Peraşa Özeti (Bereşit 6:9-11:32)

[www.chabad.org]

Tanrı, şiddet ve yozlaşma batağına saplanmış bir dünyadaki tek dürüst insan olarak dikkati çeken Noah'a büyük ahşap bir gemi inşa etmesini emreder. Gemi, içten ve dıştan ziftle kaplı olacaktır. Tanrı, büyük bir tufanın, yeryüzünden tüm yaşamı sileceğini, fakat geminin su üstünde yükselerek, içindeki Noah, ailesi ve tüm hayvanlardan erkek ve dişi olmak üzere çiftlere sığınak olacağını söyler.

Kırk gün boyunca yağmur yağar ve sular, sakinleşene kadar 150 gün boyunca kabarır. Gemi, Ararat dağına oturur ve Noah, pencereden önce bir kuzgun, sonra da birkaç kez güvercin gönderir. Amaç, suların yeryüzünden çekilip çekilmediğini anlamaktır. Toprağın tamamen kuruması, Tufan'ın başlangıcından tam bir güneş yılı, yani 365 gün sonraya rastlar. Tanrı bunun ardından Noah'a, gemiyi terk etmelerini ve yeryüzünü tekrar nüfuslu hale getirmelerini emreder.

Noah bir sunak inşa eder ve Tanrı'ya korbanlar yapar. Tanrı, bir daha tüm insanlığı kötü davranışları sebebiyle yok etmemeye yemin eder ve insanlıkla yaptığı bu yeni antlaşmanın sembolü olarak gökkuşağını atar. Tanrı ayrıca Noah'a, yaşamın kutsallığı hakkında talimat verir: Cinayet, idamı gerektirecek düzeyde ciddi bir günahtır. Ve bundan sonra insanların hayvanların etini yemelerine izin olacaksa da, bir hayvanın eti, o hala canlıyken yenemez; ayrıca kan da yenmemelidir.

Noah bir bağ diker ve ürününden elde ettiği şarapla sarhoş olur. Çıplak bir şekilde otururken, oğullarından Ham durumdan avantaj sağlar ve bunun için lanetlenir. Babalarının çıplaklığını örten diğer iki oğlu Şem ve Yefet ise mübarek kılınır.

Noah'ın soyu, on nesil sonra tek bir dili konuşan, ortak kültüre sahip tek bir halk haline gelir. Fakat o nesilde, kendi yenilmezliklerini simgeleme amacıyla yüksek bir kule inşa etmeye kalkışarak, Yaratıcıları'na karşı gelirler. Tanrı onların dillerini bozar; öyle ki, artık biri, diğerinin söylediğini anlayamaz hale gelir. Sonunda projeyi iptal etmek zorunda kalınır; insanlar, gruplar halinde yeryüzünün farklı kesimlerine dağılarak yetmiş ana ulusu oluştururlar.

Noah peraşasının sonunda, Noah'tan Avram'a [sonradan Avraam] kadar olan on nesil listelenir. Avraam'ın, doğum yeri olan Ur Kasdim'den çıkıp, Kenaan Ülkesi'ne giderken Haran'da konaklamasının anlatımıyla peraşa biter.

GEÇMİŞ YILLARDAN

[Haftanın Peraşası 5758 - Noah]

Pasuk (8:7) Noah'ın, toprağın kuruyup kurumadığını öğrenmek amacıyla kargayı göndermesinden bahsetmektedir. Midraş'a göre karga Noah'a şikâyette bulunarak bu görev için Noah'ın kendisini seçmesinin amacının karga neslini kurutmak olduğunu ileri sürer. Midraş, Noah'ın şöyle cevap verdiğini belirtir: "Dünyanın sana ne ihtiyacı var ki? Yenilebilir ya da korban edilmeye uygun bir kuş değilsin!"

Ancak Tanrı Noah'a kargaya bu kadar sert davranmamasını ve gelecekte dünyanın kargaya ihtiyaç duyacağını söyler. Gerçekten de, zalim Kral Ahav'dan kaçan Eliyau Anavi, çölde iken kargaların getirdiği yiyeceklerle ayakta kalmıştır.

