Yazdır

2Bu Hafta İçin Saatler

19
TAMUZ

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5780

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

19:12

20:28

-----

Yeruşalayim

19:09

20:25

Tel Aviv

19:29

20:31

11TEMMUZ

Tel Aviv

19:26

20:27

İstanbul

20:22

21:04

2020

İstanbul

20:18

21:00

İzmir

20:16

21:05

İzmir

20:12

21:02

PİNEHAS-פינחס

 

 

Peraşa Özetİ
[www.chabad.org]
(Bamidbar25:10-29:40)

 


Aaron'un torunu Pinehas, Şimon kabilesi prenslerinden Zimri'yi ve onun, çadırına getirdiği Midyanlı prensesi öldürmek için gösterdiği gayretten dolayı ödüllendirilir: Tanrı ona ebedi bir barış antlaşması ve Koenlik bahşeder.

Yapılan nüfus sayımında 20 ile 60 yaş arasındaki erkeklerin sayısının 601.730 olduğu saptanır. Moşe'ye, Ülke'nin, kabileler ve Yisrael aileleri arasında kurayla nasıl bölüştürüleceği hakkında talimatlar verilir. Tselofhad adlı, erkek çocuk sahibi olmadan ölen kişinin beş kızı, Moşe'den, babalarının hakkına düşen toprağı almayı talep ederler. Tanrı bu isteklerini kabul eder ve bu konuya Tora'nın miras kanunları arasında yer verir.

Moşe, kendisinden sonra görevini üstlenmesi ve halkı Erets-Yisrael'e götürmesi için Yeoşua'yı görevlendirir. Peraşa, günlük korbanlar ve Şabat, RoşHodeş (ayın ilk günü) ve Pesah, Şavuot, Roş Aşana, Yom Kipur, Sukot ve Şemini HagAtseret bayramlarında getirilen ek korbanlar ile ilgili detaylı bir liste ile son bulur.

KAVRAMLAR SÖZLÜĞÜ

תפילין – TEFİLİN

Şabat ve bayram günleri dışında kuşanılan Tefilin baş ve kol olmak üzere iki parçadan oluşur. Kutucuklara bağlanmış deri şeritlerden müteşekkil olan Tefilin’in kutucukları içinde Tefilin ile ilgili dört Tora parçası Sofer tarafından el ile yazılmış durumda bulunmaktadır. Tefilin Bar Mitsva yapan her erkek tarafından her gün Şabat ve bayramlar dışında kuşanılmalıdır. Tefilin içindeki peraşaların diziminin farklılığı nedeniyle “Raşi” ve “Rabenu Tam” Tefilin vardır. Peraşalrın yazımlarının fark olmamasına rağmen dizilimleri farklıdır. Günümüzde kullanılan Raşi Tefilin’dir ancak birçok kişi aynı zamanda Rabenu Tam Tefilin de kullanır. Tefilin Kaşer olmalı ve arada bir yetkili biri tarafından kontrol edilmelidir. Tefilin takmanın nasıl olduğu ile ilgili video film www.sevivon.com sitesinde bulunmaktadır.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf
KISKANÇLIK VE ÖDÜL

 

Peraşamızı okurken bazı terimlerin nasıl ödüllendirildiğini anlamakta zorlanırız. Pinhas Tanrı’yı “kıskanmak” suretiyle giriştiği eylemde Zimri ve Kozbi’yi öldürür. Bunun karşılığında da Yonatan ben Uziel’in çevrisiyle ebedi anlaşma, ebedi melek olma, ebedi yaşam ve geula dediğimiz kurtuluşun müjdecisi olmakla ödüllendirilir.

Bir kişi çok iyi bir arabaya sahip olan bir arkadaşını “kıskanır”. Beaaloteha peraşasında yetmiş kişinin içine dahil edilmeyen Eldad ve Medad kampta peygamberlik etmeye başlayınca Yeoşua onların hapsedilmesinin gerektiğini Moşe ile paylaşır. Moşe ise “amkane ata li – beni kıskanıyor musun” diyerek bir başka kıskançlık türünü ortaya koyar. Burada Yeoşua öğretmeninin onurunu düşündüğü için bu sözü etmiş Moşe de bütün Yisrael’in peygamber olmasının çok iyi olacağını ifade ederek öğrencisini yatıştırmıştır. İşte peraşamızda da Pinhas Tanrı’yı kıskanmakta ve harekete geçerek kamptaki ölümleri durdurmaktadır.

