Haftanın Peraşası BülteniMoşe, Kenaan ülkesine on iki casus gönderir...

              Bu Hafta İçin Saatler            

23 Sivan

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5773

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

7:05

8:21

-----

Yeruşalayim

7:08

8:25

Tel Aviv

7:20

8:24

1 Haziran

Tel Aviv

7:23

8:28

İstanbul

8:16

8:56

2013

İstanbul

8:21

9:01

Ş E L A H   L E H A

 Hatırlatmalar

8-9 Haziran Şabat-Pazar: Roş Hodeş Tamuz

Peraşa Özeti(Bamidbar 13:1-15:41)

[www.chabad.org]

 

Moşe,Kenaan ülkesine on iki casus gönderir. Casuslar kırk gün sonra ellerindedevasa bir üzüm salkımı, bir nar ve bir incirle dönerek, ülkeninbereketli ve bolluk içinde olduğunu bildirirler.Ancak casusların on tanesi, ülkede yaşayanların “bizden daha güçlü” devler vesavaşçılar olduğu konusunda uyarıda bulunur; sadece Kalevve Yeoşua, ülkenin, Tanrı’nın söz verdiği şekilde fethedilebileceği konusundaısrar ederler.

Halkağlayarak Mısır’a geri dönmelerinin daha iyi olacağını söyler.Tanrı, Bene-Yisrael’in ülkeye girişinin kırk yılboyunca ertelenmesine ve bu süre içinde o neslin tümünün çölde ölmesinekarar verir. Bir grup pişman Yahudi, ülkenin sınırındaki dağa çıkarve Amalekler ile Kenaaniler tarafından bozguna uğratılır.

Menahot (un, şarapve yağ korbanları) kanunları ve ekmek yaparken bir hamurdan bir parçanınTanrı’ya adanması mitsvası (Hala) verilir. Bir adam çalı çırpı toplayarak Şabat’ıihlal eder ve idam edilir. Tanrı, mitsvaları (İlahi emirler)yerine getirmeyi hatırlamamız için giysilerimizin dört ucuna tsitsit(belli kurallara sahip püsküller) koymamız talimatını verir.

GEÇMİŞ YILLARDAN

[Haftanın Peraşası – Şelah Leha 5757]

PeraşadaBene-Yisrael’in, Moşe'den Erets-Yisrael’e casus gçndermesini istemeleriniokumaktayız. Bu sırada Bene-Yisrael Erets-Yisrael’in güney taraflarındadırlarve kısa bir süre sonra Tanrı’nın kendilerine vereceğine dair söz verdiğitopraklara gireceklerini bilmektedirler. Halk Moşe'ye “Erets-Yisrael’e girmedenönce, ülkeyi incelemek üzere casuslar gönderelim. Böylece bize izleyeceğimizyol konusunda tavsiyede bulunabilirler. Ayrıca hangi şehirlerin kolaycafethedilebileceği konusunda da bize bilgi verebilirler.” der. Kutsal Topraklarıfethetmek için, Bene-Yisrael’in casuslara ihtiyacının olmadığı açıktır.Tanrı’nın, gönderdiği Onur Bulutları, Mısır Çıkışı’ndan itibaren halkın önündezaten gitmekteydi. Bu bulutlar onları korumanın yanı sıra, halka kılavuzluk daetmekteydi. Bu yüzden, halkın ne herhangi bir savaş durumunda avantaj sağlamak,ne de gideceği yolları önceden öğrenmek için bir keşif birliğine ihtiyacıyoktu. Burada Tanrı’ya bir güvensizlik söz konusuydu ve halkın iki konudaendişesi vardı:

(1)Her ne kadar Tanrı, Erets-Yisrael’in verimli ve güzel olduğunu söylemişse de, bukuşakta kimse orayı görmemişti. Bu toprakların, uğruna savaşmayı gerektirecekkadar güzel olup olmadığı konusunda şüpheliydiler. Bu sebeple, gösterecekleriçabaya değeceği konusunda bir garanti olması açısından, toprakların çok iyiolduğuna dair elle tutulur bir kanıt istiyorlardı.

(2)Kenaan Toprakları’nda yerleşmiş bulunan yedi ulusun güçlü ve kalabalıkordularına kıyasla, Bene-Yisrael’in askeri gücü sadece bir avuç amatörsavaşçıdan oluşuyordu. Karşılarındaki orduların gücünü ve miktarınıbilmeksizin, tanımadıkları bir ülkede böylesine güçlü orduları nasılyenebileceklerdi?

