Haftanın Peraşası BülteniYisrael halkının on beş malzeme ile katkıda bulunması istenir.

              Bu Hafta İçin Saatler             

6 Adar

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5773

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

4:51

6:03

-----

Yeruşalayim

4:56

6:09

Tel Aviv

5:05

6:05

  16 Şubat

Tel Aviv

5:11

6:10

İstanbul

5:25

6:05

2013

İstanbul

5:34

6:14

T E R U M A

 Hatırlatmalar

-21 Şubat Perşembe: Taanit Ester

-22 Şubat Şabat. Şabat Zahor

-24 Şubat Pazar: Purim

-25 Şubat Pazartesi: Purim Şuşan

-2 Mart Şabat: Şabat Para

 

Peraşa Özeti (Şemot25:1-27:19)

[www.chabad.org]

 

Yisraelhalkının on beş malzeme ile katkıda bulunması istenir: Altın, gümüş ve bakır;mavi, erguvani ve kırmızı yün; keten, tiftik, hayvan derileri, ağaç,zeytinyağı, baharat ve bazı değerli taşlar. Tanrı, Moşe’ye bunlarla “Benim Adıma bir Kutsal Mekân yapsınlar;böylece içlerinde barınacağım” (Şemot 25:8) der.

Moşe’ye, Sinay dağının tepesinde, Tanrı’nın barınacağı bu mekânınnasıl inşa edileceği hakkında, halk çölde yolculuk ederken kolayca sökülmesi,taşınması ve yeniden monte edilmesi için ayrıntılı talimatlar verilir.

Mişkan’ın iç odasında, sanatsallıkla işlenmiş bir perdeninarkasında, üzerinde On Emir’in hakkedilmiş olduğu Tanıklık Levhaları’nı içerensandık (Aron Aberit)bulunacaktır. Sandığın kapağınınüzerinde, saf altından yapılmış, kanatlı iki melek figürü (Keruvim) yer alacaktır. Dış odasında yedi kollu Menora ile üzerine özel ekmeklerinyerleştirildiği Masa olacaktır.

Mişkan’ın üç duvarı, dik duran 48 kalasın birbirine eklenmesindenmeydana gelecektir. Bu kalasların her biri altınla kaplanmış olup, gümüştenyapılmış bir çift temel yuvaya yerleştirilecektir. Tavan, üç kat örtüdenoluşacaktır: [a] çok renkli yün ve ketenden işlenmiş goblenler; [b] tiftiktenyapılmış bir örtü; (c) koç ve Tahaşderilerinden yapılmış ikinci bir örtü. Mişkan’ın ön cephesinde, beş direkletutturulmuş, işlemeli bir perde olacaktır.

Mişkan ve onun ön tarafında bulunan bakırla kaplanmış Mizbeah’ınetrafı, keten perdelerle çevrelenecektir. Bu perdeler 60 tahta direk sayesindeayakta duracak, direkler bakır kazıklarla desteklenecektir. Direklerin üzerindegümüş çengeller ve süslemeler bulunacaktır.

GEÇMİŞ YILLARDAN

[Haftanın Peraşası 5758 – Teruma]

Çocukluk

PeraşamızdaMişkan’ın ve içindekilerin üretimi konusunda Tanrı’nın talimatlarını okuruz. Butalimatlar arasında Aron Aberit ile ilgili olanlar da vardır.  Aron Aberit’in uzerinde “Keruvim” adı verilen ikitane melek şekli bulunurdu. Bu melekler, bir tanesi kız diğeri erkek olan ikitane çocuk yüzüne sahipti.

BaalAturim, “Keruvim” kelimesinin normalşartlarda bir “Vav” harfi ile yazıldığını belirtir ve peraşamızda ise bukelimenin bu harf olmaksızın yazıldığına dikkati çeker. Kelime bu şekliyle“Keravim” olarak da okunabilir. Gemara’da (Suka 5b) Keruvim ile ilgili olarakşu ifadeler yer alır: “Bu şekillere ‘Keruvim’ adı verilir çünkü çocuk yüzünesahiptirler. Çünkü Babil’de çocuklara ‘ravya’denir. (Yani Aram dilinde ‘Ravya’,çocuk’ anlamındadır.)”Buradan da Keruvim’in, KeRavim (çocuklar gibi) oldukları sonucuçıkmaktadır. Baal Aturim Oşea’dan bir cümleyle çocuk yüzlü melek şekillerininneden orada bulunduklarını açıklar.

