Bu Hafta İçin Saatler            

22 Heşvan

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5774

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

5:17

6:33

-----

Yeruşalayim

4:11

5:27

Tel Aviv

5:37

6:35

26 Ekim

Tel Aviv

4:30

5:28

İstanbul

5:57

      6:37

2013

İstanbul

---

---

HAYE SARA

Hatırlatmalar:

3 – 4 Kasım Roş Hodeş Kislev

 

 

Peraşa Özeti(Bereşit 23:1-25:18)

[www.chabad.org]

 

Sara127 yaşında ölür ve Hevron’da bizzat Avraam tarafından Hitiler’den 400 gümüşşekele satın almış olduğu Mahpela Mağarası’na gömülür.

Avraam’ınhizmetkârı Eliezer, Yitshak için uygun bir eş bulmak üzere hediyelerle birlikteHaran’a doğru yola çıkar. Kasabaya geldiğinde Eliezer Tanrı’dan bir işarettalep eder: Yöre kızlarının kuyudan su çekmek üzere geldiğini gördüğünde,onlardan biraz su isteyecektir, kendisiyle birlikte develeri için de su teklifedecek olan, sahibinin oğlu için öngörülen kız olacaktır.

Avraam’ınyeğeni Betuel’in kızı olan Rivka bu testi başarıyla geçer. Eliezer, davetedildiği müstakbel gelinin evinde günün olaylarını aktarır. Rivka Eliezer ilebirlikte Kenaan topraklarına gelir. Yitshak ile Rivka’nın karşılaşmaları,Rivka’nın Yitshak’ı açık arazide dua ederken gördüğü bir sırada gerçekleşir.Yitshak onunla evlenir, onu sever ve annesinin kaybından dolayı içindebulunduğu kederli durumdan çıkarak teselli bulur.

Avraam kendisine Ketura adında yeni bir eş alırve ondan altı yeni çocuğu olur, ancak Yitshak onun tek gerçek varisidir. Avraam175 yaşında ölür ve iki oğlu, Yitshak ve Yişmael tarafından karısı Sara’nınyanına gömülür.

 

devar tora

[ Rabi Yeuda Appel - www.aish.com]

 

Tora bu haftaki peraşamızda bizlere atalarımızınşehri olan Hevron’u tanıtmaktadır. Peraşamız Sara’nın gömülüşünü anlatmasıylabaşlar. Avraam eşi için Mahpela Mağarası’nı satın alabilmek için Hitiler’le antlaşmayapmaya gider. Avraam Hitiler tarafından son derece  saygılı bir şekilde karşılanmış ve “Tanrı’nın bir başkanı” sıfatıyla hitapedilmiştir. Ancak şehrin başkanı halkın tavırların çok uzaktır ve Avraam’ıgördüğünde açgözlülüğü kabarmış ve ona sadece Mahpela Mağarası’nı değil,çevresindeki tüm arsayı da satmayı planlamaktadır. Avraam, Efron’un malıbölmeme teklifini memnuniyetle karşılar ve onun aleni cömertliğinin sadece bir gösteriolduğunun ve topraklar için değerinden çok daha yüksek bir bedel istediğininfarkında olmasına rağmen ona bunu öder.

 

Tora, Sara’nın vefat ettiğini anlattığı pasuktanormal anlatış biçimini bırakmış ve ek bilgiler eklemeye başlamıştır - “Sara, Kenaan ülkesindeki Kiryat Arba’da adıHevron olan bölgede öldü (Bereşit 23:2).” Bu pasuk bizlere iki soruyuberaberinde getirmektedir: Avraam neden özellikle Mahpela bölgesini mezarlıkolarak seçmiştir? İkincisi de neden Hevron’a ikinci bir isim olarak Kiryat Arba ismi verilmiştir?

Kiryat Arba “Dört’ünŞehri” anlamına gelir ve bu ismin verilmesinin nedenlerinden biri buradayatmakta olan dört çifttir – Adam Arişon ve Hava, Avraam ve Sara, Yitshak veRivka ve son olarak Yaakov ile Lea’dır. Avraam Avinu Adam Arişon’un buradagömülü olduğunu anladığında ve cennetten gelen kokuları aldığında eşini bunoktada gömmek için her türlü maddi manevi zahmete katlanmayı göze almıştır.