Kargalar, Eliyau Anavi'yi hayatta tutarak tüm dünyaya bir katkıda bulunmuşlardır. Burada açıklanması gereken bazı noktalar vardır: Öncelikle, Tanrı neden Eliyau'yu doyurmak için kargaları kullanmıştır?

Menahem Tsiyon ilginç bir açıklamada bulunur. Talmud'da (Pesahim 113b) hemcinslerine çok düşkün olan üç hayvandan bahsedilmektedir. Bunlardan bir tanesi de kargadır. Yani kargaların diğer hayvanlardan farklı olarak belirgin bir sosyal dayanışma özelliği vardır. Diğer hayvanlar ve insanlar genelde pek iyi geçinmezler. Devamlı olarak tartışma ve kavga içerisindedirler. Kargalar ise birbirlerini severler.

Tanrı'nın Eliyau'yu doyurmak için kargaları göndermesinin sebebi budur. Eliyau Ahav dönemindeki neslin değersiz olduğunu düşünüyordu. Bu nesil putlara tapmaktaydı ve varlıkları bile Eliyau Anavi için gereksiz görünmekteydi. Yine de Gemara'ya göre (Talmud Yeruşalmi / Pea 1:1) Tanrı'ya olan inancın ve Tora bilgisinin çok yüksek bir düzeyde olduğu David Ameleh zamanında bile halk savaşlarda ağır kayıplar verilmesine karşın; Ahav ve ordusu putperest olmalarına rağmen savaşlardan başarılı çıkıyorlardı. Ve bunun tek sebebi aralarındaki birlik ve beraberlikti.

Tanrı'nın Eliyau'ya vermek istediği ders bu idi: "Seni bu kuşlar besleyecek. Noah'ın, hiçbir işe yaramadıklarını düşündüğü bu kuşlarla, senin hiçbir işe yaramadıklarını düşündüğün Ahav ve ordusu aslında ortak ve oldukça önemli bir özelliğe sahipler: Birbirlerini seviyorlar."

Bu, hem kargalar hem de Ahav'ın nesli için kurtuluşu sağlayan özelliktir.

AFTARA ve ÖTESİ

[Rabi Reuven İbrahimof - www.haftorahman.com]

Bu hafta aftara: Roni Akara (Yeşayau 54:1-10)

Aftaranın Konusu: Aftara, sürgüne çıkacak olan Bene-Yisrael'e hitaben söylenen bir teselli kehanetidir. "Roni Akara Lo Yalada - Şarkı söyle ey sen, doğurmamış, kısır [kadın]!" Peygamber Yeşayau bu tesellisinde Bene-Yisrael'in, kısır bir kadına benzettiği Yeruşalayim'e geri döneceklerini söylemektedir. Yeruşalayim'e hitapla, geriye dönecek olan sürgünler için içinde daha fazla yer açmasını ve çocuklarının kurtuluşu için şarkı söylemesini talep etmektedir. Yahudiler fazlasıyla çoğalacaklar ve Tanrı, Bene-Yisrael'i toplayacak, halk bir daha asla sürgüne çıkmayacaktır. Tanrı mevcut durumun geçici olduğunu söyleyerek Bene-Yisrael'i rahatlatmaktadır. Noah'a verdiği sözü onlara anımsatır ve Bene-Yisrael'e bir daha asla öfkelenmeyeceğine dair söz verir. Tanrı'nın iyiliği onları terk etmeyecek ve O'nun barışı devam edecektir. Tanrı Yeruşalayim'i değerli taşlarla tekrar inşa edecektir. Eğer Bene-Yisrael Tanrı'ya itaat ederlerse, düşmanlarından korkmalarına gerek yoktur, çünkü Tanrı onları etkisiz kılacak, Bene-Yisrael'e karşı şefkatle davranacaktır. Yeşayau, Tora öğreniminin erdemlerini yüceltir ve onu öğrenenlere sağladığı yararları tekrarlar. Tora Maşiah'ı ve kurtuluşu getirme gücüne sahiptir.

