Peraşa Özeti (Bereşit 41:1-44:17)

[www.chabad.org]

Yosef'in köleliği, Paro'nun ilginç bir rüya görmesi ile son bulur. Paro, rüyasında yedi besili ineğin yedi cılız inek tarafından yenip yutulduğunu, ardından yedi dolgun başağın yine yedi zayıf başak tarafından yutulduğunu görür. Yosef, bu rüyanın yorumu olarak yedi verimli yılın ardından yedi kuraklık yılının geleceğini ve bolluk yılları müddetince tahıl depolanması gerektiğini bildirir. Paro, Yosef'i Mısır'a vezir olarak atar. Yosef, Potifar'ın kızı olan Asenat ile evlenir ve Menaşe ve Efrayim adında iki oğlu olur.

Kuraklık tüm bölgeye hâkim olur, ancak Mısır'da yemek bulunabilmektedir. Yosef'in on kardeşi erzak almak üzere Mısır'a gelir, ancak en küçükleri olan Binyamin, babaları Yaakov'un güvenlik kaygısından dolayı evde bırakılır. Kardeşlerinin onu tanıyamamasına rağmen, Yosef kardeşlerini tanır ve onları casuslukla suçlar, kardeşlerin aksini ispat edebilmeleri için Şimon'u rehin olarak alır ve en küçük kardeş olan Binyamin'in Mısır'a getirilmesini emreder. Kardeşler, tuhaf bir şekilde aldıkları erzak için ödedikleri tüm paranın kendilerinde kaldığını fark eder.

Yaakov ancak Yeuda'nın ebedi ve şahsi kefalet sunmasının ardından Binyamin'in gönderilmesine razı olur. Bu sefer Yosef onları nazik bir şekilde ağırlar ve evinde bir yemeğe davet eder. Ancak, doğaüstü güçlere sahip olduğunu iddia ettiği gümüş kupasını Binyamin'in çantasına yerleştirir. Ertesi sabah, evlerine doğru yola çıkmaya hazırlanan kardeşler Yosef'in adamları tarafından durdurulur, üzerleri aranır ve gümüş bardak bulunur bulunmaz tutuklanırlar. Yosef, onları serbest bırakacağını, fakat Binyamin'i kölesi olarak alıkoyacağını söyler.

DEVAR TORA

["Kol Hakollel" / Rabi Pinhas Avruh - www.torah.org]

Acil Teslimat

Geçen haftaki peraşa, Yosef'in hapishanede çürümeye terk edilmesiyle, kraliyet baş sakisinin Yosef'in onu hapishaneden kurtarmakla ilgili ricasını unutmasıyla sonuçlanmıştı. Bu hafta Paro inekler ve demetlerle ilgili rüyasını hoşuna gidecek şekilde yorumlayacak birini bulamaz. Bu yüzden, baş saki Yosef'i hatırlar ve Paro'ya kendi rüyasıyla ilgili olanları anlatır. Bunun üzerine, Paro Yosef'i çağırtır ve onu hemen çukurdan çıkarırlar; Yosef tıraş olur, giysilerini değiştirir ve Paro'nun karşısına çıkar (Bereşit 41:14).

Raşi "çukur" sözcüğünün zindanı ima ettiğini belirtir, Yosef'in kendine çeki düzen vermesinin krala saygının bir gereği olduğunu vurgular; ancak Yosef'in çukurdan aceleyle çıkarılmış olmasına dair herhangi bir şey söylemez. Geleneğimize göre, Tora'da fazladan tek bir harf bile yoktur. Kullanılan her bir ifadenin bir amacı vardır. Pasuk sadece Yosef'in çağrıldığını, tıraş olduğunu ve Paro'nun karşısına çıktığını söylemekle yetinebilirdi ve bu haliyle de anlatımda bir aksaklık olmazdı. Pasukta "acele" konusunu vurgulamaya ne gerek vardır? Bu acelenin vurgulanması nasıl bir ders öğretme amacındadır?

1470-1550 yılları arasında Roma ve Bolonya'da yaşamış olan Rabi Ovadya Sforno'nun klasik açıklamasına göre, bütün kurtuluşlar aciliyetle cereyan eder. Tıpkı Mısır'dan Çıkış sırasında, henüz yeni kurtulmuş Yahudi milletinin hamurun kabarmasını bekleyecek vakti olmaması gibi - ki bilindiği üzere matsa kavramı buna bağlıdır - aynı şekilde, Yosef'in kişisel kurtuluşu da ani olmuştur; bir an hapisteyken, birkaç saniye sonra hapisten çıkıp hükümdarın karşısına, sonra da başbakanlı koltuğuna çıkmıştır.

