Tanrı, Buluşma Çadırı'ndan Moşe'yi çağırır ve ona korban kanunlarını iletir. Korban çeşitleri arasında şunlar sayılabilir:

Peraşa Özeti(Vayikra 1:1-5:26)

[www.chabad.org]

Tanrı,Buluşma Çadırı’ndan Moşe’yi çağırır ve ona korban kanunlarını iletir. Korbançeşitleri arasında şunlar sayılabilir:

-“KorbanOla – Yükselen Korban”. Bukorban türünde, hayvan, Mizbeah üzerindekiateşte tamamen yakılarak bir anlamda “Tanrı’ya yükselir”.

-“KorbanMinha – UnKorbanı”. Kaliteli un, zeytinyağı ve günlük ilehazırlanan ve beş farklı türü olan özel korban.

-“KorbanŞelamim – BarışKorbanı”. Hayvanın bir kısmı Mizbeah’ta yakıldıktanve bir kısmı Koenler’e verildikten sonra eti, korban sahibi tarafındanyenir.

-“Korban Hatat – Hata Korbanı”.Koen Gadol, cemaatin tamamı, kral veya sıradan bir Yahuditarafından yanlışlıkla yapılan ihlallerin affı için getirilen, farklı türlerde korbanlar.

 “Korban Aşam – Suç Korbanı”. Kutsalhizmete ayrılmış bir canlı ya da eşyadan kişisel yarar sağlayan, Tora’nın biryasağını ihlal ettiğinden kuşkulanan veya bir başkasını aldatmak için yalanyere yemin ederek “Tanrı’ya ihanet eden” kişilertarafından getirilen korbanlar.

Buhafta ayrıca, Bene-Yisrael’e verilen ilk emir olan Roş Hodeş mitsvasının yeraldığı Peraşat Ahodeş (Şemot 12:1-20) okunur. Bunun sebebi, burada ilkay olarak Nisan’ın belirlenmesidir. Zira Nisan ayı bu hafta başlamaktadır.

GEÇMİŞ YILLARDAN

[Haftanın Peraşası – Vayikra 5759]

[Drasha – Rabi Mordehay Kamenetsky /www.torah.org]

Bu hafta peraşa, Haftes Hayim’in,yerine getirmek zorunda kalmamak için hep dua ettiğini söylediği bir mitsvayıiçermektedir. Ve bu, pozitif bir mitsvadır.

Hafets Hayim’in dileği gibi,hiçbirimiz bu mitsvayı yapmak zorunda kalmayalım. Mitsvaya göre, bir kişi başkabirine ait olan malı çalmışsa ya da kendisine emanet edilen bir mala haksız birşekilde el koymuşsa, bunu iade etmelidir. Dolayısıyla bu mitsva sadecehırsızlara yöneliktir:

“[Bir hırsız] hata edip suçlu duruma düştüğünde, çalmış olduğu çalıntımalı, ya da bundan doğan kazancını, ya da kendisine emanet edilmiş emaneti, yada bulduğu (ama geri vermek istemediği) kayıp eşyayı iade edecektir”(Vayikra 5:23).

Pasukta gereksiz görünentekrarlar göze çarpmaktadır. “Çalıntı mal”,elbette hırsızın çalmış olduğu maldır. “Emanet”,zaten emanet edilmiş bir şey olmalıdır. Tora acaba eden bu tekrarlara yervermiştir? “Çalınan çalıntı, emanetedilen emanet.” Bu tanımlamalar gereksiz görünmektedir.

Bu durumu Talmud’un bakışaçısıyla inceleyelim. Gemara, bu ve benzeri “fazladan” kelimelerden, söz konusumalın iadesi ya da tamirinin dışında, ayrıca ödenmesi gereken tazminatlarlailgili teknik detayları türetir. Örneğin, bir kişi bir miktar odun çalarsa vebununla bir gemi yaparsa, acaba suçunu düzeltmek için odunların gerçek sahibinegemiyi mi vermelidir; yoksa parasal tazminat yeterli olacak mıdır? Ne de olsahırsızın iyeliğinde bir gemiye dönüşmüş olan odunlar artık o kişinin “çalmış olduğu çalıntı” sınıfında görünmemektedir.Adamın çaldığı odundu. Oysa artık ortada odunlar değil bir gemi vardır.

Bu ve benzeri durum ve fikirlerleilgili olarak, yüzyıllardır süregelmiş Tora yaşamının tecrübesini içeren ciltcilt bilgiler vardır. Biz ise buradaki görünürde gereksiz tekrar gibi görünenbu kullanımını daha basit ve eğitsel bir düzeyde ele alacağız.