Aftara-Peraşa Bağlantısı: Bu haftaki peraşada bir adamın, yani Noah'ın Tanrı'nın emirlerine sadık kaldığını ve bunun sonucunda dünyayı kurtarmakla görevlendirildiğini okuyoruz. Bu haftaki Aftara'da peygamber Yeşayau bize, Tanrı'nın dünyaya bir daha asla bir tufan getirmeyeceği konusundaki vaadini hatırlatır. Yeşayau merhamet havası içinde Bene-Yisrael'e şu sözleri rahatlatır: "‘Çünkü dağlar yerlerinden oynayabilir, tepeler sarsılabilir - ama şefkatim senden ayrılmayacak ve barış antlaşmam sarsılmayacaktır', diyor sana merhamet eden Tanrı."

Peygamber Hakkında Bilgiler: Peygamber Yeşayau hakkındaki bilgileri Bereşit peraşasında vermiştik.

Aftara ve Peraşadan Ders: Ünlü bir deyiş: "bir kişi, fark yaratabilir". Vasat imkânları olan ve yaz aylarını zengin bir cemaatte eğitim vererek geçiren bir Tora öğretmeni hakkında bir öykü anlatılır. Zengin insanlarla sürekli temas halinde olması onda bazen değersizlik duygularını doğurmaktadır. Yaz mevsiminin sonunda kadın bir öğrenci ona yaklaşır ve şunları söyler:

"Başka insanların üzerinde bıraktığınız etkiyi sadece onlara bakarak bilmeniz mümkün değil." Kadın eşini kaybettiğini ve iki küçük çocuğunu tek başına büyütmek durumunda kaldığını anlatır. Eşinin ölümünün üzerinden günler geçtikçe Tanrı'dan uzaklaşmıştır. Bir gün Şabat için bir arkadaşının evinde kalmış ve bu Tora öğretmeninin dersine katılmak üzere davet edilmiştir. Dinlediği bu ders, ona tekrar Tanrı ile birleşme yönünde ilham vermiştir. Ertesi hafta çocuklarının da aynı şekilde olumlu bir şekilde etkileneceklerini umut ederek derse onları da yanında getirmiştir. Haftalarca kurs bitene kadar öğretmenin dersine katılmışlardır.

"Anlayacağınız; beni Tanrı yoluna geri getirdiğiniz için size teşekkür edebilirim, ancak çocuklarımı da geri getirdiğiniz için size ne kadar teşekkür etsem az" diye sözlerini bitirir. İşte öğretmen o anda içinden şunları düşünür: "Sanırım bir toz zerresi olmak o kadar da kötü değil."

Noah tek bir kişiydi ve insanlık onun sayesinde kurtulmuştu. Bir insan müthiş bir etki yaratabilir. Eğer bir insana yardım ederseniz, o da başka iki kişiye yardımcı olmak için esinlenebilir; burada dalga gibi yayılan bir etki söz konusudur. Hepimiz birer öncüyüz; kendimizi, ailemizi ve dostlarımızı Tanrı'ya daha yakın bir yere götürmek önemlidir. Bu bizim var olma nedenimizi teşkil eder. O halde yerine getirebilmek için bir mitsva seçin ve iyi bir karakter niteliğini benimseyerek onu en iyi şekilde yerine getirin ki hayatı gerçekten kutlayabilelim.

ŞABAT ALAHALARINA GİRİŞ

[Rabi Daniel Schloss - www.pidyon.org]

Şabat alahalarıyla ilgili bu yazı dizisi Mişna'da (Şabat 7:2) listelenen 39 melahaya dair temel prensipleri, Rabinik yasaklamalarla birlikte ele alacaktır. Bu dizi Şabat kanunlarını orijinal kaynaklarından öğrenmenin yerini tutma amaçlı değildir. Amaç, Şabat'ın ayrıntılı kanunlarını anlamakta, hatırlamakta ve uygulamakta yardımcı olacak bir rehber sunmaktır. Şabat çok önemli bir konu olduğundan, burada yazılanlardan uygulamasal sonuçlara varılmamalı, çıkabilecek sorularda bir Rav'a başvurulmalıdır.

