bultenMoşe'ninkayınpederi Yitro, Tanrı'nın Bene-Yisrael için gerçekleştirmişolduğu büyük mucizeleri duyup, Midyan'dan ayrılır ve Yisrael kampına katılır.

              Bu Hafta İçin Saatler             

22 Şevat

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5773

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

4:38

5:52

-----

Yeruşalayim

4:45

5:58

Tel Aviv

4:53

5:53

   2 Şubat

Tel Aviv

4:59

5:59

İstanbul

5:08

5:48

2013

İstanbul

5:17

5:57

Y İ T R O

 Hatırlatmalar

Şubat Şabat: Şabat Şekalim

                                                      10-11 Şubat Pazar-Pazartesi: Roş Hodeş Adar

 

Peraşa Özeti (Şemot18:1-20:23)

[www.chabad.org]

 

Moşeninkayınpederi Yitro, Tanrının Bene-Yisrael için gerçekleştirmişolduğu büyük mucizeleri duyup, Midyandan ayrılır ve Yisrael kampına katılır.Yanında Moşenin eşi Tsipora ile iki oğlu Gereşom veEliezer’i de getirir. Yitro Moşeye,halkın yönetimi ve adaletin dağıtımı görevinde kendisine yardım edecekhiyerarşik bir ekip kurmasını önerir.

Bene-YisraelSinay dağının karşısında kamp kurarlar ve Tanrı burada onlara,kendilerini Kendi “Koenler Krallığı ve kutsal Halkıolarak belirlediğini bildirir. Halk buna, Tanrınınsöylediği her şeyi yerine getireceklerini beyan ederek cevap verir.

Üçüncüayın (Sivan) altıncı gününde, yani MısırdanÇıkıştan tam yedi hafta sonra, tüm Bene-Yisrael Sinay dağınıneteğinde toplanır. Tanrı şimşek, gök gürültüleri, bulut ve duman içinde açığaçıkar ve Moşeyi dağa çıkmaya davet eder.

TanrıOn Emiri aktarır. Bunlara göre,Yisrael Tanrı’ya inanacaklar, putlara ibadet etmeyecekler,Tanrının İsmini boş yere telaffuz etmeyecekler,ebeveynlerini onurlandıracaklar, Şabatı gözetecekler, cinayet, zina vehırsızlıktan tamamen uzak duracaklar, yalancı tanıklık yapmayacaklar vebaşkasına ait herhangi bir şeyi arzulamayacaklardır. HalkMoşeye başvurur ve yaşadıkları tecrübenin çok güçlü olmasınedeniyle hayatta kalamayacağından korktuğunu söyleyerek, Tanrı ilearalarında aracılık yapmasını ister.

GEÇMİŞ YILLARDAN

[Haftanın Peraşası 5761 – Yitro]

Bu hafta, tüm insanlık tarafından“On Emir” olarak bilinen AseretAdiberot’u okuruz. Emirlerin çoğunluğu herkesçe iyi bilinir, hatta, hertoplumda değişik şekilde algılanmış olsa da bir şekilde uygulanır. Ancak buemirlerden bir tanesi, özellikle Yahudiler’e özgüdür. “Zahor Et Yom Aşabat Lekadeşo Şabat gününü kutsal kılmak için hatırla”Bu emrin, Devarim kitabında listelenen ikinci On Emir’de bir de kız kardeşivardır: “Şamor Et Yom Aşabat Lekadeşo Şabat gününü kutsal kılmak için koru

 

Şabat kuralları Talmud’un oldukçakalın bir cildini oluşturur. Şabat günü yapılması yasak olan 39 tip iş vardır.Bu işlerin yapılmaması, Şabat’ın “koru” ile ilgili bölümünü ifadeeder. Peki, “hatırla” derken, Tora bizden neyi istemektedir? Sanki bu sözcükgereksiz gibidir. Zira Şabat’ı koruyan birinin onu hatırlamamış olma ihtimalisıfırdır.

 

Her ne kadar Talmud, bu sözcüğünŞabat akşamı Kiduş söylemek gerektiğini belirtme amacında olduğunu ifade etsede, sanki bu sözcüğün içerdiği anlam, bir bardak şarap alıp Şabat’ın girişiniilan etmenin çok daha ötesinde gibidir. “Hatırlamak”,“koruma”ya bir şeyler ekliyorolmalıdır. Bu ne olabilir?