Pressburg’unsevilen Rabi’si ve ünlü “Hatam Sofer”in yazarı Rabi Moşe Sofer bir gün zor birdavaya bakmak üzeredir. Mahkemenin başlamasından birkaç gün önce, davanın taraflarındanbirinin gönderdiği bir paket eline geçer. Bu oldukça güzel süslenmiş gümüş birKiduş kadehidir. O Cuma akşamı Rabi Sofer bu kadehi kadife kutusundan çıkarıphavaya kaldırarak ev halkına gösterir.

 “Şu işlemenin güzelliğine bakın” derheyecanla. “Şu ince el işini görüyormusunuz? Bir servet değerinde olmalı bu kadeh!”

 Aile korkulugözlerle olayı seyretmektedir. Bu kadehin rüşvet olarak gönderildiğini hepsibilmektedir. Rabi Sofer’in kadehi kutusundan çıkaracağını, üstüne de hayranhayran seyredeceğini akıllarına bile getirmemişlerdir. Rabi Sofer anidenkonuşmasını keser. Gözleri büyük bir dikkatle kadehin üzerinde gezmeyebaşlamıştır. Ardından tekrar konuşmaya başlar. “Fakat çocuklarım; Tora bize rüşvet almamamızı emrediyor. Bu sebeple bumükemmel kadehi bir kenara koyacak ve hiç kullanmayacağız. Bir an önce,gönderen kişiye iade etmemiz gerekiyor. Ve o kişi de, yapmış olduğu buhareketten dolayı kesin bir dille uyarılacak.”

 Rabi Soferkonuşmasına devam eder. “Bu kadehe nedenbaktığımı merak ediyorsunuzdur. Hatta ona hayranlığımı açık açık belirtmem degaribinize gitmiştir. Açıklayayım. Sizce bana ne kadar sıklıkta rüşvet teklifediliyor? Hiçbir zaman! Bu cahil adam hariç herkes benim böyle bir hareketyapmayacağımı bilir ve rüşvet teklif etmeyi aklına bile getirmez. Ama bununsonucu olarak, ben de hiçbir zaman rüşvet alma konusunda bir istek duymadım.Çünkü böyle bir durumla hiç karşılaşmamıştım. Ve şimdi elime Tora’nın yozlaşmakonusundaki yasağını uygulama fırsatı geçince bunu yapmak istedim. Bunuyaparken de dürtümün çalışıyor olmasını istedim. Neyi reddettiğimi tam olarakbilmek istedim. Tora’nın emrini bu muhteşem işlemeli gümüş kadehin çekiciliğinerağmen yerine getirmek istedim. Herhangi yanlış bir şey için iştahımız ne kadarderinse, onu reddederek yaptığımız mitsva da o kadar değer kazanır.”

Tora belki de mal iadesinin vetazmininin en uygun şeklini sunmaktadır. Çalıntı bir malı iade etmek için ikiolası neden vardır. İlki, elinizde size ait olmayan bir mal olduğu için. Basit.Fakat ikinci bir sebep daha mevcuttur: Yaptığımız her hareket, bizleringelişiminde mutlaka bir rol oynar. Bir zamanlar, çalacak kadar arzu ettiğimizbir malı iade ederek, doğamızın bizimle oyun oynayan, yanlış yöne çekmeyeçalışan tarafına karşı bir zafer kazanmış oluruz. Bize ait olmayan bir malı çokistesek de, almamızın doğru olmadığını öğreniriz.

O mala karşı duyduğumuz bağlılıkne kadar aktif ise, iadesi ile alınan ders de o denli kuvvetli olacaktır. Birkişinin unutmuş olduğu, ya da artık eski arzuyu hissetmediği bir malı iade etmesielbette daha kolay olacaktır. Ne de olsa, bir bisiklet çaldıktan sonra aradanon yıl geçtiğinde, kullandığınız şey bir arabadır. Bisiklet için duyulmuş olanarzu artık hiç yoktur.

Rambam’ın öğretisine göre Teşuva,günaha yol açan arzu halen aktif olduğu zaman yapıldığında en etkilihalindedir. Teşuva her zaman kabul edilir. Ama eğer çalınan mal aklınızda hâlâ“çalmış olduğu çalıntı, emanet edilmişolan emanet” ifadesinde belirtildiği şekliyle kategorize ediliyorsa, Teşuvadaha derin bir anlam kazanır.

İstekler vicdanla çatıştığında –ve vicdan galip geldiğinde – işte gerçek Teşuva o vakit gerçekleşir. 50 yılönce işledikleri suçlar için af dileyen kişilerin sayısı az değildir. Ama acababu pişmanlık ‘çalmış olduğu çalıntılar’ şekliyle mi gelmektedir; yoksaneredeyse unutulmuş bir suçun siyah-beyaz hatıraları olarak mı?

