Yazdır

rav alalufÇıkış peraşaları olarak adlandırdığımız Şemot kitabının ilk peraşaları Bene Yisrael'in özgürleşmesini anlatırken bizlere farklı dersler vermek sureti ile  katkıda bulunmaktadır. Öğrendiğimiz tarihsel bilgilerin yanında bulunan etik değerler Yahudi yaşamının vazgeçilmezleri olarak karşımıza çıkarken ataların yaşamından öğrendiklerimiz bu günümüze ışık tutmaktadır. Maase avot siman labanim diyen bilgeler her zaman atalardan öğrenilebileceğimiz şeyler olduğunu vurgulamak istemişlerdir.

Bu haftaki peraşada birinci cezada Tanrı Nil nehrine Moşe'nin değil Aaron'un vurmasını ister. Bu davranış Moşe'yi koruyan ve yaşama doğru götüren Nil nehrine karşı Moşe'nin gösterdiği bir uygun davranıştır. Bilindiği gibi Nil nehri Moşe'yi bebekken kurtuluşa Bitya'ya doğru taşımıştır. 

Rabi Eli Mansour bir başka noktaya dikkatimizi çeker. Moşe ilk kez Paro ile karşılaştığında yılana dönüşmesi için asasını yere atması gerekmektedir. Ancak Moşe bu hareketi Aaron'un yapmasını ister. Nitekim Aaron asayı yere atar, asa yılana dönüşür ve Paro'nun sihirbazlarının asalarını yutar. Rabi'nin bu noktadaki sorusu ilginçtir. Moşe'nin asaya karşı hiçbir minnet duygusu yoktur. O halde neden asayı Moşe değil de Aaron yere atmıştır? Bu sorunun cevabını anlamak için öncelikle Şemot peraşasında Tanrı ile Moşe'nin ilk kez karşılaşmalarında olan olaylara  bakmak gerekir. 

Tanrı çalılığın içinden Moşe ile konuşup onu Bene Yisrael'i kurtarmakla görevlendirdiğinde Moşe başlangıçta bu görevi kabul etmek istemez. Moşe Rabenu Bene Yisrael'in kendisine inanmayacaklarını bunun için de bir işaret gerektiğini Tanrı'ya bildirir. Bunun üzerine Tanrı asasını yere atmasını söyler ve asa bir yılana dönüşür. Yılan burada "laşon ara" veya zarar verebilecek şekilde incitici konuşmayı simgelemektedir. Nasıl ki yılan başkalarını ısırdığı zaman akıttığı zehri kendisine bir yarar sağlamıyorsa aynı şekilde laşon ara konuşan bir kişinin kimseye bir yararı olmaz. Burada asanın yılana dönüşmesi Moşe'nin Bene Yisrael hakkında uygunsuz konuştuğunun bir ifadesidir. Moşe halkı haksız yere inanç eksikliği ile suçlayınca Tanrı da ona asanın yılana dönüşmesi ile bir işaret vermeyi amaçlamıştır.   

Alahaya göre bir insana geçmiş yanlışlarını hatırlatmak yasaktır. Asanın yere atılarak yılana dönüşmesi Moşe'ye yaptığı yanlışı hatırlatacak ve onu sıkıntıya sokacaktır. Halbuki Moşe Tanrı'nın verdiği mesajı anlamış, bundan dersini almış ve pişman olmuştur. Bu yüzden Tanrı Moşe'yi zor durumda bırakmamak için asayı yere Moşe'nin değil Aaron'un fırlatmasını istemiştir. 

Buradan çıkarılacak çok esaslı bir ders vardır. Başkalarıyla konuştuğumuz zaman ağzımızdan onu sıkıntıya sokacak bir kelime çıkmamasına azami derecede dikkat etmek zorundayız. Bilerek konuşmak, söylediklerimizin karşı tarafta yol açacağı tepkileri kestirmek hatta kendimizi onun yerine  koymak şarttır. Bu hassasiyetimiz bizleri ve tabii ki karşımızdakini zor duruma düşmekten, yanlış yapmaktan koruyacaktır.