 (Tanrışöyle demektedir:)‘Çünkü Yisrael bir çocuk gibidir ve onu seviyorum.’ ”(Oşea 11:1)

RavSimha Zissel, Baal Aturim’in kurduğu ve pek de kolay anlaşılmayan bu bağlantıyı,Hocası Rav Yisrael Salanter’den yaptığı şu alıntılarla açıklar: Baal Aturim,Tanrı’nın, belirli bir yaşa gelmiş kişilerin değerini göz ardı ederek, gençleredaha çok değer verdiğini belirtiyor değildir. Tanrı Oşea’daki ifadesiyle,Bene-Yisrael’i “çocukluk ve gençlik” özellikleri sebebiyle sevdiğinibelirtirken, bu özelliğin ifade ettiği “heyecan, istek ve öğrenme arzusu”kavramlarını ön plana çıkarmaktadır. Genç bir insan eğitilmeye açık veheveslidir. Daima yeni bilgiler edinmek ister ve “ben zaten bunu biliyorum”tarzı bir düşünceyi (genelde) taşımaz. Bu şekilde daima gelişmeye açıktır.

Tanrışöyle demektedir: “Bene-Yisrael’i seviyorum, çünkü ne kadar yaşlı olurlarsaolsunlar, daima inanılmaz bir gençlik özelliği taşırlar. Çünkü öğrenmek içinher zaman istekli ve hazırdırlar.” Gelişmek ve yücelmek için her zaman potansiyellerivardır.

Peraşamızdaşu cümleyi okumaktayız:

 (TanrıMoşe’ye şöyle demektedir:) Seni Huzuruma orada çağıracak, seninlekapağın üzerinden – Tanıklık Sandığı’nın üstündeki iki Keruvim’in arasından –konuşarak, Bene-Yisrael’le ilgili olarak sana emredeceğim her şeyi [oradabildireceğim]” (Şemot 25:22).

RavŞemuel Razovski, bu pasuktaki anlatımdan yola çıkarak, Tanrı’nın Sözü’nün bizeulaşması için tek yolun iki Keruvim’in arasından geçtiğini açıklar. Tanrı ileBene-Yisrael arasındaki iletişimi, Aron’un üzerindeki bu iki çocuk yüzlü şekilsağlamaktadır.

Elbetteki, Rav Şemuel bu sözleriyle başka bir mesaj vermektedir. Kişi, Tanrı’nınSözü’nü duyup daima yeni şeyler öğrenebilir. Fakat eğer, bir kişi dinlemek,gelişmek ve yücelmek için “genç” bir isteğe sahip değilse öğrenimgerçekleşemez. Aron Aberit’in üzerindeki Keruvim’in simgelediği kavram da iştebudur. Tanrı’nın Bene-Yisrael’i sevmesinin sebebi, Bene-Yisrael’in öğrenmek vegelişmek için duyduğu, çocuklara özgü istektir. Bu istek sayesinde, Tanrı’nınöğretileri Bene-Yisrael için birer, gelişme ve yücelme yoludur.

Çocukluk hayatın bir safhası değil, bir dünyagörüşüdür. 25 yaşında bir insan, yeni bilgiler edinmek istemeyip, haliyleyetindiği takdirde “yaşlı” olacaktır. Çünkü entellektüel gelişimini ihmaletmektedir. Tanrı’nın Sözü’nün iki Keruvim arasından gelmesinin simgelediğikavram budur. Kişi, hayata bir çocuk gözüyle, enerjik bir öğrenme isteğiyle baktığıtakdirde, yeniliklere açık olacak, gelişecek ve bu sayede algılayabildiğiTanrı’nın Sözü ile yücelecektir.

