Sinay çölünde Bene-Yisrael'in nüfus sayımı tamamlanır ve Mişkan'ı taşıma işini üstlenmek üzere Levi kabilesinden 30 ila 50yaşları arasında toplam 8.580 erkek sayılır...

Peraşa Özeti(Bamidbar 4:21-7:89)

[www.chabad.org]

Sinay çölünde Bene-Yisrael’in nüfus sayımıtamamlanır ve Mişkan’ı taşıma işini üstlenmek üzere Levi kabilesinden 30 ila 50yaşları arasında toplam 8.580 erkek sayılır.

Tanrı, Moşe’ye “Sota – [Kocasına sadık olmadığındankuşkulanılan] Yoldan Çıkmış Kadın” kanunlarını açıklar. Şarap içmemeye ve saçını uzatmaya yemin eden ve bir ölüyle temasetmesi yasak olan “Nazir” ile ilgili kanun daverilir. Aaron ve soyundan gelenKoenler’e, Yisrael halkını nasıl mübarek kılacakları konusunda talimat verilir.

Yisrael’in on iki kabilesinin liderleri, sunağın açılışı içinarmağanlarını getirirler. Armağanlar aynı olmakla birlikte, her biri farklı bir gündegetirilir ve hepsi Tora’da detaylarıyla tarif edilir.

GEÇMİŞ YILLARDAN

[Haftanın Peraşası – Naso 5761]

[“Torah Weekly” – Rabi Aşer Sinclair /www.ohr.edu]

Düşünüyorum…Öyleyse Varım… Öyleyse…

Fransızfilozof René Descartes “Düşünüyorum;öyleyse varım” demişti. Bu fikri belki biraz genişleterek çoğu insanın içindebir yerlerde hissettiği duyguyu dile getirebiliriz: “Düşünüyoruz – bu sayede her şey var”. Başka bir deyişle, insanoğludünyadaki varoluşun tamamen kendi varoluşuna bağlı olduğunun bilincindedir.Eğer ben varsam; dünya da var olur. Ve eğer ben yoksam; belki de dünya dabenimle birlikte yok olup gidecektir.

Yahudifelsefesindeki temel düşünce “Varım;öyleyse sorumluyum” şeklindedir. Maneviyat adı verdiğimiz kavramınbaşlangıç noktası da işte bu basit ama anlamlı prensiptir. “Benim sadece var olmam bile, belirli birsorumluluğu üzerime yüklemektedir”. İşte bu prensibe, “Tanrı’nınOtoritesini (Ol Malhut Şamayim) kabullenmek” adı verilir.

Buhafta okuduğumuz Naso peraşası, tüm Tora içindeki en uzun peraşadır. Naso, aynızamanda sayıca en çok Midraş’ın bağlı olduğu peraşadır da. Genel olarak çeşitlibenzetmeler, açıklamalar, şifreli mesajlarla yüklü olan Midraş’lar; Tora’nın engizli mistik derinliklerinin eğitsel açığa vurumlarıdır. Naso peraşası bununyanında daima, Sinay Dağı’nda Tora’nın verilişini kutladığımız Şavuotbayramından sonraki ilk Şabat günü okunur. Acaba bir bağlantı var mıdır? Varsanedir? Tora’yı kabul ediş tecrübemizi tazeleyişimizin hemen ardından; her yılbu denli yüklü bir peraşayı okumamız tesadüf müdür?

SinayDağı’nda Bene-Yisrael “Naase VeNişma – Yapacağız ve dinleyeceğiz” sözleriyle; Tanrı’nın kendilerinevermekte olduğu Tora’yı kayıtsız şartsız kabullerini ilan etmişlerdi.Hayatınızda duymadığınız, dinlemediğiniz bir şeyi “yapmaya” kendinizi nasılsorumlu kılabilirsiniz? Cevap şudur: Bene-Yisrael’in Tora’yı kabul edişi, onu“dinlemelerine” – anlamalarına bağlı değildi. “Yapacağız” sözcüğünün anlamı “Bizimsadece varoluşumuz bile; üzerimize bir sorumluluk yüklüyor. O yüzden busorumluluğumuzu, kendimiz belirleyeceğimize, bizi Var Eden’in belirlemesinikabul ediyoruz. Her ne olursa olsun” şeklindedir. Bene-Yisrael Tora’yısadece iyi bir felsefe olduğunu düşündükleri, hoşlarına gittiği, kendilerinimanevi açıdan mutlu edeceği fikrinde oldukları için değil – “varoluş amaçlarınatam olarak uygun olduğu için” kabul etmişlerdir.