Şabat günü lekeleri çıkarma ve ıslak giysileri asmaya dair kurallar

Melaha 15: TSOVEA - Boyama

Av Melaha: Yün boyamak.

Temel Prensip: Rengini değiştirerek veya güçlendirerek kullanıma daha uygun bir nesne oluşturmak.

Toladalar: Rengini değiştirmek veya güçlendirmek için bir materyale veya bedene renk uygulamak.

1. Şabat günü, ruj sürmek, tırnak cilası veya başka kozmetikler (aynı cilt renginde ise bile) kullanmak yasaktır, çünkü amaç renklendirmek ve boyamaktır. Cilde yapışmayan renkler kullanılabilir - örneğin yağ bazlı olmayan pudralar.

Yüzü yıkayarak makyajın renkleri çıkarılabilir.

2. Bir rengi silmek için (örneğin kan veya vişne lekesi gibi) beyaz bir kumaş veya lekeyle aynı renk (bu örnekte kırmızı renkli) bir kumaş kullanmak Patur Aval Asur (cezadan muaf, ama yine de yasak) sınıfındadır. [Aynı renk kumaş kullanımının yasak olmasının temelinde, yıkandıktan sonra kumaşın üzerinde renkten biraz kalmasını sorun etmeyeceğimiz varsayımı vardır.] Bu nedenle, renkli bir malzemeyi silmek için şunlar kullanılabilir:

a. Silinecek renkten farklı renkte (ama beyaz da olmayan) ve kişinin, kirlenmesini dert etmeyeceği bir kumaş.

b. Emici olmayan bir materyal.

Kuralda hafifletici nedenler nedeniyle bir lekeyi silmek için tek kullanımlık kâğıt mendil veya peçete kullanılabilir.

3. İstisna: Yiyeceğe boya veya renkli bir şey katmaya izin verilir. Bazıları bu konuda daha özenlidirler ve sadece yiyeceğe tat katacak nitelikteki boyaları kullanırlar.

BİR SORU - BİR CEVAP

[www.shlomokluger.com]

Soru: Bazı özel günlerde Allel duası okunur. Roş Hodeş günlerinde Allel'de bazı kısımlar atlanır. Yine Pesah'ın ilk [Diaspora'da ilk iki] günü haricinde Allel tam olarak söylenmez. Tora'da, Allel'in Diaspora'da tam olarak okunduğu günlere yönelik bir gönderme nerede bulunabilir?

Cevap: Midraş'a göre "Şenayim Şenayim Bau El Noah - İki[şer] İki[şer] Noah'a Geldiler" (Bereşit 7:9) pasuğu bu sorunun cevabını teşkil etmektedir.

Astropoli'li Rabi Şimşon şöyle demiştir: "Birçok kişi bana bu Midraş hakkında açıklama vermemi istedi. Gerçek şu ki, bu Midraş'ın anlamı çok gizlidir.

Ben de cevap olarak mütevazı fikrimi dile getirdim: Allel'i hangi günlerde eksiksiz okuduğumuzu kolayca hatırlamak için oluşturulmuş bir sözcük var: BeVeTaH (Bet-Bet-Tet-Het). Bu harflerin sayısal değerleri sırasıyla 2-2-9-8'dir ve yine sırasıyla, Şavuot bayramının iki gününü, Pesah bayramının ilk iki gününü, Sukot ve Şemini Hag Aatseret'in dokuz gününü ve Hanuka'nın sekiz gününü temsil eder.

