Bene-Yisrael'in Mısır'dan çıkışına izin verdikten kısa bir süre sonra, Paro onları zorla geri getirmek üzere peşlerine düşer ve Bene-Yisrael kendilerini Paro'nun orduları ile deniz arasında kıstırılmış halde bulurlar. Tanrı, Moşe'ye asasını suyun üzerinde kaldırmasını söyler; deniz yarılarak Bene-Yisrael'in geçişine imkan tanır ve sonrasında, onları takip eden Mısır ordusunun üzerine kapanır.
Moşe ve Bene-Yisrael, Tanrı'ya şükran ve övgü içeren bir şarkı söylerler.

Çölde halk susuzluk ve açlık sebebiyle çeşitli kereler Moşe ve Aaron'aşikayette bulunur. Tanrı, Mara'daki acı suları tatlılaştırır, başka bir yerde de Moşe'nin kayaya asasıyla vurması sonucu kayadan su çıkar. Tanrı gökten Man adı verilen mucizevi bir yiyecek yağdırır. Man çöl boyunca her sabah tan vaktinden önce yağacaktır. Bunun yanında Tanrı her gece Yisrael kampına sülün sürüleri yollar. 

Bene-Yisrael'e, Cuma günler iki porsiyon Man toplamaları talimatı verilir; zira Tanrı'nın tam bir iş bırakma günü olarak belirlediği Şabat günü Man yağmayacaktır. Bazıları bunu dikkate almayıp Şabat sabahı Man toplamaya çıkarlar, fakat bir şey bulamazlar. Aaron az miktarda Man alıp, gelecek nesiller için bir tanık olması amacıyla bir kaba koyar.

Refidim'de halk Amalek'in saldırısına uğrar; fakat Moşe'nin duaları sayesinde Yeoşua'nın komutasındaki ordu saldırganları bozguna uğratır.

KAVRAMLAR SÖZLÜĞÜ
Ayin Ara

İnsanı bu dünyadan eden olumsuzluklardan biridir. Kişi kendisinin sahip olduğu bilgi, zenginlik ve iyi davranışlar konusunda böbürlenmemelidir. Aksine daha mütevazi olmalı ve kendisine karşı ayin ara gelmesini engellemelidir. Bu sadece tek taraflı değildir. Fakir olan bir kişi zengin birini gördüğünde veya çok istediği halde çocuk sahibi olmayan bir kişi çocuk sahibi olanları gördüğünde kalbi acımasına rağmen olumsuz düşüncelerin etkisinden kendisini korumalı ve bilgece davranmalıdır. Böylelikle kendisini de ayin ara ve diğer olumsuzluklardan korumuş olacaktır. Ayin ara’dan kurtulmanın yollarından biri Talmud’da yazılı olduğu gibi dua etmek ve başkaları hakkında benzer düşüncelerden uzaklaşmaktır. Bir fakire yardımcı olmak, onu evinde misafir etmek, Tora sözlerini duymasını sağlamak ayin ara’dan korunmak için güzel bir yoldur. Talmud Berahot 55B’de hepimizin dilinde yer alan bir söze yer verilmektedir. “Ben porat Yosef ben porat ale ayin.” Kişi bunu söylemekle kendisinin Yosef’in soyundan geldiğini savunmakta ayin ara’nın Yosef’e etkili olmadığını hatırlamakta ve Tanrısal korumaya sığınmaktadır. Yine Talmud bunu her gün tekrarlamanın yararlı olduğunu kabul eder.

Man: Beşalah peraşasında okunan ilginç bölümlerden bir tanesi “man” ile ilgili olan pasuklardır. Rabiler bu pasukların “parnasa” ile yakından ilgili olduğunu ve dikkatle izlenmesi gerektiğini öğretirler. Bilindiği gibi Şabat günü “man” dediğimiz gıda yağmaz. Onun yerine Cuma günü iki kat “man” yağar. Bu “man” kurtlanmaz, bozulmaz ve Şabat günü yenebilir. Pasuk Moşe’nin sözlerini aktarır: “Vayomer Moşe ihluu ayom ki Şabat ayom L’Ad… ayom lo timtsauu basade – Moşe bu gün yiyebilirsiniz çünkü bu gün Tanrı’nın Şabat’ıdır, bu gün dışarıda bulamayacaksınız dedi.”

Günümüzde elbette “man” şeklinde bir gıda yoktur. Ancak Şabat günü sofralarımızda bu godayı temsil eden iki tam ekmek vardır ve buna “lehem mişne” adı verilir. “Man” yağmadan once Tanrı bir çiy tabakası oluşturur. Böylelikle yağan “man” toprağın kirinden etkilenmez. Yağma olayı bittikten sonra da üzerini örtmek için bir çiy tabakası daha iner. Şabat sofralarımızda Ekmekler bir kap veya tahta üzerine konur. Bu yağan ilk çiy tabakası gibidir. Üzeri örtülen ekmekler ikinci tabaka ile kaplanmış gibi olurlar. Bu bir sembolik yaklaşım bile olsa anlattıkları değerlidir.