Bizimbakış açımızla, Bene-Yisrael'in tutumu tamamen mantıklı görünebilir. Ancak Tanrıkendilerine bir söz ve garanti vermiştir. Buna rağmen rahatsızlık duymaları,Kendisi’ne yönelik bir güvensizliğin göstergesiydi. Bu sebeple Tanrı bu inançve güven eksikliğini cezalandırarak, bu neslin Erets-Yisrael’e giremeyeceğinibildirmiştir.

-Bu olay sırasında Levi Kabilesi sessiz kaldığı vecasus gönderilmesini isteyen diğerlerine katılmadığı için bu cezadan muaftutulmuş ve Erets-Yisrael’e girmeye hak kazanmıştır.

-Midraş’a göre Moşe, halkın isteğine şöyle cevapvermiştir: “Tanrı'ya danışmadan hiçbir adım atamam. Eğer Tanrı, bu isteğinizionaylarsa ben de dediğinizi yaparım.” Moşe, durumu Tanrı'ya iletince Tanrı: “Eğer istiyorsanız siziengellemeyeceğim”, diye cevap verir. “Ama casusları ‘kendi adınıza’ göndereceksiniz; Benim Adıma değil. Ben bu projede yoğum.”

-Tanrı peraşanın başında “kendi adına adamlargönder” demektedir. “Kendi adına” ifadesi bu tasarıya sıcak bakmadığınıbelirtmektedir. Tanrı, casusların görevlerinde objektif olamayacaklarını ve tümkuşağın cezalandırılmasına neden olacaklarını bildiği halde, onların KenaanToprakları’nı gözlemlemelerini çeşitli nedenlere bağlı olarak yasaklamamıştır.Bu nedenler arasında aşağıdakileri sıralayabiliriz:

       - Tanrı,Bene-Yisrael’in isteğini kabul etmemiş olsaydı, Halk, toprağın söz verdiğikadar iyi olmadığını düşünecekti. Tanrı’nın kendilerini kandırdığını düşünmeleri,tüm kuşağın cezalandırılmasından daha kötü sonuçlara yol açacaktı.

        -Tanrı,gelecekte ne olacağını bilse de, herkese seçim özgürlüğü verir. Her ne kadarBene-Yisrael’in, casus göndermek istemeleri hatalı bir davranış ise de, yine decasuslar, iyi bir rapor verip, görevlerini başarıyla sonuçlandırma özgürlüğünesahipti.

-Moşe, her bir casusla ilgili olarak Tanrı’yadanışmış ve Tanrı, bu kişilerine göreve uygun olduklarını belirtmiştir. “ŞelahLeha AnaşimKendi Adına Adamlar Gönder” pasuğundaki “Anaşim – Adamlar” kelimesi, “İş – Kişi” sözcüğünün çoğul halidir. “İş”kelimesi Alef + Yod + Şin harflerindenoluşur ve “Alef (harfi) – Yeş (kelimesi) = (İçlerinde) Alef (özelliği) Var” şeklinde açılabilir. Alefharfi genelde Tek olan Tanrı’yı simgelediğinden bu açılımla seçilen on ikikişinin içlerinde Tanrı Korkusu olan ve çok ileri düzeyde kişiler olduğunuanlamaktayız. Buna rağmen insani zaafları yüzünden Erets-Yisrael ile ilgiliolumsuz bir rapor vermişlerdir.

-Moşe, Bene-Yisrael’e, Tanrı'nın casusgönderilmesine karşı çıkmadığını bildirdiğinde halkın artık casuslara ihtiyaçolmadığını söyleyeceklerini ummuştu. Ne de olsa Tanrı’nın bu girişime izinvermesi Kenaan Toprakları’nın çok iyi olduğu ve bu yüzden Tanrı’nıngözlemcileri engellemek istemesine gerek olmadığı anlamına geliyordu. Ancak,buna rağmen halk, isteklerinde hiçbir değişiklik yapmamıştır. On iki casusarasında yalnızca Yeuda Kabilesi’nden Kalev Ben Yefune ve Efrayim Kabilesi’ndenYeoşua Bin Nun, Erets-Yisrael ile ilgili olumlu rapor vermişlerdir.

