Haftanın Peraşası BülteniTanrı,Sinay Dağı'nda Moşe'ye Şemita (toprağın çalıştırıldığı altı yılı takipeden yedinci "Şabat" yılı)kanunlarını verir...

              Bu Hafta İçin Saatler             

24 İyar

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5773

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

6:46

8:00

-----

Yeruşalayim

6:51

8:06

Tel Aviv

7:01

8:03

  4 Mayıs

Tel Aviv

7:06

8:08

İstanbul

7:50

8:30

2013

İstanbul

7:57

8:37

BEAR-BEHUKOTAY

 Hatırlatmalar

Omer 39

8 Mayıs Çarşamba: Yom Yeruşalayim

10 Mayıs Cuma: Roş Hodeş Sivan

15 Mayıs Çarşamba: Şavuot

16 Mayıs Perşembe: Diaspora’da Şavuot II

 

Peraşa Özeti(Vayikra 25:1-26:2 / 26:3-27:34)

[www.chabad.org]

 

Tanrı,Sinay Dağı’nda Moşe’ye Şemita (toprağın çalıştırıldığı altı yılı takipeden yedinci Şabat yılı)kanunlarını verir. Tüm toprak işleri yedi yılda bir durdurulmalı ve herkes,insan ve hayvan, toprağın ürününü serbestçe alabilmelidir. Yedi Şemitadöngüsü tamamlandıktan sonra, Yovel adıverilen ellinci yıl gelir. Ellinci yılda toprak işleri durur, tümköleler serbest bırakılır ve Erets-Yisrael’desatılmış olan mülkler, esas sahiplerine geri verilir.Bear peraşası, arazi satışı ile ilgili ilave kanunları vesahtekârlık ve tefecilikle ilgili yasakları da içerir.

Behukotayperaşasında Tanrı, Yisrael halkı emirlerine uyduğu takdirde, onların maddirefaha kavuşacaklarına ve anavatanlarında güvenli biçimde yaşayacaklarına sözverir. Kendisi ile anlaşmalarını terk etmeleri durumunda sürgün edilecekleri,zulme uğrayacakları ve başlarına başka kötülükler geleceği konusunda sert biruyarıda bulunur. Ancak “düşmanlarınıntopraklarında bulundukları zaman bile onları terk etmeyeceğim; onları hiçbirzaman hor görmeyecek, yok etmeyecek ve onlara Anlaşmamı bozmayacağım çünkü Ben,onların Tanrısıyım” demekten de geri kalmaz. Peraşa,Tanrı’ya verilen çeşitli antların değerinin nasıl hesaplanacağı konusundakikurallarla sona erer.

GEÇMİŞ YILLARDAN

[Haftanın Peraşası – Bear/Behukotay 5761]

[“TorahFax” – Rabi Zalmen Marozov]

Bearperaşası Şemita yılını konu eder. Bir kişinin, şahsi arazisinde bu yıl içindeyetişen her türlü ürünü yoksul ve ihtiyaç sahibi kişilerle paylaşmasıgerekmektedir. Şemita yılı içinde yetişen ürünlerin ticareti yapılamaz; zira buürünler herkesin ortak malıdır. Dolayısıyla toprak sahipleri Şemita yılınınkurallarına bağlı kaldıklarında Tsedaka konusunda kuvvetli bir eğitim de almışolmaktadırlar.

Vijnitz’liRabi Yisrael, ihtiyaç sahiplerinin gereksinimlerinin karşılanması konusunda çoktitizdi. Bir gece Gabay’la birlikte yürürlerken, birden, önünde geçmekteoldukları bir eve girmeyi önerir. “Bankeribir ziyaret edelim” der. Gabay şaşırmıştır. İçinden “Bu bankerin hiçbir zaman ne Rabi Yisrael ile ne de onun takipçileriylehiçbir ilişkisi olmamıştı. Acaba şimdi neden görüşmek istiyor?” diyedüşünür. Ancak Rabi’nin isteği onun için emirdir ve itaat eder.

Gabaybankerin kapısını çalar. Kapıyı bizzat banker açar ve Rabi ile Gabay’ı içeriyedavet eder. Rabi girip oturur. Banker de karşısındaki yerini alır ve Rabi’ninkonuşmasını bekler. Fakat Rabi Yisrael ağzını bile açmaz. Uzun sayılabilecekbir süre sessizce oturduktan sonra Rabi sonunda ayağa kalkar, ev sahibine iyigeceler diler ve kapıya yönelir.

Bankermerakını daha fazla gizleyemez ve “Rabi”der. “Davranışınıza anlam veremiyorum!Evime neden geldiğinizi lütfen söyler misiniz?

Rabi “Mitsva yapmaya” diye cevap verir.

Ne mitsvası?