 

Şabat ile ilgili emrin ikincipasuğu şöyledir: “Altı gün çalış ve tümişlerini yap. Ancak yedinci gün, Tanrı için Şabat olacaktır.” (Şemot 20:9)

 

Biraz düşünürsek – bu iki pasuğunaslında ters sıralamayla yazılmış olması gerekmez miydi? Tora’nın bizeöncelikle altı gün çalışmamızı ve yedinci günün Şabat olduğunu söylemesi, veancak sonra – onu hatırlayarak kutsal kılmamızı emretmesi daha mantıklı olmazmıydı? Ne de olsa iş yapmayı Kiduş söylemeden çok önce durdurmaktayız.Dolayısıyla eğer “hatırla” sözcüğü Kiduş’u ifade ediyorsa, bu emir “çalışmayıdurdur” emrinden sonra gelmelidir.

 

Peygamber Yeşaya şöyledemektedir: “Eğer Şabat günü içindeayağını alıkoyarsan ve kutsal günümü kendi isteğin doğrultusunda davranmayıp,isteklerinin peşinde koşmayıp, yasak sözleri konuşmazsan – o zaman Tanrı sanamutluluk bahşedecektir” (Yeşaya 58:13-14 serbest çeviri)

 

Talmud bu sözlerden, Şabat günüyapılan konuşmaların, Şabat günü yapılan aktiviteler gibi, hafta arasındagerçekleşenlere göre farklılık göstermesi gerektiği sonucunu çıkarır. Bir kişiŞabat günü iş yapmadığı gibi, işle ilgili bir sohbete de girmemelidir. Busebeple, insanlar Şabat günü içinde kendilerini ne yazık ki tutamayıp bu tipkonuları konuştukları zaman, Ladino dilindeki, aslında hiçbir işe yaramayan “SinDiço En Şabat Şabat GünüSöylenmiş Olmasın” sözleriyle başlar. Ve ne yazık ki, ağızlarından çıkan busözler kulaklarına gitmez ve konuşmaya devam ederler. Buradan yola çıkarak,aşağıdaki fıkra belki yukarıda sorduğumuz soruya ışık tutacaktır.

 

Şabat tefilasında Mişon, Salamon’un kulağınaeğilir ve “Sin Diço En Şabat – bildiğinkelepir bir ev var mı? Biz artık sığmıyoruz da…” Salamon şaşırmıştır. “Aslında – Sin Diço En Şabat – ben de kendievimi satmayı düşünüyordum” der.

 

Ciddimisin?” der Mişon heyecanla. “SinDiço En Şabat – Kaç metrekare?” “SinDiço En Şabat – 250 seni idare eder mi? Yerler mermer, jakuzi var ve yeni boyayaptım!

 

Birden Teva’ya sertçe vuran ellerin sesiniduyarlar. Kafalarını çevirdiklerinde Hazan’ın buz gibi bakışlarıylakarşılaşırlar. Hemen burunlarını kitaplarına gömerler ve Hazan da okumasınadevam eder. Birkaç dakika sonra Mişon Salamon’u hafifçe dirsekler. “Sin Diço En Şabat – Ne kadar istiyorsun?

 

Bakışlar yine onlara çevrilse de Salamonfısıltıyla “Sin Diço En Şabat – Ben200.000 dolar düşündüm” der. “SinDiço En Şabat – Yapma ya… 150.000 olmaz mı?” “Sin Diço En Şabat – 175.000’den bir kuruş aşağı olmaz!” Mişonsessizleşir… “Bir düşüneyim”.

 

Akşam üstü, Mişon Minha’ya ilk gelenlerarasındadır. Birkaç dakika sonra Salamon içeri girince neredeyse koşarak onadoğru gider. “Sin Diço En Şabat – Sabahev hakkında konuşmuştuk ya… Anlaştık. 175.000’e alıyorum!

 

Salamon omuzlarını silker. “Çok geç. Sin Diço En Şabat – Musaf sırasındabaşkasına sattım!

 

Şabat gününü kutsal kılmak için hatırla” sözleriyle, Tora belki deKiduş’tan fazlasını söylemektedir. Bu sözler bizden, Şabat gününü, onunuygulamasına uygun bir hava içinde yaşamamızı istemektedir. “Şabat kutsiyet amacıyla yaratılmıştır. Onuhatırla ve bu gün içinde kutsal şeylerden bahset.” Şabat normal hayatımızlailgili planlarımızı yapacağımız bir gün değildir. Kutsiyetin odağıdır ve bununtüm gün boyunca hatırda tutulması önem taşır.