 

Atalarımızın ve Annelerimizin gömülü oldukları yerolmasının dışında Yahudi felsefesine göre Hevron çok daha derin anlamlariçermektedir.

 

Kabala’ya göre Hevron kelimesi “lehaber – bağlanmakkelimesiyle aynı kökten gelmekte ve bu da fiziksel dünyamız ile göklerdekimanevi dünyaları bağlayan nokta olduğunu öğretmektedir.  RabenuBehaye ayrıca Hevron'un, bu dünyayı "Dördün Şehri"ne bağlayan yerolduğunu ekler. Burası, göklerde bulunan "Yeruşalayim" adlı birşehirdir ve dört kutsiyet düzeyine sahip olduğu söylenir. Yukarıdaki o kutsalşehirde, ruh nihai bir şekilde kendisini Tanrı'ya başlar ("hevron").

 

Hevron Tora’da kendisini iki sefer dahagöstermektedir. Bunların ilki Moşe tarafından Kenaan Toprakları’na on iki casusgönderildiği zaman içlerinden Kalev ben Yefune görevinde başarılı olabilmekiçin Hevron’a gelmiş ve Mahpela Mağarası’nda dua etmiştir. İkincisi ise, KralDavid krallığının ilk yedi yılında Hevron’da yaşamış ve ardından Yeruşalayim’egeçti ve orayı sonsuza dek başkenti olarak ilan etmiştir.

 

 

ŞABAT SOFRANIZA TATLILAR

HERKESE GÜLER YÜZLÜOLUN

Rabi PinhasErlinger, Dereh Ets Ahayim

 

Peraşamız Sara’nın ölümü ve gömülme işlemlerininanlatılmasıyla başlar,  Sara, Kenaan ülkesindeki Kiryat Arba’da(Hevron) öldü. Avraam, ölmüş yakının yanından kalktı ve Het oğullarına(şunları) söyleyerek konuştu. (Bereşit 23:2-3)”

 

Tora bir olay anlatırken az ve öz kelimelerle anlatmayıtercih eder. Tora bir hikaye kitabı değil, tersine hayatımıza ışık tutması içinyazılmış değerli öğretilerle dolu bir kitaptır. Bu nedenle Tora’nın, AvraamAvinu’nun Het oğulları ile mezarlık hakkında konuşması sırasında ölüsününyanından kalktığını neden özellikle belirttiğini anlamamız gerekir.

 

Mir’li Rabi Yeruham “DaatTora” adlı kitabında bu soruyu kaleme alır ve cevabını da hahamlarımızın, “Her bireyi güler yüzle karşıla” öğretisineenfes bir dille bağlar.

 

Avraam Avinu eşine mezar bulabilmek üzere Het oğullarıylakonuşmak istediği için ölüsünün yanındankalkar, yüzünü ıslatan gözyaşlarını siler ve tüm acılarını, yüzünde tek biracı ifadesi görünmeyinceye kadar, kalbinin derinliklerine gömer. Avraam AvinuHet oğullarıyla konuşmaya gittiği zaman çok kısa bir sıra önce eşini kaybetmişbir kişinin görüntüsünden çok uzaktadır. 

 

Mir’li Rabi Yeruham hepimizin aklına gelen en basit veduygusal soruyu sormaktadır: “Pekineden?” Çünkü Avraam Avinu karşısındaki insanlara karşı o kadar inceduygulara sahipti ki, onları da kendi acısına ortak etmeyi doğru bulmuyordu.Eşinin vefat ettiği doğrudur, ancak karşısındaki insanlar da bunu hissetmek vebu yüzden üzülmek zorunda değillerdir. Avraam Avinu hayatındaki en değerlihayat arkadaşını kaybettiği bir zamanda bile insanlara karşı güler yüzlüolabilmeyi başarmıştır.

 

Çevremizdekilere karşı güler yüzlü olmamız gerektiğininönemini, Tora’nın daha birçok yerinde görmekteyiz.