Yukarıda sözünü ettiğimiz pasukta Moşe halka “man” ile ilgili uyarılar yaparken üç kez “ayom – bu gün” sözünü kullanır. Rabiler buradan hareketle Şabat günleri üç seuda yapma gerekliliğini öğretirler.

Yanlış anlaşılmasın: İspanya’nın en büyük Rabilerinden olan Avraam Ibn Ezra inancı olmayanların veya zayıf olanların bu pasuğu anlamak konusunda yanlışları olduğunu bunun sonucu olarak da Bene Yisrael’in Şabat gününü ihlal etmek konusunda tehlikenin kıyısında olduklarını söyler. İnanç konusunda sorun yaşayanlar Şabat gününün “ayom” sözcüğü gereğince gündüz güneş doğarken başladığını ve Erev Şabat olarak bildiğimiz Cuma akşamlarının kutsallıkla ilgili olmadığını savunurlar. Rabi bu konuyla bağlantılı olarak gördüğü bir rüyayı paylaşır.

Rabi’nin ifadesine göre kendisi bu rüyayı 7 Ocak 1230 – 14 Tevet 4990 tarihinde İspanya’da Şabat gecesi görür. Bir adam yanında belirir ve kendisine bir mektup iletir. Mektup Şabat gününden gelmektedir. Rabi Şabat kendisine mektup yolladı diye büyük bir sevince kapılır. Şabat orada kendi özelliklerini sıralayarak söze başlamaktadır. Şabat Yahudiliğin tacıdır. On emrin dördüncüsü, Bene Yisrael ile Tanrı arasında özel bir işarettir. O gün “man” yağmaz. Ancak bir önceki gün yağan “man” mucizevi bir şekilde Şabat gününe de yeter. Şabat insanlara keyif verir. Bu dünyayı terk edenler Şabat gününü koruyorsa onlara da barış sağlayandır. Bu günde matem ve benzerleri yoktur. Aklı olan bu günü Kiduş ile karşılar Avdala ile uğurlar. Bu günde Tora öğrenen kişinin önünde bilgelik kapıları, bu günü koruyanlara da parnasa kapıları açılır. Şabat küçüklüğünden beri bu günü kutsayan Rabi’yi koruduğunu çünkü kendisinin Şabat gününe önem verdiğini söyler. Ancak yaşlılığında Rabi’nin bir yanlışın eşiğinde olduğunu ve buna nasıl izin verdiğini sorgular. Öğrencilerinin getirdiği bir kitapta Cuma akşamının Şabat gününden sayılmadığının ve günlerin sabahtan başladığının yazılı olduğunu ve kendisinin bu yanlışa nasıl izin verdiğinin anlaşılmadığını yineler.

Burada küçük bir parantez açalım: Bereşit kitabının girişinde Yaratılış bölümünde “vayi erev vayi boker yom ehad – akşam oldu ve sabah oldu bir gün” pasuğu gereğince Yahudilikte günler akşam güneşin batışı ile başlar. Yukarıda verdiğimiz örnekte inancı zayıf olanlar “akşam oldu” sözünü pasuğun sonu olarak kabul ederler. “Ve sabah oldu” sözü ile yeni günün başladığını iddia ederler. İşte Rabi’nin öğrencisi de getirdiği kitapta bunu savunan bir yoruma yer verir.

Rabi Avraam Ibn Ezra o gece uyuyamaz.  Kalkar, giyinir ve ay ışığında kitaplarını kontrol etmeye başlar. Öğrencisinin getirdiği kitabı bulunca önce elbiselerini sonra da Şabat olmasına rağmen kitabı yırtar. Bir Şabat gününü belki ihlal ederek eğer Bene Yisrael’in Şabat günlerini ihlal etmesini engelleyebildiyse bundan huzur duyduğunu ifade eder.

İbrani terminolojisi bu yanlış anlamaya meydan vermemek için akşamların ismini ertesi günün ismi gibi anar. Sözgelimi Pazar akşamı “lel şeni – ikinci akşam” olarak bilinir. Çünkü ertesi gün olan Pazartesi Yom Şeni’dir ve güneş battıktan sonra bu güne geçilmiştir. Buradan hareketle “lel şişi” aslında Perşembe akşamıdır. Cuma akşamları her zaman kutsallıkla dolu olan “lel Şabat” olarak bilinir. Bu terminolojinin Cumartesi akşamı için de özel bir ismi vardır: “Motsae Şabat.” Bu zamanda artık “melaha” yapmak serbesttir. Ancak “lel Şabat” için yasaktır.

