Lütfen Peraşa Kağıtlarını Dua Sırasında Okumayınız

               Bu Hafta İçin Saatler              

  1 Aralık

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

2007

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

4:00

5:14

-----

Yeruşalayim

4:00

5:15

Tel Aviv

4:14

5:15

21 Kislev

Tel Aviv

4:14

5:16

İstanbul

4:24

5:04

5768

İstanbul

4:23

5:03

V A Y E Ş E V

 Hatırlatmalar:

 

ü 4 Aralık Çarşamba gecesi: Hanuka'nın ilk mumu

ü 5 Aralık Çarşamba gecesi Arvit Amidası'ndan itibaren (Diaspora'da) Bareh Alenu okunmaya başlanacaktır.

ü 10 Aralık Pazartesi: Roş Hodeş Tevet

 

Bu HP  .....'nin aziz ruhuna ithaf edilmiştir.

 

 

Peraşa Özeti (Bereşit 37:1-40:23)

[www.chabad.org]

 

Yaakov, on iki oğluyla beraber Hevron'a yerleşir. En sevdiği oğlu 17 yaşındaki Yosef'tir. Kardeşleri, babalarının Yosef'e yönelik [örneğin Yaakov'un Yosef'e yaptığı çok renkli pelerin gibi] ayrıcalıklı davranışlarından dolayı, onu kıskanmaktadırlar. Yosef, gördüğü iki rüyayı kardeşlerine anlatır. Bu rüyalar onun gelecekte kardeşleri üzerinde hâkimiyet kuracağını kehanet etmektedir. Bu da kardeşlerinin ona karşı olan kıskançlıklarını ve nefretlerini arttırır.

 

Şimon ve Levi onu öldürmek için plan yaparlar, ama daha sonra gelip onu kurtarmayı planlayan Reuven onu bir çukura atmalarını önerir. Yosef çukurdayken, Yeuda'nın teklifiyle onu oradan geçmekte olan bir Yişmaeli kervanına satarlar. Kardeşleri, Yosef'in özel pelerinini keçi kanına bularlar ve sevgili oğlunun vahşi bir hayvan tarafından parçalandığına inandırmak için babalarına gösterirler.

 

Yeuda evlenir ve üç çocuğu olur.  En büyüğü olan Er genç ve çocuk sahibi olmadan ölür. Karısı Tamar, ikinci oğul Onan ile evlendirilir. Fakat Onan da Er'le aynı günahı işlemesi nedeniyle genç yaşta ölür. Yeuda üçüncü oğlu Şela'yı geliniyle evlendirmeye isteksizdir. Yeuda'nın ailesinden bir çocuk doğurmaya kararlı olan Tamar bir fahişe kılığına bürünür ve Yeuda'yı baştan çıkartır. Bir süre sonra Yeuda gelininin hamile olduğunu öğrenir ve zina yaptığı için öldürülmesini emreder. Ama Tamar ödeme karşılığında ona vermiş olduğu bazı kişisel eşyaları ortaya çıkartınca, Tamar'ın karnındaki çocuğun babasının kendisi olduğunu kabul eder. Tamar, Perets ve Zerah adı verilen ikiz oğlanlar doğurur. Perets, Kral David'in atasıdır.

 

Yosef Mısır'a götürülür ve Paro'nun (Firavun) bakanlarından Potifar'a satılır. Tanrı onun yaptığı her şeyi bereketli kılar ve kısa bir süre sonra efendisinin bütün mal varlığını yönetmekle görevlendirilir. Potifar'ın karısı bu yakışıklı ve karizma sahibi genç erkeği arzular; Yosef onun tekliflerini reddedince, kocasına İbrani kölesinin ona saldırmaya çalıştığını söyler ve Yosef'i hapse attırır. Yosef gardiyanlarının güvenini ve hayranlığını kazanır, böylece hapishane yönetiminde söz sahibi olacak bir konuma getirilir.

 

Yosef hapishanede Paro'ya karşı suç işledikleri için hapsedilen baş saki ve baş fırıncı ile tanışır. Her ikisi de huzursuz edici rüyalar görürler; Yosef bu rüyaları, üç gün içinde sakinin serbest kalacağı ve fırıncının da idam edileceği şeklinde yorumlar. Yosef, sakiden kendisi için Paro ile konuşmasını ister. Yosef'in yorumları gerçekleşir, ama saki Yosef'i tümüyle unutur ve onun için hiç bir şey yapmaz.

