Nadav ve Aviu'nun ölümünden sonra, Tanrı, "kutsal"a izinsiz giriş konusunda uyarır:

Nadav ve Aviu'nun ölümünden sonra, Tanrı, "kutsal"a izinsiz giriş konusunda uyarır: Sadece bir kişi, Koen Gadol, yılda ancak bir kez, Yom Kipur'da, Mişkan'ın en içteki odasına girebilecektir. Yom Kipur ibadetinin bir diğer özelliği, iki keçiden hangisinin Tanrı'ya korban edileceği ve hangisinin Yisrael'in günahlarının affını sağlamak üzere çöle gönderileceğini belirlemek için kura çekilmesidir. 

Ahare Mot peraşası ayrıca, Kutsal Mişkan dışındaki yerlerde korban yapılmaması konusunda uyarır, kanın yenilip içilmesini yasaklar, ensesti ve sapıkça cinsel ilişkileri yasaklayan kanunların ayrıntılarını verir.

Masada üç kişi olup bir tanesi Birkat Amazon söyleyip gitmek isterse kendisi zimun yapabilir. Diğerleri ona cevap verirler. Sonra kendi Birkat Amazon’larını okurlar. On kişi zimun yapabilmesi için en az yedi kişinin ekmek yemiş olması gerekir. Dokuz on yaşlarında bir çocuk Tanrı’ya dua ettiği bilincindeyse Zimun yapmak için üçüncü kişi olarak alınabilir.

Her yeni başlangıç, yeni bir kapının açılmasını gerektirir. (Rabi Nahman mi Breslev)

Ahare Mot peraşasının sonunda yer alan 18/24 cümle ile başlayan sözlerde Bene Yisrael uyarılmaktadır: “Kendinizi bunların herhangi biriyle “tame” etmeyin. Zira önünüzden kovmakta olduğum toplumlar tüm bunlarla “tame” oldular. Ülke de “tame” oldu. Günahının hesabını çıkardım ve ülke sakinlerini kustu.”

Günahın hesabının toprak için çıkarılması ve toprağın sakinlerini kusması çok rastlanan ifadeler değildir. Rabi Zamir Cohen bu ifadelerin açıklanması için Teilim kitabının ilk cümlesine yakından bakmak gerektiğini ifade eder. Teilim “ne mutludur ki o adam kötülerin tarafında yürümez, o tarafta durmak ve alaycıların olduğu yerde oturmaz” demektedir. Basit anlamına bakarsak bir kişi eğer kötülüğün olduğu taraftan uzak olmalı ve oraya gitmemelidir. Oraya gitmesi orada durmasını, orada durması da orada oturmasını sağlayacaktır. Aslında pasuk “im letsim – alaycılarla” demesi gerekirken “uvmoşav letsim – alaycıların oturduğu yerde” demektedir. Rabi bu arada öncelikle “letsim – alaycılar” ifadesinin ne olduğuna bakar. Letsim ciddi ve mantıklı olaylardan gülünç şeyler çıkaranlardır. Tora ile dalga geçenler alaycıdır. Bir insanı toplum içinde utandıran alaycıdır. Ciddi olayları gülünç hale sokmaya çalışanlar alaycıdır. Rabiler Teilim’in ilk cümlesinin derin açıklamasında orada olmasalar bile alaycıların bulunduğu yerde bulunan insanların mutlaka etkileneceğini öğretmektedir. 

Şimdi pasuğa dönelim. Pasuk toprağın “tame” olduğunu anlatmaktadır. Çünkü Erets Yisrael kutsallığı nedeniyle daha değişik ve hassas bir topraktır. Elbette burada da bir günah sınırı vardır. Ancak bu sınır aşıldığı zaman ülke o günahı işleyenlerini artık barındırmaz. Yahudiler yurt dışında oldukları zaman suyun dışındaki balık gibidirler. Bunları fiziksel anlamda duyumsamasalar bile “neşama” bunları duyumsar. Neşama Erets Yisrael’e döndüğünde Yaakov’un hayat bulması gibi “neşama” da hayat bulur. RaMBaN burada gerçekleştirilen mitsvaların bile daha özel ve farklı bir değerde olduğunu öğretir. Toprak kendini “taor” yapabilmek için içindeki pislikleri temizlemek zorundadır. Bunun için de içindekileri kusar. Durumun benzerini tufan olayında da görürüz. Dünya temizlenmek için suyu seçmiş ve suyolu ile bütün pisliklerini atmıştır. Tanrı’nın Bene Yisrael’e olan uyarısı açıktır. “Daha yukarıda sıralanan günahları işlemeyin çünkü sizden önce burada bulunanlar bu günahları işlemişler ve gitmişlerdir. Siz de gitmek istemiyorsanız dikkatli olun.”

