kendine yürüyerek yapacağımız her eylemde başarılı olmamıza Ulu Tanrı’mız bize yardımcı olur.

Peraşamız Mişkan’ın inşasından söz ederken Şabat konusunu ele alması bize şunu öğretmektedir. Mişkan Ulu Tanrımıza yapılan bir mesken, öyle ise Şabat günü çalışmalara devam edilebilir fikrini yok etmek; amaç Tanrı’ya yapılan bir mesken olmasına rağmen, Mişkan’da da Tanrı Şabat günü çalışmayı yasak etmiştir. Şabat Mişnasında, şabat günü 39 işin yapılmamasından söz eder. Bu 39 iş, Mişkanın inşasında yapılan işlerdi. Şabat günü mişkan inşaatında yapılması caiz olmayan işleri tabii ki kendi menfaatimiz için yapmamız caiz olmayacaktır.

 Mişkan tamamlandığında Moşe Rabenu’nun yüzü güçlü bir ışıkla ışıldıyor. Öyle parlak bir ışıktı ki Onu görenlerin gözleri kamaşıyordu. Peraşamızın bu sözlerinden sonra Şabat konusuna girmesinin nedeni Baal Aturim şöyle açıklar. Kim ki Şabatı tüm kutsallığı ile değerlendirir yüzü her zaman parıldar. Bu hafta Vayakel peraşasına bağlı olarak Pekude  peraşasını da okuyacağız. Pekude peraşasından birkaç söz söylemek gerekirse; Mişkanın bir adı da Mişkan Aedut, Mişkan tanıklık etmektedir. Mişkanın tanıklığı Tanrı’nın altın buzağı günahını bağışladığını açıklamasıdır.

Şemot kitabını tamamlayan Pekude peraşasında Moşe Rabenu’nun yaptığı bütün işlerden tek tek hesap vermesidir. Burada Moşe Rabenu’nun dürüstlüğünü görmekteyiz. Bu davranış Tanrı’nın Moşe Rabenu için dediği Benim itimat ettiğim insan Behol beti neman u.

GENÇ NESİLDEN ÖĞRENİYORUZ
Beri Bahar

 

Moşe Betsalel’e Mişkan’ın yapımı konusunda bilgileri Aron Aberit’ten başlamak üzere öğretir. Betsalel bunun üzerine saygın bir şekilde Moşe’ye şöyle der: İlk önce birisi evi inşa eder, ardından da eşyaları. Moşe’de karşılık olarak Betsalel’e haklı olduğunu söyler ve Tanrı’nın da aynen böyle emrettiğini söyler, buna rağmen Moşe öncelikle önem sırası bakımından daha önde olduğu için Aron Aberit’in yapımı hakkında bilgiler verir. Tora, Betsalel’in Tanrı’nın isteğini böyle sezgisel bir şekilde anlamasından dolayı onu bu pasukla över:

“Yeuda kabilesinden Hur’un oğlu Uri’nin oğlu Betsalel, Tanrı’nın Moşe’ye emretmiş olduğu her şeyi yaptı.” Şemot 38:22

Rabi Yeruham Levovitz bir şeyleri olması gerektiği şekilde sırasıyla yapmanın önemini vurgular. Birisi her zaman önceliklerini açığa çıkarması ve düzenli olabilme yeteneği olması lazımdır ki her şeyi sırasıyla düzenli bir şekilde yapsın.

Bu, hayattaki her şeyi tamamlamak için çok önemli bir alettir. Birisi ne yapması gerektiğin bilmelidir ve de bir öncelik sırası olmalıdır. Hiçbir zaman istediğimiz her şeyi yapmak için zamanımız olmayacaktır. Önem sırasının farkında olarak, elinizdeki kısacık zamanla bile elinizden gelenin en iyisiyle etkili bir biçimde tamamlayacaksınızdır.

Her gün yapmanız gereken farklı işlerle ilgili bir liste yapın. Sonra bunları düzgün bir sırada yapabilmek için karar verin. Eğer önceliklerinizi belirlemezseniz ve biraz zamanınızın artmasını sağlamazsanız, hayattaki en önemli şeyi tamamlayamazsınız- Ailenizle zaman geçirmek, insan gibi yaşamayı, başkalarına yardım etmek hatta Seder için hazırlanmak. Ölüm döşeğindeki hiç kimse ofiste daha fazla zaman geçirebilmek için dilek dilememiştir.       

ÇOCUK PERAŞASI

 

Moşe Bene Yisrael'i topladı ve şöyle dedi:
"Şabat dışında her gün Mişkan'ı kurmaya yardım etmelisiniz''

''Şabat'ları ise melaha (iş) yapılmaz."
Şabat gününü kutsal kılmamız için; 
Yemek PİŞİRİLMEZ, ateş YAKILMAZ, KESİLMEZ, ev TAŞINILMAZ.
Başkalarını da siz sayabilir misiniz?
Moşe Bene Yisrael'e: "Mişkan için birçok şeye ihtiyacımız var.
Lütfen altın, gümüş, bakır, tahta, hayvan postları, yağ, baharat ve değerli taşlar getirin!" diye seslendi.