1838-1933 yılları arasında yaşamış olan, Yahudi Kanunu, düşüncesi ve ahlak kurallarında temel bazı eserlerin yazarı ve kutsal özellikleriyle ünlü olan Radin'li Rabi Yisrael Meir A-Koen Kagan ya da bilinen lakabıyla Hafets Hayim bu konuyu daha da irdeler ve dünya tarihinde her bir olayın, olumlu veya olumsuz olmasına bakılmaksızın, belirli bir vakti olduğunu açıklar. Tarihe geçmesi gereken an geldiği zaman, Tanrı bunu bir saniye bile ertelemez. Yosef'in zamanı gelmiştir ve "bir şimşek hızıyla" dışarı çıkarılmıştır.

Hafets Hayim'e göre, bu görüş tarihin sonunda Maşiah'ın gelmesi konusunda da geçerlidir (günümüzde ve hemen gelmesi umuduyla). Peygamberler Kitabı'nın son bölümünde Tanrı, Maşiah'ın geleceği zamandan söz eder. Kurtuluşumuz için uygun zaman geldiğinde, "Aradığın Tanrı Kendi Kutsal Mabedine gelecektir" (Malahi 3:1) ve sürgünden dönüş hızlanacaktır.

Bu bölümdeki kapanış pasukları, kurtuluş için önceden belirlenmiş olan zamanda Mısır'dan kurtuluşumuzu kutladığımız Pesah bayramından hemen önceki Şabat günü Aftara'da da okunur ve şöyle der: "İşte; Tanrı'nın yüce ve müthiş gününden önce sana Peygamber Eliyau'yu gönderiyorum" (Malahi 3:23). Hafets Hayim ise, Tanrı'nın neden "gönderiyorum" sözcüğünde olduğu gibi, gelecek zaman yerine şimdiki zamanı kullandığını sorar. Çünkü Eliyau, aracılık görevini yapmak ve Yahudilerin asırlardır bekledikleri nihai kurtuluş hakkında bizi harekete geçirerek Maşiah'ın gelişini ilan etmek üzere "şu anda" beklemektedir, "şu anda" hazırdır. Her şey bize bağlıdır. Onu karşılamak için hazırlanmamız gerekmektedir.

İKİLEM

Bu kısımda bazı ikilemler ve sorular sunacağız. Bunları Şabat masasında ailece tartışma konusunun bir parçası yapabilirsiniz. Peraşa broşürünün sonunda bu soruya Yahudilik'in bakış açısıyla verilebilecek bir cevabı bulabilirsiniz.

Oğlum bizler için büyük bir hayal kırıklığı teşkil eden kötü bir karneyle eve geldi. Eminim ki, daha küçük sınıflarda sergilediği gibi, kendisi bunun çok daha iyisini yapabilecek durumdadır. Onun için ona mı, yoksa öğretmenine mi kızmam gerektiğini bilemiyorum. Yapılacak en doğru şey nedir?

MİŞNE TORA

[Rambam'ın Sözlü Tora'nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora'nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora'nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak - hem de çok kısa bir özet olan - kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham'a danışmak gerekir.

Beşinci Kitap: KEDUŞA / KUTSİYET

27. İsure Bia - Yasak İlişkiler

a) Arayot (Devam)

Geçtiğimiz hafta Tora'nın yasakladığı ilişkilerden bahsetmiştik. O listeye ek olarak Hahamlarımız, bir erkek ile kendi büyük annesiyle, büyük büyük annesiyle veya üvey büyük annesiyle, babasının ya da annesinin yarı-kardeşinin eşiyle, büyük büyük torunuyla, oğlunun, kızının ya da torununun geliniyle, karısının büyük büyük annesi veya büyük büyük torunuyla ve daha önceden ilişkiye girmiş olduğu bir kadının akrabalarıyla (annesi, büyük annesi, kızı, kız torunu ve kız kardeşi) ilişkilerini de yasağa dâhil etmişlerdir. Bunlardan bazıları sonraki nesiller için de geçerlidir.

Tora daha önce söylenenlerin yanında başka bir erkekle evli olan bir kadınla, âdet halinde ya da doğum veya düşük yapmış olup henüz zamanı gelerek mikveye girmemiş bir kadınla ilişkiyi, iki erkek arasındaki eşcinsel ilişkiyi, buna ilave birer yasak olarak kişinin kendi babası veya amcasıyla eşcinsel ilişkisini, ayrıca hayvanlarla ilişkiyi yasaklamıştır. Tora'nın tüm bu yasakları, genel olarak Arayot ("çıplaklıklar"; "cinsel suçlar") terimiyle adlandırılır.