Bene Yisrael çölde yaptığı yanlışlarda anında ceza görmüştür. Tanrı’nın “ereh apayim – sabırlı” özelliği hemen hemen hiç devrede değildir. Bu yüzden ölümlerin durması son derece önemlidir. Bu olay aynı zamanda neden günümüzde mucizeler olmuyor sorusunun da cevabıdır. O zamanlar mucizeler Tanrı inancı ve güvenini yerleştirmek için tek yol gibidir. Bene Yisrael kırk yıl boyunca mucizelerle Tanrı inancını yerleştirmeye çalışırlar. O zamanki mucizeler büyüktür ancak bunun bedeli de oldukça ağırdır. Günümüzde mucizeler yoktur ama Tanrı’nın “ereh apayim” özelliği devrededir ve bu da bizleri yok olmaktan ve çok ağır cezalardan korumaktadır.

Öncelikle bu sözcük için Raşi’nin ne dediğine bakacağız. Raşi “noten lev adavar linkom o laazor – duruma ya intikam ya da yardım için önem vermek” olarak kelimeyi tanımlamaktadır. Rabi Zamir Cohen ise kelimenin kök kısmında yer alan üç harfin olumlu veya olumsuz yönlerini inceler ve bu duyguya kapılan insanın yaşadıklarını paylaşır. Harflerimiz “kuf”, “nun” ve “alef”.

“Kuf” şekil itibarı ile düşmeyi ifade eder. Yere doğru inmekte yükselememektedir. Kişi kıskançlık duyduğu zaman şokun etkisi ile önce yere doğru bir düşüş yaşar. “Nun” harfi genellikle düşmeyi simgeler. “Nun” harfinin başı eğik ayakları ise topludur. Bu harfin simgelediği durumda kıskançlık hissi ile düşme yaşayan kişi kendi içine döner ve düşünmeye başlar. Bu harf aynı zamanda tevazunun harfidir. “Alef” birçok şeyi temsil eder. Her şeyden önce ateşin harfidir ve iki dalda halinde bir meşaleyi simgeler. Çok ruhani bir harftir ve ruhani ateşi işaret eder. Gelelim sözcüğümüze. Şokun etkisi ile düşen, içine kapanıp düşünen kişi sonunda ateşi ile yakmaya başlar.   

Kabala’nın öğretisine göre insandaki özellikle üç şekilde belirir. Bazı insanlar “hesed” dediğimiz iyilik özelliğine sahiptir. Bu özellik hep vericilik üzerinedir ve çoğu zaman da iyi değildir. Çünkü “hayır” diyemeyen kişi bazen istemediği şeyleri yapmaya mecbur olabilir. Diğer özellik ise yargı unsurunun hep göz önünde olduğu “gvura” dediğimiz özelliktir. Doğru olduğuna inandığı yolu izlese de vericilik konusunda son derece tutumludur. Pirke Avot her ikisi için de iyi olmayan özellikler ifadesini kullanır.  Pirke Avot kendisine ve insanlara karşı iyi özelliklere sahip kişinin yani “tiferet” özelliğine sahip olanın en ideal olduğunu öğretir. RaMBaM bu özelliği “şvil azaav – altın yol” olarak niteler.

İnsan hangi yolda olduğunu nasıl bulmalı sorusuna verilecek cevap “retson Aşem” olmalıdır. Eğer Tanrı’nın isteğinin bu olduğunu biliyor ve hissediyorsa o zaman fedakarlık yapmaktan geri kalmamalıdır.

Pinhas anne tarafından Yitro sorundan gelmektedir. Yitro teşuva yapmış bile olsa Pinhas tarafından gerçekleştirilen bu hareket toplum tarafından anne tarafındaki özelliklerin tezahürü olarak nitelendirilir. Çünkü avoda zara yapan insanlarda genellikle öldürme arzusu ön plandadır. Genetik olarak birçok özelliğin geçtiğini bilmemize rağmen Rabiler ruhani özelliklerin de aileden geçtiği konusunda hemfikirdirler. Hatta kişi olumsuz özelliklerini geliştirip bu dünyadan ayrılırsa o zaman olumsuz özellikleri nesline olumlu bir şekilde yansımaktadır. Peraşamızın başında yer alan Pinehas ben Elazar ben Aaron Akohen ifadesi Tanrı’nın Pinhas’ın nereden geldiğinin ve ne amaçla bu eylemi yaptığının açıklamasıdır. Pinhas “hesed” tasviri olan barışı seven ve izleyen Aaron’un soyundan gelmektedir. Tanrı onun özelliklerinin bu olduğunu teyit etmektedir. Ancak zor durumda kendinden fedakarlık etmek sureti ile Pinhas bu eylemi gerçekleştirmiş ve toplumu yok olmaktan kurtarmıştır. Kendisinin özelliklerinin dışında Tanrı için bir fedakarlık yapan kişi Tanrı tarafından özel bir şekilde ödüllendirilir.

