Bu Hafta İçin Saatler

27 ADAR

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5777

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

18:17

19:30

-----

Yeruşalayim

18:22

19:35

Tel Aviv

18:34

19:32

25 MART

Tel Aviv

18:39

19:37

İstanbul

19:06

19:48

2017

İstanbul

19:14

19:55

İzmir

19:06

19:57

İzmir

19:13

20:04

VAYAKEL- ויקהל
PEKUDE-
פקודי


25 MART 2017 CUMARTESİ ŞABAT AHODEŞ -28 MART SALI ROŞ HODEŞ NİSAN

Peraşa Özetİ
[www.chabad.org]
(Şemot 35:1-38:20)

 

Moşe, Yisrael halkını toplar ve Şabat'a uyma emrini onlara tekrarlar. Sonra Tanrı'nın, Mişkan'ın yapılması ile ilgili talimatlarını iletir.

Halk gerekli malzemeleri bol miktarda bağışlar ve altın, gümüş, bakır, mavi, erguvani ve kırmızıya boyanmış yün, tiftik, bükülmüş keten, hayvan derileri, ağaç, zeytinyağı, baharatlar ve değerli taşlar getirir. Halk o kadar cömertçe bağışta bulunur ki, sonunda Moşe artık getirmeyi bırakmalarını söylemek zorunda kalır.

Bilge kalpli bir zanaatçılar ekibi Mişkan'ı ve mefruşatını yapar. Bunların ayrıntıları, önceki Teruma, Tetsave ve Ki Tisa peraşalarında verilmiştir. Üç kat çatı örtüsü; 48 tane altın kaplama duvar kalası ve 100 tane gümüş temel yuvası; Mişkan'ın iki odasını ayıran Parohet (ayıraç) ve ön cephesindeki Masah (paravan); Aron Aberit ve üzerinde Keruvim figürlerinin bulunduğu kapağı (Kaporet); Masa ve özel ekmekler; yedi kollu Menora ve özel olarak hazırlanmış yağı; Altın Mizbeah ve üzerinde yakılan tütsü; Mesh Yağı; yakılan korbanlar için dışarıdaki bakır Mizbeah ve araçları; avlu için perdeler, direkler ve temel yuvaları; bakır aynalardan yapılmış su kazanı ve kaidesi.

Pekude peraşasında Moşe, halkın Mişkan için bağışladığı altın, gümüş ve bakırın sayımını yapar. Betsalel, Aoliav ve yardımcıları, Moşe'ye Tetsave peraşasında iletilen talimatlara göre, Koen Gadol'a özgü sekiz özel giysi hazırlar: Efod, Hoşen (göğüslük), Meil (üstlük), Tsits (alın plakası), Mitsnefet (sarık), Ketonet (entari), Avnet (kuşak) ve Mihnasayim (don).

Mişkan tamamlanmıştır. Mişkan'ı oluşturan bütün malzemeler Moşe'ye getirilir; Moşe onları kurar, kutsal Mesh Yağı ile mesheder ve Aaron ile dört oğlunu Koenliğe atar. Mişkan'ın üzerinde bir bulut belirir; bu, Tanrı'nın Kutsal Varlığı'nın oraya yerleşmek üzere geldiğini gösterme amacındadır.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf
HAZİNEYİ YAKINDA ARAMAK

 

Bu hafta iki peraşa okuyarak Şemot kitabını noktalıyoruz. Aynı zamanda Şabat Ahodeş ile kurtuluşun ayı olan Nisan ayına hazırlanıyoruz. Broşürümüzde açıklamamız “Vayakel” peraşası için yapılmıştır.