Şimdi, genel bir prensibe göre, Tanrı her şeye Tora'da üstü kapalı olarak değinmiştir. Öyleyse bu hatırlatıcı Bevetah sözcüğü hangi pasukta ima edilmektedir? Midraş'ın aktardığı sözlerde: Şenayim Şenayim Bau El Noah. İlk iki sözcük, "iki, iki" - Şavuot ile Pesah'ın ilk iki günüdür. Üçüncü sözcüğün - Bau - sayısal değeri [Bet-Alef-Vav = 2+1+6 =] 9'dur - yani Sukot ve Şemini Hag Aatseret. Geriye kalan iki sözcüğün - El Noah - sayısal değeri ise [Alef-Lamed-Nun-Het = 1+30+50+8 = 89 = 8+50+6+20+5 = Het-Nun-Vav-Kaf-E =] Hanuka sözcüğünün sayısal değeri ile aynıdır. İşte bunlar, Diaspora'da Allel'i tam olarak okuduğumuz günlerdir!

ALİHOT OLAM

[Sefer Yalkut Yosef - Rabi Yitshak Yosef]

Tefilanın Gücü

1. Her ne kadar Tanrı, insan gibi değilse ve verdiği kararlardan pişmanlık vs. duymazsa da, konsantrasyonla yapılan bir duanın, kişi hakkında verilmiş olan kararları değiştirme gücü vardır, zira kişi bu duası ile eskisine göre farklılık kazanmış, Tanrı'ya daha yaklaşmış, kendisini O'nun huzurunda kutsal kılmış ve ümidini sadece Tanrı'ya bağlamıştır. Bunun sonucunda kendisi değişmiştir; oysa Tanrı katındaki karar eski hali için verilmiş bir karardı; bu nedenle dua sonucunda karar da değişebilir. Özellikle de Tanrı, insanların dualarını ve Kendisi'ne yakın olmalarını istediği için merhametli davranacaktır. Bunun yanında, tefilanın esası, insanın, her şeyiyle - bedeni, parası, varlığı ile - tamamen Tanrı'nın elinde olduğu gerçeğini kendi dimağında kavramasıdır. Bunu kavradığında, Tanrı'ya karşı huşu ve teslimiyet duyguları içine girecektir. Kişinin, Tanrı korkusu ve günah korkusu konularında kendisine güç vermesi için Tanrı'nın huzurunda bolca dua etmesi doğru bir davranıştır.

2. Midraş Tanhuma'da (Vayera) şöyle denmektedir: "Kutsal ve Mübarek Tanrı, Yisrael'e şöyle dedi: Tefila konusunda dikkatli ve özenli olun, zira ondan daha güzel bir nitelik yoktur. İnsan, duasına cevap verilmesine ve kendisine iyilik yapılmasına layık değilse bile, dua edip Tanrı'ya bolca yakardığı takdirde, Ben ona şefkatle davranırım."

3. Midraş Raba'da (Vaethanan) şöyle denmektedir: "Tanrı, yaratılmış hiçbir varlığın duasını geçersiz kılmaz."

4. Tefila tüm korbanlardan bile büyüktür. Bu nedenle dua sırasında gereken konsantrasyonu sağlamaya, zamanında dua etmeye fazlasıyla gayret etmek gerekir, çünkü tefila ile yapılan ibadet, korbanlarla tamir edilemeyecek suçları bile onaracak güçtedir. Tefila, dünyanın üzerinde durduğu temellerden biridir ve iyi eylemlerden bile daha büyüktür. Ve Yisrael, sinagoglarda ve Tora öğrenim yerlerinde bir araya gelip tüm kuvvetleriyle "Amen, Yee Şeme Raba Mevarah - Amen; Tanrı'nın Yüce İsmi Mübarek Olsun" dedikleri zaman, Kutsal ve Mübarek Tanrı, Yisrael halkı hakkındaki kötü hükümleri yırtıp atar. Bene-Yisrael, Mısır'daki esaretten çıkmayı, yalnızca tefila ve yakarıları sayesinde hak etmişlerdir. Tefila, olumsuz kararları iptal ettirecek kadar büyük güce sahiptir; ancak duasının kabul edilmesi için, insanın teşuva yapması gerekir. Konsantrasyon ve huşu içinde dua eden kişi, bu sayede Gelecek Dünya'daki yaşama nail olur.

Haftanın Sözü

[www.weeklydvar.com]

Öğrendiğin zaman öğret... aldığın zaman ver!