Yisrael halkının on beş malzeme ile katkıda bulunması istenir: Altın, gümüş ve bakır; mavi, erguvani ve kırmızı yün; keten, tiftik, hayvan derileri, ağaç, zeytinyağı, baharat ve bazı değerli taşlar. Tanrı, Moşe'ye bunlarla "Benim Adıma bir Kutsal Mekan yapsınlar; böylece içlerinde barınacağım" (Şemot 25:8) der.

Moşe'ye, Sinay dağının tepesinde, Tanrı'nın barınacağı bu mekanın nasıl inşa edileceği hakkında, halk çölde yolculuk ederken kolayca sökülmesi, taşınması ve yeniden monte edilmesi için ayrıntılı talimatlar verilir.

Mişkan'ın iç odasında, sanatsallıkla işlenmiş bir perdenin arkasında, üzerinde On Emir'in hak edildiği olduğu Tanıklık Levhaları'nı içeren sandık (Aron Aberit) bulunacaktır. Sandığın kapağının üzerinde, saf altından yapılmış, kanatlı iki melek figürü (Keruvim) yer alacaktır. Dış odasında yedi kollu Menora ile üzerine özel ekmeklerin yerleştirildiği Masa olacaktır.

Mişkan'ın üç duvarı, dik duran 48 kalasın birbirine eklenmesinden meydana gelecektir. Bu kalasların her biri altınla kaplanmış olup, gümüşten yapılmış bir çift temel yuvaya yerleştirilecektir. Tavan, üç kat örtüden oluşacaktır: [a] çok renkli yün ve ketenden işlenmiş goblenler; [b] tiftikten yapılmış bir örtü; (c) koç ve Taha derilerinden yapılmış ikinci bir örtü. Mişkan'ın ön cephesinde, beş direkle tutturulmuş, işlemeli bir perde olacaktır.

Mişkan ve onun ön tarafında bulunan bakırla kaplanmış Mizbeah'ın etrafı, keten perdelerle çevrelenecektir. Bu perdeler 60 tahta direk sayesinde ayakta duracak, direkler bakır kazıklarla desteklenecektir. Direklerin üzerinde gümüş çengeller ve süslemeler bulunacaktır.

KAVRAMLAR SÖZLÜĞÜ
Akama

Akama sinagogta Sefer tora okunan günlerde dağıtılan mitsvalardan biridir. O gün okunacak bölümün Hazan eşliğinde gösterilmesi şeklinde gerçekleştirilir. Bazen bir kişi bazen de iki kişi Sefer tora’yı kaldırır. Hazan da okunacak yeri gösterir. Bu arada “vezot atora aşer sam Moşe Lifne Bene Yisrael” ile başlayan cümle okunur.

“Şovavim – Şemot ile Mişpatim peraşaları arasındaki süre)” haftalarını takip eden iki haftada Mişkan çadırının inşasının planlanması yapılmaktadır. Bu planlama Moşe’nin nezaretinde yapılır gibi görünse de asıl planlama Tanrı tarafından yapılmış, Moşe’ye gösterilmiş o da görevlendirilen iki kişi olan Betsalel ve Aoliav ile bunları paylaşmıştır. Mişkan Yahudi eli ve bağışlarıyla inşa edildiği için çok özel bir makdistir. Aynı zamanda Tanrı adına inşa edilen ilk tapınak olan Mişkan özel bir yere sahiptir. 

Mişkan’da yer alan objelerin her biri için oldukça fazla miktarda altın, gümüş, bakır, değerli kumaşlar, değerli taşlar kullanılır. Ancak burayı “makdis” haline getiren objelerin her birinin simgelediği değerler ile içerdikleri kutsiyetten kaynaklanan enerjidir. Tahtaları birbirine bağlamak için kullanılan “adanim” dediğimiz bağlar veya kilitler bile özel bir yere sahiptir.

İngiltere kraliyet mücevherlerinin bulunduğu özel oda eşi benzeri görülmeyen, çok değerli parçalarla doludur. Bu hazine odası eşsizdir. Ancak bu parçalarda ruhanilik veya maneviyet olmadığından dünyaya bir şey kazandırmaz. Mişkan ve daha sonra inşa edilen Bet Amikdaş ise ruhanilik doludur. Dünyaya kattığı şeyler hiçbir şeyle kıyaslanamaz.

Mişkan’da yer alan en karmaşık objelerden biri olan Menora Kodeş bölümünde güney kısımda yer alır.  Moşe elbette Menora’nın nasıl olması gerektiğini anlamış olsa bile içerdiği bütün derin mesajları anlamaktan uzaktır. Menora’da yer alan çiçekler, düğmeler ve kaplar Menora’nın anlamını bir gizem olarak barındırır. Teilim sekizinci bölümde Moşe için “vatehasereu meat mE.loim” demekte bilgelik anlayışının kırk dokuzuncu seviyede olduğuna gönderme yapmaktadır. Menora’da “geviim – kaplar”  yirmi iki tanedir.  “Kaftorim – düğmeler” on bir tane, “Perahim – çiçekler” de dokuz tane olarak yer alır. Bu üçünün toplamı kırk iki sayısını verir. Buna yedi tane kol ile Menora’nın kendisini de eklersek “elli” sayısına ulaşırız. İşte Menora bilgeliğin elli aşamasını temsil eder. Menora ışık kaynağıdır. Birçok kültür gibi Yahudilikte de ışık ile bilgelik birbirini temsil eder. Şlomo Ameleh “daat kanita ma hasarta, daat hasarta ma kanita” diyerek bilgeliğin öneminin altını çizmektedir. Menora bilgeliği temsil ettiğinden Gemara bilgelik arayışında olanların Amida sırasında güneye dönmelerini salık vermektedir. 