Kutsallık açısından Erets Yisrael’in hassasiyetini vurguladıktan sonra başka bir pasukla bu hassasiyete farklı bir açıdan yaklaşalım: Bene Yisrael galut dediğimiz sürgüne çıktığında Tanrı orası için “vaaşimoti ani et aarets – toprağı kimsesiz boş kılacağım” demiştir. Nitekim pasuk devam eder. “Vaaşimemu aleha oyevehem ayoşvim ba – orada oturan düşmanların da toprağı boş kılacaklardır” demektedir. Bu son derece ağır tabloda aslında güzel bir taraf da vardır. Tanrı Bene Yisrael dışında orada oturan kimsenin orayı kalkındırmaya, yeşertmeye ve meyve vermeye muktedir olamayacağını söylemektedir.

Aslında durum akla yakındır. Eğer biz oradan sürüldükten sonra orada yaşayanlar eğer orayı kalkındıracak olursa bizlerin dönecek hiçbir yeri yoktur demektir. Tanrı bu yüzden pasukta net bir şekilde toprağın Bene Yisrael dışında hiç kimse tarafından bereketli bir yer haline dönüştürülemeyeceğini söylemektedir. Gerçekten de son yetmiş yıl içinde tarım konusunda alınan yol, gelinen nokta iddiamızı kanıtlar niteliktedir.

Etkilenmekten söz etmişken evimizin içindeki davranışlara da bakmak gerekir. Eğer aile olarak iyi geçinen, saygılı bir aile olmayı başarabiliyorsak o zaman evimiz de bundan etkilenecektir. Zaten bilgeler insanın davranışlarından çevresinin de etkilendiğini söylemektedirler. Yeni bir eve geçildiğinde Hanukat Abayit yapmak önemlidir. Ancak sadece bu yeterli değildir. Öncelikle evin içindeki yaşamın Tora’ya uygun olması gerekir. Evde okunan veya dile getirilen Tora sözleri o evi olumlu anlamda etkileyecektir. 

Burada Pirke Avot’un beşinci bölümünün sonunda “E E” adlı bilge tarafından aktarılan bir öğretiye de bakmak gerekir. “Lefum tsaara agra – sıkıntı ve çaba ne kadar fazlaysa ödül de o kadar büyük olur.”Tanrı sadece yapılan mitsvayı değil aynı zamanda o mitsva için gösterilen çabayı da dikkate alır.

Konuyu bağlayacak olursak Erets Yisrael’in kutsallığı ve tabii ki hassasiyeti daha üst düzeydedir. Orada yaşayanların kutsallığı muhafaza etmeleri şarttır. Çünkü onlar kralı sarayında yaşamaktadırlar. Orada yaşamaya devam etmek için de dikkatli davranmak esastır.      

Ahare Mot peraşasında, Kipur günü yapılan özel törenin detaylarını görmekteyiz. Bet –Amikdaş zamanında, Kohen Gadol bütün bir günü, Bene Yisrael’in affı için çeşitli korbanların sunulması ile ilgili prosedüre ayırırdı. Tanrı’nın yardımıyla gelecekte de bu tören aynı şekilde gerçekleşecektir.

Bu törenin bir bölümü Kodeş- Akodaşim de gerçekleştirilen Ketoret (tütsü sunusuydu). Kohen Gadol’un buradaki görevi sırasında Kodeş Akodaşim’e bir kaç kez çıkması gerekirdi.