Şabat’ın bereketi: Tur kişinin hafta arasında parasını çarçur etmemesini Şabat gününün onuruna harcama yapmak için korumasını söylemektedir. Bilgeler “im yosif yosifu lo – eğer eklerse ona eklerler” ifadesi gereği Gemara’dan önemli bir öğretiyi paylaşırlar. Gemara’ya göre kişinin o sene içinde ne kazanacağı Roş Aşana gününde belli olur. Ancak buna Şabat, bayramar, çocuklarının Tora öğrenimi ve bir görüşe göre de Roş Hodeş için yapacağı harcamalar dahil değildir. Bunlara harcadığı oranda kendisine eklemeler yapılır. Bilgeler bunu “miTişri ad Tişri huts miTişri” şeklinde ifade ederler. Bunun anlamını şöyle verelim. Evet parnasa Tişri ile Tişri arası için belirlenir ama buna “Tişri” sözcüğünün harfleri ile başlayan dört başlık dahil değildir. “Tav – Talmud Tora”, “Şin – Şabat”, “Reş - Roş Hodeş ve “Yud – Yamim tovim.”   

Bilgeler Şabat gününü koruduğumuz ölçüde Şabat gününün kutsiyetinin de bizleri koruyacağını öğretirler. 

‘’VEAMAYİM LAEM HOMA MİMİNAM UMİSEMOLAM’’
Ve sular, onların (Bene Yisrael) sağında ve solunda bir duvar oldular. Peraşamızda, ‘’Homa’’ kelimesi  ki duvar anlamına gelir ‘’vav’’ harfi olmadan yazılmıştır. Bu şekliyle, ‘’öfke’’ olarak ta anlaşılabilir. Midraşa göre Bene Yisrael yam suftan geçerken,  bir melek, bizim bu mucizeyi hak etmediğimizi, bizim de Mısırlılar gibi Avoda zara günahını işlediğimizi dolayısıyla bizimde suların altında kalıp aynı akıbeti yaşamamız gerektiğini söylemiştir. Bu melek sulara hükmeden melekti ve öfkesinden Bene Yisrael’ide sularda boğmak istedi. Akadoş Baruhu bizi savunmuş ve avoda zara günahını isteyerek değil bizi bu günaha Mısır’lıların zorladığını söylemiş, suların sadece Mısır’lı askerlerin üzerine kapanmasını ve meleğin öfkesini sadece onların üzerine kusmasını emretmiştir.       

Bu olayı Magid Miduvna, bize bir benzetmeyle açıklamaktadır. Reuven ve Şimon adında aynı semtte çalışan, aynı işle meşgul olan iki tüccar vardı. Bir gün Şimon, Reuven’in işçilerinden birini ikna ederek Reuven’in mallarından ufak miktarlarda çalmasını, bu malları da kendisinden satın alacağını söyler işçi hemen planı uygular uzun bir süre Reuven’den çalıp Şimon’a bu malları satar. Bir müddet sonra Reuven mallarındaki eksikliği fark eder durumu araştırınca hem hırsızı hem de azmettirenin Şimon olduğunu öğrenir Reuven, Şimon’u hemen suçlamaz sadece hırsızı yakalatıp  dava açar. Kendisinden çalınanların bir listesini ve mali dökümünü çıkarır hakime sunar. Hakim, bilirkişi çağrılmasını ister Reuven, aynı işi yapan Şimon’un bilirkişi olarak çağrılmasını talep eder Şimon gelir, olay açıklanır oda hırsızın kendisi olduğunu anlamasınlar diye olayı abartarak Reuven lehine ifade verir malların fiyatını iki katı olarak açıklar Şimon ifadesini bitirdiğinde Reuven;’’Beyler şimdi size gerçek hırsızı açıklamak istiyorum komşum, meslektaşım Şimon. Benim işçimi ayartıp, benden çalmasını söyledi   ve mallarımı eline geçirerek beni batırmayı hedefledi şimdi sayın hakim kendisinin ifadesinde de olduğu gibi bana ifade ettiği miktarları ödemesini istiyorum.’’

Bu örnekte olduğu gibi savcı melek Bene Yisrael’i de Mısırlılar gibi suda boğmak istedi bizim de aynı günahı işlediğimizi söyledi o kadar ki büyük bir ‘’hema’’ yani öfkeyle doldu ‘’homa’’ duvar kelimesiyle aynı yazılır sonunda öfke sadece Mısır’lıları vurdu biz bu işe zorlanan işçi durumundaydık ancak çölde geçen zorlu hayat ve tarih boyunca yaşanan sıkıntılar bizi saflaştırdı ve bizim zamanımızda beezrat AŞEM ilahi kurtuluşu göreceğiz AMEN KEN YEİ RATSON.

Kişi tok gözlü olduğunda, başkalarına nefretle ve kıskançlıkla bakmadığında arkadaşı için sürekli merhamet ve iyilik istediğinde Tanrısal yargı önünde ona olumlu yansıyacaktır.
(Rabi Tsvi Hirsch)