Üç dört yaşlarında bir kız çocuğu annesinin inci kolyesine hayranlıkla bakmakta ve onu kıskanmaktadır. Bir süre sonra annesine inci kolye istediğini ısrarla yinelemeye başlar. Anne çaresiz bir şekilde son derece ucuz malların satıldığı bir mağazadan göstermelik bir inci kolye alır. Kız bu hediyeyi aldığında havalara uçar. Asla üzerinden çıkarmamaktadır. Bir süre sonra kolyenin kaplaması sıyrılır ve berbat bir görüntü almaya başlar. Annesi kolyeyi çıkartmasını istese de kız bunu her seferinde reddeder.

Babası gece yatarken ona bir öykü anlatır. Kendisini sevip sevmediğini sorar. Kızın cevabı olumludur. Babası da kolyeyi ister. Kız çok sevdiği ayısından ayrılmayı kabul eder ama kolye vermez. Birkaç akşam bu dialog devam eder sonunda baba da durumdan sıkılır tekrar sormaz. Bir süre sonra baba akşam eve geldiğinde onu kızı karşılar. Büyük bir sevgi ile kucağına atılır onu öper ve çok sevdiği kolyesini babasına verir. Babası o sırada cebinden mavi kadife bir kutu içinde gerçek inci bir kolye çıkarır. Daha ilk istediği günden beri kolyeyi aldığını söyler. Bu fedakarlığı yaptığı için de kolyeyi ona hediye eder.

Bizler de göklerdeki babamız için kendimizden rahatımızdan keyfimizden alışkanlıklarımızdan fedakarlık yaptığımızda O bizlere bunun ödülünü kat be kat ödemeye hazır beklemektedir. 

İyi bir amaca yönelik kıskançlık da mevcuttur. Sözgelimi arkadaşımız Tora ve mitsvot konusunda bizden çok ileridedir. Bizim potansiyelimiz vardır ama bunu kullanmak çok da içimizden gelmemektedir. Buradaki kıskançlıkta öncelikle insan düşer ve “kuf” harfinin yaptığını yapar. Daha sonra kendine iyi bir yol bulmaya çalışır bu da “nun” harfi gibi kendimizi düşünmeye itmektir. Artık sıra “alef” harfine gelmiştir. Arkadaşımızın seviyesine çıkmak için elimizden gelen potansiyeli bir meşale gibi kullanmanın zamanıdır.  Pinhas benzer şekilde davranmıştır. O “hesed” özelliğinden verici olmaktan Ş.alom dediğimiz barıştan gelmektedir. Ancak içinde bulunduğu durum bir hamlede bulunmadığı durumda toplumun yok olma riskiyle karşı karşıya kaldığı andır. Pinhas bu nedenle kendinden beklenmeyen şeyi yapar ve toplumdaki yıkımı durdurur. 

GÜNLÜK YAŞAMDAN
Kaynak: www.hidabroot.org
Rav İzak Peres

Salgın ve hastalık dönemlerinde düğün ertelenir mi?

Düğün ertelemek salgın durumu itibari ile çok tercih edilmez. Şöyle ki sağlık kuralları göz önünde bulundurularak 10 kişi toplanıp yapılması daha hayırlıdır. Sosyal mesafenin ve diğer kuralların uyulması şartı ile düğün yapmak hayırlıdır. Çünkü kalabalıkla düğün yapılacak tarih bilinmemektedir.

 

DİVRE TORA
Rav Selim Eskenazi
Yahudi Evini Korumak

 

Akadoş Baruh U diyor ki: Pinehas, beni öfkemden döndürdü, Pinehas, onların içinden Benim Kıskandığımı, kıskandığı için, Kıskancımdan Yisrael Oğullarını yok etmedim.