Mişna, Kohen Gadol’un, Kodeş Akodaşim’den ayrılmasının hemen ardından, dış odada kısa bir dua söylediğini kaydeder. Talmud bu duanın metnini sunmaktadır. ‘’ Senin isteğin olsun ey Tanrı’m eğer bu (önümüzdeki) yıl sıcak ve kuru bir yıl olacaksa, ürünlerin iyiliği için sulak ve yağışlı bir yıl olsun. Bene Yisrael kendi kaderi üzerindeki hakimiyeti kaybetmesin ve başka milletlerin yönetimi altına girmesin. Hiçbir Yahudi bir başka Yahudi’nin maddi yardımına muhtaç olmasın – her Yahudi ekonomik olarak bağımsız ve güvende olsun. Ve yolcuların dualarını kabul etme. ‘’ (Yolcular, yağmurdan nefret ederler. Zira yollar çamurlanacağı için duaları yağmur yağmaması yönünde olacaktır. )

Koen Gadol’un Yom Kipur’da Kodeş Akodaşim’in hemen dışında ettiği özel dua işte buydu. Bu duanın yavan görünen metnine şaşırmamak elde değildir. Zira orada, Kutsalların Kutsalı’nda, hem de Yom Kipur’da – yılın en kutsal zamanında kainatın en kutsal yerinde – bulunan ve Tanrı ile 35 saniyelik bir toplantısı olan normal biri listenin başına (her ne kadar bireysel ve toplumsal olarak çok önemli de olsa) geçim konusunu koymayacaktır. Zira hayatta bundan çok daha önemli şeyler vardır.

Koen Gadol yılın en kutsal gününde Kutsalların kutsalı’nda Tanrı’ya dua etmekte ve ne istemektedir? İsteklerinin dörtte üçü ‘’parnasa –geçim ‘’ konusundadır. Bu elbette önemlidir – hepimizin ödenecek faturaları vardır. Ama Koen Gadol’un tüm Bene Yisrael adına böylesi bir duayı etmesi kafa karıştırıcıdır. Aslında bir açıklamaya göre Koen Gadol parnasa için dua etmekte değildir. Burada edilen dua Bene Yisrael’in manevi açından rahatlığı üzerinedir. Fakat hepimizin bildiği gibi, manevi yaşamla insan arasında giren iki tür engel vardır. Geçim derdi ve bağımsızlığın başka milletler tarafından kısıtlanması..

Eğer hepimiz maddi olarak güvende olsak, eğer her birimiz lotoda büyük ikramiyeyi (değişik zamanlarda ) tuttursak, o zaman elimizde çalışma zorunda olmayacağımız sınırsız zamanımız olur ve hayatı neşe içinde geçiririz. Tüm zamanımızda dua edebilir, Tora çalışabilir, hastaları ziyaret edebilir, başkalarına yardım etmekle uğraşabiliriz.   Tamamen manevi öğeler taşıyabilen bir hayata sahip olabiliriz. Ama durum böyle değildir. Neden? Çünkü hepimiz geçinmek zorundayız. Kiramızı ödemek zorundayız.  Taksitleri zamanında yatırmak zorundayız. Hayatımız şu haliyle nasıldır? Sabah kalkarız hızlı bir şekilde Tefilin takarak bir çırpıda Tefilamızı söyleriz, iki lokma bir şey atıştırıp işimize koşarız.  Tüm gün oradan oraya koştururuz. Akşam eve, bazen geç saatte, yorgun ve bıkkın bir halde geliriz. Çocuklarımızla kısa bir süre ilgilenir, Tora ile ilgili bir kitap açar, okur (belki de televizyonu tercih eder) ve uykuya dalarız. Günümüz ne yazık ki bundan ibarettir.

