Moşe'nin kayınpederi Yitro, Tanrı'nın Bene-Yisrael için gerçekleştirmiş olduğu büyük mucizeleri duyup, Midyan'dan ayrılır ve Yisrael kampına katılır.

Peraşa Özeti (Şemot 18:1-20:23)

[www.chabad.org]

Moşe'nin kayınpederi Yitro, Tanrı'nın Bene-Yisrael için gerçekleştirmiş olduğu büyük mucizeleri duyup, Midyan'dan ayrılır ve Yisrael kampına katılır. Yanında Moşe'nin eşi Tsipora ile iki oğlu Gereşom ve Eliezer'i de getirir. Yitro Moşe'ye, halkın yönetimi ve adaletin dağıtımı görevinde kendisine yardım edecek hiyerarşik bir ekip kurmasını önerir.

Bene-Yisrael Sinay dağının karşısında kamp kurarlar ve Tanrı burada onlara, kendilerini Kendi "Koenler Krallığı ve kutsal Halkı" olarak belirlediğini bildirir. Halk buna, Tanrı'nın söylediği her şeyi yerine getireceklerini beyan ederek cevap verir.

Üçüncü ayın (Sivan) altıncı gününde, yani Mısır'dan Çıkış'tan tam yedi hafta sonra, tüm Bene-Yisrael Sinay dağının eteğinde toplanır. Tanrı şimşek, gök gürültüleri, bulut ve duman içinde açığa çıkar ve Moşe'yi dağa çıkmaya davet eder.

Tanrı On Emir'i aktarır. Bunlara göre, Yisrael Tanrı'ya inanacaklar, putlara ibadet etmeyecekler, Tanrı'nın İsmi'ni boş yere telaffuz etmeyecekler, ebeveynlerini onurlandıracaklar, Şabat'ı gözetecekler, cinayet, zina ve hırsızlıktan tamamen uzak duracaklar, yalancı tanıklık yapmayacaklar ve başkasına ait herhangi bir şeyi arzulamayacaklardır. Halk Moşe'ye başvurur ve yaşadıkları tecrübenin çok güçlü olması nedeniyle hayatta kalamayacağından korktuğunu söyleyerek, Tanrı ile aralarında aracılık yapmasını ister.

KURALLAR

[tannentorah.com]

Lazer yazıcınızı açmadan önce şunu okuyun:

Lazer aleti çok saf, tek renkli, yoğun bir ışık huzmesi yayan bir alettir. Bu ışık huzmesi bir elması buharlaştırabilecek kadar güçlü olabilir ve büronuzdaki kısa notu 12 puntoluk Times New Roman yazısını yaratmak için on binlerce noktanın tam yanına bir inç'in 1/600 oranında bir mürekkep noktası bırakacak kadar hassastır. Bir göz ameliyatını gerçekleştirecek kadar hassas bir ışın veren çok daha hassas ve pahalı aletler de vardır.

Bir lazer ışını optik bir ışıktır - esasında arabanızın torpidosunda sakladığınız fenerin verdiği ışıkla aynıdır. Asıl fark şudur: fener lambanızdaki uyarılmış atomların her biri birbirinden farklı ve çeşitli dalga boylarında ışık saçarlarken, lazer aleti tek bir frekansta ışık yaymak için birbiriyle uyumlu çok sayıda atomu uyaran bir alettir; böylece ortaya çıkan ışık huzmesi çok güçlü ve hassastır.

*      *      *

Kural olarak, insanların kuralları sevmediklerini söyleyebiliriz. Tat alma organımıza lezzetli gelen bir besinin sağlığımıza zarar verdiğini söylemelerini istemeyiz. Arzu ettiğimiz bir şeyin bir başkası için incitici olduğunu söylemelerini istemeyiz. İşimize gelen bir alışkanlığın çevremize zarar verdiğini söylemelerini istemeyiz. Diğer bir deyişle, ne yapacağımızı bize söylemelerini sevmeyiz. Kısıtlamaları sevmeyiz.