AFTARA ve ÖTESİ

[Rabi Reuven İbrahimof – www.haftorahman.com]

Bu hafta aftara: V’Aşem Natan(MelahimI 5:26 – 6:13)

                                                                                         

Aftara’nınKonusu: Bu aftara Kral Şelomo’nun yüksek zekâsındanbahisle başlar. Kral Şelomo, Sur şehrinin (bugünkü Lübnan) kralı Hiram ilebarış anlaşması yapar. Şelomo Lübnan’da çalıştırmak üzere 30.000 adamtoplar. Bir vardiyada 10.000 kişi çalışacaktır. Her bir adamı bir aylığınaLübnan’a gönderecek ve bu insanlar daha sonra iki ay evlerinde dinleneceklerdir.Bet-Amikdaş’ın inşasında ise 150.000 kişi çalışmış ve 3.300 kişi onları denetlemiştir.Bet-Amikdaş’ın temelini kurmak için ağır taşları hareket ettirerek işe başlanır.Kral Şelomo, Mısır’dan Çıkış’tan 480 sene sonra, yani hükümdarlığının 4. senesinde(o sırada 16 yaşındaydı) Bet-Amikdaş’ı inşa etmeye başlamıştır.

Şelomo’nuninşa ettirdiği Bet-Amikdaş’ın merkez binası 60 ama (1 amayaklaşık yarım metreye denktir) uzunluğunda, 20 ama genişliğinde ve 30 amayüksekliğindeydi. Aftara daha sonra Bet-Amikdaş’ın nasıl inşa edildiğiyleilgili bilgilerle devam eder. Bet-Amikdaş’ın inşası tamamlanınca Kral ŞelomoBet-Amikdaş’ı sedir tahtalar ve kaplamalarla örter. Aftara Tanrı’nın Kral Şelomo’yabulunduğu vaatle sona erer: “İnşa etmekte olduğun bu tapınak… eğerhükümlerime göre yürür ve kanunlarımı yerine getirirsen ve tüm Emirlerim’i,onlara göre yaşayarak gözetirsen, [o zaman] baban David’le konuştuğum Sözümü,seninle yerine getirir, Bene-Yisrael’in aralarında barınırım ve HalkımYisrael’i terk etmem.

Aftara’nınParaşat Şekalim ile bağlantısı: Peraşabize kutsal eşyalarını barındıran Mişkan’ın inşasını anlatır. Bu aftarada da bununyaklaşık 480 sene sonrasında Mişkan’ın yerini alan Bet-Amikdaş’ın inşasınıokuyoruz.

KralŞelomo Hakkında Bilgiler (Vayhi peraşasında verilen bilgilere ilave):

-İsminin anlamı “barış” veya“refahtır.”

-Kral Şelomo’nun yedi ismi vardı:Şelomo, Yedidya, Koelet, Agur, Yake, Lemuel ve İtiel. Babası Kral David’di.

-Şelomo 12 yaşında iken kraliyettacını giydi! 40 yıl boyunca hükümdarlık yaptı ve 52 yaşında iken öldü. Kraliken 16 yaşından itibaren 7 yıl boyunca Bet-Amikdaş’ın inşasını yönetti.

-Kral Şelomo olağanüstü zengindi;tahminlere göre, serveti yılda 250 milyon dolar artmaktaydı. Şelomo 40.000 atve 12.000 seyis barındıran ahırlarıyla meşhurdu. 700 eşi ve 300 cariyesi vardı.

-Şelomo yaşamış ve yaşayacak en akıllıkişi olarak tanınır. Şelomo Tora’daki her bir pasuk için 3000 açıklamagetirebilirdi. O dönem dünyada konuşulan 70 lisanı konuşabiliyordu ve hayvanlarâleminden her bir yaratıkla iletişim kurma kabiliyetine sahipti. Saba Melikesi sırfonunla tanışmak ve bilgeliğini sınamak için 7 sene boyunca bir kervanlayolculuk edip ona gelmişti. Saba Melikesi ilk buluşmalarından sonra, kralın,söylendiğinden de daha akıllı olduğunu gözlemledi.

-Kral, kale şehri Megido ile Erets-Yisrael’inkuzeyinde Hatsor ve Gezer olmak üzere 3 tane şehir kurdu.