İkinci konu da önemlidir. Tanrı’ya şükür, hoşgörülü ve iyi niyetli bir milletin arasında yaşamaktayız. Ama dünyanın her yerinde Yahudiler bu kadar şanslı olamayabilir. Hayatlarını ‘’çizme altında’’ geçirmiş,    engizisyonun, çarların, Nazilerin ve daha birçok dış kuvvetin altında uzun süre ezilmiş Yahudiler’in sayısı az değildir. Böyle bir durumda maneviyatı düşünmek oldukça zor hale gelebilmektedir. Hayatın ertesi gün devam edip etmeyeceği konusunda endişeli birinin maneviyatı düşünmesi oldukça zordur. Acaba geçim ve başka milletlerin yönetiminde olma gibi yüklerimiz olmasaydı ne olurdu? O zaman maneviyatımızı engelleyecek önemli iki unsur olamayacağından en azından kendimizi, maneviyattan alıkoyma konusunda aldatacak bahanelerimiz olmayacaktı. Rambam, peygamberlerin Maşiah dönemi ile ilgili isteklerini etkileyen en önemli etkenin, bu dönemde var olacak sonsuz manevi gelişim imkanı olduğunu belirtir. Yaratılışın en önemli amacı olan ‘’Tanrı’nın bilinmesi’’ bu dönemde gerçekleşecektir. Bu konuda Tanah’ta şöyle bir pasuk vardır. ‘’Çünkü tüm dünya, suların denizin dondurduğu gibi, Tanrı bilinciyle dolacaktır. ‘’ (Yeşaya 11:9)

Koen Gadol'un duası işte bu idi. Ne zenginlik, ne de lüks yaşam... maneviyat. "Ey dünyanın Hakimi! Hayatın daha önemli ve daha büyük amaçlarına ulaşmamızı engelleyecek olan her yükü üzerimizden al. Yeterli destek ve özgürlük ver bize. Çünkü bu şekilde hayatta gerçekten önemli olan şeyleri yapmamız, doğru amaçlara ulaşmamız daha kolay gerçekleşecektir. Mitsvaları yerine getirmemiz kolaylaşacaktır. O zaman oturup Tanrı ve Tora'sı ile ilgili gerektiği gibi düşünebilecek ve Üzerimize düşenleri yapmamız daha kolay olacaktır.

“(Daha ileri bir aşamada) Aaron Buluşma Çadırı’na girecek, [çıkınca,] Kutsal’a gelirken giymiş olduğu keten giysileri çıkarıp orada bırakacaktır. [Ama önce, beyaz giysileri çıkarır,] Bedenini kutsal bölgede mikveye daldırır ve [normal ibadet] giysilerini giyer.” Vayikra 18:23,24

Yom Kipur’da, Kodeş Akodaşim’de Avoda’yı (İbadet) yerine getirirken, Kohen Gadol özel beyaz giysiler giyerdi. Ne zaman bu beyaz giysileri giyse veya çıkarıp normal giysilerini giyse önce mikveye dalardı. Birisi normalde daha yüksek bir seviyeye çıkacağı zaman mikveye dalar. Eğer öyleyse, neden Kohen Gadol normal giysilerini giyeceği zaman mikveye dalardı - normal giysilerini giyerek kutsallık seviyesini indirmiyor muydu?

Her iyi davranış birisini yükseltir ve onu yeni tepelere ulaştırır. Her geçen Yom Tov geçmiş bir Yom Tov değildir - cebinde olan yeni bir Yom Tov’dur. O Yom Tov’un en özel nitelikleri seni farklı bir düzeye getirip bambaşka birisine çevirebilmesidir. O Yom Tov’da yapacağın mitsvalar öncekinde yaptıklarından çok daha üst bir seviyede olmalıdır.

Kohen Gadol Kutsal olan beyaz giysileri giydikten sonra o kadar yükselmiştir ki bundan sonra yapacağı normal, her zaman yaptığı ibadet bile çok daha üst bir seviyede olmuştur. Her zaman yaptığı ibadet bir tık üste çıkmıştır bu yüzden de günlük giysilerini giymeden önce mikveye dalar.

Yaşadığı sürece birisi her zaman daha yükseklere tırmanmaya devam etmelidir. Yahudilikle ilgili olan anlayışı düzenli olarak derinleşmelidir ve sabit olarak kalmamalıdır. Mitsvaları yerine getirişi ve ettiği dualar her seferinde daha üst bir seviyede olmalıdır.

Kadiş söyleyen kişi burada söylenen “amen”lerin boşa söylenmemesi için Kadiş’i doğru bir şekilde okumaya özen göstermelidir. Kişi kendinden sonra Kadiş okuyacak olan çocuklarını da bu konuda eğitmeli ve yanlış yanıtlara yol açan kişi olmamalıdır.