MİŞKAN ÇOK DEĞERLİDİR

Bene Yisrael için son derece önemli olan Mişkan Tanrı için de çok önem arz etmektedir. Çünkü bu tapınak dünyada Tanrı adına inşa edilen ve tamamı Yahudiler tarafından bağışlanmış ve yapılmış olan bir yapıdır. Bu tapınakta yer alan hiç bir şey yüksek kutsiyeti nedeniyle sürekli olarak yabancı birinin eline geçmemiştir. Her obje sonunda mutlaka Bene Yisrael’e geri dönmüştür. Halbuki birinci Bet Amikdaş Tsor kralı Hiram’ın mutlak yardımı ile yapılmıştır. Buradaki hazineler gerek Babil, gerek Mısır saldırıları esnasında yabancı güçlerin eline geçmiş ve kaybolmuştur. Aynı şeyleri ikinci Bet Amikdaş için de söyleyebilmek mümkündür. Mişkan inşaatında çalışanlar da bağışlayanlar da yönetenler de Bene Yisrael’in bir parçasıdır. Bu yapı kalbinde bağış yapmak için duyum hissedenlerin, bağış yapamayanlar için ise Tanrısal ilham sayesinde kendilerine verilen yeteneklerin ortaya konduğu muhteşem bir eserdir. Neresinden bakarsak bakalım bu yapının ortaya çıkması Bene Yisrael’in bütününün ortak bir çalışmasıdır.

BENE YİSRAEL’DEKİ POTANSİYEL

Rabi Moşe ben Nahman Bene Yisrael’in hiç bir eğitim görmeden, hiç bir şey öğrenmeden köle olarak geçirdikleri hayatlarının özgürlüğe dönüşmesi sürecinde nasıl böylesine hassas bir yapıyı gerçekleştirebildiklerini sorgular. Çünkü Menora’sından Mizbeah’a kadar her şeyin hassas bir şekilde Tanrısal emirlerle ölçülendirildiği bu tapınağın en basit bir birimini yapmak bile bir uzmanlık gerektirir. RaMBaN o uzmanlığın Bene Yisrael’in kalbinde bulunduğunu ve Tanrısal ilham ile bunu başardıklarını söyler. RaMBaN çok önemli bir nokta daha ekler ki bu nokta sadece dini anlamda değil her konuda bir ilke niteliğindedir. Bene Yisrael bu yapıyı oluşturmayı istemişlerdir. Bu istek de onlara başarıyı getirmiştir.

BAŞARININ İLK ANAHTARI: İSTEK

Başarı ihtimalinin dahi görülmediği durumlarda kişi o başarıyı ancak isterse yakalayabilir. Bunun en güzel örneği kırk yaşına kadar okumayı bile bilmeyen Rabi Akiva’dır. Rabi Akiva’dır. Rabiler çabalamadan gerçek potansiyelimizin ne olduğunu bilmenin imkansız olduğu konusunda birleşirler. Önümüze gelen proje için öncelikle “yapabilirim” veya “yapamam” demeden önce bunu yapmak isteyip istemediğimizi sorgulamak gerekir. Eğer yanıt yapmamız gerektiği yönündeyse sıra harcanması gereken çabaya gelir. Bu çaba harcandıktan ve başarmak için bütün yollar denendikten sonra başarı mutlaka gelecektir.

Gemara nerede olursa olsun insan ruhunun gelişimine büyük önem verir. Gemara insanların kendilerine “ne zaman yaptıklarım Avraam, Yitshak ve Yaakov’un yaptıkları gibi olacak” sorusunu sormaları gerektiğine işaret eder. Ilk bakışta bu imkansız görünür. Çünkü seçilen örnekler ulaşılması çok zor olan zamanımızın bilgeleri veya Rişonim dönemi veya Geonim bilgeleri hatta David Ameleh değildir. Seçilen örnek Yahudi ulusunun temelini davranışlarıyla belirleyen atalardır. Bu seçilen örneklerin büyüklüğü bizlere kendimizi ne kadar sınırladığımızı da göstermektedir. Sadece davranışlarımızı değil aynı zamanda düşüncelerimizi ve hedeflerimizi de sınırlı tutmaktayız. Çünkü başaramama korkumuzu yenmek için bir adım atmaya yanaşmamaktayız.