Klal Yisrael, çölde gezerken birçok kez hataya düştüler. Altın buzağı yaptılar, Bu Yisrael’in Tanrı’sıdır dediler, Tanrı onları yok etmek istedi, Moşe Rabenu Am Yisrael için dua etti ve Tanrı, onları affetti.

Erets Yisrael’e casuslar gönderildi, Tanrı onları yok etmek istedi, Moşe Rabenu, Tanrı’dan merhamet diledi, Tanrı, Moşe’nin tefilasını kabul etti.

Korah’ın tartışmasında, Tanrı onları yok etmek istedi, Aaron aKoen, ölüm meleğini yakaladı, çoğunluk kurtuldu.

Tek bir olay var ki Am Yisrael için gerçekten yok olma yargısı çıktı, Klal Yisrael’in, Bilam aRaşa’nın tavsiyesi ile Moav kızlarıyla günah işlemesi, Pinehas kalkar ve Zimri’yi öldürür. Eğer Pinehas bu işlemi yerine getirmesiydi, Moşe ve Aaron ile hiçbir diyalog olmadan, Tanrı, hiç beklemeden sonu getirecekti.

Bu günah, niye bu kadar ağır bir günah? Günaha yapılan yaklaşıma göre altın buzağı günahından bile daha ağır gözüküyor!

Rav Pinkus açıklıyor, aile arasında günah işlemek ile Yahudi evinin dışında günah işlemek arasında fark var.

Aile arasındaki tartışmada, camlar bile kırılsa, sonunda yatışılıp, barış yapılır. Büyükler devreye girer, Moşe, Aaron,.. Yom Kipur’dan sonra kavga unutulur, tekrardan aile hayatına dönülür.

Moav kızları ile işlenen günah, Yahudi evinin duvarlarının dışına çıkmaktır. Akadoş Baruh U diyor ki: Pinhas mızrağı eline almasaydı, Ben harekete geçecektim. Moşe’ye teşuvaya dönmeleri için aşağı in, onlarla konuş, senin milletin hata işliyor, gibi ipuçları vermeden, tek darbe ile son o şekilde gelecekti.

Yahudi sadece tefilin takan veya Tanrı’dan korkan değildir. Yahudi sanki Tanrı’nın Sevgilisi/Eşi’dir.

Pinhas’ın fiilen yaptığı hareketten sonra, Am Yisrael için yeni bir sayfa açılmıştır. Aile isimleri, Hanoh, Mişpahat AHanohİ, Lefalu, Mişpahat Afalui olmuştur. Akadoş Baruh U, Yod ve E harflerinden oluşan İsmini, bu ailelerin baş ve son harfleri yapmıştır. Bu şekilde, Am Yisrael’in ailelerinin saflığını tüm dünyaya ilan etmiştir.

Bir bayan evlenmeden evvel, Bayan Reuven olarak adlandırılıyorsa, Bay Şimon ile evlendikten sonra, Bayan Şimoni olarak çağrılır.

Tora verilmeden ki ismi Hanoh iken, Tora verildikten sonra evli bir kadın gibi Hanohi ismini almıştır. Am Yisrael, sanki Tanrı’nın Eşidir. Bu sebeple Tanrı, kendi ismini vermiştir.

Tefilalarımızda söylediğimiz gibi “veşimha agadol ve akadoş, alenu karata”, büyük ve kutsal İsmini, üzerimizde çağırdın”, Yahudi kelimesi de Tanrı’nın 4 harflik İsmi ile Dalet harfinden oluşur. Yani Dal (fakir)in Kral ile evliliğini simgeler. Yahudi kelimesinin tercümesi Bayan Akadoş Baruh U’dur!!

Bir bayanı, Bayan Şimoni diye çağırdığımızda ne kastederiz? Her ne kadar bu bayanın çalıştığı işinde çok önemli bir pozisyonu olsa da, eşi ve çocukları, hayatının merkezidir.

Yahudi için de bu geçerlidir. Yahudi’nin yaşamı Tanrı, Yit-barah ile ortak yaşamdır. Tanrı ile uyanır, Tanrı ile uyumaya gider. Tanrı ile yemek yer ve yaptığı her işte Tanrı ile beraberdir.

Akadoş Baruh U, sanki benim eşim, çalıştığım işte çok önemli bir pozisyonum olsa bile, O ve O’nun Çocukları, Am Yisrael, hayatımın merkezidir.

HAFTANIN SÖZÜ

 

“Alçakgönüllü olmak onuru destekler.” (Mişle 29/23)