 

DEVAR TORA

["Legacy" / Rabi Naftali Reich - www.torah.org]

 

İki Kadının Portresi

 

Görünüşler aldatıcı olabilir. İki kişinin tamamen aynı şekilde hareket etmesi; buna rağmen birinin kahraman, diğerininse bir serseri olması mümkündür. İkisini farklı kılan, onları bu harekete iten etkenlerdir. Aynı hareket bencil nedenler veya özverili ilkeler için yapılabilir, ama o eylemin doğasını yönlendiren şey ardındaki niyettir.

 

Ama hangisinin ne olduğunu nasıl tespit edebiliriz? Bencil kişi sadece ihtiras ve tatmin nedeniyle motive olduğunu çok ender kabul eder. Hatta başkalarının çıkarı için, onların iyiliği için hareket ettiğini iddia edecektir. O zaman kimin gerçek bir arkadaş, kimin gizli bir düşman olduğunu tespit etmek nasıl mümkün olabilir?

 

Bunun dışında, iyilik içeren hareketler yapmak için motive olduğumuz zaman kendi dürtülerimizi nasıl değerlendiririz? Niyetlerimiz, inanmak istediğimiz şekilde başkalarına yönelik midir? Yoksa bizim sözde özverimiz, kendimizi aldatmanın bir ürünü, daha ileri dürtüleri örten şuuraltı bir bahane midir?  

 

Belki bu cevapları bu haftaki peraşada bulabiliriz. Yaakov'un oğullarının destanı gözler önüne serilirken, iki kadınla karşılaşıyoruz; bir tanesi dürüst, diğeri ise kocasını aldatan bir kadındır. Buna rağmen, yakından inceleyince, ikisinin arasında göze çarpan bir benzerlik vardır.

 

Yeuda'nın oğlu Er'in çocuksuz dul kalan eşi Tamar, kocasının erkek kardeşi Onan ile evlenir. Ama Onan da zamansız bir ölümle dünyadan ayrılınca ve Yeuda'nın hayatta kalan tek oğlu olarak Şela kalır. İki kez dul kalan ve hâlâ çocuksuz olan Tamar Şela ile evlenmek ister, ama Yeuda reddeder. Yeuda'nın soyundan bir çocuk dünyaya getirmeye kararlı olan Tamar, kendini bir fahişe kılığına sokar ve Yeuda'dan hamile kalmayı başarır.

 

Şimdi Tamar'ın hamileliği anlaşılmıştır ve zinadan suçlanır. Tamar'ın karnında taşıdığı çocuğun kendi çocuğu olduğunun farkında olmayan Yeuda onu ölüme mahkûm eder. İdam edilmek üzere iken, Tamar, Yeuda'nın kendisinde bırakmış olduğu bazı kişisel eşyaları gönderir. Bu eşyalar, Tamar'ı hamile bırakan adamın Yeuda olduğunu gösteren eşyalardır. Yeuda onun dürüstlüğünü kabul eder; Tamar'ı suçsuz ilan eder ve çocuğu David hanedanının atası olur.

 

Neden Tamar Yeuda'dan bir çocuk dünyaya getirmeye bu kadar kararlıdır? Hahamlarımız'a göre, Tamar'ın peygamberlere özgü bir ilhamla, David hanedanının kendisinden doğacağını biliyordu. Bu nedenle, kayınpederi onun en küçük oğlu ile evlenmesini reddettiği zaman, kadın bu akıl almaz çareye başvurmuştur.

 

Peraşanın başka bir yanında, Mısır'da bakan Potifar'ın karısı, genç Yosef'i baştan çıkarmaya çalışır, ama Yosef ondan kaçar. Kadın da, Yosef'e düşman kesilir ve Yosef onu baştan çıkarmakla suçlanır. Yosef hapse gönderilir ve Paro'nun rüyasını yorumlamak için çağrılana kadar, yıllarını o hapiste geçirir.

 

Potifar'ın eşi neden Yosef'i baştan çıkarmaya çalışmıştır? Hahamlarımız bir kez daha, Yahudiler'le aynı soyu paylaşma arzusunu algılarlar. Potifar'ın eşi Yahudiler'in en büyük liderlerinin ondan ve Yosef'ten geleceklerini hissetmiş, bu kaderi gerçekleştirmek istemiştir. Ve aslında bir açıdan haklıydı, ama esasında, Yosef onunla değil, kızı ile evlenecekti.