DEVAR TORA

["Love Your Neighbor" / Rabi Zelig Pliskin - www.aish.com]

Paro rahatsız edici iki rüya görür, ama tüm bilge adamları o rüyaları onun hoşlanacağı şekilde yorumlamakta başarısız olurlar. Paro'nun baş sakisi daha önce kendi rüyalarını Yosef'in başarı ile yorumladığını hatırlayınca Paro'nun Yosef'e danışmasını önerir. Yalnız baş sakinin Paro'ya Yosef'in yeteneklerini överken kullandığı sözlere dikkat edin:

"Orada [=hapiste] bizimle İbrani bir çocuk, muhafız birliği komutanının kölesi vardı. Ona anlattık ve bize rüyalarımızı yorumladı; her birimize rüyalarımıza uygun bir yorum yaptı" (Bereşit 41:12).

Baş sakinin sözlerini incelerken, hayat hakkında nasıl bir ders alabiliriz?

Raşi baş sakinin Paro'ya söylediği sözlere değinir: "Kötülere lanet olsun, çünkü iyilikleri bile tam değildir." Baş saki Yosef'in yeteneğini övmüştür, ancak bunu hor gören ifadelerle yapmıştır:

1. Çocuk: Yani aklı başında olmayan, yüksek konuma uygun olmayan bir kişi.

2. İbrani: Lisanımızı bile bilmeyen biri.

3. Köle: Mısır kanunları gereği yönetim kademesine çıkmaya veya kraliyet giysileri giymeye hakkı olmayan biri.

.

Rabi Yeruham Levovitz baş sakinin esasında Yosef hakkında güzel şeyler söylemeyi amaçladığını belirtir; ne de olsa Yosef ona iyi davranmıştır. Yine de, kötü bir insanın dudaklarından hiçbir zaman tam olarak uygun bir cümle çıkmayacaktır. Birisini överken bile, istemeden küçümseyen bir cümle ekleyecektir.

Her insan bu tuzak konusunda davranışını kontrol etmelidir. Birisinden olumlu bir şekilde söz ederken, genellikle olumsuz bir şey ekliyor musunuz? Örneğin, "O çok yardımseverdir ve herkesin bunu bilmesini sağlar" veya "o şimdi çok iyi kalpli biridir, ama onu beş sene önce görmeliydiniz" gibi sözler kullanıyor musunuz?

MODERN ÇAĞ Ve TORA

["Şabat BeŞabato" - www.zomet.org.il]

Yurt Dışındaki Öğrenciler ve Hanuka Mumları

Andre (gerçek adı değil) bir seneliğine okumak için Erets-Yisrael'de bir yeşivaya geldi. Ailesi ise Fransa'da kaldı. Bu Cuma akşamı Hanuka mumlarını yakmak isteyebilir. Mumları yakma zamanı yaklaşık 16:15'tir, ancak o sırada Fransa'da saat sadece 15:15 tir. Bu saat da, mumları yakmak için çok erkendir. Andre, bir Sefarad Yahudisi olarak, Bet Yosef adlı eserde yazılan kurala uyar; diğer bir deyişle, Aşkenaz geleneğinde olduğu gibi ailenin her bir ferdi için değil de, her aile için tek Hanukiya yakmak gerekir. Andre Hanukiya yakma mitsvasını yerine getirmek için ne yapmalıdır? Babası Fransa'da mumları yakarken Erets-Yisrael Şabat başlamış olacaktır.

Hanuka kandili yakma mitsvasının her birey için kişisel bir zorunluluk olup olmadığı ya da, "ev" ile ilgili olup olmadığı (mezuza mitsvası gibi) karara bağlanmamıştır. Mitsvanın birçok yönü bu sorunla ilgilidir. Bet Yosef'e göre, mitsva ailesel bir yükümlülüktür ve kişi bir ailenin ferdi olduğu sürece ailesinin uygulamasına dâhildir. Bu nedenle, evde olmayan bir insanın yükümlülüğü, onun evinde yakılan kandillerle yerine getirilir. Andre evden uzak olmasına rağmen, hâlâ geçinmek için ailesine bağımlıdır ve ailenin bir üyesi sayılabilir.

Ama bu gerçekten de Hanuka için de doğru mudur? Her şeyden önce, alaha açısından uzak mesafe ve zaman farkı Andre'yi ailenin geri kalanından ayırmak için yeterli olabilir (örneğin, kişi Purim'i, ailenin nerede olduğuna bakılmaksızın, fiziki açıdan kendi mevcut olduğu yere göre kutlar). Aslında kişi bütün mitsvalar için otomatikman ailesine bağlı olacak diye bir kural yoktu (Andre'nin ailesi hiç kandil yakmasaydı Andre ne yapardı?). Bu özellikle kendisi Erets-Yisrael'de yaşarken ailesinin geri kalanı Diaspora'da bulunan Andre için doğru olabilir. Bu aynı zamanda, uzun bir yolculuğa çıkmış olup kendi Hanuka kandillerini yakmak isteyen bir yolcuya dair kurala da benzemektedir. Böyle biri, eşi evde kandilleri yakmadan önce kendi kandillerini yakmalıdır (Mişna Berura 677:16).