-Midraş’a göre casusların verdikleri olumsuz raporsebebiyle halk çok korkar ve Kenaan Toprakları’na girmek istemez. O geceinsanlar, ağlayarak çadırlarına dönerler. Babalar, çocuklarına “Yakındadüşmanlarımız Emorilerin hâkimiyeti altına gireceksiniz” diyerek ağıt yakarlar.Bir ailenin ağlamaklı yakınışları komşularını da etkiler ve onlar da yakınmayabaşlarlar. Sonunda halkın tüm erkekleri ağlamaktadır. Ancak, kadınlar ağıtyakıp ağlamazlar. Sanedrin (Yüksek Mahkeme’nin) başkanları Moşe'ye şikâyettebulunurlar: “Tanrı’nın adaletini sorgulamıyoruz. Eğer ölmemiz gerektiğine kararvermişse, bunu kabul edeceğiz. Ama Tanrı neden bizim Kenaan Toprakları’ndakiputperestlerin kılıcıyla yok olmamızı istiyor? Mısır’da ya da burada çöldeölmeyi tercih ederdik.” Bu sözler üzerine Tanrı “Dileğinizi yerine getireceğim”der. “Burada, çölde öleceksiniz.”

-Yine Midraş’a göre Bene-Yisrael’in çadırlarındaağladıkları gece 9 Av tarihine rastlıyordu. Tanrı, “Boş yere ağladınız. Buyüzden size ağlamanız için geçerli bir neden vereceğim.” der. “Dokuz Av (TişaBeav) ulusal bir yas günü olacak. Bu tarihte hem I. hem de II. Bet-Amikdaşyıkılacak.” O gün, Tanrı, her iki Bet-Amikdaş’ın yıkılacağı ve Yahudilerin sürgünedileceği kararını vermiştir.

Baho Tivke Balayla – Bu Gece Ağlayacak.” (Eha 1:2). TişaBeav’da okuduğumuz Eha kitabından alınan bu cümlede ağlayacak kelimesivurgulanmakta ve “Baho Tivke” (“ağlayacak ve ağlayacak”) şeklinde birikileme kullanılmaktadır. Bu ikilemenin sebebi nedir?

        -Yıkılaniki Bet-Amikdaş için ağlanacaktır.

       -ÖnceOn Kabile’nin Asurlular (M.Ö. 722), sonra da Yeuda ve Binyamin Kabileleri’ninBabilliler tarafından sürgün edilişleri için ağlanacaktır.

-Kırk yılın sonunda Mısır’dan çıkan nesildensadece aşağıdaki gruplar Kenaan Toprakları’na girebilmiştir:

          -YeoşuaBin Nun ve Kalev Ben Yefune.

          -Erkekleringünahına katılmayıp her zaman Tanrı’ya ve Moşe’ye sadık kalmış olan kadınlar.

          -Levi Kabilesi üyeleri. Onlar AltınBuzağı günahına da katılmamışlar ve casusların sözlerinden de olumsuz birşekilde etkilenmemişlerdir.

         -Yirmiyaşın altındakiler.

-Peraşa’nın sonunda “Tsitsit” mitsvasındanbahesdilmektedir. Günlük dualarımızda okuduğumuz Şema’nın en son paragrafı buperaşaya aittir.

          -Moşe,çöldeki zaman süresince Halka Tora kurallarını öğretmiştir. Bunların arasındadört köşeli tüm giysilere tsitsitbağlama mitsvası da yer alır. Bu mitsvanın amacı bize diğer mitsvalarıhatırlatmaktır.

          -Tsitsit,saçak anlamına gelir. Bu saçaklar, bu mitsva için özel olarak yapılması gerekenve dini kuralların gerektirdiği şekilde düğümlenip dört köşeli giysilerebağlanan ipliklerdir. Tsitsitin amacı, bir Yahudi’nin, onlara bakıp Tanrı’yıhatırlaması ve böylece günah işlemekten kaçınmasıdır. Tsitsitler dört yöndekiher bir köşeye bağlanır ve böylece nereye dönersek dönelim uymamız gerekenkurallar olduğunu hatırlatır.