Manevidüzeyi oldukça düşük bir nesilde yaşıyoruz. İnsanlar genelde kendilerini manevi“hissetmeyi”, şahsen manevi “olmaya” tercih etmekteler. Hepimiz şipşakmaneviyat ister duruma gelmişiz. Çünkü hayatımız şipşak üzerine kurulu. Çağınkültürü “hızlı ise iyidir; anında isemükemmeldir” felsefesi üzerine kurulu. Gerek yiyeceklerimiz fast food;gerekse de arabalarımız, bilgisayarlarımız, internet bağlantılarımız hızlıolmalı. Anında görüntü; canlı bağlantı. Anında din; anında “kendini-iyi-hisset”maneviyatı. Anında mistisizm; anında Kabala.

Hızçeşitli alanlarda gerekli olduğu kadar; çeşitli alanlarda da bir o kadar uzakdurulması gereken bir kavramdır. Örneğin; hızlı bir maneviyatın yakalanmasınasıl düşünülebilir? Hem bir kere; “manevi olmak” ne anlama gelmektedir? Birdağa çıkıp, manastıra kapanmak mıdır maneviyat? Yahudiliğe göre hayır.Yahudilik’te maneviyatın tanımı “gerçekle,realiteyle eşzamanlı olabilmek”tir.

Yahudilikdışarıdan bakıldığında tam bir kısıtlamalar sistemi olarak görülebilir: Şunuyap, şunu yapma; bunu ye, bunu yeme… Fakat dış görünüşündeki aldatıcılığakarşın, Yahudi yaşamındaki her şey, her bir mitsva, bizleri maneviyataulaştırır. Aklımıza gelebilecek en fiziksel insan davranışı bile, manevidüzeyde çıkılmış bir basamak demektir. Zira öyle olmasaydı o mitsvaya Tora’dayer verilmesine bile gerek olmazdı. Fakat maneviyata mitsvalar yoluylabağlanmaya başlamadan önce yapmamız gereken bir şey vardır: Kendimizi,düşüncelerimizi belirli bir yola yöneltmek. Varoluşumuzun bir sebebi ve amacı;en önemlisi bir Kaynağı olduğunu görebilmek. Bunu günde iki kez “Dinle Yisrael, AD… Tanrımız’dır; AD…‘Bir’dir!” sözleriyle gerçekleştiririz.

Şavuot’ta“yapmayı” taahhüt ettiklerimizi “dinlemeye” başladığımız peraşadır Naso – buyüzden yüklüdür. Midraş’lar bizleri eğitirken; “Dinle Yisrael”i de kişiliğimizin bir parçası haline getirir. Tümbunların tek bir amacı vardır: “Düşünüyorum;öyleyse varım”ın ötesine geçip; “Varım;öyleyse sorumluyum”a ulaşabilmek. Maneviyatın başlangıç noktası budur.

AFTARA ve ÖTESİ

[Rabi Reuven İbrahimof – www.haftorahman.com]

Bu hafta aftara: Vayi İş Ehad (Şofetim 13:2-25)