 

Şabatgününü – kutsal kılmak – için hatırla!” Şabat gününü el üstünde tutmamız,elimizden geldiğince uzatmamız, tadını hissetmemiz ve kutsiyetinden kendimizepay çıkarmamız gerekir. Bu sebeple Tora bize “Altı gün çalış ve tüm işlerini yap” demektedir. Bir kişi Şabat’agirmeden önce tüm işlerini kafasında bitirdiği takdirde, “Sin Diço En Şabat” terimini kullanma ihtiyacı da hissetmeyecektir.

-Devar Tora: “Drasha” – RabiMordehay Kamenetsky

-Fıkra: Yaakov Jak Aşkenazi

AFTARA ve ÖTESİ

[Rabi Reuven İbrahimof – www.haftorahman.com]

Bu hafta aftara: Bişnat Mot (Yeşayau 6:1-13)

                                                                                         

AftaranınKonusu: Yeşayau’nun peygamberliği Maase Merkava (TanrısalArabanın Görüntüsü) ile başlar (Peygamber Yehezkel de aynı görüntüden bahseder).Bu peygambersel deneyimde Yeşayau, Tanrı hakkında bir görüntüyü ve O’nunmeleklerle çevirili İlahi Tahtı’nın görüntüsünü deneyimler. Bu görüntülerde meleklerünlü “Kadoş, Kadoş, Kadoş Ad. Tse. Melo Hol Aarets Kevodo” (Kutsal,Kutsal, Kutsaldır Toplulukların Efendisi; Onuru tüm dünyayı doldurur) sözlerinisöylerler. Bet Amikdaş’ın kapı pervazları seslerin gürültüsünden sarsılır ve içerisidumanla dolar. Sonra Yeşayau “Ben bunları görmeye layık değilim, çünkü kirlidudaklı insanların arasında yaşayan kirli dudaklı bir adamım ben” der. Yeşayau’nunsöylemek istediği şuydu: “Ben bu göreve layık değilim, çünkü Laşon Ara (olumsuzveya zarar verici sözler) konuştum ve Bene-Yisrael de Laşon Ara konuşuyor.”

Tanrı’nınTahtı, Yeşyau’ya birkaç nedenden ötürü görünmüştü: Bir nedeni, Taht maneviolarak bir buz dağının görünen ucu gibiydi, Bu görüntü, Tanrı’nın sonsuzkutsallığını deneyimleyebilmesi için Yeşyau’nun zihnini açacaktı. Yeşayau bunuyaşayabildikten sonra, bunu başkalarıyla paylaşmaya başlayabilecekti. Tanrı’nınne kadar yüce ve mükemmel olduğunu anlatabilecekti. Tanrı’nın Yeşayau’ya, TahtınBet-Amikdaş’tan dışarı yükseldiğini göstermesinin bir başka nedeni de, bugörüntünün Yahudilerin yakında sürgüne gideceklerinin habercisi olmasıydı.

Dahasonra bir melek bir kor parçası ile Yeşayau’nun dudaklarına dokunur ve Laşon Aragünahını “kaldırır”. Ardından Yeşayau Tanrı’nın sesini duyar: “İnsanlarakonuşması için kimi göndereyim?” diye sorar Tanrı ve Yeşayau “Beni gönder!”der. Yeşayau, Yeuda kralı Ahaz’a bir mesaj verme emrini alır. Düşmanlarınonlara karşı çıkacaklarını, ama başaramayacaklarını öğrenir. Aftara bize tsadikKral Hizkiyau’nun doğumunu anlatır. Hizkiyau, Maşiah olma, Yisrael halkını teşuvayapmak için birleştirme ve Maşiah dönemini başlatma potansiyeline sahipbiriydi. Ama bu gerçekleşememiştir.

Aftara’nınPeraşa ile bağlantısı: Bu haftaki peraşada Bene-Yisrael, tüm halk,Tanrı’nın Sinay Dağı’nda On Emri vermesine tanık olmaktadır. Aftara’da da PeygamberYeşayau, Tanrı’ya dair bir görüntüye tanık olmaktadır.