         -Tsitsitsözcüğünün sayısal değeri (TSadik + Yod + TSadik + Yod + Tav = 90 + 10 + 90 + 10 + 400 = ) 600’dür.Bu sayıya tsitsit yapımında kullanılan iplik sayısı olan 8’i ve her köşedekidüğüm sayısı olan 5’i eklersek 613’e; yani uyulması gereken mitsvalarınsayısına ulaşırız.

         -Tsitsitleryalnızca dört köşeli giysilere takılır ve Mısır’dan Çıkış’ı anlatan Şemotkitabında belirtilen, kurtuluşun dört aşamasını hatırlatır.

AFTARA ve ÖTESİ

[Rabi Reuven İbrahimof – www.haftorahman.com]

Bu hafta aftara: Vayişlah Yeoşua (Yeoşua 2:1-24)

           

Aftara’nınKonusu: Moşe’nin halefi Yeoşua, Yeriho şehrini incelemek üzere ikicasus görevlendirir: Pinehas ben Elazar ve Kalev ben Yefune. Kendilerini çömleksatıcıları olarak tanıtan casuslar, Rahav adlı bir kadının Yeriho’daki hanınagelirler.  Yeriho kralı iki casusunvarlığını öğrenir ve Rahav’ın onları hemen teslim etmesini ister. Rahav isecevap olarak, bu adamların zaten gitmiş olduklarını söyler.

EsasındaRahav onları çatıdaki keten liflerinin altında saklamıştır. Kralın adamlarıcasusları aramak için Yarden yollarına dökülürler. Ardından Rahav iki casusaşöyle der: “Ben size yardım ettim, şimdi siz de bana yardım edin... Benhayatınızı kurtardım, şimdi siz benim ve ailemin hayatını kurtarın. Hepimiz Tanrı’nınKenaan topraklarını size vermek üzere hareket ettiğini. Buraya geldiğinizdebeni ve ailemi hayatta bırakın.” Casuslar krala bildirmemeleri şartıyla bunukabul ederler. Rahav daha sonra kaçmalarına yardımcı olmak için pencereden birip sarkıtarak onları dışarı çıkarır. Yeriho etrafı surlarla çevrili bir şehirdive Rahav’ın evi şehrin surları üzerine inşa edilmişti. Adamlar Rahav’a şöylederler: “Bizi indirdiğin pencereye kırmızı bir ip bağla ki, evine getireceğinaileni de kurtarabilesin. Yeriho şehrini almak için geri döndüğümüz zaman,pencerendeki kırmızı ipi arayacağız ve evdeki herkes hayatta bırakılacak”.Casuslar Yeriho şehrini terk ederek, Yisrael kampına dönme tehlikesi ortadan kalkanakadar, şehrin yakınlarındaki dağlarda gizlenirler. Daha sonra casuslar Yarden Nehri’nigeçerek, Yisrael kampına gelirler ve olup biteni Yeoşua’ya anlatırlar. Ülkedeyaşayan herkesin Tanrı’dan ve kendilerinden korktuğunu bildirirler.

Yerve Zaman: Bu olay 2488 yılında Yeriho şehrinde geçer.

Aftara’nınPeraşa ile bağlantısı: Selah Leha peraşası Tanrı’nın Moşe ile konuşmasıve Kenaan topraklarına casus gönderme emrini vermesiyle başlar. Bu haftakiAftara’da bu emrin devamı vardır; Bene-Yeoşua da Yeriho’yu incelemeleri içincasuslar gönderir.

YeoşuaHakkında Bilgiler: İsmi “Tanrı kurtaracaktır” anlamına gelir. Yeoşua binNun, yani Nun’un oğlu Yeoşua 110 yaşına kadar yaşamıştır. Moşe’nin halefiydi vehalkı Erets-Yisrael’e sokarak burayı fethedip kabileler arasında bölüştürenliderdir. Yeoşua kitabının büyük bölümünü bizzat Yeoşua yazmıştır. Son bölümise Elazar ve Pinehas tarafından yazılmıştır. Bu kitap Tanah’ın altıncı ve Neviim(Peygamberler) kısmınınsa ilk kitabıdır.