Aftara’nınKonusu: Arka plandaBene-Yisrael Tanrı’nın gözünde kötü olan şeyleri yaparak düşüşgöstermiş; bu nedenle Tanrı onları Peliştilerin eline teslim ederekcezalandırmıştır. Şimdi bu Aftara’nın öyküsüyle başlıyoruz: Tselelponi adındakısır bir kadın tarladan döner ve kocası Manoah’a Tanrı’nın bir elçisinin onagöründüğünü anlatır. Manoah’a bu elçinin ona yakında bir oğlan çocuğuna sahipolacağını ve bu çocuğun ilerde Yahudileri kurtaracağını söylediğini açıklar.Kadının bu kurtarıcı mucizevi oğul için şaraptan uzak durması gerekecektir.Manoah oğlunun geleceğini öğrenmek üzere bu “elçinin” geri dönmesi için Tanrı’yayakarır. Tanrı onun dualarına cevap verir: Karısı tarlada otururken melek onabir daha görünür. Melek özellikle kadına görünmüştür, çünkü kadın manevi açıdankocasından daha yüksek bir seviyededir. Kadın bir kez daha eve koşar veManoah’ın meleğin söylediklerini kendi kulaklarıyla duyması için kocasını alır.Melek şöyle der: “Sen sadece eşine söylediklerimi yap.” Karı koca meleğe adınısorarlar ve melek şöyle cevap verir: “Adımı sizden gizliyorum.” Ona yiyecekikram ederler, ama melek reddeder. Sonra melek bir kıvılcım hızıyla gökyüzüneyükselir. O zamana kadar elçiyi bir peygamber sanan Manoah karşısındakinin birmelek olduğunu anlayınca kendi hayatı için endişelenir. Ama karısı Tanrı’nıntüm bunları sırf onları öldürmek için göstermiş olamayacağını söyleyerek Manoah’ırahatlatır. Meleğin söyledikleri gerçekleşir ve Tselelponi, Şimşon adında birbebek dünyaya getirir.

Yerve Zaman: Olay İbrani tarihine göre 2910senesinde gerçekleşmiştir. Şimşon’un doğum yeri Dan kabilesinin topraklarındayer alan Tsora şehriydi.

Aftara’nınPeraşa ile bağlantısı: Şimşon bir Nazir idive bu haftaki peraşa da Nazirlik kurallarını içerir.

Şimşon’un Biyografisi:

-İsmi“güneşin adamı” anlamına gelir, çünkü Yahudileri Peliştilerden kurtaran oydu.

-14 hâkimin13.süydü ve 20 yıl boyunca ülkeyi yönetti.

-Üzüm bazlı yiyecek veiçeceklerden, saçlarını kesmekten kaçınmaya söz vererek hayatını Tanrı’ya adamışbir Nazirdi. Muazzam gücüyle ünlüydü.

DEVAR TORA

[Rabi Moşe Benveniste]

ERDEMLİ KADIN

Eşethayil mi yimtsa verahok mipeninim mihra (Mişle 31/10) Ne mutlu faziletli veerdemli kadını buluna çünkü onun değeri yakutlardan üstündür.

Şekerahen veevel ayofi işa yirat Ad’ i titalal. Letafet ve güzellik aldatıcı vegeçicidir. Tanrıdan korkan kadın övülür.

Tanrıilk insan Adem babamızı yaratıp cennet bahçesine yerleştirir. Fakat kendisi yalnızve mutsuzdur. Bunu gören yüce Tanrı şöyle der: Vayomer Ad’ Elokim lo toveyot aadam levado eese lo ezer kenegdo (Bereşit 2/18). Adem’in yalnızkalması iyi değil. Ona uygun bir yardımcı yaratacağım.

Böylecekadın erkeğin en büyük yardımcısı ve destekçisi oldu. Atamız Avraam Tanrı’nınemri ile çok sevdiği eşi SARA ile yola çıkar ve KENAAN topraklarına yerleşir.Böylelikle İsrail oğulları vaad edilen topraklarda tarih sahifesinde yer almayabaşlar. Avraam ilk zamanlarda bu topraklarda yabancı ve garip bir kişidir. Buzor günlerde ona en büyük destek eşinden gelir. Tanrı Avraam’a şu tavsiyedebulunur: Kol aşer tomar eleha Sara şema bekola (Bereşit 21/12). EşinSara sana ne derse, onun tavsiyelerini dinle.

Aynışekilde Avraam’ın torunu YAAKOV atamız yirmi sene çalıştığı kayınpederindenayrılıp vatanına dönmek isterken en büyük destek iki eşinden gelir.  Ki kol aoşer aşer itsil Elokim meavinu lanuu ulevanenu. Veata kol aşer amar elokim eleha ase (Bereşit 31/16). Tanrı’nınbabamızdan aldığı varlığın tümü bize ve çocuklarımıza aittir. Tanrı sana nedediyse yap.