 

Demek oluyor ki, hem Tamar, hem de Potifar'ın eşi Yahudiler'de önemli kişilerin büyük anneleri olarak kaderlerini çizmeye çalışıyorlardı. İkisi de bu kaderi gerçekleştirmek için alışılmamış yöntemler kullanmışlardı. O halde, neden Tamar takdir edilirken, Potifar'ın eşi hor görülür? Otoritelere göre, kişinin motivasyonu, onun başarısızlığa tepkisi ile ölçülür. Özverili bir insan gayret ve azimle amacına ulaşmaya çalışır ve bütün çabalarına rağmen, başaramazsa hayal kırıklığına uğrar; ama bu onu yanlış davranışlara sürükleme. Hırs ve arzu ile motive olan bir insan ise, başarısızlık karşısında, şiddet ve kinle tepki gösterir.

 

Tamar, Tanrı'ya yaklaşmak ve coşku dolu manevî seviyelere ulaşmak için, David hanedanın başlangıcı olmak istemişti. Bu asil hayal ona ilham vermişti. Ama bütün çabaları başarısızlığa uğrayıp, ölüm tehlikesiyle karşı karşıya kalınca, tevazu ve rıza ile Tanrı'nın kararına boyun eğmiştir. Yeuda'yı herkesin önünde suçlamamış, onun yerine, Yeuda'nın eşyalarını kendisine geri yollayarak ve haklarını korumak için Yeuda'nın adalet ve namus duygusuna güvenerek, büyük bir incelik ve duyarlılıkla tepki vermiştir. Kendisi gerçekten dürüst bir kadındı.

 

Diğer taraftan, Potifar'ın eşi başarısızlığa ve reddedilmeye tamamen farklı bir tepki göstermiştir. İntikam duyguları içinde kudurup köpürerek, sahte suçlamalarda bulunmuştur. Açıkçası, bu kadın tanrı'ya bağlanma arzusu ile hareket etmiş olmadığını ortaya koymuştur. Tek önem verdiği şey, Yahudiler'in büyük annesi olmanın sağlayacağı şöhretti. Ama başarısızlık onun gerçek rengini belli etti.

 

Kendi yaşantımızda en derin düşüncelerimizi ve dürtülerimizi incelediğimiz zaman, başarısızlık karşısında nasıl tepki göstereceğimizi kendimize sormalıyız. Eğer kızgın ve sinirli olduğumuzu hissedersek, o zaman dürtülerimiz gerçekten de şüpheli olur. Ama sadece üzüntü ve hayal kırıklığı yaşayacağımızı hissedersek, o zaman özverimizin gerçek olduğundan emin olabiliriz.

 

İKİLEM

Bu kısımda bazı ikilemler ve sorular sunacağız. Bunları Şabat masasında ailece tartışma konusunun bir parçası yapabilirsiniz. Peraşa broşürünün sonunda bu soruya Yahudilik'in gözüyle verilebilecek bir cevabı bulabilirsiniz.

 

Geçenlerde iki yakın dostum kanımca çok anlamsız olan bir konu hakkında kavga etti. Onların birbirlerine bu kadar kızgın olmalarını görmek bana acı veriyor ve onların barıştıklarını görmek isterim. Yapılacak en doğru şey nedir?

 

DEVAR TORA

[Rabi Eli Mansour - www.dailyhalacha.com]

 

Vayeşev peraşasında, Yaakov Avinu'nun diğer oğullarının durumuna bir göz atması için, oğlu Yosef'i onların yanına göndermesini okuyoruz. Yosef bu olayın devamında bir çukura atılmış ve sonunda Mısır'da satılmıştır. Yaakov oğlu Yosef'i göndermeden önce, ona "Git; kardeşlerin ve davar ne durumdalar bak" (Bereşit 37:14) der. Yaakov'un davarın nasıl olduğu ile ilgilenmesi biraz gariptir. Çocuklarının nasıl olduklarını bilmek istemesini anlayabiliriz. Ama neden davar?

 

Midraş'a göre, bu örnekten, insanın, kendisine Parnasa (geçim) sağlayan şeylere ilgi göstermesi ve onlar için dua etmesi gerektiğini öğrenebiliriz. Yaakov Avinu için davar bir geçim kaynağıydı. Ona yün, süt ve et sağlıyorlardı; bu nedenle, Yaakov'un isteği bir tür "Akarat Atov - Yapılan İyiliği Tanımak; Minnettarlık" gibidir.