Gemara Masehet Yoma’da yargı gününde insanlara neden yeteri kadar Tora öğrenmediklerinin sorulacağını öğretir. Yanıtlardan birini Gemara verir. Çok fakirdim bu yüzden öğrenemedim. Bu argümana yanıt gecikmez. “Illel kadar mı fakirdin” yanıtı bu iddiamızı çürütür. Bu kez “ben İllel değilim” ifadesini geliştirdiğimizi düşünürsek o zaman yanlışımızın daha vahim olduğu ortaya çıkar. Çünkü hem potansiyelimizi zorlamak hem de onu geliştirmek ve büyütmek için hiç bir çaba göstermediğimiz açığa çıkacaktır. Zohar bu konuda insanların kendi beyinlerini limite ettiklerini öğretmektedir.  Vilna Gaon’u bir kişinin “gaon” olması için ilk gereken şartın bu konuda istekli olması gerektiğini vurgular.

“BAŞKALARI NE DER”

Ne yazık ki günümüzde insanlar kendilerine olan güveni, inancı, bir iş yapmak konusundaki isteği, bir amaca ulaşmada gösterilmesi gereken gayreti rafa kaldırmışlardır. Genellikle bir model belirleme ve onun ardından gitme eğilimi zaman içinde çok geniş kitleleri peşinden sürüklemiştir.

En basitinden moda konusunda kişi kendine güvenmek ve kendine uyanı kullanmak yerine sadece ve sadece toplum içinde kendisine laf gelmemesi için izlemesi gerekeni izler hale gelmiştir. Yani bir başka deyişle kendimiz için değil başkalarının ne dediği için yaşar konuma gelmek durumundayız.

Geçenlerde dini konuda uygulama yapmak isteyen bir hanımefendi bu konudaki endişesini de dile getirir. “Yahudiliği yaşamak ve uygulamak istiyorum. Ancak bunu tam olarak gerektiği gibi yapamadığımda dini daha çok uygulayan kesim neden yeteri kadar uygulamadığım için beni eleştirmekte. Biraz çaba gösterdiğim zaman geçmişimi bilenler neden bu değişimi yaşadığımı sorgulamakta. Kısacası kendimi bir çıkmaz içinde buluyorum.

Dediğimiz gibi başkalarının söyledikleri kendi düşüncemizden, hedefimizden, niyetimizde ve isteklerimizden daha önce gelmektedir. Rabiler bunun nedenini kendi öz benliğimizi, kimliğimizi ve özel konumumuzu unutmamıza bağlamaktadırlar.

Hangi mesleği icra edersek edelim kendi potansiyelimizi sınırlamadan bunda odaklanıp ilerlediğimiz zaman Tanrı’nın gözünde özel bir konuma yükseliriz. Demokrasilerde herkesin eşit olduğu vurgulanırken söylenmek istenen ne yaparsak yapalım herkesin aynı olacağı demek değildir. Herkes eşittir çünkü herkesin hak ve sorumlulukları kanunlar önünde eşit Kabul edilir. Ancak önemli olan kişinin potansiyelinin farkına varması onu geliştirmesi ve gelebileceği en yüksek noktaya erişmesidir. 

HAZİNE NEREDE?

Krakow’da Rabbi Isaac adına bir sinagog vardır. Günümüzde sinagog olarak kullanılmasa da Krakow’a giden guruplar için özel seudalar verilmektedir. Günün birinde Rabi bir rüya görür. Rüyada biri Viyana’da bir köprünün altında bir hazinenin varlığından söz etmektedir. Rabi heyecanla uyanır ve rüyayı eşi ile paylaşır. Eşi olabileceğini ama bir rüyanın peşinden gitmenin çok da doğru olmadığını söyler. Gelgelelim Rabi rüyayı ikinci hatta üçüncü kere görünce kendine hakim olamaz ve Viyana’ya doğru yola çıkar.