Bene-Yisrael Mısır'dan çıktıkları zaman, yedi hafta içinde onlara Tora'nın verileceği söylenmişti. O kadar heyecanlıydılar ki, kelimenin tam anlamıyla günleri sayıyorlardı. Sinay Dağı'nda Tanrı'nın On Emri ilan ettiğini duydukları zaman ruhları coşku içinde bedenlerinden uçuverdi.

Görünüşe göre, sevinçleri biraz yersizdi. Ne de olsa, bu insanlar nesiller boyunca kölelik yaşamış bir halka mensuptu. Onların isteyecekleri son şeyin hayatlarında bir sürü kısıtlamalar olduğunu varsaymak çok da uzak bir ihtimal olmaz. Ama şu bir gerçek ki, temel olarak Tora budur. On Emrin yedi tanesi bir şeyleri "Yapma" şeklindedir ve Tora'nın 613 mitsvasından 365'i bu türdendir. Gerisi ise "Yap" tarzı emirlerdir.

Ama işte, Bene-Yisrael Tora'yı istiyorlardı. Midraş Tanrı'nın dünyadaki bütün milletlere Tora'nın bir kopyasını isteyip istemediklerini sorduğunu anlatır. "Tora'nın içinde ne var?" diye sorarlar. "Yapma" diye Tanrı cevap verir, ama henüz cümlesini bitirmeden olumsuz cevapla karşılaşır. Buna karşılık Bene-Yisrael bunun sıradan kurallar olmadığını anlamışlardır: bu, yaşamı icat eden ve en iyi nasıl uygulanacağını bilen O'nun tasarladığı bir hayat düzenleyicisidir.

Sinay Dağı'nda dünya insanlarına bir seçenek sunulmuştu: A kutusunu seçerseniz, her tarafa enerjisini yayan, herhangi bir anda canınızın çektiği bir renk veya frekansta bir yaşam elde edeceksiniz. Hatta karanlık bir odanın duvarına hayvan resimleri yansıtmak veya çalılıkta düşürdüğünüz araba anahtarlarını bulmak gibi, birçok faydalı şey yapacaktır. B kutusunu seçerseniz, enerjisini yaratılış amacına odaklayan bir yaşam elde edeceksiniz.

Çoğu el fenerini seçti. Bizler lazeri tercih ettik.

KISA KISA

"Tanrı Moşe'ye şunları söyledi: ‘Halka git ve onları bugün ve yarın kutsa'" (Şemot 19:10).

"Onları bugün öyle bir şekilde kutsa ki, kutsiyet yaşamlarına nüfuz etsin ve onlar yarın bu yeri terk ettikten sonra da sürsün" demiştir Tanrı. Bu da bize, sadece Tora öğrenirken ve vaaz dinlerken manevi bir uyanış hissetmenin yeterli olmadığını öğretir (Pardes Yosef).

"Şabat gününü, kutsal kılmak üzere [gözet ve (Devarim 5:12)] hatırla" (Şemot 20:8).

Raşi'nin belirttiği gibi "gözet" ve "hatırla" sözcükleri aynı anda söylenmiştir. Fakir bir insanın Şabat günü tüm dikkatini gerektirecek ticari kaygıları olmadığı için Şabat'ı "gözetmesi" zor değildir, ama şarap içerek veya güzel yemekler yiyerek Şabat'ı onurlandıracak yeterli parası olmadığı için Şabat'ı "hatırlamakta" güçlük çekebilir. Diğer taraftan, zengin bir insanın yiyecek ve içecek alması için fazlasıyla parası olduğu için Şabat'ı "hatırlaması" kolay olabilir, ama bir günlüğüne iş yerini kapatarak büyük parasal kayıplar yaşamaktan korktuğu için Şabatı' "gözetmekte" ihmalkâr davranabilir. Bu nedenle, Hahamlarımız iki emrin - Şabat'ı "gözetmek" ve "hatırlamak" - aynı anda söylendiğini ve bu yüzden ikisinin arasında bir ayrım yapılamayacağını vurgulamışlardır. Zengin adam Şabat'ı sadece "hatırlamak" değil, onu ayrıca "gözetmek" zorundadır. Aynı zamanda, fakir adamın da Şabat'ı uygun bir şekilde "hatırlamasını" sağlamak için ona parasal yardımda bulunması gerekir (Dubno'lu Magid).