Yeşayau’dan Ünlü Sözler:Aşiva ŞofetenuKevarişona Veyoatsenu Kevatehila – İlk zamanlardaki gibi yargıçlarımızı ve baştaolduğu gibi danışmanlarımızı geri getir” (Yeşayau 1:26). Bu sözler, normalgünlerdeki Amida’nın on birinci berahasının açılış sözleri olaraksöylenir.

Aftara’dan Ders: Hahamlarımız, Yeşayau’nunBene-Yisrael hakkında “kirli dudakları olan bir halk” ifadesini kullanmasınedeniyle Tanrı tarafından cezalandırıldığını öğretirler. Tanrı, halkı hakkındakötü sözler söylenmesine müsamaha göstermez. Bu da Laşon Ara’nın ne kadar ağırbir ihlal olduğunu ortaya koymaktadır.

DEVAR TORA

[Rabi Moşe Benveniste]

MUTLU AİLE

 

Kabed et aviha veet imeha (Şemot20/12) Babana ve annene saygı göster ki, ömrün uzasın.

İşimo veaviv tirau (Vayikra 19/3) Kişi anne ve babasından çekinmelidir.

Tora’dakibu iki emir bizleri dünyaya getiren iki değerli varlık olan baba ve anneye saygılıolmamızı ve aynı zamanda onlardan çekinmemizi talep etmektedir.

AmruRabotenu işva akatuv kevod av vaem lihvod amakom. Şeneemar: iş imo veaviv tirauveneemar: et Ad. Elokeha tira (Kiduşin 30/13). Rabilerimiz şöyle dediler:Anne ve babaya gösterilen saygı, Tanrı’ya gösterilen saygıya eş değerdedir.

İlktepkimiz şöyle olacaktır: Tanrı’ya olan saygı anne ve babaya olan saygı ile nasıleş değerde olabilir?

Cevabıise çok anlamlıdır. En yakınlarına sevgi ve saygı göstermeyen kişinin, Tanrıinancına ulaşması çok zordur. Kendisini dünyaya getiren, geceleri uymayarak onubüyütmek için devamlı uğraş veren, her an yanlarında olan kişilere sevgi vesaygı duymayan kişi egoisttir. Kendisinden başka kimseyi düşünmez. Sadecearzularının esiridir. Böyle bir kişinin, iyiliğin kaynağı olan yüce Tanrı’yıanlaması güçtür. O sadece kendisini düşünür. Kimlerin sayesinde yaşıyor olduğu düşüncesiniaklına bile getirmez.

KutsalToramız anne ve babaya verilen saygıyla Yaradan’a verilmesi gereken sevgi vesaygıyı birbirine denk tutmuştur; sebebi ise şudur: En yakındaki kişilere sevgive saygı duyabilen kişi, daha sonra gözlerini göklere kaldırıp Tanrı inancına dahakolay ulaşabilir.

YeşayauPeygamber bizlere şöyle sesleniyor: Seu marom enehem uru mi bara elle (Yeşaya40/26) Gözlerinizi göklere kaldırıp bakın Kim yarattı bunları diye sorun.

Rabilerimizşöyle dediler: Şeloşa şutafim baadam: Ak… Aviv, veimo. İnsanın dünyayagelmesi ve gelişmesinde üç ortak vardır: TANRI, BABA ve ANNE. Kişi anne vebabaya sevgi ve saygı gösterirse, yüce Tanrı şöyle der: Maale ani alehemkeilu darti beneem vekibeduni (Kiduşin 30/B) Sanki ben o evdeyim, bu aileile birlikteyim ve beni onurlandırıyorlar.

Toplumunayakta kalabilmesi için her ailede sevgi saygı ve eğitim olması gerekir. Büyükleresaygı yeni nesilleri önceki nesillere bağlar, eğitim ise bizleri gelecek nesilleregötürür.

Nemutlu bir aileye ki, yuvalarında sevgi ve saygı eksik olmaz.

Aynızamanda eğitim de şarttır. Eğitimli ve sevgi dolu bir nesil geleceğimizingüvencesidir.