-Eruv (Şabat günü aynı avlu veya aynı şehir içinde bir yerdenbir yere taşıyabilmeyi sağlayan bir bölge birleştirme prosedürü) ve NetilatYadayim (el yıkama) uygulamalarını öngörmüş ve Birkat Amazon’unüçüncü berahası olan Bone Yeruşalayim berahasını kanunlaştırmıştır.

-Şelom 3 kitap yazmıştır: 1) Koelet,2) Mişle (Şabat akşamları söylenen Eşet Hayil şarkısı ile sona erer.) 3) Şir Aşirim.

Ünlü Sözler: Mişle4:2-3, “Ets hayim i lamahazikim ba, vetomeheameuşar. Derahea darhe Noam, vehol netivotea şalom” “Onu sıkıca tutanlariçin bir hayat ağacıdır o ve onu destekleyenlere ne mutlu. Yolları hoşyollardır ve tüm patikaları barışa gider.” Bu mısralar, Sefer Tora cemaatiçinde okunmadan önce hep birlikte söylenir.

Aftara ve Peraşadan Ders: Tanrı’nın söylediklerini anımsamalıyız: “Benim için birDua Evi inşa et ve Beni her zaman orada bulacaksın.” Eğer sinagog yürümemesafesindeyse, Şabat günü evde durmayın; Sinagog’agelin ve genelde sinagoga gitmeyen birini sizinle gelmesi içindavet edin.

ŞABAT ALAHALARINA GİRİŞ

[Rabi Daniel Schloss – www.pidyon.org]

Şabat alahalarıyla ilgili bu yazı dizisi Mişna’da (Şabat 7:2) listelenen39 melahaya dair temel prensipleri, Rabinik yasaklamalarla birlikte elealacaktır. Bu dizi Şabat kanunlarını orijinal kaynaklarından öğrenmenin yerinitutma amaçlı değildir. Amaç, Şabat’ın ayrıntılı kanunlarını anlamakta,hatırlamakta ve uygulamakta yardımcı olacak bir rehber sunmaktır. Şabat çokönemli bir konu olduğundan, burada yazılanlardan uygulamasal sonuçlaravarılmamalı, çıkabilecek sorularda bir Rav’a başvurulmalıdır.

Şabat günü yazılı mesajlarıiletmek ve iş yapmakla ilgili kurallar

D.GRUBU MELAHALAR:

32. KOTEV – Yazmak

33. MOHEK – Silmek

34. BONE – İnşa etmek

35. SOTER – Yıkmak

36. MAV’İR – Ateş yakmak

37. MEHABE – Ateş söndürmek

38. MAKE BEPATİŞ – Çekiçle vurmak (Bir üretimin sonaşamasını tamamlamak)

39. OTSAA – Bir şeyi bir mekândan başka bir mekâna çıkarmak/sokmak

Kotevve Mohek melahaları Mişkan’ın kalaslarınıdoğru sırayla yerleştirmek üzere onları işaretlemek için kullanılırdı. Böylecehangisinin diğeriyle yan yana olacağını anlamak kolay olurdu (Mişna –Şabat12:3).

Bone ve Soter melahalarıMişkan’ı dikmek ve sökmeyi belirtir. Şemot 40:18-19’da sözü edildiği gibi, “MoşeMişkan’ı [şöyle] kurdu: Yuvalarını yerleştirdi, kalaslarını [yuvalara] soktu vesürgülerini taktı. [Ardından] Sütunlarını dikti. Çadır’ı, Mişkan’ın üzerineserdi ve çadırın örtüsünü onun üstüne yerleştirdi – [hepsi] Tanrı’nın Moşe’yeemretmiş olduğu şekilde.

Mav’ir ve Mehabemelahaları Mişkan’ın demir işlerinde kullanılmıştır (madeni eritmek,kalıp yapmak vs.). Pasukta söylendiği gibi: “100 kikar gümüş, KutsalMekan’ın [kalas] yuvalarıyla ayıracın [sütun] yuvalarının dökülmesi için[kullanılmıştı]” (Şemot 38:27).

Mişkan’ın sürgülerinin üzeri altınla kaplarken, MakeBepatiş melahası yapılmıştır. Pasukta söylendiği gibi: “Kalaslarıaltınla kapladı. [Kalasların,] Sürgülere yuva [görevi yapacak olan] halkalarınıda altından yaptı. Sürgüleri de altınla kapladı” (Şemot 36:34).