 

Yosef'in sadece kardeşlerinin değil, aynı zamanda davarın durumuna bakması konusunda Yaakov'un verdiği mesaj, Mısır'da zor durumlarla karşı karşıya kalan Yosef'in çok işine yaramıştır. Potifar'ın yanında çalıştığı zaman, Yosef her gün Potifar'ın eşinin davetkârlığına ve açık baskılarına maruz kalıyordu. Ama Yosef'in yine de kendine hâkim olmayı başardığını görüyoruz. Bunu nasıl başarmıştır? Gemara bunu şöyle açıklar: Yosef, Potifar'ın karısının onu cezp etmeye çalıştığı zamanlarda, babasının hayalini görmüştür ve onun pes etmeyip, bu cazibeden sakınmasına neden olan da bu olmuştur. Otoriteler sorarlar: Babasının hayali Yosef'e nasıl yardımcı olmuştur? Yosef, Babasını gördüğü zaman ne hatırlamıştır? Otoriteler şöyle cevap verirler: Yosef babasını en son gördüğü halini hayalinde canlandırmış, ona vermiş olduğu en son talimat kulaklarında çınlamıştır: "Davarın durumunu kontrol et! Unutma Yosef; insan kendi geçimini sağlayan şeylere minnettarlık duymalıdır!" Bu sözler Yosef'i kendine getirmiştir: "Efendim Potifar'a karşı böyle bir günahı nasıl işleyebilirim? Ne de olsa benim tüm geçimimi sağlayan Potifar'dır. Onun karısıyla bir günah işlersem, bu büyük bir nankörlük olur." İşte, Yosef'in Potifar'ın eşi ile günah işlemesine engel olan, bu düşünce tarzı olmuştur.

 

Böylece, Yaakov'un Yosef'e gitmeden önce verdiği ders, onun için çok yararlı olmuştur. Buradan büyük bir ders alıyoruz. Sadece ebeveynlerimize, Hahamlarımız'a ve arkadaşlarımıza yönelik Akarat Atov yeterli değildir. Akarat Atov'un başka bir türü de vardır, o da bize iş imkânı sağlayan ve Tanrı'nın bizim ekmek paramızı çıkarmamız için gönderdiği kişi ya da araçlara yönelik minnettarlıktır. Yaakov çocuklarını, böyle bir felsefeye ve böyle bir ideolojiye sahip olacak şekilde yetiştirmiştir.

 

MİTSVA / UYGULAMA / MAase

[Rabi Şemuel Holstein - www.komemiut.org]

 

 

Mitsva: Neder (vaat) ve yeminleri çözülmesi ile ilgili konular, Tora'nın emirlerinden biridir.

 

Uygulama: Geçen hafta değinildiği üzere kişinin ağzından çıkardığı her türlü vaat, söz, yemin Tanrı katında bağlayıcıdır. Bu nedenle hiç nederde bulunmamak en iyisidir. Ayrıca bir kişi bir nederde bulunduysa ama artık bu nederin geçerli olmamasını istiyorsa, onu çözdürmekle yükümlüdür. Nederin çözdürülmesi, bu konulara vakıf uzman bir Haham tarafından yapılabilir. Neder çok karmaşık bir konudur ve çok farklı kanunlar içerir; bu nedenle özel uzmanlık gerekir. Bu Haham çözdürme formalitesi için yanına iki kişi daha almalıdır. Üçü, neder yapmış kişiye, "senin için çözülmüştür" ya da "senin için affedilmiştir" gibi, dua kitaplarında yer alan sabit bir metin yoluyla hitap ederler ve nederini çözerler.

 

Farklı nederler, farklı formaliteleri gerektirir. Bazılarında kişinin sadece vazgeçmesi yeterlidir ve karşısındaki üç kişi basitçe nederini çözebilirler. Bazı durumlarda ise nederin çözdürülmesi için geçerli bir sebep aramak gerekir. Buna "Petah - Açıklık" adı verilir. Buna göre uzman haham, neder yapmış kişiye çeşitli sorular sorarak nederini geçersiz kılacak bir ayrıntı arar ve bu olmadığı sürece nederi iptal etmek mümkün olmaz. Bunun yanında, eğer bir neder sıkıntı zamanında dile getirilmişse ya da belirli bir mitsvanın uygulanmasına dairse, bu neder hiçbir şekilde iptal edilemez. Bu nedenle kişi hiç neder yapmamalı, yaptıysa da durumu açıklığa kavuşturacak bir uzmana başvurmalıdır; zira neder konusu çok ciddidir.