Herkes değişik bir şey getirdi.
Bazı adamlar altın, bazıları da hayvan postları getirdiler.
Kadınlar mücevherlerini getirdi. Getirdikçe getirdiler.
Moşe bu kez onlara: "Durun! Çok fazla oldu!" dedi.

Bene Yisrael Mişkan'ı kurmaya yardım etti. Bazıları direkler kestiler. Başkaları şulhan'ı yaptı. Bazıları büyük mizbeah'ı yaptı. Kadınlar perdeler yaptılar. Betsalel Mişkan'ı kurmaktan sorumluydu. Her şey çok güzel oldu.

BİR HİKAYE
BÜYÜK BAĞIŞ

 

Semi ve arkadaşı Yosi, günün birinde Semiler'in arka bahçesinde oyun oynarlarken ambulansın geçtiğini duydular.

"Ambulans burada ne yapıyor? Acaba bir yerlerde kaza mı oldu?" diye sordu ilgili bir şekilde Yosi.

Semi ise elindeki topu sektirmeye devam ederek başını salladı. "Sanmıyorum. Çok yavaş gidiyor. Baksana, hoparlörden bir anons yapıyor. Bir dakika topu tutsana. Dinleyelim."

Çocuklar dinlemeye koyuldular: "HER YIL İKİ DEFA GERÇEKLEŞEN KAN VERME KAMPANYASI BUGÜN MERKEZ HASTANESİNDE DÜZENLENİYOR. GELİN SİZ DE KAN VERİN, SİZ DE HAYAT VERİN... HER YIL..."

"Hatırlıyor musun? " diye Yosi sordu heyecanlı bir bakışla. "Kan verme kampanyası hakkında geçen hafta okulda bir ilan asılmıştı. Haydi gidelim." Yosi topu yere koydu ve ceketini kapıp gitmeye hazırlandı.

"Hey dur bir dakika." dedi Semi "Bu acelen ne? Oyunun ortasındayız!".

Ama Yosi'yi durdurmak imkansızdı. "Bu büyük bir fırsat ve kesinlikle kaçırmak istemiyorum. İbranice öğretmenimiz bugün, Tora'nın söylediği bir şey öğretti: !Bir insanı kurtarırsan, bütün dünyayı kurtarmış gibi olursun.! Şu anda kan vererek kaç tane dünya kurtarabileceğimizi bir düşünsene!"

Ama Semi çok heyecanlanmadı ve Yosi, arkadaşının kendisi kadar şevkli olmadığı gördüğünde oldukça şaşırdı. "Anne baban okulda verilen izin kağıdını imzalamadılar mı?" diye sordu.

Semi, topu sektirmeye devam ederek omuzlarını silkti. "Tabii ki de imzaladılar. Şu anda cebimde duruyor. Ama ne acele ediyorsun ki? Orada bize bir şey vermeyecekler ki. Onlara kanımızı bağışlayarak iyilik yapan biziz. İstersen sen koşabilirsin ama ben acele etmeyeceğim. Eminim ne zaman gidersem gideyim beni gördüklerine mutlu olacaklar."

İki çocuk ayrıldı. Semi biraz daha oyun oynadıktan ve biraz müzik dinledikten sonra en sonunda kan bağışlamak için hastanenin yolunu tuttu. Sıranın çok kısa olacağını düşünüyordu.

Ama oraya vardığında çok şaşırdı. Giriş çok çok kalabalıktı. "Burada neler oluyor?" diye düşündü kendi kendine. Belki de yanlış duymuştu. Acaba kanların karşılığını ödüyorlar mıydı? Belki de bir armağan veriyorlardı… yoksa bu kadar insan neden buraya toparlansındı ki?

Ama sıradaki bir kaç insana sorduktan sonra, herkesin tıpkı Yosi gibi, sadece hayat kurtarmak için sıra beklediklerini öğrenince çok şaşırdı. Sıranın arkasında dururken Semi, Yosi'nin söylediklerini düşündü. Belki de haklıydı. Vermek gerçekten iyi hissettiriyordu, özellikle de böylesine önemli bir şeyi... Saatine baktı. Geç oluyordu. Hala bir şansının olmasını umut etti.

En sonunda Semi, sıranın başına ulaşıyordu ki, hastanede bir anons yapıldı. "Hepinize geldiğiniz için çok teşekkür ederiz. Sayenize kan verme kampanyası çok başarılı geçti. Kan bankamız doldu ve şu anda daha fazla kana ihtiyacımız kalmadı. Tekrar teşekkürler. Gelecek sene görüşmek üzere..."

Hemşireler toparlanmaya başladı ve sıradakiler yavaş yavaş dağıldı. Semi hemşirelerden birinin yanına koşup, kan vermek için gerçek anlamda yalvardı. Ama kadın ona kibarca gülümseyerek teşekkür etti ve eşyalarını sakladı. Semi buna inanamadı.

Başka bir hemşirenin yanına gitti. Şansına bir bağış için yeri kalmıştı. Veren kişi kendisi olmasına rağmen, Semi sanki piyango kazanmış gibi mutlu hissetti kendini. Vererek iyilik yaptığını düşünmüştü ama şimdi ona bağış yapma şansını verilmesiyle, kendisine bir iyilik yapıldığını görmüştü.