Yeoşua Kitabından Ünlü Sözler: Yeoşua1:6: “Hazak VeematsGüçlü ve cesur ol

ŞABAT ALAHALARINA GİRİŞ

[Rabi Daniel Schloss – www.pidyon.org]

Şabat alahalarıyla ilgili bu yazı dizisiMişna’da (Şabat 7:2) listelenen 39 melahaya dair temel prensipleri, Rabinikyasaklamalarla birlikte ele alacaktır. Bu dizi Şabat kanunlarını orijinalkaynaklarından öğrenmenin yerini tutma amaçlı değildir. Amaç, Şabat’ınayrıntılı kanunlarını anlamakta, hatırlamakta ve uygulamakta yardımcı olacakbir rehber sunmaktır. Şabat çok önemli bir konu olduğundan, buradayazılanlardan uygulamasal sonuçlara varılmamalı, çıkabilecek sorularda birRav’a başvurulmalıdır.

 

Melaha38: MAKE BEPATİŞ – Son Çekiç Darbesi (Devam)

Takana (Hahamlarcaöngörülmüş kurallar):

Amaç “müzik” yapmakdeğilse bile, Şabat günü ses çıkarma amacıyla üretilen bir eşya ile sesçıkarmak yasaktır (örneğin bir bebek çıngırağı gibi).

Böyle bir eşyayıhareket ettirmeye, ancak ses çıkarmadan mümkünse izin verilir. Bu nedenle, birbebek çıngırağını sallamak yasaksa bile, onu bebeğe vermek mümkündür. (Kişibunu verirken istemeden ses çıkarsa bile bu geçerlidir).

Kapıyı çalmakiçin “kapı tokmağı” kullanmak yasaktır (ancak bu tokmak sadece Şabat’takullanılıyorsa bu mümkündür).

Mekanik [yanipilsiz ve elektriksiz çalışan] bir çalar saatte alarmı kurmaya izin verilir;ama saati kurmak yasaktır.

ALİHOT OLAM

[Sefer Yalkut Yosef – Rabi YitshakYosef]

CemaatleBirlikte Dua Etmek (Devam)

 

1. Açık alanda birliktedua eden kişiler, eğer hazanı duyuyorlarsa ve birbirlerini görüyorlarsa birminyan oluşturabilirler. Ne var ki yoldan geçenlerin kendilerini rahatsızetmeyecekleri bir yerde dua etmelidirler.

2. Bir sokağın karşılıklıiki kaldırımında toplanan on kişi minyan oluşturmaz, zira aradaki yol bir engelteşkil eder.

3. Hazan sinagogda 4x4 ama(yaklaşık 2x2 m.) boyutta ve on tefah (80-100 cm.) yüksekliğinde biryerde duruyor halk ise sinagogun normal zemininde bulunuyorsa, birlikte bir minyanoluştururlar ve hazanın durduğu yer farklı bir bölge sayılmaz.

4. Sinagog on tefahyüksekliğinde bir paravanla ikiye bölünmüşse, on kişilik minyanı oluşturankişiler bu paravanın iki yanında duruyorlarsa bile, birbirlerini gördükleritakdirde birlikte minyan olşuştururlar.

5. Bir tren veya uçaktadua eden kişiler arasında on tefah yüksekliğinde koltuklar bulunuyorsabile bu bir engel teşkil etmez ve birlikte minyan oluştururlar. Yine de herkes,hazanı duyabilmek için bir yerde toplanmalıdır. Ancak eğer bu durum diğeryolcuları rahatsız ediyor veya uyumalarını engelliyorsa ve/veya gelip geçenlerdua edenlerin konsantrasyonunu bozacaksa insanların tek başlarına, sessizce vekonsantrasyonla dua etmesi daha doğrudur.

6. Bir tren, uçak veyagemide yolculuk eden kişi, Amida duasını Yeruşalayim’e doğru söylemelidir.Taşıt sürekli yön değiştiriyor olmasına rağmen, eğer genel gidiş yönünübiliyorsa, o yöne göre Yeruşalayim’e dönmelidir; böylece duanın çoğunluğuboyunca Yeruşalayim’e doğru dua etmiş olacaktır. Bu durum genelde düz hattagiden uçak ve gemide daha kolaydır. Örneğin Erets-Yisrael’den kalkan bir uçağınkuyruğuna doğru dönüp dua etmek sorunu büyük ölçüde çözecektir. Her durumdakişi kalbinde duasını Yeruşalayim yönünde yapmaya odaklanmalıdır.

Haftanın Sözü

[www.aish.com]

 

Akıllıinsan bir kelime duyar, ama iki kelime anlar.

 Bir Yidiş Atasözü