Sonuç olarak, Andre, Erets-Yisrael'de temelli olarak kalmaya karar vermeden önce bile, ailesinden bağımsız sayılabilir. Bu nedenle, ailesinin yakacağı kandillerden bağımsız olarak kendi kandillerini yakma yükümlülüğünü taşımaktadır.

Kaynak: Rabi Yaakov Ariel, "Tehumin" cilt 18, s. 348-356.

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Dini Uygulama Rehberi - Rabi Nisim Behar]

Eti Tuzlama ve Tuzundan Arındırma Kuralları

II. Aşama: Eti Tuzlamak

1. Et suyun içinde yaklaşık yarım saat kaldıktan sonra sudan çıkartılıp üstünden suyun biraz gitmesi sağlanır, çünkü etin üstünde çok su kalırsa tuz atıldığında çabuk erir ve kanı çıkartmaz. Bununla beraber et fazla kuru da bırakılmamalıdır; çünkü et kuru olursa, tuzu emmez. Dolayısıyla etin üstündeki su biraz gittikten sonra tuza bırakılır.

2. Etin tuzlandığı kap, kanın kolayca gidebilmesi için delikli olmalıdır [Böyle bir kap yoksa, dibe kafes şeklinde çıtalar yerleştirilip üstünde et tuzlanır]. Delikli kap düz bir yere bırakılmamalıdır. Zira böyle bir durumda delikler kapanır ve kan oradan kolaylıkla çıkamaz. Öyle bir şekilde bırakılmalıdır ki, delikler serbest olmalı ve kanı geçirebilmelidirler.

3. Tuzlama şöyle yapılır: Tuz et parçasının üstüne her tarafını kapayacak şekilde atılmalıdır.

4. Tuzlamada kullanılacak tuz, ne çok kalın ne de çok ince olmalıdır. Çok ince olursa, et tarafından emilir ve kanı çıkartamaz. Çok kalın olursa, etin üstünden kayar ve kanı çıkartmaz. Bu yüzden elde yalnız kalın tuz varsa, tuzlamaya elverişli hale gelene kadar öğütülür. Eğer tuz çok ince ise ve başka tuz yoksa, onunla tuzlama yapılabilir.

5. Tuzlanacak olan et parçası çok büyükse, tuzlamak için ikiye bölmeye gerek yoktur. Etin her tarafına tuz atılması yeterlidir.

6. Soğuktan donmuş bir et bu halde tuzlanmaz. Ya biraz ısıtılır veya bir süre sıcak bir odada bekletilir.

7. Et tuzda iken üstünden bir parça koparsa, kopan parça yıkanır ve tekrar tuzlanır.

8. Et tuzda bir saat kalmalıdır. Yalnızca acil durumlarda, mesela, Cuma günü öğleden sonra Şabat arifesi, geç kalmamak için veya bir hasta için eti 24 dakika tuzlamak yeterlidir.

9. Bir kez tuzlama için kullanılmış tuz, ikinci bir defa kullanılamaz.

10. Tuzlamanın yapıldığı delikli kaplar sıcak şeyler için kullanılamaz.

İKİLEME CEVAP

[Rabi Mendel Weinbach / gatewaysonline.com]

Oğlunuzu azarlamakla veya öğretmenine meydan okumakla nefesinizi tüketmeyin. Panik olmayın, çünkü çok iyi bir öğrenci için bile, birçok neden yüzünden, okul hayatında tatsız bir lekeye sahip olmak ender rastlanan bir olay değildir.

Oğlunuzun karşı karşıya kaldığı sorunu yansıtan notları görünce sergilediğiniz şaşkınlık, oğlunuzun okuldaki gelişimini izlemekte çok dikkatli olmadığınızı gösterir. Oğlunuzun öğretmeni de, belki durumu hakkında sizinle iletişim kuramayacak kadar yoğundu. Oğlunuzun notları ile ilgili hayal kırıklığınızı bir mektupla dile getirmek ve oğlunuzun gelişimi için beraber çalışabilmek için sizinle iletişim kurmasını istemek akıllıca olabilir.

Haftanın Sözü

["Shabbat Shalom Weekly" - Rabi Kalman Packouz]

Kişinin zengin ya da fakir olmasını belirleyen şey nelere sahip olduğu değil, kendisinin ne olduğudur.

--Henry Ward Beecher