 

Vayhi peraşasında Yaakov Avinu behor oğlu Yeuda’ya sonberahasını verirken şöyle demektedir,  Yeuda; sen – kardeşlerin sana itaat edecekler.Elin düşmanının ensesinde olacak... Gözleri şaraptan daha parıltılıdır, dişleride sütten daha beyaz (Bereşit 49:8-12).”

 

Talmud (Ketubot 111b)“dişleri sütten daha beyaz” ifadesininanlamını şöyle açıklar, “Arkadaşınındişlerini beyazlatan yani gülümseten kişi, ona süt içire(rek dişlerinibeyazlatandan) daha değerlidir.”

 

SlabodkalıSaba olarak tanınan Rav Natan Tsvi Finkel bu gemarayı güzel bireğitsel benzetmeyle açıklar:

 

Şimon kışın buz kesensoğuğunda kıyafetleri kardan bembeyaz olmuş, bacakları birkaç defa soğuktanuyuşup kendine gelmiş, kemikleri tir tir titremektedir. Tek umudu ise sıcacıksobalı evine bir an önce ulaşmaktır. Şimon evine ulaştığında birden bire kapıaçılır ve onu değerli eşi elinde sıcacık bir bardak süt ile karşılamaktadır.Şimon’un eşine olan minnettarlığını kelimelerle anlatabilir miyiz? Çok zor!Hahamlarımız insan psikolojisini en ince detaylarına kadar araştırdıkları için,arkadaşımıza gösterebileceğimiz sıcak bir gülümsemenin veya sıcak bir kalptençıkan güzel iki sözün, sıcak bir bardak sütten daha etkili olacağınıöğretmektedirler.”

 

RABİŞELOMO ZALMAN AUREBACH NEDEN DIŞ GÖRÜNTÜSÜNE DİKKAT ETTİ?

 

Eğersokakta gördüğümüz her hangi bir arkadaşımıza bile gülümsememiz gerekiyorsa,aynı candan yaratıldığımız insanlara yani ailemize; eşimize ve çocuklarımızagüler yüzlü olmamız gerektiğini özellikle vurgulamamıza gerek olmadığınıdüşünüyorum.

 

Günlerdenbir gün, Rav Moşe Aaron Stern dönemin alaha belirleyen büyük alimlerinden olanRabi Şelomo Zalman Aurebach’ı evine kadar uğurlamak üzere yanında yürümeyebaşlar.

 

Havason derece soğuk ve rüzgar insanın kıyafetlerini uçuracak şiddette esmektedir. RabiŞelomo Zalman Aurebach’ın evine ulaşıldığı zaman Rav Stern’in aklına kazınanbir olay gerçekleşir: Rabi Şelomo Zalman yaşça ihtiyar sayılabilecek bir yaştaolmasına rağmen kapıyı vurmadan önce durur, kıyafetlerini ve kravatınıdüzeltir, sakalını eliyle okşarcasına tekrardan şekil verir ve ancak ondansonra kapıya vurur. Böylece dışardaki soğuk havanın etkisi ravın üzerindegözükmemektedir.

 

RabiŞelomo Zalman Aurebach ayak üstünde Rav Stern’e insanlara güler yüzlü olmanınne kadar ince noktalara uzandığına dair önemli bir hayat dersi öğretmiştir.“Eşim dışardaki soğuk havayı ve rüzgarı kıyafetlerimin üzerinde görmek zorundadeğil. Koca eve düzenli kıyafetlerle, güler yüzle ve temizliğiylegirmelidir.” 

                                               

Hahamlarımızın sözlerine kişinin beyaz dişlerini ortayaçıkarmak, onu gülümsetmek insana yapılabilecek en büyük iyiliklerden birisisayılmaktadır. İnsan karşısındakine bir iyilik yaptığı zaman onu güler yüzleyaptığında kendisine bir yük olmadığını, zevkle yaptığını gösterir.

 

Talmud (Bava Batra 9b)tsedaka isteyen fakirlerle ilgili bu noktamızı pekiştiren bir ifade kullanır, “Rabi Yitshak şöyle der, ‘Fakire para verenkişi altı beraha ile kutsanır, onu güzel sözlerle mutlu ederek para veren iseon bir beraha ile kutsanır.”