 

Maase: Rabi İser Zalman Meltser son derece fakir bir aileden geliyordu. Geçimlerini sağlamak için her Cuma bir tavuk keserler, Şabat onuruna bu tavuktan parçalar almak isteyenlere bunları satarlar, kendilerine de ince bağırsakları bırakırlardı. Rabi İser Zalman Bar Mitsva çağına geldiği zaman, babası üç kişi çağırdı, onlara birer parça kek ve birkaç damla şarap verdi. "Lehayim" için kadeh kaldırdıklarında babası şöyle dedi: "Aslında bu fakirlik yüzünden kutlamaya sizi bile çağırmam lüks sayılır. Ama ne yapayım ki, oğlumun sünnetinde herkes bana Bar Mitsva'da Lehayim yapmaya nail olmam temennisinde bulunduğu zaman, ‘Amen' diye cevap vermiştim. Bunun bir neder sınıfına girip girmediği konusunda şüphem var ve bir mitsvayla ilgili olduğu için onu çözdürmem de mümkün değil. İşte sizi bu yüzden çağırdım."

 

İKİLEME CEVAP

[Rabi Mendel Weinbach / gatewaysonline.com]

 

Pirke Avot'ta İllel şöyle der: "Koen Aaron'un takipçilerinden ol; barışı seven, barışın peşinde koşan, insanları seven ve onları Tora'ya yaklaştıran [biri ol]".

 

Arkadaşlarınız arasında barışı sağlamak için sizi dürten barış sevginiz, sizin Aaron'un bir takipçisi olduğunuzu gösterir. Barış peşinde koşarken, esas nokta hayal gücünüzü kullanmak ve her türlü çabayı harcamaktır. Aşağıda Talmud'dan iki örnek size bir fikir verebilir:

 

Aaron kavga eden iki kişi gördüğü zaman, her birine aynı uydurma hikâye ile giderdi: "Geçenlerde tartıştığın filancayı gördüm. Senin duygularını incittiği için çok üzgün ve barışmak için can atıyor." Sonunda bu iki kişi karşılaştıkları zaman barışmaları kolaylaşırdı.

 

Rabi Beroka Hazaa, Bet-Lefet pazarına sık giderdi. Peygamber Eliyau bir gün ona burada göründü. Rabi Beroka ona bu pazaryerinde "Gelecek Dünya'da yeri olan kimse" olup olmadığını sordu. Eliyau hemen onu iki kardeşe götürdü. Rabi Beroka onlara ne gibi özel erdemleri olduğunu sordu. "Bizler başkalarını nasıl mutlu edeceğimizi bilen mutlu insanlarız," diye cevap verdiler. "İki kişinin kavga ettiğini gördüğümüz zaman, ikisini de güldürür, böylece aralarında barışı sağlarız."

 

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Dini Uygulama Rehberi - Rabi Nisim Behar]

 

Arvit Kuralları

1.             Arvit söyleme zamanı üç küçük yıldızın çıkmasından itibaren başlar. Bulutlu bir gecede şüpheden çıkana kadar Arvit'e başlanmamalıdır (Tam karanlığı beklemek gereklidir).

2.             Günümüzde, Minha'dan hemen sonra, yıldızlar çıkmamasına rağmen Arvit söyleme geleneği yerleşmiştir [Minha için gelen Tsibur'un, zamanında Arvit söyleyebilmek için tekrar gidip gelmek zorluğu yaşamaması için, Minha ve Arvit'i beraber söyleyebilme izni verilmiştir.]. Buna rağmen, Arvit'in Pelag Aminha'dan önce söylenmemesine dikkat edilmelidir [Pelag Aminha, yıldızlar çıkmadan 1 saat 15 dakika öncedir. Bu saat, tam 1 saat 15 dakika olmayıp, Minha kurallarında bahsettiğimiz Şaa Zemanit'e göredir.]. Bu durumda bile, yıldızlar çıktıktan sonra Şema, tekrar, berahasız olarak söylenmelidir [Şema'nın berahaları şunlardır: Şema'dan önceki iki beraha Aşer Bidvaro ve Aavat Olam ve Şema'dan sonraki iki beraha Veemuna ve Aşkivenu].

3.             Normalde Arvit yıldızlar çıktıktan hemen sonra söylenmelidir. Fakat vakti olmayan bir kişi gece yarısına kadar Arvit söyleyebilir. Yine de, gün doğmadan önce de söylense Hova'dan çıkılabilir.

 

Haftanın Sözü

[Talmud]

 

Gerçeğe ekleme yapan, onu eksiltmiş olur.

 

Haftanın Peraşası'nı, t  e  b  e  r  r  u  d  a     b  u  l  u  n  a  r  a  k, ölmüşlerinin ruhuna veya hasta bir yakınının şifasına ithaf etmek isteyenlerin,

 ilgililer (050 - 538 41 30) ile temasa geçmeleri rica olunur.

Peraşa kağıtları Tora ile ilgili yazılar içerdiğinden çöpe atılmamalıdır.

Lütfen Geniza'ya getiriniz.