Erdemlikadının anlayış ve cesareti İsrail oğulları Mısır esaretinde oldukları günlerdegörülür.

FiravunYahudi ebelere doğacak olan erkek çocukları öldürmelerini emreder. Ancak onlar bütüntehlikeleri göze alarak bu emri yerine getirmezler: Vatirenna amyaldot etAelokim velo asu kaaşer diber aleen meleh Mitsrayim. Vatehayenna et ayladim(Şemot 1/17). Ebeler Tanrıdan korkan kimselerdi. Firavunun buyruğuna uymayıpçocukları sağ bıraktılar.

Uzunbir kölelik yaşamında, erkekler artık yaşamdan zevk almayıp ölmek istediler.Ancak kahraman ve dirayetli kadınlar onlara büyük destek vererek onları yaşama bağladılar.Rabilerimiz kadınları şöyle övmüşlerdir: “Erdemli kadınlar sayesinde İsrailOğulları Mısır esaretinden kurtuldular.” Kadınlar doğruları çabuk algılarlar.Örneğin, altın buzağı için malzeme veren sadece erkeklerdi. Buna karşılık Tanrı’yakutsal bir mekân – MİŞKAN – inşa edildiğinde, kadınlar malzeme vermekteerkeklerden daha önde idiler. Rabilerimiz erdemli kadınlar için birçok övgüde bulunmuşlardır:Naşim rahmaniyot en (Megila 14/2). Kadınlar daima merhametlidirler. Şeloşadevarim marhivim daato şel adam, veelu en; dira naa, işa naa vekelim naim (Berahot57/2). Üç şey insanı mutlu kılar. Güzel bir konut, güzel bir eş, güzel eşyalar.

Erdemlikadın çocukların en büyük eğiticisidir. ŞABAT akşamı KİDUŞ duasından önce erkeksevgili eşlerine Kral Şelomo’nun övgüleri ile şöyle seslenir: NE MUTLU ERDEMLİKADINI BULANA.

Sevgi dolu günler dileğiyle, tekrargörüşmek üzere

RavMoşe BENVENİSTE

ŞABAT ALAHALARINA GİRİŞ

[Rabi Daniel Schloss – www.pidyon.org]

Şabat alahalarıyla ilgili bu yazı dizisiMişna’da (Şabat 7:2) listelenen 39 melahaya dair temel prensipleri, Rabinikyasaklamalarla birlikte ele alacaktır. Bu dizi Şabat kanunlarını orijinalkaynaklarından öğrenmenin yerini tutma amaçlı değildir. Amaç, Şabat’ınayrıntılı kanunlarını anlamakta, hatırlamakta ve uygulamakta yardımcı olacakbir rehber sunmaktır. Şabat çok önemli bir konu olduğundan, buradayazılanlardan uygulamasal sonuçlara varılmamalı, çıkabilecek sorularda birRav’a başvurulmalıdır.

Melaha38: MAKE BEPATİŞ – Son Çekiç Darbesi (Devam)

Gezeralar:

1.Bireşyayı tamir etmek:

a.Bireşyayı fiziksel olarak tamir etmek veya tekrar (ya da daha iyi) çalışmasınısağlamak. Örneğin, bir iskemlenin ayağını tekrar yerine çivilemek (hatırısayılır bir tamir söz konusuysa, yani eşya tamirden önce tamamen kullanılamazhaldeyse bu Tora’dan kaynaklanan bir yasaktır).

b.Bireşyayı geçici bir şekilde tamir etmek. Örneğin kişi kopmuş bir iskemle ayağınıgevşek bir şekilde geri takamaz.  Eğerbir eşya dağılmışsa ve kullanılamaz halde ise (parçaları tekrar birleştirmekyasak olduğu için) eşyanın tamamı Muktse olur ve hareket ettirilemez. [Böylecebir iskemlenin ayağı tamamen çıkmışsa veya bir bebek pusetinin bir tekerleğidüşmüşse bütün parçalar Muktse olur.]