“Özürdilerim” sözcükleri, basit bir dudak sporu konumundan, ancak o hatadanpişmanlık duyulduğu ve bir daha yapmama konusu tam olarak prensip edinildiğitakdirde çıkacaktır.

AFTARA ve ÖTESİ

[Rabi Reuven İbrahimof – www.haftorahman.com]

Buhafta aftara: Am Zu (Yeşayau43:21-44:23)

Aftara’nınKonusu: Yahudilerin varoluş amacı Tanrı’yı onurlandırmaktır. Ama Tanrı,sözün gelişi, hayal kırıklığına uğramıştır. Yisrael, Tanrı’yı onurlandırmakyerine, kabul edilemeyecek sunular getirerek O’na bir nevi hakaret etmektedir.Ama Tanrı, Yisrael halkının pişmanlığını kabul etmeye söz verir. PeygamberiYeşayau, halkın cezayı hak ettiğini tekrarlar. Aftara’nın gidişatı iyi yöndedeğişir: Yeşayau, Tanrı adına konuşur ve müstakbel nimetler hakkında vaattebulunur. Tanrı, “Kendisinin tek Tanrı olduğunu ve bir başka ilah olmadığını”ilan eder. Aftara puta tapmanın saçmalığını vurgular. Peygamber Yeşayau,Bene-Yisrael’i teşuva yapmaya teşvik eder. Aftara teşuvanın,Yahudilerin kurtuluşunu da getireceğini beyan eder.

Yerve Zaman: Yeşayau’nun kehanetleri Yeruşalayim’de dile getirilmiştir.Yeşayau’nun peygamberlik dönemi 45 sene sürmüştür. Bu dönem bundan yaklaşık2750 sene önceye rastlar.

Aftara’nınPeraşa ile bağlantısı: Vayikra peraşası korbanlarınişlemlerinden söz eder. Bu haftaki Aftara da korbanlardan sözetmektedir. Aftara örneğinde, Yeşayau, Tanrı’nın, korban getiren Yahudilerinaynı zamanda puta taptıklarının farkında olduğunu belirtir. Tanrı için bu kabuledilir bir şey değildir.

Yeşayau’nun ünlü sözleri: “Anoten Layaef Koah – Yorgun ve bitkinolanlara güç veren” (Yeşayau 40:29). Yeşayau’nun Tanrı için kullandığı buniteleme, sabah berahalarından (Birhot Aşahar) biridir.

Peraşa ve Aftaradan Ders: PeygamberYeşayau’nun döneminde Yahudiler, Yahudi uygulamasına puta tapmayı da ekleyerekYahudiliği “genişlettiklerini” düşünüyorlardı. Bugün, yapmamız gereken mitsvauygulamalarını yapıyor muyuz ve yapmamamız gereken şeylerden sakınıyor muyuz?Bu haftaki manevi ev ödevi, geliştirebileceğimiz bir mitsva seçmek ve bukonudaki uygulamamızı arttırmaktır. Ekstra puan için: yapmamanız gereken birşey seçin ve onu azaltın.

DEVAR TORA

[Rabi MoşeBenveniste]

HATASIZ KUL OLMAZ

VayomerAd’ el Moşe: Pesolleha şene luhot avanim karişonim vehatavti al aluhot et adevarim aşer ayu alaluhot arişonim aşer şibarta. (Şemot 34/1). Tanrı peygamber MOŞE’ye şöyleder: Öncekiler gibi iki taş levha kes kırdığın levhaların üzerindeki sözleri onlarayazacağım.

İsrailoğulları Mısır’dan çıktıktan sonra Sinay dağı eteklerinde büyük bir törenle TORA’nınanayasası olan On Emir yüce Tanrı tarafından verilir. Bu muhteşem olaydan sonraTanrı’nın emriyle Moşe Sinay Dağı’na çıkarak 40 gün 40 gece yemek yemeden, suiçmeden ve uyumadan Tanrı’dan tüm TORA bilgilerini alır. Daha sonra Tanrıtarafından iki levhada kazılı olan on emri alır. Bu arada halk yanlış biranlama neticesinde Moşe’nin artık dönmeyeceğini zannederek büyük bir ümitsizliğedüşer. Mısır’dan çıkarken onlarla birlikte gelen bazı halklar fırsat bilipaltınlarını eriterek dökme bir buzağı yapıp büyük bir törenle şöyleseslenirler:

ElleElokeha Yisrael aşer eeluha meerets Misrayim (Şemot 32/4) Ey İsrailoğulları, sizi Mısır’dan çıkaran Tanrı budur dediler.