Annelerin Rolü

"Yaakov'un Evine böyle söyle ve Bene-Yisrael'e anlat" (Şemot 19:3) Tanrı'nın Moşe'ye Tora'yı Bene-Yisrael'e aktarmasını söylediği bu pasukta Raşi "Yaakov'un Evi" sözcüğünün kadınları, "Bene-Yisrael" ise erkekleri kastettiğini söyler. Neden Tanrı Moşe'ye Tora'yı ilk önce kadınlara vermesini söylemiştir? Tora ancak her birey ve her aile onu çocuklarına aktarma sorumluluğunu aldığı takdirde ebedileşebilir; bu çocuklar da sırası gelince mitsvaları yerine getirecekler ve sonraki nesle bunları aktaracaklardır. Bunu başarmanın en iyi yolu Tora'yı genç yaşta iken, kişinin yüreğinin ve zihninin en açık olduğu dönemde aktarmaktır. Çocuk büyüdüğü zaman, zihniyeti daha katı olur ve Tora gibi temel ve yaygın bir değer sistemini aşılamak daha zor olur. Çocuğun fiziksel ihtiyaçlarını en baştan itibaren sağlayan kadınlar, çocuğun manevi eğitimini de başlatmayı sağlamak için en iyi konumdadırlar. Bu nedenle, Tanrı Moşe'ye Tora'yı ilk önce kadınlara vermesini söylemiştir, çünkü gelecek nesli ilk etkileyecek olan annelerdir ve onlar olmadan Yahudilik ayakta kalamaz (Daraş Moşe - Rav Moşe Feinstein).

MAASE

Anipol'lu Rabi Zuşa, büyük bir Tsadik, iyimser ve çok alçakgönüllü bir insan olmanın yanı sıra oldukça da fakirdi. Bir adam kendisine yardım olarak 10 ruble vermişti. Paranın çalınmasından korkan Rabi Zuşa, parayı Tora kitabının arasına, tam On Emir'in bulunduğu sayfaya yerleştirdi. Bu şekilde potansiyel bir hırsızın parayı çalmak için kitabı açtığında "Çalma!" emrini görerek amacından vazgeçeceğini düşünmüştü.

Ne yazık ki, evine bir hırsız geldi ve paranın yerini keşfetti. Paranın 5 rublesini kendisi için aldı, kalan 5 rubleyi de Tora kitabının içine "Arkadaşını kendin gibi seveceksin!" yazan sayfaya koydu. Daha sonra durumu keşfeden Rabi Zuşa kendi kendine söylenmeye başladı: "Zuşa, ne kadar da bencil birisin! 10 rublenin tamamını kendin için sakladın. Fakat parayı alan hırsız senden daha namuslu çıktı! Paranın tümünü alabilecek iken paylaşmayı tercih etti. Böylece ‘Arkadaşını kendin gibi seveceksin' mitsvasını yerine getirdi."

ŞABAT ALAHALARINA GİRİŞ

[Rabi Daniel Schloss - www.pidyon.org]

Şabat alahalarıyla ilgili bu yazı dizisi Mişna'da (Şabat 7:2) listelenen 39 melahaya dair temel prensipleri, Rabinik yasaklamalarla birlikte ele alacaktır. Bu dizi Şabat kanunlarını orijinal kaynaklarından öğrenmenin yerini tutma amaçlı değildir. Amaç, Şabat'ın ayrıntılı kanunlarını anlamakta, hatırlamakta ve uygulamakta yardımcı olarak bir rehber sunmaktır. Şabat çok önemli bir konu olduğundan, burada yazılanlardan uygulamasal sonuçlara varılmamalı, çıkabilecek sorularda bir Rav'a başvurulmalıdır.