Eğerdüşen parça kaybolmuşsa veya tamamen kırıksa ve artık hiç kullanılamaz haldeise, o zaman eşyanın geri kalan kısmı Muktse değildir.

c.Bireşyayı geçici bir şekilde, sonsuza dek öyle kalmayacak şekilde tamir etmeyeizin verilir. Örneğin, bir kapı tokmağı yerine bir tornavida koymak gibi.

d.Birşeyi “manevi” açıdan düzeltmek – yani Alaha açısından daha önce kullanılamayanbir şeyi kullanılabilir kılmak – yasaktır, çünkü bu da yukarıdaki melahayabenzer. Örneğin, kişi, Erets-Yisrael’de yetişmiş bir üründen çıkarılmasıgereken maaser paylarını Şabat günü çıkaramaz. Yine, Şabat günü, birhamurdan halla adı verilen parçayı ayıramaz ve yeni satın almış olduğubir yiyecek eşyasını, mikveye daldıramaz.

ALİHOT OLAM

[Sefer Yalkut Yosef – Rabi YitshakYosef]

CemaatleBirlikte Dua Etmek (Devam)

1. Birlikte dua eden altıya da yedi kişinin yanında, minyanı tamamlamak için önceden dua etmiş kişilerde dua ediyorsa, bu minyanda dua etmek de toplumsal bir dua olarak kabuledilir. Normal bir tefilada olduğu gibi Amida’nın tekrarı, Keduşa,Birkat Koanim gibi tüm kısımlar aynen yapılabilir. Zira bir minyanın niteliğinibelirleyen çoğunluktur. Eğer on kişi birlikte Amida söylemiş, ama bir sebeptendolayı Amida’nın tekrarını okumamışsa bile duaları toplumsal dua sınıfındadır.

2. Cemaat Amida’nıntekrarını okurken kendisi sessiz Amida’yı söyleyen kişinin bu duası toplumlabirlikte edilmiş sayılır.

3. Bir kişi cemaatten önceAmida söylemeye başladıysa ve o söylerken cemaat de Amida’ya başladıysa, bazıotoritelere göre onun bu duası toplumla birlikte edilmiş sayılmaz. Başkalarıise cemaatle birlikte başladığı veya bitirdiği sürece bu duası toplumla birlikteedilmiş sayılır ve kabul gören görüş budur.

4. Amida söylemeyecemaatle birlikte başlamaya yetişememiş bir kişi, eğer Amida’ya cemaatAmida’nın ortasındayken başladıysa, cemaat dua ile meşgul olduğu ve dua sonundageri adım atmadıkları sürece duası onlarla birlikte edilmiş sayılır. Ama kişiböyle bir durumdan kaçınmaya çalışmalıdır, zira bazı otoritelere göre bu tamolarak cemaatle edilmiş bir dua sayılmaz, yalnızca, duayı kısmen de olsaparalel zamanlarda söylediği için, tek başına edilmiş bir duadan daha yüksekdüzeydedir.

5. Cemaat Amida’nıntekrarını okurken kendisi sessiz Amida’yı okuyan bir kişi, [mümkün olduğukadarıyla Hazan’la kelime kelime birlikte okumalıdır]. Herhangi bir berahayıHazan’dan önce bitirdiyse, Hazan’ın berahasına “Amen” cevabı vermez, zira bu,kendi duasını kesmek anlamına gelecektir. Ama birlikte Keduşa kısmınageldiklerinde tüm Keduşa’yı cemaatle birlikte okur. Birkat Koanim’egelindiğinde de kendi duasına ara verip dinler ve Koenlere cemaatle birlikte“Amen” cevabını verir. Hazan Modim’e geldiği zaman kendisi cemaatin okuduğuModim Derabanan adlı kısmı değil, Hazan’ın okuduğu ve kendi sessiz Amidası’nınparçası olan Modim paragrafını okur.

Haftanın Sözü

[www.aish.com]

Çok yavaş gelişmektenkorkmayın. Yerinizde say maktan korkun.