 

Bu Talmud parçasının anlamı şudur: İnsan her hangi birfakire yardım ettiği zaman fakir her ne kadar maddi anlamda eski durumundan birdamla daha iyi bir duruma geldiyse bile, hala aynı fakir olarak kalmıştır.Ancak onu sözlerle mutlu eden kişi, fakiri psikolojik açıdan o anlık bile olsakendisine fakirliğini unutturmuştur. Fakir artık hatırı sorulan, ilgi gören vesevgi dolu sözler duyan birisidir. Bu yüzden onu sözlerle mutlu edip para verenkişi on bir beraha ile kutsanır. 

 

Her insana güler yüzlü olmak insan için bazen çok zor birhal alsa da, Tora’mızdan ve hahamlarımızın sözlerinden gördüğümüz gibi yaptığıetkileri ölçüp biçilemeyecek kadar çoktur.

                                              

 

YAHUDİLİKTE KAVRAMLAR

(Şalom Laam Peraşa Kağıdı’ndan alınmıştır.)

 

 

Haftanın Peraşası’nda Şabat bölümünübitirdik ve yeni bir bölüm ile karşınızdayız. Bu bölümümüzde Yahudiliktekavramları öğreneceğiz. Elimizden geldiğince bu kavramları peraşamıza bağlamayaçalışacağız. Zamanı geldiğinde de bayramlarımızdan bahsedeceğiz. Beğeneceğiniziumuyor, zevkle öğrenmenizi diliyoruz.

 

 

ÖLÜM VE AVELUT

 

PeraşamızdaSara’nın ölümü ve Avraam’ın onu gömebilmek için yaptıkları anlatılmaktadır.Aile yakınlarımızın vefatı hayattaki en acı veren olaylardan birisidir. Buyüzden Tora hayat rehberimiz olduğu için bu gibi acı durumlarda da nasıldavranmamız gerektiğini öğretmektedir.

 

Ölüm Döşeğinde Olan Bir Kişiye NasılDavranılır?

Yahudilikteölüm döşeğinde olan bir kişi normal yaşayan kişi ile aynı sınıftadır. Bunedenle kişinin ölümünü en küçük bir hareketle bile yakınlaştırmak yasaktır.Tora insan hayatının tek bir saniyesine bile son derece önem vermekte vekişinin hayatının son saniyesinde bile hatalarından pişmanlık duyup Tanrı’danaf dileyerek Gelecek Dünya’daki yerine sahip olabileceğini öğretmektedir. Ölümdöşeğinde olan kişi eğer hala aklı yerindeyse ve onun hayatı hakkındaümitsizliğe kapılmasına neden olmayacaksa eğer, yanında Viduy ve Şema Yisrael söylenir.

 

ÖLÜMDEN SONRA

 

Kişivefat ettikten sonra olabildiğince çabuk bir şekilde gömülmesi en iyisidir.Ancak kişinin saygınlığına uygun bir cenaze, bu kadar kısa bir süre içindegerçekleşmeyecekse veya yurt dışından gelmesi beklenen aile bireyleri varsa,beklenebilir. Cenazeye katılmak büyük bir mitsvadır ve buna Hesed Şel Emet – Gerçek İyilik yanikarşılığı beklenmeyen iyilik denir.

 

Ölülerle temasa geçebilmek için ruhçağrılabilir mi?

Toraölülerin ruhlarıyla temasa geçmeyi kesin bir dille yasaklamaktadır, “Sende bulunmamalıdır...ölülerle danışan(kimseler). Çünkü bunları yapan herkes Tanrı için iğrençtir. (Devarim18:10-12)”

 

Ölünün ruhuna artık yapabileceğimiz birşeyvar mı?

Tabiiki var. İlk yıl boyunca her gün söyleyeceğiniz kadişler ile ölünün yargısınıyumuşatmaktadır. Ayrıca yapacağınız her mitsva, katılacağınız her Tora dersiveya merhumun evinde adına düzenlenecek her Tora dersi ve ardındansöyleyeceğiniz Kadiş duası onu göklerde seviyelerden seviyelere yükseltecektir.

