rav alaluf

Uvayom aşemini yimol besar orlato - sekizinci günde orla derisi (sünnet derisi) kesilecektir (12/3)

Midraş Raba'ya göre Yitshak ve Yişmael bir konuda tartışmaktadırlar. Yişmael Yitshak'a şöyle der: Be Tanrı'ya senden daha fazla bağlıyım. Çünkü ben on üç yaşında sünnet oldum. Sen ise sekizinci günde. Ben çok şey hissettim sen ise hiçbir şey. Yitshak hemen cevap verir. Senin akıttığın sadece birkaç damla kandan ibarettir.  Ben şu anda otuz yedi yaşındayım ve Tanrı benden O'nun uğruna kobran edilmemi isterse ben bunu reddetmem.

Bu noktadan hareketle Lubavitch Rebbe'si bir açıklama getirir. Yahudilik sadece bir davranış biçimi, etik kuralar topluluğu veya tarihi bir geçmiş değildir. Yahudilik bir varoluş biçimidir. Yitshak ile Yişmael arasındaki tartışmanın daha da derin bir açıklaması vardır. Bir Yahudi sekizinci günde Berit olduğu zaman hayatını Tanrı'nın hizmetine adar ve buna göre yaşamayı seçer. Çünkü burada okunan beraha Leahniso bivrito şel Avraam Avinu'dur. Burada bebek daha sekiz günlük olmasına rağmen Tanrı ile Avraam arasındaki anlaşmaya dahil olmaktadır.

Alşih buna bir başka açıklama getirir. Bir Yahudi sekiz günlük iken sünnet olunca Tora'da emredildiği gibi o deri parçası kesilir. Bu tıbbi bir operasyondur. Ancak asıl olan bir Yahudi'nin yaşamı boyunca bu beriti bünyesinde hissetmesidir.

Bu var oluş biçimini bir başka yönden ele almaya çalışalım. Yahudilik birbirini tamamlayan, birbirlerini dışlama şansı olmayan üç halkanın iç içe geçmiş hali olarak tanımlanabilir. Bunlardan bir tanesi Tora İsrael'dir. Tora olmadığı zaman Yahudilik'ten söz edemezsiniz. Tora sadece kalben kabul edilebilecek, hissedilecek bir oluşum değildir. Tora kabul edildiği ve hissedildiği ölçüde korunmak ve uygulanmak zorundadır. Bu halka ancak o zaman gerektiği gibi yerini almış olur.

İkinci halkamız ise Am Yisrael'dir. Toplum olmadan kanunlar uygulanamaz. Am Yisrael Tanrı'nın verdiği Tora'yı seçen ve büyük bir sorumluluk yüklenen toplumdur. Naase ve nişma sözünü vererek Tora'yı uygulayacağını bildirmiş ve Midraş'a göre çocuklarını buna kefil göstermiştir. Toplum tek başına hareket etmez. Kol Yisrael arevim ze baze ilkesine göre birbirinden sorumlu bir şekilde hareket eder. Hatta bu ilke İsrael devletinin anayasasına da konulmuş ve devletin ilkelerinden biri olduğu belirtilmiştir.

Üçüncü halkamız ise Erets Yisrael'dir. Erets Yisrael Mişna Kelim 1/1'e göre mekudeşet mikol aaratsot - bütün topraklardan daha kutsaldır. Erets Yisrael olmaksızın Yahudiliğin tamamlanması mümkün değildir. Yahudiler dualarını bu yönde (tabii ki Yeruşalayim ve Bet Amikdaş yönünde) yapmışlar, sürgüne gittiklerin ilk anlardan itibaren bu konuda yemin etmişlerdir. Babil sürgününe giderken Teilim 137. bölümde söylenen "im eşkaheh Yeruşalayim tişkah yemini" yemini uğruna tarih boyunca bu denli fedakarlık yapmak tesadüfi değildir. İşte bundan altmış iki yıl önce kurulan Medinat  Yisrael de reşit tsmihat geulatenu - geulanın çimlenmesinin başlangıcı olarak karşımıza çıkmaktadır. Maşiah'ın günlerinde geula coşkusu da yine Erets Yisrael'de yaşanacaktır.