Otsaa melahası,Mişkan’ın inşası için yapılan bağışlarda kullanılmıştır: “Kutsal Mekan’aait çalışmaya ait işler için Bene-Yisrael’in getirmiş olduğu bağışın tümünü,[bu çalışmayı] gerçekleştirmek üzere Moşe’nin önünden aldılar”(Şemot 36:3).

ALİHOT OLAM

[Sefer Yalkut Yosef – Rabi YitshakYosef]

SinagogAlahaları

1. Daha çok insanın bir arayageldiği bir sinagogda dua etmek, az sayıda kişinin olduğu bir yerde dua etmeyegöre daha makbuldür, çünkü “Kralın görkemi kalabalık halk içindedir”. Veyalnızca eğer az kişinin olduğu minyanda Tora bilen insanlar dahayüksek konsantrasyonla dua ediyorlarsa veya hazan sözlerini daha düzgün ve net bir şekilde, kurallara daha uygun olarakdile getiriyorsa, o zaman orada dua etmek tercih edilir; zira insan, kalbininarzu ettiği yerde dua eder.

2. Eğer birkaç minyan kadar insan varsa ve bir grup daha iyikonsantre olmak için veya aralarından birinin yakınının ruhunun yükselmesi içinhazanlık yapma ihtiyacı nedeniyle ayrı bir odada dua etmek istiyorsa buna maniolmaya gerek yoktur. Ama bunun dışında, Kralın görkemi kalabalık halk içindedirve bir mitsvayı ne kadar çok kişi birlikte yaparsa o kadar makbuldür vedolayısıyla, yukarıdaki gibi geçerli sebepler yoksa kalabalık bölünmemelidir.

3. Kendi mahallesinde birsinagogu olan bir kişi bile, daha uzaktaki bir sinagoga gidebilir ve “mitsvafırsatı tepilmez” kuralı burada geçerli değildir; aksine burada, sinagogagitmek için daha çok adım atmaktan kaynaklanan ek bir mitsva da yerinegetirilmiş olabilir. Buna karşılık, bir Talmid Haham, Tora öğrenme vaktiniboşuna harcamama adına kendisine en yakın sinagoga gitmelidir, çünkü Toraöğrenimi, sinagoga daha fazla adımla gitme mitsvasından çok daha üstündür. Mişna’dasöylendiği gibi: “Tora öğrenimi hepsine denktir” (Mişna – Pea 1:1). Aynı şekilde eğer bir kişi daha fazla yürüdüğü takdirde yoldadüzgün giyimli olmayan kişilerle karşılaşacaksa “mitsvanın kazancını, kaybınagöre hesap et” (Mişna – Pirke Avot2:1) ilkesine göre hareket etmeli ve yakın yere gitmelidir.

4. Bazılarına göre fazla adımdankaynaklanan ödül, özellikle yüründüğü zaman geçerlidir; ama bir araçlagidildiği takdirde böyle bir ödül yoktur. Bu nedenle sinagoga arabasıyla gelenbir kişi, arabasını biraz uzakta bırakıp geri kalan yolu yürüyerek gelmeyitercih etmelidir. Ama eğer bu, Tora öğreniminde vakit kaybına yol açacaksa bunaçok özen göstermeye gerek yoktur.

5. Daha kalabalık bir sinagogagitmek üzere yola çıkan bir kişi, yolda minyan arayan bir sinagoglakarşılaştığı takdirde, daha çok kişiyle birlikte dua etme mitsvasından feragatedip minyanı tamamlamayı tercih etmelidir. [Ve anlaşılacağı üzere, kişinin eğerdaha uzak bir sinagoga gitmesi, yakındaki sinagogda minyan sıkıntısıyaratacaksa bunu yapmamalıdır. NOT: Yukarıdaki tüm alahalarda Şabat günüsinagoga gitmek için bile olsa arabaya binmenin doğru olmadığı göz önündetutulmalıdır.]

                           

Haftanın Sözü

[www.aish.com]

                                                                                                                       

  Potansiyelimizigerçeğe dönüştürmenin anahtarı kuvvet veya zekâ değil, sürekli gayrettir.

 Winston Churchill