Şehre geldiğinde o köprüyü bulur. Altında hazine olduğuna inandığı köprü gözünün önündedir ama askerler köprünün etrafında nöbet tutmaktadırlar. Rabi birkaç gün beklemeye karar verir ama askerlerin oradan ayrılmaya pek de niyeti yoktur. Hatta bir süre sonra Rabi dikkat çekmeye başlar ve askerler tarafından sorgulanır. Çaresiz kalan Rabi rüyasını komutana anlatır. Komutan gülerek aynı rüyayı kendisinin gördüğünü ama hazinenin Viyana’da değil Krakow’da bir evde olduğunu ifade eder. Hatta evi Rabi’ye anlatır. Rabi konuşmayı dinlerken hayretle askerin kendi evini tarif ettiğini görür. Sesini çıkarmadan evine geri döner. Evinde hazineyi bulur. Bir süre sonra da kendi ismiyle anılan sinagogu yaptırır.

Burada bize verilen çok önemli bir dersi görmek gerekir. Bizler hazinelerimizi hep bizlerden uzakta başka yerlerde ararız. Halbuki hazine kendi evimizde, hatta içimizdedir. Onu bulmak için çaba göstermemiz ona ulaşabilmek için yeterlidir.

DİVRE TORA
Amoel Albert Gerşon

 

Şemot kitabını noktaladığımız bu peraşalarda Moşe, Yom Kipur’un hemen akabinde halkı toplar.

Mişkanin inşa edilmesi talimatını verir ve halk böylece Akadoş Baruhu nun altın buzağı günahını bağışladığını anlar.

Mişkan tam olarak Akadoş Baruhu nun şehinasının tekrar Bene Yisrael’in arasına döneceğinin işaretidir. Altın buzağı günahında Aaron un karşısına çıkıp önümüzde gidecek bir Tanrı yapalım diyen halk ki orada kadınlar ve Levi’ler yoktu. Bu kez ise başta kadınlar olmak üzere hep birlikte, Moşe’nin huzurunda toplanmıştır. Bu yüzden ortak amaç olduğu için, peraşa Vayakel  (bir araya gelmek)kelimesi ile başlamaktadır ve altın buzağı günahının Tikunu sağlanmaktadır. 

Mişkan, Akadoş Baruhun evi olarak tanımlanır, ama onun evi için bile Şabat ihlal edilemez ve bu yüzden burada Şabat kuralları verilmiştir ve Talmud Şabat günü yasak olan 39 melaha kavramını Mişkan kurallarından öğrenmiştir.

Tanrı neden Mişkan konusunun içinde Şabat kurallarını  emretti?

Kral kendisine yeni bir saray inşa etmek istiyordu en iyi mimarları çağırdı ve saatlerini onlarla harcadı ve aklındaki mükemmel yapı için düşündüklerini anlattı ancak Kraliçe biraz ihmal edildiğini düşünerek krala bütün gün yeni sarayınla meşgulsün ve beni ihmal ediyorsun diye yakındı.


Şabat ta Akados Baruhu ya yakındı yaratılışın altı gününde beni kutsadın ama Bene Yisrael, Mişkan için beni ihmal edecekler, Tanrı bu nedenle Moşe’ye halkı toplayıp onlara Şabat kurallarını anlatmasını emretti. Moşe halka birçok kural öğretti bunların arasında ateş yakmama emrini ayrıca öğretti çünkü Şabat kuralları göz ardı edilirse Tanrı esirgesin sık sık büyük yangınlar görülür yani Bene Yisrael arasında Tanrıyı bile inkar etmeye yol açabilen tartışmalar ve kavgalar çıkabilir. 

Mişkan peraşamız dahil, tam beş peraşada anlatılır, çünkü Tanrı için Mişkan ve Bene Yisrael’in ne kadar önemli olduğunu anlıyoruz.


