rav alaluf

"Mipene seva takum, vaadarta pene zaken - yaşlı olanın önünde ayağa kalkacak bilgeye saygı göstereceksin." ( Vayikra 19 - 32)

Kedoşim peraşası içerdiği emirlerin niteliği, bu emirlerin bütün halkın önünde verilmesi ve birçok konuya değinmesi açısından özel bir öneme sahiptir. Yukarıda verdiğimiz pasuk yaşlılara ve bilge olanlara saygı gösterilmesini emretmektedir. Bu pasuğumuzun basit yönden açıklamasıdır. Rabi Pinhas Horowitz bu pasuğun farklı bir açıklaması olduğuna dikkatimizi çeker. 

İnsanın orijin olarak nereden geldiği bilimsel ve Tora açısından oldukça farklılık gösterir. Bilim insanın bir organizma olarak en basit canlıların milyonlarca yıl süren evrimi sonucunda oluştuğunu ileri sürmektedir. Bu yaklaşım insanın kendinden öncekilerden çok daha üstün bir yapıda olduğunu bizlere gösterir. Hatta şu anki insan kendinden önceki insanlardan daha ileri, daha modern, daha bilgili ve daha gelişmiştir. Bu veriyi kullanmak suretiyle özellikle Amerika'da ve tabii zaman içinde her yerde altmışlı yıllardaki gençliğin neden 35 yaş üstü insanların öğütlerine kulak tıkadığını anlamak daha kolaylaşacaktır. Onlara göre akıl ve bilgelik sadece gençlerde vardır onlar babalarından ve bir önceki nesilden daha akıllı ve bilgilidirler.  Yukarıdaki veriler bilimsel olarak bu gerçek bile olsa manevi anlamda her zaman doğru değildir. 

Tora duruma çok daha farklı bir yaklaşım göstermektedir. Sinay'da Tanrı'nın sesini duyan nesle git gide daha uzak olan herkes daha düşük seviyede kalmaktadır. Zaman geçtikçe nesiller Tora konusunda daha az otorite sahibi olmaktadır. Sözgelimi Mişna zamanı tamamlandıktan sonra Amoraim Mişna'yı Talmud adlı eserde yorumlamış ama onlara karşı bir şey getirememiştir. Benzer şekilde Talmud zamanından sonra ortaya çıkan alahik yorumlar Talmud'a karşı gelememektedir. Kesin bilinen bir şey varsa erken Tora otoriteleri daha sonra ortaya çıkan otoritelerden daha yetkin ve bilgilidirler. 

Tana Deve Eliyau Raba adlı kaynak 28. bölümde kişinin kendisine sıklıkla "ne zaman benim özelliklerim atalarımın özellikleri gibi olacaktır" sorusunu sorması gerektiğini ifade eder. Bizler bir önceki nesle göre teknolojik açıdan çok daha ileriyiz. Bilgisayarlar, evde kullanılan pratik aletler insanın yaşam kalitesini yükseltirken aynı zamanda onu yaşamın gerçek hedeflerinden uzaklaştırmaktadır. Bizden öncekiler yaşamın gerçek hedefleri konusunda çok daha başarılıydılar. Bizler hayatımızı kolaylaştıran her yeni yenilikle asıl hedeften kendimizi uzaklaştırmaktayız.   

Bilge ve yaşlılara gerçek anlamda saygı göstermek bu noktada daha büyük önem arz etmektedir. Bu saygı onlara otobüste yer vermekten, gördüğümüzde ayağa kalkmaktan çok daha ileri olmalıdır. Asıl saygı onların sahip oldukları Tora değerlerine verilmelidir ki uzaklaştığımız değerler bizlerden fazla uzağa gidemeden onları yakalayabilmek mümkün olabilsin.