Şabat Günü Meyve veya Kumaş Sıkmaya Dair Kanunlar

Melaha 5: DAŞ - Harmanda Dövmek (devam)

Harmanda dövmenin ana ilkesinin, bir nesneyi kullanmak için onu parçalamak ve çeşitli kısımlarını ayrıştırmak olduğunu belirtmiştik. Bunun pratikteki uygulamalarına devam ediyoruz.

B. Emilmiş Sıvıyı Sıkmak

Asur (yasak - Hahamlarca):

- Suyu doğrudan çöpe gitse bile, meyvenin doğal suyunu sıkmak.

- Bir kumaş tarafından emilmiş olan sıvıyı, o süreç içinde kumaşı temizlemeyecek bir şekilde bile olsa sıkmak (örneğin, kırmızı şarap. Ama eğer kumaştaki sıvı, su veya beyaz şarap ise, burada kumaşta temizliğe yol açabilecek bir durum da söz konusu olduğundan burada doğrudan bir melaha  söz konusudur ve Hayav [cezaya layık] olur).

-Melaha 13 e bakın-Çamaşır Yıkamak

Mutar (yasak değil):

- Bir yiyeceği daha iyi hale getirmek için, içine emilmiş haldeki yabancı bir sıvıyı çıkarmak (örneğin, ton balığının yağı). Ancak bir başka melaha olasılığı (Borer - ayıklamak) nedeniyle, o melahaya dair kurallar gereği, bu işlemi söz konusu yiyeceği yemeye yakın bir zamanda yapmak gerekir.

- Sokaktaki kar üzerine tuz serpmek.

GEMATRİYA

Peraşamızda Tora'nın verilişi anlatılır. Tora'nın iki yönü vardır. Bihtav (yazılı) ve Beal Pe (sözlü). Tora'nın bu iki yönünden sadece birini kabul etmek, Tora'yı kabul etmemekle eşdeğerdir. Sözlü ve yazılı Tora birbirlerinden ayrılamaz ve birlikte Tora'yı oluştururlar. Bu durum, kelimelerin sayısal değerlerine bakıldığında da oldukça hoş bir şekilde ortaya çıkar:

Bihtav = Bet + Kaf + Tav + Bet = 2 + 20 + 400 + 2 = 424.

Beal Pe = Bet + Ayin + Lamed + Pe + E = 2 + 70 + 30 + 80 +5 = 187.

Tora = Tav + Vav + Reş + E = 400 + 6 + 200 + 5 = 611.

Bihtav + Beal Pe = 424 + 187 = 611 = Tora.

PERAŞADAN DERSLER

[Rabi Şelomo Ressler - www.weeklydvar.com]

Yitro Peraşası, Moşe'nin kayınpederi Yitro'nun Bene-Yisrael'in yolculuklarını ve çilelerini duymasını tanımlar. Yitro etkilenerek önce Yahudiliği kabul etmek üzere Moşe'ye gider ve daha sonra onun yanın dan ayrılır. Eğer Yitro o kadar etkilenmişse, neden Tanrı, Onur Bulutları, Göksel yiyecek Man ve Moşe gibi bir öğretmenin olduğu bu ortamdan ayrılmıştır? Ve bir lider olarak Moşe Yitro'nun kamptan ayrılmasına nasıl izin vermiştir? Ne de olsa, Tora'nın verilişine tanık OLMAYAN tek Yahudi oydu!