Korban konularını öğrenmek günümüzde korban yapamadığımız için korban yapmak gibi sayılır .Aynı şekilde Mişkan kurallarını öğrenmek ,onu tekrar inşa etmek gibidir 


Bu hafta okuduğumuz ikinci peraşa PEKUDE’de:

Mişkan ve içindeki tüm kutsal eşyalar tamamlanmıştır. Moşe o zaman Bene Yisrael’e bağışlarının nasıl kullanıldığını açıklamak istemiştir bütün hesap dökümünü verdikten sonra göklerden bir ses gelmiş ve Moşe’yi doğrulamıştır.

Moşe böylece bütün nesillere bir liderin nasıl davranması gerektiğine dair bir ders vermiştir "maase avot siman lebanim" (babaların edinimleri oğullarına işarettir) 

"Moşe, Tanrının emrini ona söylediği şekilde yerine getirdi." Cümlesi bu peraşada tam 18 kez tekrar edilmiştir.

Bu nedenle Anşe Keneset Agedola  (yüce meclis) her gün okuduğumuz Amida duasını 18 beraha olarak düzenlemiştir. Böylece bu günlerde okuduğumuz tefillalarımız, bugün olmayan Bet Amikdaş ve yapamadığımız kurbanların yerini almıştır 

Akadoş Baruhu ‘’veasu li mişkan veşahanti betoham’’  bana mişkan yapın içinde barınayım demiştir .’’Betoham ‘’kelimesinin tam çevirisi’’ içlerinde ‘’demektir ve bu bize her Yahudi’nin tefilasının kalplerinde şehinayi barındıracak seviyede ve Tanrıya sonsuz güven ile olması gerektiğini ima eder.

Dualarımız daima Tanrıya güven ve sadece şükranlarımızı sunmak için olsun AMEN.

GENÇ NESİLDEN ÖĞRENİYORUZ
Beri Bahar

 

Bu haftaki Peraşada yani Şemot 38 : 26 pasuğunda , “[Bu miktar,] Sayımdan geçen herkes, yani 20 yaş ve yukarısındaki 603.550 [kişi] için…” okuruz.  Ve Purim olayı sırasında da Aman, İmparator Ahaşveroş’a, Yahudileri ona vermesi için 10.000 kikar gümüş teklif etmiştir. Bu sayı rastgele midir acaba? Tabii ki de değil! Peki ama Nasıl? Vayikra 27:3’de yazıyor ki, “Eğer yirmi yaşından altmış yaşına kadar bir erkeğin değerlemesi söz konusu ise, bu değerleme kutsiyet [konularındaki] şekel standartlarına göre 50 gümüş şekel olacaktır”. 1 kişi 50 şekelse 600.000 kişi de 30.000.000 şekel ediyor. 1 kikar 3000 şekel değerindedir,  10.000 kikar 30.000.000 şekel demek.  Aynı sayı, ama hesap 600.000 kişi için ve burada eksik 3.550 kişi var! Ne oldu o kişilere? 600.000 kişi kampın içinde, ama 3550 kişi kampın dışındaydı (günahlarından dolayı). Anane Akavod – onur bulutları, onları korumuyordu.  Megilat Ester’de gördüğümüz gibi buna Tora’da Şemot 38:25 de bir gönderme vardır. “Toplumun sayımından elde edilen gümüş, 100 Kikar  ve 1775 Şekeldi.” Neden paralar ayrı sayılıyor? Bu Bize bir şey öğretmek içindir. Raşiden öğreniyoruz ki, 1 kikar 3000 şekele eşittir. Bu durumda 100 kikar 300.000 şekel demek. Herkes yarım şekel verdiği için birde bu sayıyı ikiyle çarpalım.600.000! Şimdi gelelim 1775 şekele, herkes yarım şekel verdi o zaman bu sayıyı ikiyle çarpmamız gerekiyor, yani 3550!