Talmudda Hahamlarımız şöyle derler: Tıpkıinsanları, yaptıkları yanlış bir davranış konusunda uyarıp bilgilendirmeninmitsva oluşu gibi; sizi dinlemeyeceklerini bildiğiniz zaman hiçbir şeysöylememek de mitsvadır. Ben de buraya, sizi yaptığınız hata konusunda‘uyarmama’ mitsvasını yerine geldim. Çünkü beni dinlemeyeceğinizi biliyorum

Bankerşimdi iyice meraklanmıştır. “SaygıdeğerRabi acaba neden bahsediyor? Lütfen söyleyin… belki dinlerim” der.

Korkarım dinlemeyeceksiniz” der Rabi.Rabi konuşmayı reddettikçe bankerin merakı da gittikçe artmaktadır. SonundaRabi’ye yalvaracak duruma gelir. “Lütfensöyleyin! Belki dinlerim!

SonundaRabi kabul eder ve anlatır: “Küçükçocukları olan yoksul bir dul kadın ağlayarak bana geldi. Anlaşıldığı kadarıylasizin banka, ödemelerini yapamadığı için evine el koyacakmış. Bunu o zavallıkadıncağıza nasıl yaparsınız? Ona ya da çocuklarına hiç mi acımıyorsunuz?

Fakat Rabi; ne yapabilirim… Bankanın sahibiben değilim… Bir borcu affetmem mümkün değil…” şeklinde gelir bankerincevabı.

Biliyordum… Dinlemeyeceğinizi biliyordum”der Rabi üzgünce. “Size söylememeliydim… Söyleyereksessiz kalma mitsvasını kaybettim işte! Daha da kötüsü kadıncağızın durumundahiçbir değişiklik de olmadı. Evi elinden gidecek!” Bu sözlerin ardındanRabi Yisrael evi terk eder.

Rabi’nintaktiği işe yarar. Banker o gece uyuyamaz; ertesi sabah ilk iş olarak Rabi’yegelir ve tüm borçları kişisel olarak karşılayacağını bildirir.

AFTARA ve ÖTESİ

[Rabi Reuven İbrahimof – www.haftorahman.com]

Bu hafta aftara: Aşem Uzi (Yirmeyau 16:19-17:14)

           

Aftara’nınKonusu: Bu haftaki aftaranın başında Yirmeyau Yisrael halkını manevigüzergâhına geri götürmeyi denemektedir. Yirmeyau “A-Şem Uzi UmauziTanrım, Kuvvetim, Sığınağım” der. “Tanrım” – insan değil!! Gelecektetüm dünya ulusları Tanrı’yı Evrenin Efendisi olarak tanıyacaklardır. Tora’nıngerçekliğini kabul edeceklerdir. Putperestliğin anlamsızlığını farkedeceklerdir. Yirmeyau’nun zamanında hem Yahudiler hem de Yahudi olmayanlar,bir tarım tanrıçası olarak görülen Aşera’ya taparlardı. Put heykelleri ahşaptanyapılırdı. Putu oymayı tamamladıktan sonra, geriye kalan odunları da Aşera’yakurbanlar yakmak için kullanırlardı. Yirmeyau “insanın bir ilahyaratabileceğini, ona dua edebileceğini ve onun da şükran belirtisi olaraktarım ürünleri vereceğini düşünmesi saçmalıktan başka bir şey değil”demektedir.

Yirmeyau,Yeuda Krallığı’ndaki putperestlik günahının taşa oyulmuş halde olduğunu söyler.Hâlâ putperestlik günahını işlemektedirler. Putperestlik günahının cezası,Yahudilerin mal ve topraklarının düşmanlarının eline teslim edilmesi olacaktır.Sürgünün bir başka nedeni de Şemita kanunlarının ihlal edilmişolmasıdır.

Yirmeyaukendimize değil yalnızca Tanrı’ya güvenmemiz gerektiği yönünde tavsiyedebulunur. İnsanın kendisine çok güvenmesinin neticelerini açıklar. Pasukta “BaruhAgever Aşer Yivtah B’Aşem, Veaya Aşem Mivtaho – Tanrı’ya güveneninsan mübarektir ve Tanrı onun güvencesi olacaktır” diye okumaktayız. Tanrıkimin kalbinde Kendisi’ne yönelik güven eksikliği olduğunu bilmektedir veTanrı’ya güveniyormuş gibi yapanlar ifşa edilecektir. Aftara Yirmeyau’nun YahudileriTanrı’ya güvenmeleri yönünde teşvik etmesiyle sona erer. Yirmeyau,düşmanlarından kurtarılmak ve şifa bulmak için dua eder (aşağıda Yirmeyau’nunünlü sözlerine bakınız).