Sayıların her kültürde olduğu gibi Yahudilikte de önemi ve simgelediği şeyler vardır. Çoğunlukla Yahudilik yedi sayısına odaklıdır. Altı günlük haftanın noktasını yedinci gün olan Şabat ile koyarız. Sukot ve Pesah gibi bayramlar yedi gün sürer. Şemita yedinci yıldır. Yovel senesi de yedi kere yedi senenin sonunda ellinci yıldadır. Pesah ile Şavuot arasında yedi hafta vardır. İnsanın yüzünde yedi giriş kapısı vardır. Menora da yedi kolludur.

İbrani alfabesinde “vav” harfi altıncı harftir. “Vav” içinde maneviyat veya ruhanilik olmayan fiziksel değerleri temsil eder. Yedinci harf olan “zayin” ise ruhani çekirdektir. İbranice’deki hareket etmek fiilinin şimdiki zaman şekli “zaz” olarak bilinir ve iki tane “zayin” harfinden müteşekkildir. Tanrı kainatı altı aşamada altı boyutta yaratmıştır. Yedinci boyut olan ruhanilik daha sonra eklenmiş ve yaratılış tamamlanmıştır. Yedinci boyut aynı zamanda “Neşama” dediğimiz ruhaniliği temsil eder.

Altı gün boyunca insan çabalar, çalışır ve fiziksel ihtiyaçlarını temin etmek için maddiyata odaklanır. Genellikle bu zaman diliminde pek fazla ruhanilik yoktur. Kişi para kazanmaktadır ancak soru o kazanılan paranın “bereketli” olup olmadığıdır. Bunu fizikselliğe kazandıracak ruhanilik yani bereket kaynağını Şabat gününden alır. Şabat’ın bereketi olmadan maddiyat ruhu olmayan bir beden gibidir. Şabat’ı karşılarken söylediğimiz “Leha Dodi” ilahisinde Rabi Şlomo Alkabets Şabat için “ki i mekor aberaha – o bereketin kaynağıdır” demektedir. Şabat gününü gözetmeyenler altıncı boyutta kalırlar. Gözetenler ise yedinci boyut ile bereket bulurlar.

Şabat sadece maddiyata değil haftanın günlerine de bereket sağlar. Alaha Şabat çıkışında “Avdala” yapamayanların bunu Salı gününe kadar yapabileceklerini öğretir. Şabat gününün kutsallığı Menora gibidir. Şabat kendinden önce gelen Çarşamba, Perşembe ve Cuma günleri ile kendinden sonra gelen Pazar Pazartesi ve Salı günlerini bereketlendirir. Tıpkı Menora’da yer alan orta kolun sağ ve sol taraftakileri ışığıyla aydınlattığı gibi Şabat da benzer şekilde davranır. Arizal “yemina usmala uven ayu kala” diyerek sözlerimize destek verir.  

Bazı görüşlere göre Şabat kendinden sonra gelen bütün haftayı bereketlendirir. Mistik öğretiler kainat yaratılmadan önce de Şabat olduğunu o Şabat’ın yaratılışa maneviyat kattığını söyler. Maşiah günlerinde de “yom şekulo Şabat” hep Şabat gibi manevi ve kutsal olan bir zaman hakim olacaktır. 

Şabat aslında bu dünyada herkese verilmiş bir hediyedir. Her ne kadar “goyim” dediğimiz toplumların Şabat gününü bizler gibi kutsaması yasak olsa da “hafta” kavramı Yahudiliğin insanlığa armağanıdır. Ay, yıl, gün gibi kavramların bilimsel açıklaması vardır. Ancak “hafta” kavramının bilimsel kanıtı yoktur. Toplumlar içinde otuz günlük aylık süreyi onar günlük üç haftaya bölen yoktur. Neticede yedi gün olarak kabul edilen dört hafta ile ay tamamlanmaz. İki gün artar. Buna rağmen uluslararası bu ölçü birimini değiştirmek kimsenin aklına gelmez. Hafta kavramının Tora’da yerini arayanlar Bereşit peraşasının ilk bölümünde bunu bulabilirler.

Yahudiler Mısır esaretinden kurtulup İsrael topraklarına doğru ilerlerken, Moşe’ye çöldeki yolculukları boyunca yanlarında olacak taşınabilir bir mişkan (barınak) yapması emredildi. Buna neden gerek görülmüştü? Tanrı’nın ilahi varlığı evrendeki her bir şeye sirayet etmiş değil midir ki? O zaman neden Tanrı özel ve sınırlı bir konut inşa edilmesini emretmişti?

Ayrıca, Tora’nın bu durumda kullanmış olduğu dil de çok olağan dışıdır. ‘Veasu li mikdaş veşahanti betoham’ (Şemot 25:8) ‘Benim için bir Kutsal Mekân yapsınlar ve aralarında barınayım.’ Temel gramer kurallarına göre bu cümlede ‘ Ben orada yaşayacağım.’ denmeliydi. Tanrı’nın burada çoğul kullanmasının sebebi neydi?’

Maalesef son 19 yüzyıldır Bet Amikdaş yok. Fakat bu kutsal Şehina’nın varlığını hissetmeyeceğimiz anlamına gelmez. Şehina sadece Bet Amikdaş’da değildi. Her ev, her sinagog, ya da Tora öğreniminin yapıldığı, dua edildiği, mitsvaların yapıldığı her yer kutsal bir sığınaktır. Tora çoğul kullanarak ‘ veşahanti betoham’ demiştir. Bu şekilde Tanrı bize bu ayrıcalığı hak ettiğimiz sürece hep aramızda olduğunu hatırlatmak istemiştir.

Bir kişi her zaman öncelikle Tora çalışmalı ve sonra öğrendiklerini analiz etmelidir.
(Gemara Masehet Berahot 63/B)