Rabi Leibowitz bu soruya "İnsanın Haşmeti" adlı eserinde cevap verir. Buna göre Yitro Tanrı'dan, Tora'dan ve Yahudilerden o kadar etkilenmişti ki evine dönüp ailesini ve arkadaşlarını da Tanrı yoluna getirme gereği hissetmiştir. Yitro sırf başkalarının esenliği adına, açıkça inandığı ve etrafında olmasını İSTEDİĞİ şeylerden vazgeçmeye hazırdı! Eğer yardım etmeye çalıştığı insanlara karşı hiçbir sorumluluğu olmayan birinin kararlılığı böyle ise, bizler birbirimize yardım etme sorumluluğuna SAHİPKEN daha ne kadar çok kararlılık göstermeliyiz? Bu peraşa Yitro adını almıştır, çünkü Yitro, Yahudilik için hayatını değiştirmeye razıydı. Bundan o kadar gurur duyuyordu ki, Yahudiliğini gizlemedi aksine, dışarı çıkıp başkalarına Yahudiliğin ne kadar güzel olduğunu söyledi. Keşke içimizde kuşkusuz barındırdığımız Yitro'yu ifade edebilsek...

ALİHOT OLAM

[Sefer Yalkut Yosef - Rabi Yitshak Yosef]

Ebeveyne Saygı Kuralları

1. Eğer bir baba, oğlunu kendisini geçindirmekten ömür boyu muaf kıldıysa ve bunun için, alahaya göre bir anlaşmayı kesinleştiren bazı işlemleri yaptıysa (örneğin bir belge yazdıysa ve şahitler huzurunda anlaşma amaçlı el sıkıştılarsa), ama sonra baba fakirleştiyse ve oğlun babasını geçindirme olanağı varsa, cemaat, yapılan anlaşmaya rağmen oğlu babasına tsedaka vermeye zorlar.

2. Annesiyle babasını onurlandırmayacağına veya onlardan çekinmeyeceğine dair yemen eden kişinin yemini boş yemindir; zira Tora'da yazılı bir emre karşı edilen yemin geçersizdir.

3. Bir kişi, annesiyle babası kendisine emretmediyse bile onları, giydirme, yedirme içirme vs. gibi konularda onurlandırmakla meşgul olmalıdır.

4. Babayı ve anneyi onurlandırma mitsvası Tora'nın tüm "yap" şeklindeki emirleri gibidir ve bir aracı yoluyla yerine getirmek mümkündür; zira genel bir prensibe göre "kişinin elçisi kendisi gibidir". Yine de, diğer bazı mitsvalarda olduğu gibi babayı ve anneyi onurlandırma mitsvasında da "bu konuda şahsen yapacağı mitsva, elçiyle yapacağı mitsvadan daha büyüktür". Oğul Talmid Haham ise bile bu mitsvayı şahsen yerine getirmeye gayret etmelidir. Ancak eğer babası ona kendisine hizmet etmesini emrediyorsa ve oğul için bunu yapmak herhangi bir sebepten dolayı zorsa, bu görevi bir aracı yoluyla da yerine getirebilir ve bu şekilde yükümlülüğünü gerçekleştirmiş olur. Eğer ebeveyn, bu görevi mutlaka evladın yapmasında ısrarcıysa, bazı otoritelere göre evlat onlara bir aracı yoluyla değil, şahsen hizmet etmekle yükümlüdür ve eğer onlara şahsen hizmet etmeyi reddederse, anne ile babadan çekinme emrini ihlal etmiş olacaktır. Uygulamada kural şöyledir: Eğer ebeveyn, ihtiyacının bir yabancı tarafından görülmesinden utanacaksa, evlat, başka bir şehirde oturmuyorsa ve bu gibi başka engelleri yoksa, bu mitsvayı şahsen yerine getirme konusunda çok gayret etmelidir. Ama engeller söz konusuysa mitsvayı yine de bir aracı yoluyla yerine getirebilir.

5. Ebeveyni onurlandırma mitsvası dâhilinde evlat, anne ya da babası geldiğinde ayağa kalkmalı ve ebeveynden çekinme mitsvası dâhilinde, bazı şeyleri yapmaktan imtina etmelidir (örneğin onların yerine oturmamak, isimleriyle hitap etmemek, sözlerini kesmemek vb.). Bu gibi mitsvalarda bir aracı kullanılamayacağı açıktır.

Haftanın Sözü

[www.weeklydvar.com]

Noah'ın gemisini amatörler inşa etti. Titanik'i ise profesyoneller...