Hiç kimsesi kalmamış yaşlı bir bayansinagoga gider. Sinagogda da kitaplarıyla dünyaya ışık tutmuş dönemin en önemlibilgeleri oturmaktadır. Yaşlı kadın sinagogun ravına yaklaşır ve kendisindenbir ricada bulunacağını bildirir. Rav da ricayı duymak üzere ayağa kalkar.Kadın hiç kimsesi kalmadığını, ölümünün yakın olduğunu ve ardından Kadişsöyleyecek kimsesinin kalmadığını söyler. Rav da teklifi kabul eder ve kısa birsüre sonra ölümünün ardından bir yıl boyunca Kadiş söylemeye başlar. Aradankısa bir zaman geçtikten sonra kadın ravın rüyasına gelir ve rav’a yakınmayabaşlar, “değerli rav söylediğiniz kadişlerle öyle seviyelere ulaştım ki,konuşulan dili bile anlamıyorum. En iyisi siz bana kadiş söylemeyi bırakın, benarkadaşlarımla kalmayı tercih ediyorum” demiş. 

 

Avelut konusunda doğru bakış açısı neolmalıdır?

Torahayatımızın birçok alanında olduğu gibi, acı dolu bu alanında da bizleregerekli rehberliği göstermektedir. Bir yandan Tora insana acısını ortayaçıkarması, içinde tutmaması için ona gereken zamanı vermekte. Diğer yandan daTora, ölümün yolun sonu anlamınagelmediğini, sadece insanın bu dünyadaki görevini bitirdikten sonra GelecekDünya’daki görevine gittiğini öğretmektedir. Bu nedenle avel olan kişininümidini yitirecek hareketlerde bulunmasını doğru bulmaz ve şöyle der, “Siz Tanrı’nın çocuklarısınız. Matem işaretiolarak kendinizi kesmeyin ve alnınızın tepesinde kel bölge yaratmayın; çünküsen Tanrın için kutsal bir halksın ve Tanrın, toprağın üzerindeki tüm halklarıniçinden, Kendine Özel halk olman için seni seçti. (Devarim 14:1-2)”

 

RAV’A SOR
www.Hidabroot.org

 

Teilim okurken, eğerbirisi benimle konuşmak isterse veya bir soru sorarsa ona cevap verebilirmiyim?

Tercihen sizinle konuşmak isteyen kişinin beklemesini işaretedin ve o bölümünü bitirdiğiniz zaman, kitabı kapatıp cevap verebilirsiniz.

 

Yemeğimi bitirdim veBirkat Amazon berahasını söyledikten sonra henüz içeceğimi bitirmediğimi farkettim. İçeceği içmeye önceden başladığım için şimdi tekrardan beraha söylememgerekiyor mu?

Birkat Amazon berahası yediğiniz tüm yiyecekler ve içecekleriçin söylenir. Bu nedenle içeceğiniz kaldıysa bile tekrardan şeakolniya bidvaro berahasını söyleyip içmeniz gerekir. Ancak tercihen eğereliniz altında bir şeker var ise ve şekeri yiyecekseniz, şekere berahasöylerken aynı anda içeceği de düşünerek berahayı söylemeniz daha iyidir.

 

Eğer henüz Amidaduasını bitirmediysem ve hazan Amida’nın tekrarına başladıysa ve Keduşa’yageldiyse ne yapmam gerekir?

Henüz Amida’nın ortasındaysanız hazana cevap vermeniz doğrudeğildir. Bu durumda kişi duasını ortada keser, hazanı dinler ve ardındanamidasına kaldığı yerden devam eder. Ancak ilk Yiu Leratson İmre Fi cümlesineulaştıysanız eğer, Kadoş ve Baruh cümlelerine cevap verebilirsiniz. Ancak Amenve Kadiş dualarına cevap veremezsiniz.

 

 

 

 

 

 

 

Haftanın Sözü

[www.aish.com]

 

Hayattaki seçiminizi, doğru şekilde yapabilirsinizveya kolay yoldan yapabilirsiniz.