Yerve Zaman: Yirmeyau’nun peygamberlik sözleri Yeruşalayim’de, I.Bet-Amikdaş’ın yıkılışından hemen önceki döneme rastlar.

Aftara’nınPeraşa ile bağlantısı: Arada iki bağlantı vardır: [1] Behukotayperaşasında Bene-Yisrael’in putperestlik amaçlı sunaklar ve heykeller inşa etmelerihalinde Tanrı’nın onları imha edeceğini okuyoruz. Aftara’da da YirmeyauBene-Yisrael’i ülke çapında putperestlikle itham etmektedir. [2] PeraşadaBene-Yisrael, Şemita kanunlarını ihlal etmeleri halinde sürgüne gidecekleriyönünde uyarılırlar. Aftara da bu cezayı tarif etmektedir.

Yirmeyau’nun Ünlü Sözleri: Yirmeyau17:14: “Refaeni Aşem Veerafe, Oşieni Veivaşea Ki Teilati AtaBanaşifa ver ey Tanrı, ki şifa bulayım. Beni kurtar ki kurtulayım. Zira övünçkaynağım Sen’sin.” Bu sözler normal günlerde günde üç kez Amida duasındaçoğul haliyle [Bize şifa ver vs.] söylenir.

Peraşave Aftaradan Ders: Yirmeyau, bir mesajı, verilecek cevap veya tepkidenkorkmaksızın vermenin önemini öğretmektedir. Ayrıca insan yalnızca Tanrı’yagüvenmelidir.

ŞABAT ALAHALARINA GİRİŞ

[Rabi Daniel Schloss – www.pidyon.org]

Şabat alahalarıyla ilgili bu yazı dizisiMişna’da (Şabat 7:2) listelenen 39 melahaya dair temel prensipleri, Rabinikyasaklamalarla birlikte ele alacaktır. Bu dizi Şabat kanunlarını orijinalkaynaklarından öğrenmenin yerini tutma amaçlı değildir. Amaç, Şabat’ınayrıntılı kanunlarını anlamakta, hatırlamakta ve uygulamakta yardımcı olacakbir rehber sunmaktır. Şabat çok önemli bir konu olduğundan, buradayazılanlardan uygulamasal sonuçlara varılmamalı, çıkabilecek sorularda birRav’a başvurulmalıdır.

 

Melaha36-37: MAVİR – Yakmak / MEHABE – Söndürmek (Devam)

B. Elektrik:

Elektrik bağlantısı sağlamak veya böylebir bağlantıya son vermek kıvılcımların oluşmasına neden olur ve bu nedenle PaturAval Asur sınıfındadır. Sırf elektriğin kendisi “ateş” sayılmaz – ama onunneden olduğu şekilde bir elektrik teli veya bobini kor halini alınca bukelimenin tam anlamıyla ateştir. Bu nedenle akkor halinde yanan bir ampulü –veya yanan bir filament yoluyla ışığı yanan diğer herhangi bir aleti – yakmak,hem Mavir (ateş yakmak) hem de Bişul (pişirmek – zira metal filamentpişmektedir) açısından Hayav’dır.

Floresan bir ampul da, içindeki gazıyakacak bir kıvılcım yaratır ki bu da Şabat yapıldığında Hayav’dır.

Bu nedenle, Şabat öncesinde, Şabatboyunca bulunulacak yerleri alarmların, otomatik kapıların, elektronikgözlerin, Şabat asansözlerinin vs. üzerinde bulunan ışıklar için kontrol etmekgerekir. Sensörler de devre dışı bırakılmalı veya üzerleri örtülmelidir.

C. Şabat Saati:

Elektrikli bir aleti dolaylı olarakaçmak veya kapamak Mavir (veya Mehabe) melahasının dolaylı biruygulamasıdır (buna Grama denir. Yani dolaylı yoldan sebep olmak) veŞabat günü bu Patur Aval Asur’dur.

Ancak gelecekteki bir hareketi dolaylıolarak geciktirmeye veya önlemeye izin verilir. Bu nedenle, Şabat saatinde,ışığın [şu anda ayarlı olduğundan] daha geç yanması veya sönmesini sağlayacakşekilde değişiklik yapılabilir. Bu, Alahaya göre bir değişiklik sayılmaz, çünküyalnızca mevcut durumun uzatılması anlamına gelir.

Öte yandan (Grama sebebiyle),mevcut durumu “kısaltacak”, yani ışığın daha önce sönmesini veya yanmasınısağlayacak bir işlem yapmak yasaktır. Tüm bunlar, mekanik dişleri olan Şabatsaatleri için geçerlidir. Ama elektronik düzenekle çalışan ve yanma-sönme saatleridijital olarak düzenlenen bir saatte böyle şeyler yapılamaz – zira ayarınkendisi elektrik kullanımını içermektedir.