Bir başka konu olarakta; Mısırdan çıktıktan sonra alığımız ilk emir Şabat’tır. Biliyoruz ki melahalardan biri ateş yakmaktır. Eğer birbirimizle tartışırsak bu sürtüşmeden kıvılcım çıkabilir. Şabat günü buna dikkat etmek gerekir ki anlaşmazlık ateşini yakmayalım. Peraşa’da 35:3’de diyor ki, “…Şabat günü içinde ateş yakmayın. Burada kullanılan kelimeler “tevaaru (vav) eş (şin) behol (lamed) moşevotehem (mem)” Son harflere bakarsak eğer “ şin, lamed, vav, mem yani-Şalom” kelimesi oluşuyor. Şabat’ta barış hakim olması gerekir!

YAZILI VE SÖZLÜ TORA
Rav İsak Alaluf
ŞEMUEL – ŞAUL’UN DAVİD KISKANÇLIĞI

 

Golyat galibiyeti David’i özel bir konuma getirir. David Mihal ile evlenerek kralın damadı olur. Komutan olarak birçok savaşa çıkan David hepsinden muzaffer döner. Bu da Şaul’da bir kıskançlık doğmasına sebep olur. Sinirli olduğu bir anda müzik yapması için David’i yanına çağıran kral mızrağını fırlatarak onu öldürmeye çalışır. David bu ataktan kurtulur ama kaçmak zorunda kalır. Şaul David’i yakalamak uğruna Nov şehrindeki Kohenler’in tamamını katletmeye kadar gider. David kralı öldürmek için eline geçen hiç bir fırsatı kullanmaz. Kralın oğlu olmasına rağmen David’i çok seven Yeonatan defalarca David’i babasının elinden kurtarır. David kral Şaul Pelişti harbinde ölene kadar geri dönemez. Bu günlerde büyük peygamber Şemuel Anavi de ölür. Doğum yeri olan Rama’ya defnedilir. Şemuel’in kabri Yeruşalayim yakınlarındadır.

MİMAAYAN
Rav İsak Alaluf
DÜĞÜN VE MİŞKAN

 

Günümüzde ne Mişkan ne de Bet Amikdaş vardır. O zaman Tanrı’nın varlığını daha yakınımızda hissetmek için ne yapmamız gerekmektedir? Rabiler bunun için evlilik müessesini göstermektedirler. Gemara bu konuda “iş veişa Şehina beneem – erkek ve kadın Şehina aralarındadır” sözünü kullanır. Düğün töreninde yüzük takılırken kullanılan “are at mekudeşet li” ifadesi Mişkan emrindeki “veasu li mikdaş” cümlesiyle benzerlik gösterir.  Düğün törenlerinde kırılan ve Bet Amikdaş’ın yıkılışını anımsatan bardak da benzer bir nedenle kırılır. Rabiler burada bir soru sorar. Hayatımızda birçok güzel olay varken neden bu bardak sadece düğünde kırılır ve berit, vijola, bar mitsva, pidyon gibi törenlerde kırılmaz? Çünkü Mişkan’ın olmadığı zamanlarda Şehina’yı yeryüzüne getiren olay hupa’dır. Onun için bu yıkılışı da bu törenlerde hatırlamak gerekir. Kendi evimizi kurarken aynı zamanda yıkılışına davranışlarımızla neden olduğumuz Bet Amikdaş’ı yani Tanrı’nın evini de anımsamak gerekir.


HER HAFTA İKİ ALAHA

 

*Önce Talit giyilir daha sonra Tefilin takılır.

*Tefilin’i olmayan biri Şema ve Amida saatini kaçırmak üzereyse bunları kuşanmadan Tefila söyleyebilir. Tefilin’i daha sonra          Minha saatine kadar takabilir.

HAFTANIN SÖZÜ

 

Rabi Hanina Ben Dosa şöyle der: İnsanın günah kaygısı bilgeliğinin önüne geçerse, bilgeliği yaşamı boyunca devam eder. Aksi  halde bilgelik ondan uzaklaşır. (Pirke Avot)