Dağınzirvesinde olan Moşe’ye Tanrı şöyle seslenir: Leh red ki şihet ameha … Asulaem egel maseha (Şemot 32/7). Çabuk aşağı in, halkın baştan çıktı.Kendilerine Tanrı diye dökme bir buzağı yaptılar.

Sevgi vemerhamet dolu Moşe Tanrı’ya yalvarıp onları affetmesi için rica eder. Büyük birüzüntü içinde olan MOŞE dağdan inmeye başlar. Büyük bir coşku ile yapılmakta olantöreni görünce kızgınlıkla elindeki levhaları atarak kırar. Dağda iken Tanrı’yayalvarıp halkını affetmesini isteyen Moşe neden fikir değiştirip levhaları büyükbir kızgınlıkla kırmıştır? Denebilecektir ki gözüyle görmek işitmiş olmaktan dahatesirlidir.

Onemrin verildiği törende şöyle bir cümle geçer. Vehol aam roim et akolot (Şemot20/8) Ve bütün halk sesleri gördüler.

Tanrı’nınhuzurundayken sesleri duymak, görmek kadar tesirlidir. Öyleyse dağdan indiktensonra Peygamber Moşe neden fikir değiştirip büyük bir kızgınlıkla levhaları kırmıştır?

Busorumuzun cevabını Peygamber Moşe’nin söylediği sözlerde bulmak mümkündür: Vayomeren kol anot gevura veen kol anot haluşa kol anot anohi şomea.  (Şemot 32/18) Bu bir savaşın sesleri değildir.Ne yenenlerin ne de yenilenlerin sesidir bu. Ezgiler duyuyorum ben.

Evet, halkmutluluk ve sevinç içinde, dökme altın buzağı önünde dans edip şarkılar söylüyordu.Peygamber MOŞE bunları görünce büyük bir üzüntüye kapılır. Her insan hatayapabilir, fakat yapmış olduğu hata onu mutlu edip sevincini şarkı ve danslarlagösteriyorsa bu vahim bir durumdur. Moşe’nin onlara bir şok gibi gelebilecek birhareket yapması gerekiyordu. Levhaları elinden atıp toz haline getirir.

AmarReş Lakiş: Peamim şebitula şel TORA zeu yesuda. Dihtiv aşer şibarta Amar loAkb. Le Moşe Yaşar Kohaha şeşibarta. (Menahot 99). Reş Lakiş der ki: Bazen birşok yaratmak için TORA levhaları dahi kırılabilir. Tanrı bu olayı tasvip edip Moşe’yikutlar.

Moşe Rabenubu yaptığı eylemle halkın yanlışı anlayıp doğru yolu seçmesini sağlamıştır.Peygamber OŞEA halkın pişmanlık duyup Yüce Tanrıya dönmesini şöyle tasvir eder:Veamera eleha veaşuva el işi arişon ki tov li az meata. (2/9) Halkımşöyle diyecek: İlk kocama dönmek isterim, çünkü o zamanki halim şimdikinden çokdaha iyi idi.

Bu olaybizlere şunu öğretiyor: Herkes hata yapabilir. Yeter ki hatasıyla övünüp neşe içindeolmasın. Ne mutlu o kişiye ki hatasını çabuk fark edip, Tanrı’nınbağışlayıcılığına sığınır.

Tekrar görüşmek dileğiyle

Rav Moşe Benveniste

ALİHOT OLAM

[Sefer Yalkut Yosef – Rabi YitshakYosef]

Birkat Ailanot

Bİrkat Aİlanot – Ağaç Berahası

1.Nisan ayında en az iki meyve ağacının çiçekaçtığını gören kişi şu berahayı söyler: “Baruh Ata AD…, E… Meleh Aolam,Şelo Hiser Baolamo Davar, Uvara Vo Beriyot Tovot, Veilanot Tovim, Leanot BaenBene Adam – Dünyası’nda hiçbirşeyi eksik etmeyen ve onda, insanoğlunun yarar sağlaması için iyi canlılar veiyi ağaçlar yaratan Sen, Tanrımız; Mübarek’sin”.

2.Bu beraha yılda sadece bir kezsöylenebilir. Bu çok değerli bir beraha olduğu için bu fırsatıkullanmaya özen gösterilmelidir.

3.Normal şartlarda bu beraha şehir dışındakiağaçlar için söylenirse de, buna imkân yoksa şehir içindeki ağaçlargörüldüğünde de söylenebilir.

4Yenebilir türde meyve vermeyen ağaç için bu berahasöylenmez. Beraha için, aynı türde bile olsa iki farklı ağaç görülmüşolmalıdır.

5.Bu beraha kadın, erkek, çocuk herkestarafından söylenir.

Haftanın Sözü

[www.aish.com]

“Gülümseme”çok şeyi “düz”elten bir “eğri”dir.

JohnDaly