Bazı otoritelere göre bir Şabat saatindeyukarıda izin verildiği söylenen değişikliklerin hiçbiri yapılamaz, ziramekanik dişler dâhil her şey Muktse sınıfındadır.

DEVARTORA

 

Tora’ya göre, Bene-Yisrael’i asimilasyon veyıkıma götüren sürecin aşamaları nedir?

 

ToratKoanim adlı Midraş eseri, Behukotay peraşasındaki Toheha’nın (ağır ikazlar)ilk iki cümlesi (Vayikra 26:14-15) üzerinde durur. Bene-Yisrael’in, Tora’yaaykırı bir şekilde yaşadığı takdirde karşılacakları felaketlerden söz edildiğibu bölümde, Torat Koanim bir Yahudi’nin Tora’dan ayrılması ve Yahudimilletinin asimile olması ile ilgili olarak birbirini takip eden yedi aşamaolduğunu belirtir.

-Tora öğrenmemek

-Mitsvaları yerine getirmeyi durdurmak.

-Mitsvaları yerine getiren kişileri hor görmek veonlarla alay etmek.

-Tora bilginlerinden nefret etmek.

-Başkalarının dindar olmalarını engellemek.

-Tora ve mitsvalarının Tanrı tarafından verilmişolduğunu inkâr etmek.

-Tanrı’nın varlığını inkar etmek.

Torat Koanim’in bu açıklamasındaolağanüstü olan nokta, günümüzde oldukça açık bir şekilde şahit olduğumuz butarihsel sürecin, 2000 yıl önce maddelenmiş olduğudur. Buradan çıkarılacaksonuç, Yahudilerin bir halk olarak devamlılığını sağlamanın birincil yolunun,devamlı Tora öğreniminden geçtiğidir. Hepimizin bunu kalbimizin üstünde tutmasıve bilinçli hareket etmesi gerekir.

ALİHOT OLAM

[Sefer Yalkut Yosef – Rabi YitshakYosef]

CemaatleBirlikte Dua Etmek (Devam)

 

1. Şahrit duası içinminyan bulamayacağını düşünerek sinagogda tek başına dua eden bir kişinin, dahasonra minyan toplandığı takdirde onlarla birlikte Viduy söylemek veKadiş ve Keduşa dinlemek üzere orada beklemesi yerinde olacaktır.

2. Bir kişi cemaat Şahritamidasını söylerken Musaf amidasını söylüyorsa, bu, cemaatle birlikte yapılmışbir dua olarak kabul edilmez. Ancak bazı otoritelere göre bu yalnızca Roş AşanaMusaf’ı için geçerlidir ve Şabat veya bayram Musaflarında kişi bu duayı, cemaatŞahrit Amidasını okurken ediyorsa onlarla aynı zamanda dua etmiş kabul edilir.

3. Bazılarına göre,şehrinde sinagog olan bir kişi evinde dua ettiği zaman tefila mitsvasınıyerine getirmiş olmaz; zira böyle bir kişi “kötü komşu” olarak adlandırılır veduası dua değildir. Cemaat sinagogda dua ettiği zaman onlarla aynı anda duaetme konusu yalnızca tamamen çaresiz kalmış bir kişi için geçerlidir, ama böylebir durum yoksa duası dua değildir. Bu görüştekilere göre evinde tek başına duaetmiş bir kişi daha sonra Taşlumin (edilmemiş bir duanın ödemesi) olarakbir sonraki duada Amida’yı iki kez söylemelidir [elbette sinagogda ve cemaatlebirlikte]. Yine de esas olarak tek başına edilen dua, dua sayılır; ne var kicemaatle dua etmenin öneminden yoksundur.

4. Eğer cemaat Şahritduasını geç saatte söylüyorsa, kişi cemaati beklememeli, tek başına duaetmelidir. Bu kural Şabat ve Yom Tov’da da geçerlidir. Ancak bu günlerdecemaatin Tora’yı okumasını beklemesi yerinde olacaktır. Ve eğer cemaat yalnızcaŞema saati açısından geç kalacak şekilde dua ediyorsa, o zaman kişi duayabaşlamadan önce tek başına Şema’yı okur ve duayı cemaatle birlikte eder.

5. Cemaatle arasında birkavga veya nefret olan bir kişi, eğer onlarla birlikte dua ettiği takdirdedüşüncelerini toparlayamayacaksa, bazılarına göre, duasını konsantrasyonlasöyleyebileceği şekilde onlardan ayrılıp Amida’yı baştan sonra tek başınasöyleyebilir. Ancak bu da yalnızca bir iki kerelikse mümkündür ve kişikendisini buna alıştırmamalıdır.

Haftanın Sözü

[www.aish.com]

 

Hareket etmekle eylemde bulunmayı birbirinekarıştırmayın.

Ernest Hemingway