Sevgi dolu bir aile dileğiyle

RavMoşe Benveniste

ŞABAT ALAHALARINA GİRİŞ

[Rabi Daniel Schloss – www.pidyon.org]

Şabat alahalarıyla ilgili bu yazı dizisi Mişna’da (Şabat 7:2) listelenen39 melahaya dair temel prensipleri, Rabinik yasaklamalarla birlikte elealacaktır. Bu dizi Şabat kanunlarını orijinal kaynaklarından öğrenmenin yerinitutma amaçlı değildir. Amaç, Şabat’ın ayrıntılı kanunlarını anlamakta,hatırlamakta ve uygulamakta yardımcı olacak bir rehber sunmaktır. Şabat çokönemli bir konu olduğundan, burada yazılanlardan uygulamasal sonuçlaravarılmamalı, çıkabilecek sorularda bir Rav’a başvurulmalıdır.

Melaha 30: MESARTET – Kazıyarak İşaretlemek/Çizmek

AvMelaha: Bir hayvan derisini özel bir boyda kesmek için işaretlemeamaçlı bir çizik atmak.

TemelPrensip: Katlamayı, kesmeyi veya yazmayı kolaylaştırmak için bir nesneyiişaretlemek.

Toladalar:Çizgiler çizmek veya bir nesnenin merkezini, ortasını bulmak için onu katlamak.Bu nedenle, daha sonra o noktadan katlama amacıyla bir peçetenin veya kâğıdınüzerinde bir işaret koymak yasaktır.

Bu melaha yiyecekler için geçerli değildir.Bu nedenle, bazı gelenekler doğrultusunda bir hallayı Amotsiberahasından önce bıçakla işaretlemeye izin verilir.

ALİHOT OLAM

[Sefer Yalkut Yosef – Rabi YitshakYosef]

SinagogAlahaları

1. Sinagoga koşarak gitmekmitsvadır. Aynı şekilde diğer herhangi bir mitsvayı yapmak için koşmak damitsvadır. Bu, normalde büyük adımlarla yürümenin yasak olduğu Şabat günü içinbile geçerlidir. Şüphesiz,  kişi sinagogagiderken yolda kendi ihtiyaçları konusunda bir başkasıyla sohbet etmek için dedurmamalıdır; zira bu, sinagoga geç kalmasına neden olabilir.

2. Bazılarına göre mitsvasayılan bu koşu, özellikle sinagoga yaklaşıldığı zamanı kasteder, zira buşekilde bir mitsva için koştuğu aşikârolacaktır; ama evden çıkıldığında hemen koşmaya başlamak buna dâhil değildir.Bazılarına göre ise kişi evden çıktığı andan itibaren koşmaya başlar vesinagoga yaklaşınca daha da hızlanır.

3. Yukarıda söylenenlere rağmensinagoga koşarak girilmemelidir. Girmeden önce durup kendisine çeki düzenvermeli ve bir kralın huzuruna çıkıyor gibi huşu içinde içeri girmelidir.

4. Sinagogdan çıkan bir kişininkoşması veya büyük adımlarla yürümesi yasaktır; zira bu şekilde etrafa, sankisinagogda kalmak kendisine ağır geliyormuş gibi bir izlenim verecektir.

5. Eğer kişi sinagoga tekrargeri dönmek için çıktıysa, bir an önce dönmek için çıkışta bile koşması mitsvadır. Onu görenler bu koşunun nedeninibilmiyorlarsa bile aynısı geçerlidir.

6. Benzer şekilde sinagogdandoğru bet midraşa (Tora öğrenim yerine) giden bir kişi de,sinagogdan çıkar çıkmaz koşmaya başlayabilir ve bunun için yolun yarısınagelmeyi beklemesine gerek yoktur.

7. Bazılarına göre sinagogakoşarak gelme mitsvası arabayla yapılamaz. Bu nedenle en iyisi arabayı yakınbir yerde bırakıp bu mitsvayı ayaklarıyla yerine getirmektir.

8. Şabat günü sinagoga koşarkenbirine veya bir kişinin malına çarparak zarara yol açan kişi de bazılarına görebu zararı karşılamakla yükümlüdür. Bunun tek istisnası Şabat arifesinde güneşbatarken Şabat’a yetişme telaşı içinde verilen zarardır; bu durumda mitsva içinkoşan kişi kazara verdiği zarardan muaf tutulmuştur. Ama diğer durumlardamitsva için yapılan koşularda bile olsa, verilen zararları tazmin etmeyükümlülüğü vardır.

Haftanın Sözü

[www.aish.com]

                                                                                                                       

Öğrenilmesi en zor aritmetik, bize bahşedilen nimetleri saymamızısağlayandır.

-- Eric Hoffer